SYSTEMATYTKA

KINEZYTERAPII

 

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

 

•

ZASADY WYKONYWANIA ĆWICZEŃ LECZNICZYCH

•

Opanowanie świadomego kontrolowanego zmniejszania nadmiernego napięcia

mięśniowego (rozluźnianie mięsni).

•

Ćwiczenia należy wykonywać w izolowanych pozycjach wyjściowych stwarzając warunki

dla stabilizacji nie ćwiczonych stawów oraz zapewniających choremu poczucie wygody

sprzyjające rozluźnieniu mięśni.

•

W czasie wykonywania ćwiczeń konieczna jest stabilizacja odcinka bliższego ćwiczonego

stawu, której celem jest wyeliminowanie współruchów w sąsiednich stawach. Stabilizację

uzyskuje się poprzez dobór odpowiedniej pozycji wyjściowej, chwyt lub założenie pasa

stabilizującego.

•

Ruch powinien odbywać się płynnie wokół fizjologicznej osi stawu i we właściwej dla

danego ruchu płaszczyźnie. 

•

Wszystkie ruchy w stawach powinny być wykonywane w pełnym zakresie (jeżeli jest to

możliwe).

•

Ćwiczenie prowadzi się w odpowiednim dla rodzaju ćwiczenia rytmie, uwzględniając fazę

skurczu i rozkurczu mięśnia oraz przerwę przed następnym skurczem.

•

Nasilenie ćwiczeń i obciążenia powinny być tak dobrane by nie powodowały odczynów

zapalnych w stawach oraz nie prowadziły do nadmiernego zmęczenia osłabionych grup

mięśniowych

•

Pacjent może odczuwać niewielkie bóle pochodzenia mięśniowego lub związane z ruchem

tylko w czasie trwania ćwiczeń lub do dwóch godzin po ćwiczeniach. Ćwiczenia nigdy nie

powinny wywołać silnych bólów utrzymujących się przez wiele godzin lub dni.

•

Ćwiczenia muszą być tak zorganizowane aby zapewnić choremu pełne bezpieczeństwo

•

 

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

 

•

SYSTEMATYKA KINEZYTERAPII

•

Kinezyterapia o działaniu miejscowym

•

obejmuje wszystkie działania lecznicze i środki pomocnicze, które dotyczą narządu w którym

umiejscowione jest schorzenie

•

zmierza do wytwarzania mechanizmów kompensacji miejscowej, szczególnie w sytuacjach gdy nie ma

możliwości osiągnięcia stanu poprzedzającego chorobę

•

nie powinna angażować więcej niż 30% dynamicznych zespołów mięśniowych

•

stałe wskaźniki fizjologiczne tj.: tętno, ciśnienie, rytm oddechowy nie powinny ulec zmianie

•

nie oddziaływuje na wydolność ogólnoustrojową

•

może być stosowana nawet u pacjentów w stanach ciężkich

•

jest silnie związana z: fizykoterapią, farmakologią, balneologią czy masażem

•

do kinezyterapii o działaniu miejscowym zaliczamy następujące rodzaje ćwiczeń:

•

ćwiczenia bierne

•

ćwiczenia czynno-bierne

•

ćwiczenia samowspomagane

•

ćwiczenia czynne w odciążeniu

•

ćwiczenia czynne wolne

•

ćwiczenia czynne z  oporem

•

ćwiczenia prowadzone

•

inne formy ćwiczeń i oddziaływań:

•

ćwiczenia redresyjne

•

wyciągi redresyjne

•

ćwiczenia synergistyczne

•

ćwiczenia oddechowe

•

ćwiczenia relaksacyjne

•

ćwiczenia czynności samoobsługowych

•

ćwiczenia w odciążeniu z oporem

•

ćwiczenia sterowane

•

pionizacja i nauka chodu

•

ćwiczenia manualne

•

 

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

 

• Kinezyterapia o działaniu ogólnym

• opiera się na zdrowych, nie objętych procesem patologicznym

częściach ciała

• jej zadaniem jest powrót co najmniej do stanu sprzed

zachorowania, lub uzyskanie kompensacyjnych przyrostów

wszystkich składowych sprawności ogólnej co decyduje o

wynikach kinezyterapii

• chodzi o poprawę siły mięśniowej i wytrzymałości dzięki wysiłkom

o charakterze ogólnym

• zajęcia prowadzi się grupowo w zespołach jednolitych pod

względem jednostki chorobowej, wydolności ogólnej, wieku i płci  

• do kinezyterapii o działaniu ogólnym zaliczamy

następujące rodzaje ćwiczeń:

• ćwiczenia ogólnousprawniające / ogólnokondycyjne

• ćwiczenia gimnstyki porannej

• ćwiczenia w wodzie

• sport inwalidó

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

 

•

Metody kinezyterapeutyczne

•

dostosowanie dokładnie opracowanych schematów i postępowań oraz wzorców ruchowych do leczniczych

potrzeb określonych jednostek chorobowych czy jednorodnych pod względem etiologii schorzeń

•

u podstaw większości z tych metod leży poszukiwanie zależności między rozwojem struktur nerwowo-

mięśniowych a ruchem

•

ich zadaniem jest przeciwdziałać zmianom powstałym w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, narządu

ruchu lub w obu tych układach jednocześnie

•

wybrane metody kinezyterapeutyczne:

•

metody mechaniczne

•

Metoda Cyriaxa

•

Metoda Dobosiewicza

•

Metoda Hoppe

•

Metoda Kaltenborna-Evjentha

•

Metoda Karskiego

•

Metoda Klappa

•

Metoda Kostewicza

•

Metoda Majocha

•

Metoda McKenzie

•

Metoda Siwka-Tylmana

•

metody neurofizjologiczne

•

Metoda Brunkow

•

Metoda NDT Bobath

•

Metoda PNF

•

Metoda Vojty

•

metody edukacyjne

•

Metoda Ayres

•

Metoda Domana

•

Metoda Petö

•

Metoda Pilatesa

•

Metoda S-E-T

•

Metoda Sherborne

•

 

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

 

• KINEZYTERAPIA O DZIAŁANIU MIEJSCOWYM

• ĆWICZENIA BIERNE

• zastosowanie:

• siła mięśniowa 0 i 1

• pacjenci akinetyczni (pozbawieni normalnej aktywności ruchowej)

• u pacjentów u których ruch czynny jest przeciwwskazaniem

• cele:

• zamiana ruchu biernego na czynny

• wzmożenie torowania proprioceptywnego

• wzmożenie torowania exteroceptywnego

• wzmożenia torowania ideomotorycznego

• poprawa trofiki tkanek miękkich objętych porażeniem

• zapobieganie odleżynom (poprawa trofiki, działanie pompy mięśniowej)

• utrzymanie fizjologicznych zakresów ruchu

• utrzymanie prawidłowej elastyczności  i plastyczności mięsni, więzadeł i

torebek

• zapobieganie procesom osteomalacji

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

 

• wskazania:

• porażenia i niedowłady mięśni zarówno wiotkie jak i spastyczne

• początkowy okres uruchomiania stawu po zabiegu operacyjnym

• stan po długotrwałym unieruchomieniu kończyny

• zła trofika tkanek miękkich (pacjenci nieprzytomni)

• przeciwwskazania:

• przypadki pourazowe po złamaniach z niepełnym zrostem (zrost po 3-4

miesiącach)

• stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych

• stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych

• stany zapalne żył

• rany skóry, mięśni i tkanek miękkich

• stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)

• występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)

• temperatura powyżej 38°

• ciśnienie rozkurczowe powyżej 100 skurczowe powyżej 160 (spoczynkowe)

• ogólny ciężki stan pacjenta

• stan po tomografii komputerowej z kontrastem

• stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego)

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

 

•

metodyka:

•

pw. taka jak przy testowaniu danego ruchu na 0 i 1

•

stabilizacja:

•

stabilizacja odcinka bliższego, tak by ruch był wykonywany tylko w stawie ćwiczonym

i nie był wspomagany przez sąsiednie stawy

•

uzyskujemy ją poprzez odpowiednią pozycję ułożeniową lub pasy stabilizujące

•

chwyt:

•

musi być pewny, nie może jednak wywoływać u chorego dolegliwości bólowych

•

zawsze dobieramy tak by nie ćwiczyć przez dwa stawy (np.: ćwicząc staw barkowy

trzymamy powyżej stawu łokciowego a nie w okolicy stawy nadgarstkowego)

•

zasady wykonywania ruchu:

•

ruchy w stawach pacjenta wykonuje fizjoterapeuta

•

płynnie we właściwej płaszczyźnie i wokół fizjologicznej osi stawu

•

w pełnym fizjologicznym zakresie ruchu zgodnym z normą dla danego stawu

•

w stawach bolesnych nie należy nigdy przekraczać granicy bólu   

•

liczba powtórzeń w jednej płaszczyźnie od 20 do30 razy w czasie jednego zabiegu

•

ćwiczenia bierne wykonuje się 2-3 razy dziennie (im cięższy stan pacjenta tym

częściej)

•

tempo ćwiczeń wolne i rytmiczne

•

 

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

 

•

ĆWICZENIA CZYNNO-BIERNE

•

zastosowanie:

•

wykonuje się przy sile mięśniowej 2,3,4 i 5

•

cele:

•

przerwanie błędnego koła bólu

•

wskazania:

•

stany po chirurgicznych zabiegach rekonstrukcyjnych głównie w obrębie narządu ruchu

•

stany po unieruchomieniu w opatrunkach gipsowych

•

choroby gośćcowe, reumatoidalne

•

unieruchomienie kończyn za pomocą wyciągów

•

stany atrofii tkankowej

•

demineralizacj kości

•

oparzenia większych części ciała

•

inne zabiegi operacyjne nie koniecznie w obrębie narządu ruchu (np.: stan po mastektomii)

•

przeciwwskazania:

•

przypadki pourazowe po złamaniach z niepełnym zrostem (zrost po 3-4 miesiącach)

•

stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych

•

stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych

•

stany zapalne żył

•

rany skóry, mięśni i tkanek miękkich

•

stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)

•

występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)

•

temperatura powyżej 38°

•

ciśnienie rozkurczowe powyżej 100 skurczowe powyżej 160 (spoczynkowe)

•

ogólny ciężki stan pacjenta

•

stan po tomografii komputerowej z kontrastem

•

stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego)

•

w sytuacji gdy pacjent nie może dokonać czynnego rozluźnienia (napięcia spastyczne)

•

 

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

 

•

metodyka:

•

pw. taka jak przy testowaniu danego ruchu na 0 i 1

•

stabilizacja:

•

stabilizacja odcinka bliższego, tak by ruch był wykonywany tylko w stawie ćwiczonym

i nie był wspomagany przez sąsiednie stawy

•

uzyskujemy ją poprzez odpowiednią pozycję ułożeniową lub pasy stabilizujące

•

chwyt:

•

musi być pewny, nie może jednak wywoływać u chorego dolegliwości bólowych

•

zawsze dobieramy tak by nie ćwiczyć przez dwa stawy (np.: ćwicząc staw barkowy

trzymamy powyżej stawu łokciowego a nie w okolicy stawy nadgarstkowego)

•

chwyt musi gwarantować choremu dobre odciążenie, pacjenta musi zaufać

terapeucie i dopiero wtedy będzie w stanie czynnie rozluźnić napięte grupy

mięśniowe

•

zasady wykonywania ruchu:

•

ruchy w stawach pacjenta wykonuje fizjoterapeuta

•

zadaniem pacjenta jest rozluźnienie nadmiernie napiętych mięśni

•

ruch prowadzony  w niepełnym zakresie, płynnie we właściwej płaszczyźnie i wokół

fizjologicznej osi stawu

•

ruch prowadzimy do granicy bólu a nawet lekko ją przekraczamy

•

liczba powtórzeń indywidualna dla każdego pacjenta (optymalne jest 3-5 serii po 10

powtórzeń, przerwa między seriami 30s)

•

w czasie przerwy między seriami wykonywać należy masaż, potrząsania, wibracje

•

ćwiczenia czynno-bierne powinny być wykonywane3-5 razy dziennie

•

tempo ćwiczeń bardzo wolne i rytmiczne pozwalające pacjentowi na koncentrację i

rozluźnienie

•

przez cały czas trwania ćwiczeń fizjoterapeuta musi mieć kontakt wzrokowy z

pacjentem

•

 

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

 

•

ĆWICZENIA SMOWSPOMAGANE

•

zastosowanie:

•

u osób przewlekle chorych u których proces patologiczny spowodował nieodwracalne zmiany

•

jako rozgrzewka przed innymi zabiegami kinezyterapeutycznymi

•

cele:

•

zwiększenie zakresu ruchu w stawach

•

uzyskanie rozluźnienia nadmiernie napiętych mięśni

•

poprawa trofiki tkanek przez zwiększenie działania pompy mięśniowej

•

zapobieganie niekorzystnym zmianom wynikającym z akinezji

•

wskazania:

•

ograniczenie zakresu ruchu w stawach

•

przygotowanie do redresji wykonywanych przy współudziale fizjoterapeuty

•

przygotowanie do ćwiczeń czynnych wolnych

•

przeciwwskazania:

•

przypadki pourazowe po złamaniach z niepełnym zrostem (zrost po 3-4 miesiącach)

•

stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych

•

stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych

•

stany zapalne żył

•

rany skóry, mięśni i tkanek miękkich

•

stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)

•

występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)

•

temperatura powyżej 38°

•

ciśnienie rozkurczowe powyżej 100 skurczowe powyżej 160 (spoczynkowe)

•

ogólny ciężki stan pacjenta

•

stan po tomografii komputerowej z kontrastem

•

stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego)

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

 

• metodyka:

• ćwiczenia kombinowane

• dla chorych części ciała jest to działanie o charakterze biernym (siła mięśniowa 0 i

1), natomiast dla zdrowych części ciała są to ćwiczenia czynne, często oporowe.

• ćwiczenia samowspomagane najdogodniej jest wykonywać w UGUL -u

• zasady mocowania systemu bloczkowego:

• bloczek kierunkowy zawieszamy na pożądanej wysokości

• pozycja wyjściowa i odpowiednie zamocowanie bloczka pozwala na przebieg ruchu

we właściwej płaszczyźnie

• zasady wykonywania ruchu:

• na ćwiczona kończynę zakłada się podwieszkę połączoną z linką, która biegnie 

przez bloczek kierunkowy, drugi jej koniec zakładany jest na zdrową kończynę

• pacjent wykonując ruch jedna kończyna wspomaga wykonanie ruchu w stawach

drugiej kończyny

• jest to rodzaj redresji którą chory sam wykonuje

• fizjoterapeuta kontroluje czy ruch wykonywany jest płynnie we właściwej

płaszczyźnie, wokół fizjologicznej osi stawu

• przy osłabieniu siły mięśniowej nie dopuszczamy do pełnego zmęczenia

• ćwiczenia samowspomagane mogą być również wykonywane za pomocą laski

gimnastycznej

• liczba powtórzeń jednego ćwiczenia wynosi przeciętnie 30

• ćwiczenia samowspomagane wykonuje się 1 raz dziennie, kilka serii

•  

•  

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

 

•

ĆWICZENIA CZYNNE W ODCIĄŻENIU

•

zastosowanie:

•

w odniesieniu do tych grup mięśniowych, których siła oscyluje od –2 do +2

•

cele:

•

przeciwdziałanie zanikom mięśniowym

•

uzyskanie przyrostu siły mięśniowej do wartości umożliwiających swobodne poruszanie kończyną  lub jej

częścią  (doprowadzenie jej do poziomu na 3 wg. Lowetta)

•

utrzymanie fizjologicznego zakresu ruchów w stawach poprzez systematyczne odżywianie chrząstki stawowej

•

umożliwienie wykonywania ruchu w stawach w pełnym zakresie , podtrzymując tym samym prawidłową

dotychczasową elastyczność mięśni zawiadujących danym stawem, więzadeł i innych struktur

•

wskazania:

•

zaniki i znaczne osłabienie siły mięśniowej

•

niepełny zrost kostny

•

zmiany zwyrodnieniowe stawów

•

ograniczenia ruchomości w stawach

•

stany po unieruchomieniu

•

zespoły bólowe w obrębie aparatu ruchu

•

przeciwwskazania:

•

stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych

•

stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych

•

stany zapalne żył

•

rany skóry, mięśni i tkanek miękkich

•

stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)

•

występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)

•

temperatura powyżej 38°

•

ciśnienie rozkurczowe powyżej 100 skurczowe powyżej 160 (spoczynkowe)

•

ogólny ciężki stan pacjenta

•

stan po tomografii komputerowej z kontrastem

•

stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego)

•

 

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•

  metodyka:

•

pw. taka jak przy testowaniu danego ruchu na 2

•

odciążenie uzyskuje się poprzez: podwieszenie ćwiczonej kończyny, zmniejszenie tarcia o podłoże, zanurzenie chorego w wodzie,

podtrzymywanie ćwiczonej kończyny rękami fizjoterapeuty

•

podwieszenie ćwiczonej kończyny

•

podwieszenie osiowe

•

punkt zawieszenia ćwiczonej kończyny znajduje się prostopadle nad osią ruchu

•

podwieszki zakładamy tak, aby ćwiczona kończyna była w pełni odciążona

•

ruch powinien się zaczynać od momentu bezwładności  kończyny, tzn. że po każdym wykonaniu ruchu kończyna pozostaje przez chwilę

w pozycji wyjściowej

•

podwieszenie pozaosiowe

•

zmniejszenie tarcia o podłoże

•

uzyskuje się poprzez:

•

wytalkowanie gładkiej powierzchni, po której odbywa się ruch

•

podłożenie pod ćwiczoną kończynę sukna lub krążków z waty

•

przymocowanie wrotek do ćwiczonej kończyny

•

zanurzenie chorego w wodzie

•

stwarza najlepsze warunki dla pracy słabych mięśni

•

środowisko wodne powoduje:

•

odciążenie

•

rozluźnienie

•

umożliwia wykorzystanie siły unoszącej ciało dla wspomagania ruchów

•

podtrzymywanie ćwiczonej kończyny przez fizjoterapeutę

•

fizjoterapeuta podtrzymuje ćwiczony odcinek ciała podczas ruchu

•

sposób ten stwarza możliwość wspomagania lub utrudniania ruchu

•

stabilizacja:

•

stabilizacja odcinka bliższego, tak by ruch był wykonywany tylko w stawie ćwiczonym i nie był wspomagany przez sąsiednie stawy

•

uzyskujemy ją poprzez odpowiednią pozycję ułożeniową lub pasy stabilizujące

•

zasady wykonywania ruchu:

•

pacjent wykonuje ruch samodzielnie w warunkach odciążenia

•

ruch prowadzony jest płynnie we właściwej płaszczyźnie, wokół fizjologicznej osi stawu i w pełnym fizjologicznym zakresie ruchu

zgodnym z normą dla danego stawu

•

w stawach bolesnych nie należy nigdy przekraczać granicy bólu  

•

czas trwania serii 5-15 minut (bez bólu)

•

ćwiczenia czynne w odciążeniu wykonuje się 1 razy dziennie

•

raz w tygodniu wykonujemy pomiar zakresu ruchomości i siły mięśniowej

•

tempo ćwiczeń zależy od aktualnej siły mięśni

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•

ĆWICZENIA CZYNNE WOLNE

•

zastosowanie:

•

przy sile mięśniowej na 3

•

cele:

•

zwiększenie siły i wytrzymałości przede wszystkim określonej grupy mięśniowej

•

utrzymanie i zwiększenie zakresów ruchu w stawach

•

poprawa koordynacji ruchowej

•

wskazania:

•

osłabienie siły mięśniowej (minimum 3)

•

ograniczenia zakresu ruchomości

•

wzmożone spoczynkowe napięcie mięśni

•

zaburzenia koordynacji nerwowo-mięśniowej

•

przeciwwskazania:

•

stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych

•

stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych

•

stany zapalne żył

•

rany skóry, mięśni i tkanek miękkich

•

stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)

•

występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)

•

temperatura powyżej 38°

•

ciśnienie rozkurczowe powyżej 100 skurczowe powyżej 160 (spoczynkowe)

•

ogólny ciężki stan pacjenta

•

stan po tomografii komputerowej z kontrastem

•

stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego)

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•   metodyka:

• pw. taka jak przy testowaniu danego ruchu na 3

• choremu należy dokładnie objaśnić sposób wykonania ruchu i

pozycję wyjściową

• zaczynamy od ćwiczeń łatwych i prostych w pozycjach izolowanych

• po ich opanowaniu i poprawie siły mięśniowej przechodzimy do

ćwiczeń trudniejszych, bardziej złożonych

• zasady wykonywania ruchu:

• ruchy płynny i rytmiczny (tylko wtedy pomaga w rozluźnieniu i

poprawie koordynacji nerwowo-mięsniowej)

• ruch wykonywany we właściwej płaszczyźnie i wokół fizjologicznej

osi stawu

• czas zależy od wydolności pacjenta

• stopniowo zwiększamy liczbę powtórzeń i tempo

• tempo ćwiczeń dostosowane do możliwości chorego

• przy ćwiczeniach tych nie używa się przyborów

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•

ĆWICZENIA CZYNNE Z OPOREM

•

zastosowanie:

•

przy sile mięśniowej na 4 i 5

•

cele:

•

uzyskanie przyrostu siły mięśniowej

•

 poprawa wytrzymałości mięśni

•

zmniejszenie do minimum zaników mięśniowych, szczególnie powstałych w wyniku unieruchomienia

•

zmniejszenie do minimum zaników mięśniowych, powstałych w następstwie procesów patologicznych

•

opóźnienie występowania zaników mięśniowych

•

uzyskanie kompensacyjnych przerostów siły

•

uzyskiwanie przerzutów napięć kontralateralnych do części ciała znajdujących się czasowo w unieruchomieniu

•

uzyskanie poprawy koordynacji nerwowo-mięśniowej

•

zwiększanie sygnalizacji aferentnej w celu rozszerzenia pól pobudzenia w korze mózgu

•

wskazania:

•

osłabienie siły mięśniowej

•

stany unieruchomienia (np.: opatrunek gipsowy)

•

przeciwwskazania:

•

stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych

•

stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych

•

stany zapalne żył

•

rany skóry, mięśni i tkanek miękkich

•

stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)

•

występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)

•

temperatura powyżej 38°

•

ciśnienie rozkurczowe powyżej 100 skurczowe powyżej 160 (spoczynkowe)

•

ogólny ciężki stan pacjenta

•

stan po tomografii komputerowej z kontrastem

•

stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego)

•

 

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•   metodyka:

• pw. zapewniająca wygodę i stabilizacje odcinka bliższego

• rytm i tempo zależne od tego, czy dążymy do uzyskania przyrostu

siły czy zwiększenia wytrzymałości mięśni

• przyrost siły:

• stosuje się maksymalny opór do aktualnej siły mięśni

• liczba powtórzeń – niewielka

• tempo ćwiczeń – wolne

• zwiększenie wytrzymałości mięśni:

• znacznie mniejszy opór (około 50% aktualnego oporu

maksymalnego)

• liczba powtórzeń – dużo większa

• tempo ćwiczeń – szybkie

• przed przystąpieniem do ćwiczeń czynnych z oporem określonej

grupy mięśni należy ustalić wielkość aktualnego oporu i liczbę

powtórzeń ruchów

• posłużyć się można wzorami opracowanymi przez różnych autorów

jek: de Lorme i Watkins, McQueena

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

• Metoda De Lorma i Watkinsa
• oparta na skurczu izotonicznym
• 1 seria – 50% maksymalnego ciężaru – 10

powtórzeń

• 2 seria – 75% maksymalnego ciężaru – 10

powtórzeń

• 3 seria – 100% maksymalnego ciężaru – 10

powtórzeń

• czas przerwy między seriami – około 2 minut
• liczba dni treningowych w tygodniu – 4
• wielkość maksymalnego ciężaru określa się

co tydzień

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

• Metoda McQueena

• metoda obciążeń submaksymalnych

• 4 serie po 10 powtórzeń z obciążeniem

submaksymalnym umożliwiające wykonanie

wszystkich powtórzeń w pełnym zakresie

• jeżeli pacjent jednorazowo pokonuje opór 10 kg

to powinien wykonać 10 powtórzeń z

obciążeniem 9 kg (90%)

• po wykonaniu skurczu należy wyraźnie

zaznaczyć wykonanie ruchu w pełnym zakresie

utrzymując położenie przez 2-3 s.

• czas przerwy między seriami – około 2 minut

• ilość dni treningowych w tygodniu – 3

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

• Metoda Hettingera-Müllera
• oparta na skurczu izometrycznym (tzw.

krótkie ćwiczenia izometryczne)

• 1 seria z 10 powtórzeniami z obciążeniem

submaksymalnym (90%)

• może wzrosnąć do 3 razy dziennie
• czas trwania napięcia 5-6 s
• każde napięcie w serii musi być poprzedzone

pełnym rozciągnięciem mięśni

• czas przerwy między napięciami od 5 do 10 s
• ilość dni treningowych w tygodniu – 5

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

• dozowanie oporu:
• ręce terapeuty
• zestawy ciężarkowo-bloczkowe (opór przyłożony  tak by w

czasie ruchu w ½ jego zakresu  linka łącząca mankiet z

bloczkiem  kierunkowym przebiegała pod kątem prostym)

• ciężary nie podłączone do bloczków (piłki lekarskie,

woreczki itp.)

• sprężyny
• substancje elastyczne i dające się modelować (gąbki,

piłeczki gumowe itp.)

• środowisko wodne
• Planując rodzaj ćwiczeń z oporem należy uwzględnić wiek

chorego oraz stan jego ogólnej wydolności fizycznej. Jest to

uzasadnione zmniejszaniem się elastyczności tkanek oraz

wydolnością narządów krążenia i oddechowego z biegiem

lat.

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

• ĆWICZENIA PROWADZONE

• zastosowanie:

• przy sile mięśniowej zmiennej w zależności od sektora zakresu ruchu

• cele:

• wzmacnianie mięśni poprzez umożliwienie im pracy, której nie mogły by wykonywać

bez pomocy

• odtwarzanie i utrwalanie w pamięci wzorców ruchowych

• wskazania:

• osłabienie siły mięśniowej

• przeciwwskazania:

• przypadki pourazowe po złamaniach z niepełnym zrostem (zrost po 3-4 miesiącach)

• stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych

• stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych

• stany zapalne żył

• rany skóry, mięśni i tkanek miękkich

• stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)

• występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)

• temperatura powyżej 38°

• ciśnienie skurczowe powyżej 160 rozkurczowe powyżej 100

• ogólny ciężki stan pacjenta

• stan po tomografii komputerowej z kontrastem

• stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego)

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•

metodyka:

•

pw. taka jak przy wykonywaniu testu Lowetta

•

stabilizacja:

•

stabilizacja odcinka bliższego, tak by ruch był wykonywany tylko w stawie ćwiczonym i nie był

wspomagany przez sąsiednie stawy

•

uzyskujemy ją poprzez odpowiednią pozycję ułożeniową lub pasy stabilizujące

•

chwyt:

•

musi być pewny, nie może jednak wywoływać u chorego dolegliwości bólowych

•

powinien się charakteryzować dużą powierzchnią styku pomiędzy ręką terapeuty a  ćwiczoną

częścią ciała

•

zawsze dobieramy tak by nie ćwiczyć przez dwa stawy (np.: ćwicząc staw barkowy trzymamy

powyżej stawu łokciowego a nie w okolicy stawy nadgarstkowego)

•

zasady wykonywania ruchu:

•

choremu trzeba dokładnie wyjaśnić ruch który ma on wykonywać

•

siła wspomagająca powinna być tak dawkowana, aby umożliwiła wykonanie ruchu, a nie

zastępowała pracy ćwiczonych mięśni

•

ćwiczone mięśnie musza maksymalnie pracować aby nastąpił przyrost ich siły

•

fizjoterapeuta prowadzi ruch w całym jego zakresie tak, że największe wspomaganie jest w

początkowej fazie ruchu (pokonanie bezwładności) i w końcowej jego fazie (pokonanie oporu mięśni

antagonistów)

•

przed rozpoczęciem ruchu należy rozciągnąć mięśnie (sprzyja to uzyskaniu silniejszego ich skurczu)

•

kontrolujemy by pacjent wykonywał ruch płynnie we właściwej płaszczyźnie, wokół fizjologicznej osi

stawu oraz w pełnym fizjologicznym zakresie ruchu zgodnym z normą dla danego stawu

•

stosujemy się do zasady nie doprowadzenia do pełnego zmęczenia ćwiczonego  zespołu

dynamicznego

•

ćwiczenia prowadzone wykonuje się 1-2 razy dziennie

•

liczba powtórzeń oraz tempo ćwiczeń zależą od aktualnej siły mięśni

•

 

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•

ĆWICZENIA REDRESYJNE

•

zastosowanie:

•

przykurcze tkanek miękkich

•

cele:

•

zniesienie ograniczenia zakresu ruchów w stawie spowodowanego przykurczem tkanek miękkich

•

uzyskanie pełnej biernej ruchomości w stawie

•

wskazania:

•

ograniczenia ruchomości stawu na skutek przykurczu tkanek miękkich

•

przeciwwskazania:

•

przypadki pourazowe po złamaniach z niepełnym zrostem (zrost po 3-4 miesiącach)

•

stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych

•

stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych

•

stany zapalne żył

•

rany skóry, mięśni i tkanek miękkich

•

stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)

•

występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)

•

temperatura powyżej 38°

•

ciśnienie skurczowe powyżej 160 rozkurczowe powyżej 100

•

ogólny ciężki stan pacjenta

•

stan po tomografii komputerowej z kontrastem

•

stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego

•

znaczne odwapnienie kości

•

morfologiczne zmiany w kościach

•

ograniczenie ruchomości stawu łokciowego powstałe na skutek złamania w obrębie stawu

•

wówczas gdy przywrócenie prawidłowego zakresu ruchu w stawie można uzyskać poprzez

ćwiczenia czynne wolne, ćwiczenia czynne z oporem oraz stałe posługiwanie się chorą kończyną

przy wykonywaniu codziennych czynności

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•

metodyka:

•

zasady wykonania ruchu:

•

redresje wykonuje fizjoterapeuta rozciągając przykurczone tkanki miękkie siłą własnych mięśni

•

konieczna jest stabilizacja odcinka bliższego stawu

•

chwyt zwarty, pewny, kontakt ręki terapeuty z ćwiczoną częścią ciała powinien rozciągać się na jak największej powierzchni

•

siłę należy dawkować indywidualnie, przekraczając granicę bólu i obserwując zachowanie chorego

•

sytuacje niepokojące mogące występować po redresji i postępowanie:

•

silny ból w czasie redresji - natychmiast przerwać i skontaktować się z lekarzem

•

stanu zapalnego (miejscowego) - zaniechać redresji

•

ból długotrwale się utrzymujący – zmniejszenie siły używanej przy redresji

•

szczególna ostrożność przy redresji należy zachować u osób młodych przed zakończeniem wzrostu kośćca

•

przy redresjach wykorzystuje się działanie dźwigni,

•

im dłuższe ramie dźwigni, tym mniejszej siły trzeba użyć do wykonania pracy

•

użycie zbyt długiej dźwigni i zbyt dużej siły może spowodować uszkodzenie stawu, a nawet złamanie kości

•

przed rozpoczęciem redresji korzystnie działają:

•

nagrzewania tkanek (lampa Solux, okłady parafinowe)

•

blokady nowokainowe

•

ćwiczenia czynne

•

masaż

•

przyczyniają się one do :

•

lepszego ukrwienia tkanek

•

rozluźnienia mięśni

•

zmniejszenia bólu

•

cel ten uzyskuje się również wykonując redresje w ciepłej wodzie

•

w czasie redrsesji należy odciągać od siebie kości tworzące staw

•

obciążenie należy dobierać stopniowo w zależności od masy ciała pacjenta, siły mięśni, wieku i stanu ogólnego

•

po każdorazowym wykonaniu ruchu należy kończynę sprowadzić do pozycji wyjściowej (rozluźnienie mięśni)

•

uzyskane w czasie redresji zwiększenie zakresu ruchu należy utrwalić za pomocą:

•

odpowiedniego ułożenia chorego

•

szyny stabilizującej

•

wyciągów

•

należy dążyć do czynnej współpracy chorego w czasie wykonywania redresji

•

czas trwania redresji 20-30 minut

•

nie należy dążyć do uzyskania znacznej poprawy w krótkim czasie

•

 

•

 

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•

WYCIĄGI REDRESYJNE

•

zastosowanie:

•

przykurcze tkanek miękkich

•

cele:

•

zniesienie ograniczenia zakresu ruchów w stawie spowodowanego przykurczem tkanek miękkich

•

uzyskanie pełnej biernej ruchomości w stawie

•

wskazania:

•

ograniczenia ruchomości stawu na skutek przykurczu tkanek miękkich

•

przeciwwskazania:

•

przypadki pourazowe po złamaniach z niepełnym zrostem (zrost po 3-4 miesiącach)

•

stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych

•

stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych

•

stany zapalne żył

•

rany skóry, mięśni i tkanek miękkich

•

stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)

•

zła tolerancja na ból

•

temperatura powyżej 38°

•

ciśnienie skurczowe powyżej 160 rozkurczowe powyżej 100

•

ogólny ciężki stan pacjenta

•

stan po tomografii komputerowej z kontrastem

•

stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego

•

znaczne odwapnienie kości

•

morfologiczne zmiany w kościach

•

zniszczenie powierzchni stawowych

•

choroby z zaburzeniami metabolizmu

•

wówczas gdy przywrócenie prawidłowego zakresu ruchu w stawie można uzyskać poprzez ćwiczenia czynne

wolne, ćwiczenia czynne z oporem oraz stałe posługiwanie się chorą kończyną przy wykonywaniu codziennych

czynności

•

 

•

 

•

 

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•

metodyka:

•

wyciąg należy poprzedzić wcześniejszym podaniem leków przeciwbólowych i rozluźniających napięcie

mięśniowe, a zabiegi fizykalne można stosować w czasie wyciągu

•

stabilizacja przy wyciągach redresyjnych wspomagana jest przez kontrwyciąg

•

uniemożliwia on pacjentowi przesuwanie się po podłożu zgodnie z kierunkiem działania siły, w celu zmniejszenia

jej działania

•

często całe stanowisko wyciągowe ustawione jest w pozycji kontrwyciągowej, dotyczy to głównie działań w

obrębie kończyn dolnych (stosowane raczej przy wyciągach odciążajacych) – pacjent ustawiony jest pod górę w

stosunku do działającej siły wyciągu

•

ciężar działający jako siła redresująca powinien oscylować w granicach 1/8 do 1/6 masy ciała pacjenta

•

w przypadkach dużych stawów i silnej w ich okolicy masy mięśniowej można limit obciążeń przekraczać, kierując

się 

•

przy ograniczeniach ruchomości w mniejszych stawach oraz w obrębie stawu łokciowego wyciągów redresyjnych

nie stosujemy

•

czas trwania wyciągu musi być dostatecznie długi, by działanie zabiegu mogło być skuteczne

•

w początkowej fazie występuje odruchowe, niezależne od woli pacjenta, przeciwne działaniu wyciągu,

mięśniowe napięcie obronne

•

w momencie kiedy mm. ulegają zmęczeniu znika (około 15 –20 minut)

•

dopiero potem zaczyna się właściwe działanie wyciągu

•

optymalny czas trwania wyciągu – 30 minut

•

praktycznym wskaźnikiem tego iż wyciąg zaczyna działać jest wystąpienie stosunkowo silnego bólu, należy

wtedy doliczyć jeszcze około 10 – 15 minut i można minimalnie zmniejszyć obciążenie

•

zdejmowanie wyciągu z redresowanej kończyny

•

przed odczepieniem ciężaru ręką przyłożoną  w miejscu przyłożenia siły na kończynie  wspomóc działanie

wyciągu i przytrzymać ją w kątowym ustawieniu, które osiągnięto dzięki wyciągowi

•

po wyczepieniu ciężaru należy wolno przez około 30 s sprowadzać kończynę do pozycji pośredniej, stale

rozluźniając te grupy mięśniowe, które były rozciągnięte

•

zdejmowanie wyciągu nie może odbywać się szybko ponieważ wtedy odczucia bólowe przekraczają próg

tolerancji bólowej pacjenta

•

nie wolno wykonywać wyciągu redresyjnego bez zapoznania się ze zdjęciem rtg

•

stosujemy max. do 20 zabiegów, po których wskazane jest rtg

•

zabiegów nie wykonujemy u osób po 60 roku życia

•

 

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

• ĆWICZENIA IZOMETRYCZNE

• zastosowanie:

• osłabienie siły mięśniowej

• cele:

• przeciwdziałanie zanikom mięśniowym

• uzyskanie przyrosty masy i siły mięśni

• utrzymanie aktywności mięśni w obrębie

unieruchomionych odcinków ciała

• wskazania:

• unieruchomienia

• proste zaniki mięśni

• przypadki w których ruch w stawach nie jest

wskazany

• przeciwwskazania:

• brak

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•   metodyka:

• chorego trzeba nauczyć wykonywania skurczów izometrycznych

mięśni

• chory uczy się łatwiej napinania mięśni najpierw kończyny zdrowej,

potem równocześnie kończyny zdrowej i chorej, a w końcu napinani

mięśni kończyny chorej

• przewidując konieczność unieruchomienia kończyny należy

nauczyć chorego napinania mięśni przed założeniem

unieruchomienia

• ćwiczenia izometryczne może chory wykonywać przy pomocy

fizjoterapeuty lub sam

•  czas trwania skurczu izometrycznego – około 5 sekund, czas

odpoczynku pomiędzy kolejnymi skurczami – 10 sekund

• okres odpoczynku mięśnia po pracy statycznej mięśnia musi być

dłuższy aby zapewnić dostateczne jego ukrwienie, które jest

znacznie upośledzone w czasie skurczu izometrycznego. Liczba

powtorzeń od 6 – 10.

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

• ĆWICZENIA SYNERGISTYCZNE

• w ćwiczeniach synergistycznych wykorzystuje się zjawisko tzw.:

promieniowania ruchowego

• istotną cechą tej metody jest wg. M.Weissa „wykorzystanie zjawisk

współdziałania mięśni w stale zmieniających się układach

symergistycznych pod wpływem odpowiednio dobranych ruchów z

określonym oporem i dozowaną pozycją

• cele:

• uzyskanie na drodze skrzyżowania odruchu fizjologicznego lub na

drodze pobudzenia zespołów dynamicznych, napięcia izometrycznego

mięśni

• wskazania:

• unieruchomienie kończyny całkowite lub częściowe w opatrunku

gipsowym

• ćwiczenie przeszczepionych mięśni

• przeciwwskazania:

• niewydolność krążenia

• niewydolność układu oddechowego

• zły ogólny stan pacjenta

• wysoka temperatura ciała

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

• metodyka:

• synergia:

• współdziałanie wielu czynników ,skuteczniejsze od sumy ich oddzielnych

działań

• współdziałanie niekiedy bardzo odległych mięśni w celu stabilizacji odcinka

bliższego

• polega na wzajemnie zmieniającym się stosunku napięcia antagonistów i

agonistów podczas ruchu

• nie jest wartością stałą i zmienia się w zależności od wielu czynników tj:

wiek, sprawność, choroba

• m. agonistyczne:

• mięśnie bezpośrednio odpowiedzialne za ruch

• m.antagonistyczne:

• mięśnie przeciwdziałające agonistom, odpowiedzialne za rozluźnienie

• zasady wykonania ruchu:

• żeby doszło do ruchu musi nastąpić skurcz agonistów przy jednoczesnym

rozluźnieniu antagonistów

• rozluźnienie to następuje na drodze odruchowej

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•

     synergizmy bezwzględne:

•

wrodzone, utrwalone w procesie filogenezy reakcje neuromięśniowe występujące w

mniejszym lub większym nasileniu u każdego osobnika

•

najbardziej znane:

•

KOŃCZYNA DOLNA

•

wyprost stopy z oporem powoduje napięcie mięśnia czworogłowego uda

•

KOŃCZYNA GÓRNA

•

zgięcie grzbietowe w  stawie promieniowo-nadgarstkowym powoduje w pozycji

nawróconej napięcie mięśnia trójgłowego

•

zgięcie dłoniowe w stawie promieniowo-nadgarstkowym powoduje w pozycji

odwróconej napięcie mięśnia dwugłowego

•

TUŁÓW

•

uniesienie głowy w płaszczyźnie strzałkowej leżąc tyłem, powoduje napięcie mięśnia

prostego brzucha

•

uniesienie głowy w pozycji leżenia przodem powoduje napięcie mięśni pośladkowych

wielkich

•

 

•

synergizmy bezwzględne są wykorzystywane do aktywizacji zespołów mięśniowych w

tych częściach ciała, które znajdują się w unieruchomieniu

•

zapobiegają narastaniu zaników mięśniowych z powodu bezruchu, ograniczeniom

ruchomości oraz zaburzeniom troficznym

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•

  synergizmy względne:

•

tworzą się na bazie łuków odruchowych i są osobniczo odmienne

•

określamy je na podstawie badania elektromiograficznego (powierzchniowe, igłowe)

•

badania elektromiograficzne pozwalają określić, które ruchy wykonane z oporem w odległym stawie wywołują

stan największego napięcia w interesującym nas zespole dynamicznym

•

są nietrwałe i utrzymują się około 14 dni

•

najczęściej powstające synergizmy względne:

•

MIĘSIEŃ CZWOROGŁOWY UDA

•

zgięcie stawu biodrowego

•

odwodzenie i przywodzenie w stawie biodrowym

•

wyprost i zgiecie w stawie skokowym górnym

•

przejście z siadu do leżenia i powrót

•

rotacja wewnętrzna i zewnętrzna

•

NAPINACZ POWIĘZI SZEROKIEJ

•

zgięcie i wyprost w stawie kolanowym

•

zgięcie i wyprost w stawie skokowym górnym

•

zgięcie i wyprost w stawie biodrowym

•

leżenie przodem – skłon tułowia w tył

•

MIĘSIEŃ KRAWIECKI

•

zgięcie w stawie biodrowym

•

wyprost w stawie kolanowym

•

odwodzenie i przywodzenie w stawie biodrowym

•

zgięcie i wyprost w stawie skokowym górnym

•

MIĘŚNIE POŚLADKOWE

•

zgięcie w stawie kolanowym

•

leżenie przodem – skłon tułowia w tył

•

przywiedzenie kończyny górnej

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•    warunki prawidlowego wykonani

ćwiczeń synergistycznych

• ćwiczenia powinny obejmować możliwie

największą liczbę zespołów dynamicznych,

które maja odpowiadać za przerzut

• musza być wykonywane z max. oporami
• musza być wykonywane do pełnego

zmęczenia

• ćwiczenia te prowadzimy minimum 4 razy

dziennie

•  

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•

ĆWICZENIA ODDECHOWE

•

podstawowe pojęcia

•

pojemność oddechowa

•

objętość powietrza którą wdychamy do płuc przy spokojnym wdechu – 0,5 litra

•

rezerwowa pojemność wdechowa

•

przy maksymalnym wdechu wciągamy do płuc dodatkowo ponad pojemność

oddechową około 1,5 – 2 litrów

•

rezerwowa pojemność wydechowa

•

dodatkowa ilość powietrza jaką możemy wydalić z płuc przy maksymalnym wydechu

po zwykłym biernym wdechu – 1,5 litra

•

pojemność życiowa

•

największa ilość powietrza jaką możemy wydobyć z płuc po maksymalnym wdechu

•

dorosły człowiek:

•

mężczyzna – 5-6 litrów

•

kobieta – 3,5 4 litrów

•

wartość tą mierzymy za pomocą spirometrii

•

spokojne oddychanie

•

podczas spokojnego oddychania tylko około 2/3 powietrza oddechowego tj.:około 350

ml. wchodzi przy każdym wdechu do pęcherzyków płucnych

•

reszta 1/3 tj.: około 150 ml pozostaje w drogach oddechowych i nie bierze udziału w

procesie natleniania krwi (tzw. przestrzeń martwa)

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•

   zastosowanie:

•

należą do podstawowych ćwiczeń w kinezyterapii, ponieważ sprawność układu oddechowego ma decydujący wpływ na

prawidłowe funkcjonowanie wszystkich układów naszego organizmu

•

wchodzą w skład niemalże wszystkich programów usprawniania leczniczego

•

cele:

•

nauczenie prawidłowego oddychania

•

umiejętność prawidłowego oddychania pożądana jest podczas wykonywania wszystkich ćwiczeń i czynności

•

najczęściej spotykanym błędem jest zatrzymywanie oddechu i napinanie pomocniczych mięśni oddechowych podczas

wykonywania ćwiczeń i czynności wymagających większego wysiłku oraz brak pełnego wydechu

•

bezdech powoduje:

•

wzrost ciśnienia

•

spadek tętna

•

utrudniony dopływ tlenu do narządów

•

zwiększenie wydolności narządu oddechowego

•

przed przystąpieniem do ćwiczeń oddechowych możemy przeprowadzić ocenę stanu i sprawności układu

oddechowego

•

badanie kształtu klatki piersiowej i jej ruchomości

•

na wysokości sutków u mężczyzn, pod biustem u kobiet

•

maksymalny wydech, następnie maksymalny wdech

•

różnica między I a II pomiarem powinna wynosić około 6 cm

•

badanie czynności oddychania

•

tor oddychania i częstość oddechów na minutę (około 14 – 16)

•

badanie pojemności życiowej płuc i określenie czasu bezdechu po wdechu i wydechu

•

mięśnie oddechowe można wzmocnić przez ćwiczenia

•

elastyczna tkanka płucna wykazuje duże zdolności przystosowania się i pod wpływem ćwiczeń dochodzi do

zwiększenia pojemności życiowej płuc oraz uruchomienia nieczynnych pęcherzyków płucnych

•

uzyskanie prawidłowego rozwoju klatki piersiowej

•

prawidłowe oddychanie oraz ćwiczenia wzmacniające układ oddechowy działają kształtująco na klatkę piersiową

(przede wszystkim na prawidłowe jej wysklepienie, oraz zwiększenie osi przednio tylnej

•

przy stałej lub zaburzonej czynności oddychania włączają się do akcji oddechowej pomocnicze mięśnie oddechowe

(pochyłe, piersiowe, zębate)

•

mięśnie te na skutek pracy o ruchach w tzw. półzakresie ulegają przykurczom, co w następstwie doprowadza do

zniekształceń klatki piersiowej i całej postawy (barki wysunięte ku górze; klatka piersiowa wysunięta do przodu;

zapadnięte, okrągłe plecy)

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•

wskazania:

•

podczas wszystkich ćwiczeń leczniczych

•

choroby układu oddechowego

•

stan przed i po zabiegach chirurgicznych

•

przeciwwskazania:

•

ostry okres chorób narządu oddechowego i krążenia

•

metodyka:

•

przed rozpoczęciem ćwiczeń oddechowych należy nauczyć pacjenta prawidłowo oddychać

•

najczęstszy błąd – wciąganie brzucha podczas głębokiego wdechu

•

oddychanie torem brzusznym

•

wdech - brzuch się uwypukla

•

wydech - wciągamy brzuch

•

oddychanie torem piersiowym

•

wdech – klatka się uwypukla, brzuch pozostaje płaski

•

wydech – klatka opada, brzuch pozostaje płaski

•

wdech odbywa się zawsze przez nos a wydech przez usta

•

wdech – dynamiczny przez nos

•

wydech – 2-3 razy dłuższy, przez usta

•

należy dążyć do rozluźnienia klatki piersiowej (masaż, sprężynowanie, ćwiczenia rozluźniające)

•

czas trwania zależy od możliwości pacjenta i potrzeb danego schorzenia

•

od 5 do 45 minut

•

im krótszy czas spotkania tym częściej

•

im starszy pacjent tym większą uwagę zwracamy na wydech

•

im młodszy pacjent tym większą uwagę zwracamy na wdech

•

maksymalna ilość powtórzeń w serii od 6 do 8 wdechów i wydechów (powyżej następuje zaburzenie składu

gazowego krwi)

•

ilość serii w zależności od możliwości pacjenta

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

• wpływ położenia ciała na mechanizm oddychania

• leżenie tyłem

• utrudniona praca przepony

• leżenie tyłem z ugiętymi nogami

• utrudniona praca przepony

• zwiększenie amplitudy ruchów klatki piersiowej

• siad z pochylonym tułowiem

• utrudniona praca przepony

• zwiększona amplituda ruchów klatki piersiowej przy ustabilizowanych kończynach

• leżenie na boku

• część klatki piersiowej przylegająca do podłoża jest częściowo wyłączona z akcji

oddychania żebrowego

• zwiększa się zastępczo zakres ruchów żeber po stronie przeciwnej

• przepona po stronie podłoża charakteryzuje się dużą amplitudą ruchów ze względu

na wysokie ustawienie

• wentylacja płuca po stronie podłoża jest nieco wyższa niż po stronie przeciwnej

• stanie

• umożliwia pełną swobodę rozprężenia płuc we wszystkich kierunkach dzięki

zniesieniu ucisków na klatkę piersiową i przeponę

• skłon boczny tułowia
• zmniejsza amplitudę klatki piersiowej po stronie skłonu

• wzrasta zakres ruchu żeber po stronie przeciwnej oraz zwiększa się zakres ruchów

przepony po tej stronie

•  

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•

ĆWICZENIA RELAKSACYJNE

•

zastosowanie:

•

stany nadmiernego napięcia mięśniowego

•

stany bólowe

•

jako element wszelkich ćwiczeń leczniczych

•

cele:

•

możliwość świadomego i kontrolowanego zmniejszenia napięcia mięśni

•

wskazania:

•

przed rozpoczęciem i w trakcie wykonywania ćwiczeń leczniczych

•

przeciwwskazania:

•

brak

•

metodyka:

•

rozróżniamy ćwiczenia relaksacyjne o charakterze ogólnoustrojowym i miejscowym

•

prowadzenie ćwiczeń relaksacyjnych niezależnie od wybranej metody wymaga:

•

dobrania odpowiedniej pozycji wyjściowej

•

rozluźnienie powinno następować od części obwodowych do części ksobnych

•

staramy się wyregulować rytm oddechowy

•

objęcie relaksacją całego ciała powinno wywoływać odczucie ciężkości i bezwładu

•

przestrzegamy zasady doboru odpowiedniej pozycji wyjściowej dla konkretnego pacjenta

•

włączamy ruchy kończyn o prostych koordynacyjnie torach oraz naprzemienne napięcia i rozluźnienia żądanych

grup mięśniowych

•

tempo ćwiczeń wolne, spokojne, nie zawierające gwałtownych przyspieszeń

•

komendy podawane głosem ciepłym a zarazem sugestywnym z jasno sprecyzowanym rodzajem ruchu i

sposobem jego wykonywania

•

ćwiczenia najlepiej wykonywać poza łóżkiem chorego, wyłączając drażniące bodźce akustyczne i świetlne

•

dobre efekty przynosi odpowiednio dobrana muzyka

•

ubiór pacjenta powinien być lekki nie ograniczający ruchów

•

po kilku sesjach prowadzonych przez fizjoterapeutę pacjent ćwiczenia może wykonywać samodzielnie

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•   przykłady pozycji relaksacyjnych

• leżenie tyłem na twardym podłożu,

• kkg ustawione w niewielkim odwiedzeniu, stawy kolanowe ugięte

• naturalne krzywizny ciała podparte małymi poduszkami dają poczucie

wygody

• pozwala to na pełne rozluźnienie mięśni

• leżenie bokiem (np. prawym)

• kgl oraz kdl podparta i odciążona na poduszkach

• tułów ustawiony tak by nie powodować ucisku na okolicę serca

• głowa spoczywa na poduszce, nie może być uniesiona za wysoko

• pełne podwieszenie ciała

• na podwieszkach, w leżeniu tyłem

• każdy odcinek ciała spoczywa na oddzielnej podwieszce

• pozycja pól leżąc – pół siedząc

• głowa, okolica stawów kolanowych, stopy, i kkg podparte na

poduszkach

• ułatwione jest w tej pozycji oddychanie torem piersiowym, ponieważ

mniejsza masa uciska na okolicę pleców

• ruch przepony utrudniony przez opadanie trzewi

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

• ĆWICZENIA CZYNNOŚCI SAMOOBSŁUGOWYCH

• zastosowanie:

• u wszystkich chorych u których dysfunkcja ma charakter trwały

• są to przede wszystkim pacjenci neurologiczni

• cele:

• poprawa jakości życia poprzez maksymalną do osiągnięcia samodzielność

• wskazania:

• dysfunkcje o charakterze trwałym

• przeciwwskazania:

• brak

• metodyka:

• uczymy pacjenta wykonywania podstawowych czynności dnia codziennego

• sprawdzenia dokonujemy za pomocą prostych testów

• oceniamy jego poziom sprawności pod katem potrzebnych mu życiowo ważnych

czynności

• test czynnościowy powinien obejmować:

• lokomocja – informacje o sposobie i odległości, jaką potrafi pokonać pacjent

• chwyty – wykonywanie różnych chwytów z uwzględnieniem ich podziału

• higiena osobista

• spożywanie posiłków

• ubieranie się i rozbieranie

•  

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•

ĆWICZENIA W ODCIĄŻENIU Z OPOREM

•

zastosowanie:

•

osłabienie siły mięśniowej wynoszacej od +2 do 3 a nawet +3

•

cele:

•

uzyskanie przyrostu siły mięśniowej osłabionych grup mięśniowych

•

wzmożenie torowania proprioceptywnego

•

wskazania:

•

osłabienie siły mięśniowej

•

przeciwwskazania:

•

przypadki pourazowe po złamaniach z niepełnym zrostem (zrost po 3-4 miesiącach)

•

stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych

•

stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych

•

stany zapalne żył

•

rany skóry, mięśni i tkanek miękkich

•

stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)

•

zła tolerancja na ból

•

temperatura powyżej 38°

•

ciśnienie skurczowe powyżej 160 rozkurczowe powyżej 100

•

ogólny ciężki stan pacjenta

•

stan po tomografii komputerowej z kontrastem

•

stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego

•

metodyka:

•

kończyna podwieszona tak jak przy ćwiczeniach czynnych w odciążeniu

•

dodatkowo zakładamy mankiet do którego przymocowany jest system ciężarkowo-bloczkowy

•

linka musi przebiegać w płaszczyźnie ruchu

•

bloczek kierunkowy powinien być umieszczony tak aby w chwili wykonania ½ zakresu ruchu w stawie linka łącząca mankiet z

bloczkiem kierunkowym przebiegała prostopadle do osi długiej ćwiczonego odcinka ciała

•

opór narasta wówczas stopniowo osiągając maksimum w ½ zakresu ruchu, a następnie stopniowo maleje

•

w stawach o bardzo obszernych zakresach ruchu dokonujemy podziału na dwa sektory ruchu, dobierając umiejscowienie bloczka

oddzielnie dla każdego sektora

•

stosujemy obciążenie mniejsze od masy kończyny

•

tempo ćwiczeń zależy od aktualnej siły mięśni

•

przy niewielkiej sile mięśni jest ono wolne

•

w miarę przyrostu siły mięśni - szybsze

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•

   PIONIZACJA I NAUKA CHODU

•

u osób zdrowych przy zmianie pozycji poziomej na pionową obserwuje się przyspieszenie tętna i zmniejszenie

amplitudy ciśnienia krwi od 5 – 25 mmHg (głównie na skutek spadku ciśnienia skurczowego)

•

próba ortostatyczna u sportowców wykazuje, że różnica wskaźników ciśnienia i tętna przy wykonywanej próbie

jest tym mniejsza im wyższy jest stopień wytrenowania 

•

dostosowanie układu krążenia do zmiany pozycji z leżącej na stojącą następuje na drodze odruchowej, głównie z

receptorów łuku aorty i zatok szyjnych prawego przedsionka oraz narządów wewnętrznych (wątroba,śledziona)

•

podczas unieruchomienia zdolność odruchowego wyrównywania przez układ krążenia zaburzeń wynikających ze

zmiany pozycji ulega zanikowi, wynikają z tego różnorodne objawy:

•

omdlenie

•

osłabienie

•

zaburzenia świadomości

•

zaburzenia widzenia

•

złe samopoczucie – uczucie słodkości w ustach

•

nudności

•

podczas pionizacji następuje bierne przemieszczanie się krwi do jamy brzusznej i kkd (zgodnie z działaniem siły

grawitacji), co powoduje zmniejszenie się wypełnienia zatok serca i spadek ciśnienia tętniczego

•

pionizacja umożliwia wyzwalanie bogatej sygnalizacji proprioceptywnej co wpływa na odruchowe napinanie

mięśni w pozycji spionizowanej

•

obserwacja chorych pionizowanych po okresie bezruchu pozwala stwierdzić, że jest to trening o znacznym

obciążeniu fizycznym

•

wynika to z:

•

braku naturalnych odruchów regulujących postawę

•

na skutek tego dochodzi do napinania w sposób nieskoordynowany odległych zespołów mięśniowych

•

brak adaptacji w podstawowych układach fizologicznych

•

ogromne emocje

•

 

•

 

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•   ĆWICZENIA MANUALNE

• zastosowanie:

• dysfunkcje w obrębie rąk

• cele:

• poprawa czynności manualnych rąk

• poprawa siły mięśniowej rąk

• zapobieganie przykurczom oraz poprawa zakresów ruchomości w obrębie

rąk

• wskazania:

• stany po urazach w obrębie rąk

• RZS

• zmiany zwyrodnieniowe

• stany po leczeniu operacyjnym (np.: zespół cieśni nadgarstka) 

• przeciwwskazania:

• przypadki pourazowe po złamaniach z niepełnym zrostem (zrost po 3-4

miesiącach)

• stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych

• stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych

• stany zapalne żył

• zła tolerancja na ból

PIONIZACJA I NAUKA

CHODU

•

ü       pełna pionizacja na stole pionizacyjnym

•

wskazania:

•

stan po długotrwałym przebywaniu w łóżku\

•

porażenie kkd

•

trudności bądź niemożność pionizacji przyłóżkowej

•

chory nieprzytomny

•

waga i wzrost znacznie przekraczająca wagę i wzrost fizjoterapeuty

•

stół pionizacyjny umożliwia stopniową i powolną zmianę pozycji z poziomej na pionową

•

możliwość regulacji:

•

kąta nachylenia ciała do podłoża (im bliżej pionu tym większe obciążenie)

•

czasu trwania pionizacji

•

pionizacja na stole wymaga prawidłowego ułożenia chorego które polega na:

•

wyrównaniu skrócenia czynnościowego kończyn

•

nieznacznym odwiedzeniu w stawach biodrowych (około 5°)

•

pełnym podparciu stóp

•

zabezpieczeniu pasami stawów (kolanowych, biodrowych) oraz klatki piersiowej

•

jeżeli stwierdzamy, że przez pionizację bierną chory w pełni przystosował się do pozycji stojącej

rozpoczynamy pionizację czynną

•

przystosowanie do pozycji stojącej

•

gdy tętno przy zmianie pozycji nie wzrośnie więcej niż 20-30% tętna spoczynkowego (powyżej

może dojść do zaburzeń w przepływie chłonki, migotania przedsionków i komór serca)

•

okres wzrostu ciśnienia powinien być kilkuminutowy (jeżeli wzrośnie do 30% a po 2-3 minutach

spadnie można pozostawić pacjenta w danej pozycji – jeśli nie to powrót do pozycji którą

pacjent dobrze tolerował)

•

jeżeli w trakcie pionizacji ciśnienie rozkurczowe wzrośnie powyżej 100 -  pionizację cofamy do

poprzedniego etapu

•

ciśnienie skurczowe może wzrosnąć do 20% w stosunku do rozkurczowego

PIONIZACJA I NAUKA

CHODU

• ü       możliwość ponownej adaptacji do

pozycji pionowej zależy od:

• czasu przebywania w łóżku

• wieku pacjenta

• chorób współistniejących

• wydolności organizmu, oraz wydolności

układu krążeniowo-oddechowego

• wcześniejszej rehabilitacji

• metodyka – nauka chodu

• naukę chodu rozpoczynamy przy sile mm.

porostowników stawu kolanowego powyżej 2

metodyka – nauka chodu

• I. etap

• nauka lokomocji – wózek inwalidzki

• przesiadanie się z łóżka na wózek

• jazda na wózku po równym podłożu

• zsiadanie z wózka na ziemię i powrót

• jazda po terenach pochyłych

• manewrowanie wózkiem

• II. etap

• właściwa nauka chodu rozpoczyna się od ćwiczeń w barierkach

• ćwiczenia równoważne:

• sterowane górą – przenoszenie ciężkiej piłki kkg

• sterowane dołem – stanie na jednej nodze, wykroki

• ćwiczenia z balansem miednicy – uzyskujemy prawidłowe obciążanie kończyn

• chód ze swobodnym pokonywaniem dystansu – zwracamy uwagę na prawidłowość

poszczególnych faz chodu

• najczęstsze błędy:

• skracanie czasu fazy podporu

• skracanie długości kroku

• konsekwencja – chód krokiem dostawnym

•  w momencie opanowania chodu krokiem czterotaktowuym w barierkach

rozpoczynamy naukę chodu poza nimi

metodyka – nauka chodu

•

III. etap

•

chodzenie przy pomocy balkonika

•

podeszły wiek

•

nasilone procesy miażdżycowe

•

inne choroby towarzyszące obniżające wydolność ogólną

•

chodzenia przy pomocy kul

•

niepełny zrost kostny

•

zakaz obciążania kończyny

•

brak kończyny przed zaprotezowaniem

•

chodzenie bez pomocy ortopedycznych

•

równolegle z opuszczeniem barierek rozpoczyna się naukę trzech nowych elementów:

•

chodzenie po podłożach o zmiennej twardości

•

trudniej na miękkich podłożach

•

niezbędna jest bardzo dobra asekuracja

•

chodzenie z pokonywaniem różnicy poziomów

•

rozpoczynamy naukę na schodach niskich z poręczą

•

pierwszy krok przy wchodzeniu wykonuje kończyna zdrowa

•

przy schodzeniu pierwszy krok wykonuje kończyna chora

•

kolejny etap – schody komunikacyjne

•

nauka padania

•

zasady:

•

nie bronić się przed upadkiem za wszelką cenę

•

odrzucić od siebie kule w momencie zachwiania równowagi

•

padać tak by upaść do przodu

•

amortyzacja przez ugięcie kkg w stawach lokciowych

•

powrót do pozycji pionowej samodzielny, uniesienie miednicy i cofanie kkg, przy wyprostowanych stawach kolanowych i stopach opartych

o ścianę

•

asekuracja

•

czynna – bezpośredni kontakt z pacjentem

•

bierna – obok pacjenta

•

zasady asekuracji

•

nie polega na utrzymaniu pacjenta w pozycji pionowej, lecz na bezpiecznym sprowadzeniu go na podłoże

•

fizjoterapeuta porusza się z tyłu lub z boku, możliwie jak najbliżej, ale tak by nie krępować swobody ruchów

•

w momencie krytycznym musi stać pewnie na obu kończynach

•

w przypadku utraty równowagi należy pacjenta chwycić pod pachy, ściągnąć w tył na siebie i po ugiętych kkd sprowadzić do pozycji

siedzącej

•

przy nauce chodu po schodach fizjoterapeuta musi stać zawsze poniżej pacjenta

•

 

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

• ĆWICZENIA MANUALNE

metodyka:

przed ćwiczeniami manualnymi najlepiej ręce rozgrzać, rozluźnić (masaż

wirowy, aerodyn)

do ćwiczeń manualnych wykorzystujemy przybory tj.: gumowe lub piankowe

piłeczki, kolumny składające się z elementów różnej wielkości w kształcie

walca, niewielkie obciążniki (do 0,5 kg),  guziki lub inne podobne niewielkie

przedmioty itp.

wykorzystywane są również specjalne stoły do ćwiczeń manualnych

 

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

• KINEZYTERAPIA O DZIAŁANIU OGÓLNYM

• ĆWICZENIA W WODZIE

• cele:

• uzyskanie odciążenia, a przez to:

• zmniejszenie nacisku powierzchni stawowych przy ruchach

• zmniejszenie bólu przy ruchach

• uzyskanie komfortu psychicznego

• wskazania:

• upośledzenie wydolności ogólnej

• osłabienie siły mięśniowej

• zaburzenia koordynacji ruchowej

• spadek wytrzymałości

• patologiczne napięcia mięśni wynikające ze zmian ośrodkowego

układu nerwowego (napięcia spastyczne)

• zaburzenia chodu

ĆWICZENIA W WODZIE

•    przeciwwskazania:

• stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych

• stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych

• stany zapalne żył

• stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z

lekarzem)

• występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)

• temperatura powyżej 38°

• ciśnienie skurczowe powyżej 160 rozkurczowe powyżej 100

• ogólny ciężki stan pacjenta

• stan po tomografii komputerowej z kontrastem

• stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-

rdzeniowego)

• niewydolność układu krążeniowo-oddechowego

• schorzenia internistyczne

• ostre stany zapalne

• owrzodzenia, otwarte rany grożące krwawieniem

• grzybice

• choroby przebiegające z utratą świadomości

ĆWICZENIA W WODZIE

•

wpływ środowiska wodnego na organizm człowieka:

•

poprawa koordynacji nerwowo-mięśniowej, związana z rozluźnieniem mięśni w wyniku

działania czynnika odciążającego i pozornej utraty masy ciała (0,9 kg)

•

odbierane przez kontaktoreceptory bodźce są przenoszone do ośrodkowego układu

nerwowego przez co działają na cały system

•

chłodna woda zwalnia częstotliwość tętna i zmniejsza pojemność minutową serca o

około 25%

•

poprawa orientacji przestrzennej poszczególnych części ciała względem siebie

•

rozluźnienie napięcia mięśniowego – poprzez wzmożone bodźce

•

odruchowe zwężenie naczyń krwionośnych skóry z jednoczesnym przekrwieniem

mięśni – korzystne oddziaływanie na krążenie obwodowe (zimna woda)

•

rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry, przyspieszenie częstości pracy serca (ciepła

woda)

•

obniżenie napięcia mięśniowego, obniżenie pobudliwości układu nerwowego  -

zmniejszenie odczuć bólowych przy ćwiczeniach poprzez wykorzystanie przewodnictwa

cieplnego wody (jest około 30 razy większe od przewodnictwa środowiska naturalnego)

•

oddziaływanie na układ oddechowy przez zwiększenie ucisku na klatkę piersiową przez

zwiększenie ucisku na klatkę piersiową i jamę brzuszną (wdech utrudniony, wydech

ułatwiony) – ciśnienie hydrostatyczne

•

wpływ na psychikę – możliwość wykonania ruchu przy 25% normalnej siły mm.

•

ułatwienie chodu (chód krokiem dwunożnym, naprzemiennym) – powoduje to wyzbycie

się lęku przez pacjenta i ułatwia przejście do innych ćwiczeń poza środowiskiem

wodnym

ĆWICZENIA W WODZIE

•

metodyka:

•

rodzaj ćwiczeń w wodzie zależy od urządzeń jakimi dysponuje  ośrodek leczniczy (wanny, tanki Hubbarda, małe i duże

baseny)

•

w wodzie można ćwiczyć indywidualnie lub zespołowo

•

ćwiczenia indywidualne:

•

rozpoczyna się z chorymi nie oswojonymi ze środowiskiem wodnym

•

pomoc polega na:

•

podtrzymywaniu chorego w wodzie

•

prowadzeniu ruchu

•

wykonaniu redresji

•

ćwiczenia zespołowe:

•

prowadzi się z chorymi oswojonymi ze środowiskiem wodnym

•

grupa powinna być jednolita pod względem:

•

wieku

•

płci

•

ogólnej sprawności i wydolności fizycznej

•

rodzaju dysfunkcji lub choroby

•

utworzenie jednolitej grupy ułatwia dobór i prowadzenie ćwiczeń

•

nie zawsze jest to możliwe, dlatego należy ćwiczenia do pewnego stopnia indywidualizować

•

ze względu na konieczność ścisłego nadzoru i zapewnienia bezpieczeństwa grupa ćwiczących w wodzie ni powinna liczyć

więcej niż 5-6 osób (wg. Rosławski, Skolimowski „Technika wykonywania ćwiczeń leczniczych”)

•

przed rozpoczęciem ćwiczeń w wodzie ćwiczący musi umyć dokładnie całe ciało pod natryskiem

•

ćwiczenia w wodzie rozpoczynamy od ćwiczeń oswajających ze środowiskiem wodnym

•

w wodzie dochodzi do zmiany warunków oddychania pod wpływem ciśnienie hydrostatycznego (pobudzony ośrodek

oddechowy – szczególnie wdech)

•

temperatura wody zależy od typu ćwiczeń i rodzaju choroby

•

30° - 32° - standardowa temperatura w basenie rehabilitacyjnym

•

27° - 30° - ćwiczenia o zwiększonej intensywności

•

38° - niedowłady spastyczne

•

czas trwania ćwiczeń wynosi przeciętnie od 20-30 minut

•

basen

•

minimalne rozmiary 10/5 m

•

głębokość – nie mniejsza niż 1 metr, nie większa niż 1,60 metra

•

poręcze zamocowane w niecce basenu

•

wygodne wejście – niskie schody z poręczami

•

koła ratunkowe, bosaki

•

odpowiednie oświetlenie basenu

•

telefon

•

doświadczony fizjoterapeuta (najlepiej umiejący pływać)

•

instruktor może wejść do wody tylko w sytuacji 1 na 1

•

pacjent musi mieć czepek i kostium kąpielowy

•

 

•

ĆWICZENIA GIMNASTYKI PORANNEJ

•

sen:

•

zwalnia częstość tętna i oddechu

•

zmniejsza aktywność procesów nerwowych

•

powoduje obniżenie spoczynkowego napięcia mięśni

•

powoduje zwolnienie perystaltyki jelit co hamuje tempo procesów trawiennych

•

obniża przemianę materii i metabolizm komórkowy

•

w czasie snu dochodzi do obniżenia temperatury ciała

•

cele:

•

pobudzenie funkcji ustroju po śnie

•

mobilizacja chorego do rozpoczęcia zajęć w ciągu dnia

•

wskazania:

•

ćwiczenia poranne powinien wykonywać każdy chory, jeżeli lekarz nie stwierdzi przeciwwskazań

•

metodyka:

•

prowadzimy ze wszystkimi pacjentami, którzy nie mają przeciwwskazań do tej formy terapii

•

przed rozpoczęciem ćwiczeń pytamy o ich samopoczucie

•

ćwiczeń nie rozpoczyna się u chorych nowo przyjętych u których nie ma jeszcze rozpoznania

•

miejscem prowadzenia zajęć są na ogół sale chorych lub korytarze

•

ćwiczenia powinny być prowadzone w pomieszczeniach wietrzonych bez względu na porę roku

•

łóżka muszą być zasłane

•

pacjenci nie mogą być w piżamach lub innych nocnych ubraniach

•

zajęcia należy prowadzić przed poranną toaletą i śniadaniem

•

czas trwania ćwiczeń – około 15-20 minut

•

chorych doświadczonych z długim stażem szpitalnym możemy wykorzystać do pomocy

•

chorych sprawniejszym wykorzystujemy do pomocy chorym mniej sprawnym

•

jeżeli możliwości techniczne na to pozwalają prowadzimy zajęcia przy muzyce

•

zasady wykonania ruchu:

•

stosujemy ćwiczenia oddechowe eksponujące przeponowy tor oddychania (wpływają one na poprawę

perystaltyki jelit i włączają w krwiobieg rezerwy krwi z wątroby i śledziony)

•

ćwiczenia rozpoczynamy od ruchów w małych obwodowych stawach i stopniowo uruchamiamy

większe, co wiąże się z uaktywnieniem dużych zespołów dynamicznych

•

tempo ćwiczeń wolne, ruchu obszerne w pełnym zakresie fizjologicznym, oparte na ćwiczeniach

kształtujących

•

nie stosujemy ćwiczeń oporowych

•

przy opracowaniu zestawu ćwiczeń należy uwzględnić rodzaj i umiejscowienie schorzenia

•

 

•

ĆWICZENIA OGÓLNOKONDYCYJNE (OGÓLNOUSPRAWNIAJĄCE)

•

są to ćwiczenia kształtujące

•

wykonywane z przyborami, przy drabince, na ławeczce lub ze współćwiczącym

•

cel

•

podniesienie ogólnej sprawności i wydolności fizycznej ustroju

•

kształtowanie prawidłowej postawy

•

poprawa koordynacji ruchowej

•

nauka nawyku celowości i płynności ruchów

•

zachowanie pełnego zakresu ruchomości w stawach, długości, elastyczności oraz siły i wytrzymałości

mięśni

•

wyrabianie aktywności i samodzielności przez czynnik współzawodnictwa występujący prawie zawsze w

tej grupie ćwiczeń

•

wskazania

•

ćwiczenia te powinien wykonywać każdy chory niezależnie od ćwiczeń specjalnych dostosowanych do

konkretnej dysfunkcji narządu ruchu lub choroby

•

przeciwwskazania

•

stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych

•

stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych

•

stany zapalne żył

•

rany skóry, mięśni i tkanek miękkich

•

stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)

•

występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)

•

temperatura powyżej 38°

•

ciśnienie rozkurczowe powyżej 100 skurczowe powyżej 160 (spoczynkowe)

•

ogólny ciężki stan pacjenta

•

stan po tomografii komputerowej z kontrastem

•

stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego

• metodyka

• ćwiczenia te prowadzone są w oparciu o tok lekcyjny

• można prowadzić je zespołowo lub indywidualnie

• ćwiczenia zespołowe

• grupa powinna być jednorodna

• zespól powinien liczyć 15 – 17 osób

•  

• kryteria doboru pacjentów do grupy:

• wiek

• płeć

• ogólna sprawność i wydolność fizyczna

• rodzaj dysfunkcji lub choroby

•

   podział pod kątem kryterium wieku

•

4 –6 lat

•

20 – 30 minut

•

forma       –   naśladownictwo ruchowe,

•

opowieść ruchowa

•

7 - 13 lat

•

30 – 45 minut

•

forma:      -    gry i zabawy ruchowe,

•

tor przeszkód

•

14 – 17 lat

•

45 – 90 minut

•

forma – naśladownictwo ruchowe z współzawodnictwem,

•

gry i zabawy sportowe,

•

elementy treningu sportowego adoptowane do rozwoju ogólnego i choroby

•

18 – 60 lat

•

powyżej 61 lat

•

ćwiczenia zespołowe i indywidualne

•

ćwiczenia mogą odbywać się:

•

na wolnym powietrzu

•

w sali gimnastycznej

•

ewentualnie w sali chorych (przyłóżkowo)

•

wyposażenie sali:

•

drabinki

•

materace

•

ławeczki

•

piłki lekarskie

•

woreczki z piaskiem

•

laski gimnastyczne

•

koce

•

lustra

•

ubiór ćwiczących - lekki, nie krępujący ruchów

•

czas trwania ćwiczeń – 45 minut

•

zgodnie z krzywą natężenia wysiłku podczas toku lekcyjnego

•

ćwiczenia ogólnie usprawniające przeplata się z ćwiczeniami oddechowymi i relaksacyjnymi

•

 

SYSTEMATYTKA KINEZYTERAPII

•   cele:

• stopniowe pobudzenie zdolności przystosowawczych ustroju do

nowej pozycji pionowej

• wskazania

• przeciwwskazania

• stany po nakłuciu dolędźwiowym

• metodyka - pionizacja

• etapy pionizacji

• uniesienie głowy

• pozycja półsiedząca o różnym kącie nachylenia tułowia - podparty

• siad płaski – podparty

• pozycja półsiedząca lub siad płaski bez podparcia

• siad ze spuszczonymi nogami – podparty

• siad ze spuszczonymi nogami – bez podparcia

• stanie przy łóżku – z podparciem / pełna pionizacja na stole

pionizacyjnym*

• stanie przy łóżku - bez podparcia