Ochrona pracy w

świetle Europejskiej

Karty Społecznej

EUROPEJSKA KARTA SPOŁECZNA

Sporządzona w Turynie 18 października 1961

r. (wchodzi w życie w 1965 r.)

W 1997 r. zostaje ratyfikowana przez Polskę

w niepełnym zakresie (umożliwia to art. 20
Karty)

Karta składa się z
 Preambuły
 5 części
 Załącznika

Ochrona praw pracowniczych

w przepisach EKS

Przepisy dotyczące ochrony pracowników

zawarte są w pierwszej i drugiej części
EKS.

• Część pierwsza - ogólnie wylicza prawa

chronione przez Kartę, w tym prawa
dotyczące pracy

• Część druga - szczegółowe rozwiniecie

ogólnych norm z części pierwszej

Prawa związane z pracą

 Prawo do pracy
 Prawo do odpowiednich warunków pracy
 Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy
 Prawo do sprawiedliwego wynagradzania
 Prawo do organizowania się
 Prawo do rokowań zbiorowych
 Prawo dzieci i młodzieży do ochrony
 Prawo pracownic do ochrony
 Prawo do poradnictwa zawodowego
 Prawo do szkolenia zawodowego
 Prawo do prowadzenia działalności zarobkowej na

terytorium innych umawiających się Stron

 Prawo pracowników migrujących i ich rodzin do ochrony i

pomocy na terytorium innej umawiającej się Strony

Prawo do pracy

 Cel i obowiązek państwa Strony to

możliwie najwyższy i stabilny poziom
zatrudnienia

 Ochrona prawa pracownika do swobodnie

wybranej pracy

 Bezpłatna służba zatrudnienia
 Poradnictwo zawodowe, system szkoleń i

readaptacja zawodowa

Prawo do odpowiednich warunków

pracy

 Rozsądny dzienny i tygodniowy czas pracy
 Coroczny, co najmniej dwutygodniowy płatny

urlop

 Skrócony czas pracy bądź dodatkowy płatny

urlop dla pracowników zatrudnionych przy
pracach niebezpiecznych lub szkodliwych dla
zdrowia

 Odpowiedni wypoczynek w tygodniu. W

miarę możliwości zbieżny z dniem uznanym
w danym regionie za dzień wolny od pracy

Prawo do bezpiecznych i higienicznych

warunków pracy

 Przepisy BHP
 Kontrola stosowania przepisów BHP
 Konsultacje

z

pracownikami

i

pracodawcami w celu poprawy stanu BHP

Prawo do sprawiedliwego

wynagrodzenia

 Zwiększona stawka za godziny nadliczbowe
 Jednakowe wynagrodzenia kobiet i mężczyzn

za pracę jednakowej wartości

 Rozsądny okres wypowiedzenia w razie

zwolnienia z pracy

 Dopuszczalność potraceń z wynagrodzenia

wyłącznie na warunkach i w zakresie
przewidzianym prawem

Prawo do organizowania się

 Swoboda pracowników i pracodawców w

tworzeniu

lokalnych,

krajowych

i

międzynarodowych

organizacji

chroniących ich interesy ekonomiczne i
społeczne

 Swoboda wstępowania do tych organizacji

Prawo do rokowań zbiorowych

Dobrowolność konsultacji
Wspólne konsultacje pracodawców i

pracowników

Mechanizmy

negocjacyjne,

pojednawcze i dobrowolny arbitraż

Prawo dzieci i młodzieży do ochrony

 Podwyższony minimalny wiek zatrudnienia

młodocianych przy pracach uznanych za

niebezpieczne lub szkodliwe dla zdrowia

 Ograniczony czas pracy pracowników mających

mniej niż 16 lat

 Czas poświęcony na szkolenie wliczany do czasu

pracy ( za zgodą pracodawcy)

 Minimalny urlop dla młodocianego w wymiarze

minimum 3 tygodnie

 Zakaz zatrudniania w godzinach nocnych

 Regularna kontrola lekarska młodocianych

pracowników

 Ochrona

przed

fizycznymi

i

moralnymi

zagrożeniami

Prawo pracownic do ochrony

 Płatny urlop w wymiarze co najmniej dwunastu

tygodni przed i po urodzeniu dziecka, a

wypadku innego niż płatny urlopu wypłacanie

świadczenia z ubezpieczenia społecznego

 Bezprawność wypowiedzenia pracy w czasie

nieobecności

z

powodu

urlopu

macierzyńskiego lub wypowiedzenia w taki

terminie że wygasa ono w trakcie urlopu

macierzyńskiego

 Przerwy dla matek karmiących
 Uregulowane zatrudnienie w porze nocnej w

przemyśle

Prawo do poradnictwa zawodowego

Bezpłatny

dostęp

do

służb

udzielających

pomocy

w

rozwiązywaniu

problemów

dotyczących

wyboru

zawodu

i

awansu zawodowego

Prawo do szkolenia zawodowego

 Szkolenia techniczne i zawodowe dostępne

dla

wszystkich

osób,

w

tym

niepełnosprawnych

 System przysposobienia zawodowego

Prawo do prowadzenia działalności

zarobkowej na terytorium innych

umawiających się Stron

 Swoboda w opuszczaniu kraju przez

obywateli w celu wykonywania działalności
zarobkowej na terytorium innego państwa

Prawo pracowników migrujących i ich

rodzin do ochrony i pomocy

 Zobowiązanie do udzielania pomocy tego rodzaju

pracownikom, szczególnie do szerokiego i dokładnego

informowania o przysługujących im prawach i

ciążących na nich obowiązkach

 Stosowanie rozwiązań ułatwiających wyjazd, podróż i

przyjecie takich pracowników i ich rodzin

 Współpraca służb krajów emigracji i imigracji

 Traktowanie pracowników migrujących nie mniej

korzystnie niż własnych obywateli w każdym zakresie,

chyba ze pobyt pracownika na terytorium Strony jest

nielegalny

 Ułatwienie łączenia rodzin pracowników migrujących

 Zakaz wydalania z kraju o ile nie stanowią zagrożenia

dla bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego

Prawa których Polska nie przyjęła na

mocy art. 20 EKS

 Prawo do wynagrodzenia zapewniającego godziwy poziom

życia pracownikowi i jego rodzinie

 Prawo do płatnych dni świątecznych

 Prawo do zbiorowego działania w przypadku konfliktów interesu

( włącznie z prawem do strajku)

 Piętnaście lat jako minimalna granica wieku pracownika

młodocianego

 Zakaz wykonywania pracy jeśli narusza ona pełne korzystanie z

obowiązku szkolnego przez pracownika młodocianego

 Prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia pracownika młodocianego i

praktykantów

 Ułatwienia w dostępie do szkoleń, w tym podnoszących kwalifikacje

pracowników. Na ułatwienia według EKS składają się:

• zniesienie lub przynajmniej obniżanie opłat za szkolenia

• pomoc finansowa w okresie szkolenia

• zaliczanie czasu spędzanego na szkoleniu do czasu pracy, gdy

pracownik szkoli się na życzenie pracodawcy

• zapewnienie skutecznego systemu przysposobienia zawodowego

Ewoluowanie Europejskiej Karty

Społecznej

Kontynuowanie prac nad Kartą doprowadziło do powstania i do przyjęcia

Zrewidowanej Europejskiej Karty Społecznej oraz do przedstawienia jej do podpisu i

ratyfikacji przez państwa członkowskie Rady Europy w 1996 r.

ZEKS zawiera poza prawami zawartymi w Karcie z 1961r. i prawami z protokołu

dodatkowego z 1988r. ( również ratyfikowany przez Polskę), kilka nowych praw. Są

To:

Prawo do ochrony w razie rozwiązania stosunku pracy

Prawo do ochrony roszczeń pracowników w razie niewypłacalności pracodawcy

Prawo do ochrony godności w pracy

Prawo pracowników mających obowiązki rodzinne do równych szans i równego

traktowania

Prawo przedstawicieli pracowników do ochrony w przedsiębiorstwie

Prawo do informacji i konsultacji w razie zwolnień grupowych

Prawo do ochrony przed ubóstwem i wyłączeniem społecznym

Prawo do mieszkania
W Zrewidowanej Karcie zamieszczono także art. E, który to zakazuje

dyskryminacji. Od tego art. Obowiązuje wyjątek który stanowi, że nie jest

dyskryminacją różne traktowanie gdy przyjęte kryterium jest obiektywne.

Polska podpisała „nową” Kartę, ale do dnia obecnego zwleka z jej ratyfikacją.