Sektor bankowy -Elektroniczne

instrumenty płatnicze

ocena stanu bieżącego, kierunki rozwoju

Andrzej Wolski

Dyrektor Generalny ZBP

Warszawa, 21 marca 2006 r.

I Część Kongresu Gospodarki
Elektronicznej

Pierwsza część Kongresu wywołała m.in.
następujące konstatacje:

1. Świadomość zmian jakie dokonują się w świecie,
2. Postęp jaki dokonał się w Polsce w gospodarce
elektronicznej
3. Dystans do krajów świadomie wspierających
model gospodarki opartej na wiedzy

• Dane roku 2005 wskazują wkład sektora

bankowego w rozwój gospodarki elektronicznej

• Ograniczona rola „niewidzialnej ręki rynku”
• Proces ten był wynikiem:

– Porozumienia na rzecz bankowości elektronicznej

między bankami, NBP i firmami infrastrukturalnymi

– Zmian prawnych
– Wspólnych prac koncepcyjnych
– Prac standaryzacyjnych
– Prac organizacyjnych i wdrożeniowych
– Budowy instytucji wspólnej infrastruktury

technicznej: TELBANK S.A., KIR S.A., BIK S.A., BIG
S.A., SWD w ZBP, CENTRAST S.A., PolCard S.A.

Działania podjęte w obszarze obrotu
bezgotówkowego:

•Przyjęto szereg standardów międzynarodowych, w
tym standardy NRB/IBAN, BIC, EMV,
•Dostosowano prawo polskie do wymogów UE w obszarze
syst. pł
•Wdrożono instrumenty bezgotówkowe
i rozwiązania ułatwiające dokonywanie
płatności takich jak polecenie zapłaty, gospodarcze
obciążenie bezpośrednie czy MPS
• Wyeliminowano dokumenty papierowe z obiegu
międzybankowego
Zabezpieczono tracący na znaczeniu obrót czekowy
• Podjęto stała kampanię promującą obrót
bezgotówkowy i nowe instrumenty płatnicze

W 10 największych krajach UE 24% dochodów
banków to prowizje od transakcji systemu
płatniczego.

Detaliczny obrót bezgotówkowy w Polsce obejmuje
nadal zaledwie 2% obrotu płatniczego kraju. Jest
jeden z najgorszych wyników w UE.

W UE ( dawna 15 państw) koszty gotówki to 0,4-
0.6 % KPB
W Polsce szacuje się, że koszt gotówki sięga do 1%
KPB

Koszty ponoszą:

•Banki

•Bank centralny

•Sektor sprzedaży detalicznej

•Konsumenci i podatnicy

Koszty usług bankowych

• Wg ostatniego raportu McKinsey&Company banki w Polsce nie zarabiają że na

obsłudze systemu płatniczego a dopłacają. Teza ta wymaga sprawdzenia jakie
wartości brano do badań, ale faktem jest że koszty banków polskich na budowę
systemów informatycznych są ogromne.

• Koszty licencji, hardware i software są analogiczne we wszystkich systemach

bankowych

• Polski system charakteryzuje się:

– 3 sesje rozliczeniowe dziennie
– Mniejsza ilość rachunków
– Mniejsza ilość operacji
– Niższa zamożność klientów a więc niższy osad na rachunkach
– Wyższe koszty telekomunikacji
– Niska podatność klientów na nowe produkty i kanały dystrybucji

•
*McKinsey&Company, Payments Charting a Course to Profit, grudzień 2005

Wady obrotu gotówkowego:

-sprzyjają wielu nadużyciom,

-stanowią cel niebezpiecznych dla życia ataków
przestępczych
- sprzyjają unikaniu płacenia podatków
zmniejszając wpływy do budżetu państwa,
- pozostająca w obiegu gotówka nie podlega procesowi
akumulacji, nie sprzyja inwestowaniu, nie ułatwia
zasilania gospodarki w kredyty, jakich banki udzielają
konsumentom i przedsiębiorcom.

W Polsce dominującą formą płatności bezgotówkowych
jest polecenie przelewu: 79,34 %

Zauważalny jest wzrost ilości płatności dokonywanych
kartami płatniczymi : 20,03 %.

Formą zanikającą jest płatność czekiem.

Przyszłość przed : poleceniem zapłaty.

Przyzwyczajenie do obrotu gotówkowego

Niskie, niestabilne dochody ludności

Niski stopień ubankowienia społeczeństwa -

posiadanie rachunków bankowych przez

uczestników

transakcji jest podstawowym czynnikiem
determinującym możliwość dokonania

płatności w

formie bezgotówkowej,

Wysokie koszty telekomunikacji

Główne czynniki hamujące rozwój obrotu bezgotówkowego

•Ceny usług - Jednym z kierunków obniżania cen
za usługi
bankowe jest wykorzystywanie elektronicznych
kanałów dostępu do usług bankowych i
zwiększanie ilości oraz wolumenu operacji
bezgotówkowych

•Preferencje klientów:

•dostęp do gotówki

•bezpośredni kontakt z pracownikiem
bankowym

•Unikanie form płatności typu polecenia zapłaty
lub zlecenie stałe ze względu na brak zaufania do
urządzeń technicznych

•Szara strefa

Inne czynniki hamujące rozwój obrotu bezgotówkowego

Zalety obrotu bezgotówkowego

•

Obrót bezgotówkowy podlega informatyzacji i

nabiera wszelkich cech właściwych procesom i

produktom opartym o zaawansowane technologie

•

Elektroniczne transfery mogą skutecznie

obsługiwać wszelkie operacje handlowe w

gospodarce elektronicznej, zarówno transakcje

wielko kwotowe jak i detaliczne.

•

Systemy płatnicze dostosowywane są do obsługi

mikropłatności,

•

Obrót bezgotówkowy pozwala , w oparciu o

ekonomię skali, na obniżenie kosztów, na

zachowanie pozycji konkurencyjnej na rozwijającym

się rynku płatniczym UE w tym bankowości

mobilnej.

Wskaźnik kosztów operacyjnych

C/I Ratio

61,8

65,1

68,2

59,5

60,4

2003

2004

2005

Polski sektor bankowy

Kraje UE

Źródło: GINB

Efektywność kosztowa w Polsce i w Unii

Europejskiej

Polski sektor bankowy na najbliższe lata
stawia sobie za
zadanie rozwój obrotu bezgotówkowego.
Oznacza to:
- wzrost liczby rachunków bankowych,
- wzrost liczby operacji bezgotówkowych, w
tym z
wykorzystaniem instrumentów
elektronicznych,
- wzrost liczby posiadaczy kart płatniczych i
wzrost liczby transakcji z użyciem kart,
- zagospodarowanie wraz z innymi
partnerami obszaru mikropłatności i
wprowadzenie elektronicznego instrumentu
dla transakcji niskokwotowych.

Kierunki rozwoju

Planowane działania promocyjne na rzecz:
-powszechnego rachunku bankowego osób fizycznych,
-dalszego rozwoju obrotu kartowego, w tym kart
kredytowych
- płatności w Internecie w tym opłaty administracyjne,
- rozliczeń przez konta bankowe płatności na rzecz
pracowników, ZUS, podatkowych, płatności handlowych
- propagowanie zwrotu nadpłat podatku dochodowego
od osób fizycznych na konta bankowe podatników.
Wspólna kampania promocyjna z NBP na rzecz
rozwoju obrotu bezgotówkowego



Wprowadzenie do obrotu pieniądza

elektronicznego,
·

koordynacja inwestycji w technologie o

wzajemnie
akceptowalnym standardzie instrumentów
płatniczych
·

prowadzenie prac nad bezpieczeństwem

internetu
działania na rzecz obniżaniem kosztów
telekomunikacji
·

efektywne wykorzystywanie baz danych

wykorzystanie nowoczesnych technologii do

racjonalizacji kosztów prowadzonej
działalności,
min.: XML, faktura elektroniczna, podpis
elektroniczny,
mikroprocesor wieloaplikacyjny,

Wnioski (1)

•Dystans jaki przeszedł polski system bankowy w ciągu ostatnich
15 lat to przejście od stanu głębokiego zapóźnienia do stanu
pozwalającego na nawiązanie walki konkurencyjnej na wolnym
rynku usług finansowych, jednym z otwartych liberalnych rynków
UE

•Sytuacja polskich banków przypominała w pewnym sensie
sytuację jaką mamy obecnie w gospodarce elektronicznej w
Polsce.

•Osiągnięty postęp był możliwy m.in. dzięki współpracy banków w
zakresie standardów i budowy wspólnej infrastruktury
technicznej oraz promocji obrotu bezgotówkowego

•Usługi płatnicze jakie otrzymali w ofercie od banków polscy
obywatele są na porównywalnym poziomie jak usługi
proponowane obywatelom innych krajów UE.

•Elektroniczne instrumenty płatnicze otworzyły możliwość
dalszych prac nad wdrażaniem gospodarki elektronicznej,
przekonały do Internetu i transakcji elektronicznych miliony
klientów

•Doświadczenia sektora bankowego w przyspieszaniu rozwoju i
nadrabianiu zaległości można wykorzystać w skali całej
gospodarki, m.in. poprzez konsekwentne uruchamianie
wszelkich bodźców mających na celu rozszerzenie
wykorzystywania Internetu przez administrację i wszystkich
podmiotów mających z nią kontakt, poprzez jeden standard
dokumentu zabezpieczanego podpisem elektronicznym,
elektroniczny dostęp do publicznych baz danych, elektronizację
wybranych procedur sądowych, ogólnoplski system
antyoszukańczy, łączący systemy publiczne i prywatne,
powszechnie dostępna informacja o miejscach pracy i e-
edukacja

Wnioski (2)