Nauka o złożach: Ćwiczenia IV

Surowce Energetyczne

Mgr inż. Gabriela Lato
Katedra Geologii Złożowej i Górniczej

Kaustobiolity - palna skała pochodzenia

organicznego.

Kaustobiolity stałe: torf, węgiel brunatny, węgiel

kamienny, antracyt, węgle sapropelowe

Kaustobiolity ciekłe: ropa naftowa, gaz ziemny.

Definicje

Szereg Węglowy (humusowy,

rozszerzony)

Szereg węglowy – ciąg węgli uszeregowanych zgodnie ze

stopniem uwęglenia.

-

Depozyt roślinny

-

Torf

-

Węgiel brunatny (twardy i miękki)

-

Węgiel kamienny

-

Antarcyt

-

Grafit

Typy złóż węgla.

Podział ze

względu na geotektonikę.

1. Złoża typu geosynklinarnego:

- Końcowe stadia tworzenia się geosynkliny
- Duża miąższość serii węglonośnych
- Fałdowa i dysjunktywna tektonika
- Duża liczba pokładów węgla
- Jednolity skład petrograficzny pokładów
- Przykłady złóż geosynklinarnych:
• Górnośląskie Zagłębie Węglowe
• Donieckie Zagłębie Węglowe na Ukrainie.

Typy złóż węgla.

Podział ze

względu na geotektonikę.

2. Złoża typu platformowego

- Tworzą się w obniżeniach na platformach
- Mała miąższość serii węglonośnych
- Nie zaburzone tektonicznie
- Duża zmienność skał na niewielkich odległościach
- Niewielka ilość pokładów węgla
- Przykład złóż platformowych
• Złoża węgla brunatnego w Polsce

Typy złóż węgla.

Podział ze

względu na geotektonikę.

2. Złoża typu platformowego (cz. II)

W obrębie złóż platformowych wyróżniamy trzy klasy:
a) Atektoniczne – nie mają żadnego związku z tektoniką.

b) Załomowe lub zapadliskowe – występują w rowach

tektonicznych, w zapadliskach śródgórskich, w zapadliskach
sufozyjnych

c) Glacitektoniczne – zaburzone przez lądolód

Parametry jakościowe stosowane

przy klasyfikacji węgla

1. Ciepło spalania – ilość ciepła jaką otrzymuje się po

całkowitym spaleniu jednostki masy paliwa.

2. Zawartość wilgoci – jest to ilość wody uchodzącej z

próbki podczas suszenia.

3. Zawartość części lotnych – jest to zawartość

składników alifatycznych i alicyklicznych, które w
procesie ogrzewanie węgla uwalniają się z niego.

4. Popielność – zawartość popiołu.
5. Skład petrograficzny – macerał
6. Zdolność refleksyjna – określa się zdolność refleksyjną

wybranych macerałów węgla. Na jej podstawie możemy
określić stopień uwęglenia i maksymalne warunki
temperatury, w której zachodzą przeobrażenia.

Torf

Jest to osad organiczny, skała osadowa organiczna
niezdiagenezowana, czwartorzędowa. Osad jest
zbudowany z częściowo rozłożonych szczątków
obumarłej roślinności błotnej. Powstaje w warunkach
silnego zawodnienia i ograniczonego dostępu
powietrza (proces torfienia). W torfowiskach często
występuje gytia.

Torfowisko – jest to obszar o powierzchni 0,5 ha, na

którym warstwa torfu osiąga 30 cm.

Węgiel brunatny:

Podział ze

względu na stopień uwęglenia

- Miękki

• Ksylitowy – mają zachowaną strukturę drewna
• ksylitowo – ziemisty – zbudowane są z węgla

ziemistego, który spaja drobne fragmenty ksylitów.

• ziemisty – ma bezładną strukturę, czasami ujawnia

się łupkowatość, zawierają dużo wilgoci.

- Twardy

• Matowy – wykazuje podzielność kostkową
• Błyszczący – podobne do węgli kamiennych, ale

zawierają kwasy huminowe.

Węgiel brunatny:

Podział ze względu

na genezę

1. Humusowy – powstaje w torfowisku

2. Bitumiczny
• Liptobiolitowy ( żywice, woski)
• Sapropelowy

Węgiel kamienny

1. Witryn:
-

silnie błyszczący, szklisty, kruchy.

-

Barwa i rysa od brunatnej do czarnej

-

Najczęściej spotykana odmiana węgla

-

Zawartość popiołu: do 2%

-

Ma największą zdolność do samozapłonu.

2. Klaryn:
-

Błyszczący, twardy

-

Barwa czarna, rysa brunatna do czarnej

-

Wyższa wartość opałowa od witrynu

-

Zawartość popiołu: 3 – 6 %

Węgiel kamienny

3. Duryn:

- matowy, twardy

- barwa szara do szarobrunatnej

- zwięzły, odporny na ściskanie

-Popielność 1 – 10%

- niska zdolność do samozapłonu

4. Fuzyn:

-Miękki, kruchy

-Budowa włóknista

-Barwa szara, jedwabisty połysk

-Popielność 30%

-Niska temperatura samozapłonu.

Klasyfikacja technologiczna węgla

kamiennego cz. I

Klasyfikacja technologiczna węgla

kamiennego cz. II