Rola handlu

zagranicznego w

gospodarce

Opracowanie na podstawie Międzynarodowe stosunki gospodarcze, red. A. Budnikowski, E.

Kawecka-Wyrzykowska, PWE, Warszawa 1999.

Wpływ handlu

zagranicznego na:

• zmianę struktury dochodu

narodowego

• zwiększenie efektywności

gospodarowania

• wielkość dochodu narodowego

Wpływ handlu zagranicznego

na zmianę struktury dochodu

narodowego

• W gospodarce zamkniętej w krótkim okresie

istnieje stosunkowo niewielka możliwość
zmiany struktury dochodu narodowego

• Obroty handlowe z zagranicą mogą być

czynnikiem, który w znacznym stopniu może
uniezależnić strukturę dochodu narodowego
podzielonego od struktury istniejącego
aparatu wytwórczego

Import niezbędny, czyli przywóz z
zagranicy surowców mineralnych i
rolniczych niemożliwych do
wytworzenia ze względu na warunki
naturalne w danym kraju, czasem
bardzo istotnie wzbogaca strukturę
podzielonego dochodu narodowego

Handel zagraniczny:

• jest czynnikiem, który umożliwia transformację

gospodarki danego kraju w kierunku przezeń
pożądanym

• może służyć do transformacji struktury dóbr

konsumpcyjnych wytwarzanych w danym kraju

• może stanowić jedyny sposób rozwiązania

problemu niedoborów niektórych artykułów
rolnych, powstałych w wyniku wystąpienia w
danym kraju niekorzystnych warunków
atmosferycznych

Wpływ handlu

zagranicznego na

zwiększenie efektywności

gospodarowania

• oddziaływanie handlu zagranicznego na

efektywność handlu zagranicznego odbywa
się głównie za pośrednictwem specjalizacji
międzynarodowej

• uczestnictwo w międzynarodowym podziale

pracy pozwala przede wszystkim zmniejszyć
przeciętny koszt jednostkowy dóbr
wytwarzanych w kraju

Wpływ handlu zagranicznego na
efektywność gospodarowania
również poprzez:

• import nowoczesnej technologii

będący często najtańszym sposobem
zlikwidowania luki technologicznej

• konkurencję towarów zagranicznych

na rynku krajowym

Wpływ handlu

zagranicznego na

wielkość dochodu

narodowego

Wpływ handlu zagranicznego na

wielkość dochodu narodowego

od strony podaży (1)

Gospodarka zamknięta

Y= I + K + G

gdzie:
Y – dochód narodowy
I – inwestycje
K – konsumpcja
G – wydatki państwa

Wpływ handlu zagranicznego na

wielkość dochodu narodowego

od strony podaży (2)

Gospodarka otwarta

Y= I + K + G + NX

gdzie:
NX = Ex - Im

Wpływ handlu zagranicznego na

wielkość dochodu narodowego

od strony podaży (3)

W gospodarce otwartej wielkość dochodu

narodowego wytworzonego może nie być

równa sumie dóbr przeznaczonych na

inwestycje i konsumpcję

• wielkość dochodu narodowego podzielonego jest

większa od wielkości dochodu narodowego

wytworzonego - gdy

Im>Ex

• wielkość dochodu narodowego wytworzonego

jest większa od wielkości dochodu narodowego

podzielonego - gdy

Ex>Im

Wpływ handlu zagranicznego na

wielkość dochodu od strony

popytu (1)

Zmiany importu są na ogół wyraźnie

powiązane ze zmianami poziomu

dochodu narodowego

Ks

im

= ∆Im/∆Y

gdzie:
Ks

im

– krańcowa skłonność do importu

∆Im – przyrost importu
∆Y – przyrost dochodu narodowego

Wpływ handlu zagranicznego na

wielkość dochodu od strony

popytu (2)

Zależność miedzy przyrostem dochodu
narodowego a eksportem.

• Jeśli wzrost Y jest spowodowany wzrostem

popytu krajowego to może nastąpić spadek
eksportu

• Jeśli wzrost Y jest spowodowany wzrostem

popytu zagranicznego to nastąpi wzrost
eksportu

• Jeśli wzrost Y będzie powiązany ze

zwiększeniem konkurencyjności wytwarzanych
przez kraj towarów to nastąpi wzrost eksportu

Wpływ handlu zagranicznego na

wielkość dochodu od strony

popytu (3)

Mnożnik - współczynnik określający
rozmiary całkowitego wpływu, jaki
zmiana jednej wielkości
ekonomicznej wywiera na drugą
wielkość, której ta pierwsza jest
składnikiem.

Przykładowy wpływ początkowego

przyrostu popytu (∆D) na przyrost

dochodu (∆Y)

∆D

∆Y

∑Y

100,0 mln

100,0 mln

100,0 mln

75,0 mln (0,75 *100)

75,0 mln

175,0 mln

56,3 mln (0,75

2

*100)

56,3 mln

231,3 mln

42,2 mln (0,75

3

*100)

42,2 mln

273,5 mln

31,6 mln (0,75

4

*100)

31,6 mln

305,1 mln

23,7 mln (0,75

5

*100)

23,7 mln

323,8 mln

17,8 mln (0,75

6

*100)

17,8 mln

346,6 mln

∑ ∆Y = 1/(1-0,75) *100 = 400

Mnożnik inwestycyjny (1)

k

i

= ∆Y/ ∆I

a

gdzie
k

i

– mnożnik inwestycyjny

I

a

– inwestycje autonomiczne

Mnożnik inwestycyjny (2)

k

i

= ∆Y/ (∆Y - ∆K) =

= 1/(1- ∆K/ ∆Y) = 1/ (∆O/ ∆Y) =

∆Y / ∆O

gdzie:
∆K – przyrost konsumpcji krajowej
∆K/∆Y – krańcowa skłonność do

konsumpcji krajowej

∆O/∆Y – krańcowa skłonność do

oszczędzania

Mnożnik inwestycyjny w

gospodarce otwartej

k

o

= ∆Y/ (∆Y - ∆K

k

) =

∆Y/ [∆Y - (∆K - ∆K

im

)] = 1/[1- (∆K/

∆Y - ∆K

im

/ ∆Y)]

gdzie:
∆K/∆Y – krańcowa skłonność do konsumpcji

dóbr krajowych

∆K

im

/∆Y – krańcowa skłonność do

konsumpcji dóbr importowanych