Organizacja procesu

Organizacja procesu

dydaktycznego

dydaktycznego



W procesie kształcenia występuje zarówno

W procesie kształcenia występuje zarówno

uczenie się, jak i nauczanie. Czynność uczenia się

uczenie się, jak i nauczanie. Czynność uczenia się

wykonywana jest w sposób świadomy lub

wykonywana jest w sposób świadomy lub

przypadkowy przez samych wychowanków, zaś

przypadkowy przez samych wychowanków, zaś

czynności nauczania przez kogoś organizującego

czynności nauczania przez kogoś organizującego

sytuację zmierzające do przyswojenia wiedzy

sytuację zmierzające do przyswojenia wiedzy

dotyczących najważniejszych dziedzin przyrody,

dotyczących najważniejszych dziedzin przyrody,

życia społecznego, techniki, kultury, a także do

życia społecznego, techniki, kultury, a także do

rozwinięcia u nich zainteresowań, zdolności

rozwinięcia u nich zainteresowań, zdolności

poznawczych: spostrzegania, wyobraźni, uwagi,

poznawczych: spostrzegania, wyobraźni, uwagi,

pamięci, myślenia i mowy, wpojenia zasad

pamięci, myślenia i mowy, wpojenia zasad

wartościowego postępowania.

wartościowego postępowania.



Tak szeroko rozumiane zadania kształcenia

Tak szeroko rozumiane zadania kształcenia

nie tylko wzbogacają umysł wychowanka i

nie tylko wzbogacają umysł wychowanka i

zapewniają jego rozwój, lecz uczą rozumieć

zapewniają jego rozwój, lecz uczą rozumieć

stosunki społeczne oraz postępować w

stosunki społeczne oraz postępować w

sposób właściwy, wpływają więc na niego w

sposób właściwy, wpływają więc na niego w

sposób wszechstronny.

sposób wszechstronny.

Końcowym rezultatem takiego

Końcowym rezultatem takiego

oddziaływania dydaktyczno-

oddziaływania dydaktyczno-

wychowawczym jest wykształcenie ogólne .

wychowawczym jest wykształcenie ogólne .



Następnym z kolei zadaniem kształcenia ogólnego

Następnym z kolei zadaniem kształcenia ogólnego

jest kształtowanie przekonań, poglądów,

jest kształtowanie przekonań, poglądów,

przyzwyczajeń.

przyzwyczajeń.



Ta wielostronna analiza zadań kształcenia ogólnego

Ta wielostronna analiza zadań kształcenia ogólnego

pomaga spojrzeć na problem kształtowania pojęć w

pomaga spojrzeć na problem kształtowania pojęć w

aspekcie nieco szerszym niż rozwoju umysłowego. W

aspekcie nieco szerszym niż rozwoju umysłowego. W

toku przyswojenia różnych pojęć dziecko wykrywa

toku przyswojenia różnych pojęć dziecko wykrywa

zależności i stosunki między nimi, zaczyna rozumieć

zależności i stosunki między nimi, zaczyna rozumieć

stosunki społeczne poprzez konkretne sytuacje i

stosunki społeczne poprzez konkretne sytuacje i

zdarzenia, co wymaga już rozumienia pojęć nie

zdarzenia, co wymaga już rozumienia pojęć nie

mających konkretnego odpowiednika, takich jak;

mających konkretnego odpowiednika, takich jak;

mienie społeczne, szacunek dla ludzi, rzeczy

mienie społeczne, szacunek dla ludzi, rzeczy

wspólne, uczynny, koleżeński, sprawiedliwy i tym

wspólne, uczynny, koleżeński, sprawiedliwy i tym

podobne.

podobne.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE

ŚRODKI DYDAKTYCZNE



to przedmioty które dostarczają

to przedmioty które dostarczają

uczniom określonych bodźców,

uczniom określonych bodźców,

ułatwiają im bezpośrednie i

ułatwiają im bezpośrednie i

pośrednie poznanie rzeczywistości.

pośrednie poznanie rzeczywistości.

Rodzaje środków

Rodzaje środków

dydaktycznych

dydaktycznych

1)

1)

Środki proste

Środki proste



środki słowne (podręczniki, teksty

środki słowne (podręczniki, teksty

drukowane)

drukowane)



proste środki wzrokowe (modele,

proste środki wzrokowe (modele,

autentyczne wzory przedmiotów,

autentyczne wzory przedmiotów,

reprodukcje obrazów, mapy)

reprodukcje obrazów, mapy)

2)

2)

Środki złożone

Środki złożone

wykorzystujące rozwój

wykorzystujące rozwój

techniki, nowinek, urządzeń i sprzętu

techniki, nowinek, urządzeń i sprzętu

przekazującego informacje

przekazującego informacje



Mechaniczne środki wzrokowe (aparaty

Mechaniczne środki wzrokowe (aparaty

fotograficzne, mikroskopy)

fotograficzne, mikroskopy)



Środki słuchowe (radia)

Środki słuchowe (radia)



Środki wynikające z połączenia wzroku ze

Środki wynikające z połączenia wzroku ze

słuchem (są to urządzenia takie jak

słuchem (są to urządzenia takie jak

telewizor, video lub dobrze wyposażony

telewizor, video lub dobrze wyposażony

komputer)

komputer)

3) Środki automatyzujące uczenie się

3) Środki automatyzujące uczenie się



laboratoria z wyszczególnionych

laboratoria z wyszczególnionych

dziedzin nauki

dziedzin nauki



maszyny dydaktyczne

maszyny dydaktyczne



komputery

komputery

Funkcje środków

Funkcje środków

dydaktycznych

dydaktycznych



poznawanie rzeczywistości

poznawanie rzeczywistości



kształtowanie pojęć

kształtowanie pojęć



emocjonalne nastawienie do świata

emocjonalne nastawienie do świata

realnego

realnego



rozwijanie działalności

rozwijanie działalności

przekształcającej rzeczywistość

przekształcającej rzeczywistość

KONTROLA I OCENA

KONTROLA I OCENA

WYNIKÓW W PROCESIE

WYNIKÓW W PROCESIE

KSZTAŁCENIA

KSZTAŁCENIA



Kontrola wiedzy uczniów pełni dla

Kontrola wiedzy uczniów pełni dla

nauczycieli rolę wartościowania jego

nauczycieli rolę wartościowania jego

sprawności

sprawności

w

w

kreowaniu procesu

kreowaniu procesu

uczenia się uczniów. Oceniając

uczenia się uczniów. Oceniając

ucznia, nauczyciel kształtuje jego

ucznia, nauczyciel kształtuje jego

przekonania o możliwościach i

przekonania o możliwościach i

postępach.

postępach.

Metody kontroli

Metody kontroli

:

:

1) ustne sprawdzanie wiadomości ucznia,

1) ustne sprawdzanie wiadomości ucznia,

2) prace pisemne,

2) prace pisemne,

3) posługiwanie się książką (głównie w

3) posługiwanie się książką (głównie w

przedmiotach humanistycznych),

przedmiotach humanistycznych),

4) wykonywanie prac praktycznych

4) wykonywanie prac praktycznych

(przede wszystkim

(przede wszystkim

w

w

przedmiotach

przedmiotach

ścisłych, „artystycznych” i

ścisłych, „artystycznych” i

zawodowych),

zawodowych),

5) testy pedagogiczne

5) testy pedagogiczne

Metody oceniania:

Metody oceniania:

1) metody konwencjonalne:

1) metody konwencjonalne:



ustne sprawdzanie wiadomości,

ustne sprawdzanie wiadomości,



prace pisemne,

prace pisemne,



prace praktyczne,

prace praktyczne,



posługiwanie się książką,

posługiwanie się książką,



obserwacja,

obserwacja,

2) metody tekstowe:

2) metody tekstowe:



testy luk, które wymagają od ucznia uzupełnienia

testy luk, które wymagają od ucznia uzupełnienia

w

w

zadaniu

zadaniu

brakujących słów, co stwarza konieczność przypomnienia sobie

brakujących słów, co stwarza konieczność przypomnienia sobie

właściwej odpowiedzi,

właściwej odpowiedzi,



testy  wyboru, które dają możliwość opowiedzenia się za jednym

testy  wyboru, które dają możliwość opowiedzenia się za jednym

(lub kilkoma)  z wymienionych wariantów odpowiedzi,

(lub kilkoma)  z wymienionych wariantów odpowiedzi,



testy stanowiące kombinację testów luk i wyboru.

testy stanowiące kombinację testów luk i wyboru.

3) metody maszynowe, wykorzystujące maszyny egzaminacyjne.

3) metody maszynowe, wykorzystujące maszyny egzaminacyjne.

Przegląd zasad nauczania i ich

Przegląd zasad nauczania i ich

krótka charakterystyka.

krótka charakterystyka.



Wyróżniamy następujące zasady:

Wyróżniamy następujące zasady:

- Zasada systematyczności

- Zasada systematyczności

- Zasady wiązania teorii z praktyką

- Zasady wiązania teorii z praktyką

- Zasady poglądowości

- Zasady poglądowości

- Zasady świadomości

- Zasady świadomości

- Zasady stopniowania trudności.

- Zasady stopniowania trudności.

- Zasady trwałości wyników nauczania

- Zasady trwałości wyników nauczania

- Zasada operatywności uczniów.

- Zasada operatywności uczniów.



1. Zasada systematyczności

1. Zasada systematyczności

Ważnym warunkiem powodzenia uczniów

Ważnym warunkiem powodzenia uczniów

w pracy szkolnej jest systematyczność w

w pracy szkolnej jest systematyczność w

nauczaniu, który odnosi się do programów

nauczaniu, który odnosi się do programów

nauczania w pracy nauczyciela i uczniów.

nauczania w pracy nauczyciela i uczniów.



2. Zasada wiązania teorii z praktyką

2. Zasada wiązania teorii z praktyką

Opiera się na przekonaniu, że uczeń

Opiera się na przekonaniu, że uczeń

znacznie lepsze wyniki nauczania i

znacznie lepsze wyniki nauczania i

przygotowanie do życia otrzymuje

przygotowanie do życia otrzymuje

wówczas, gdy rozumie znaczenie życiowe

wówczas, gdy rozumie znaczenie życiowe

wiadomości zdobywanych w szkole i gdy

wiadomości zdobywanych w szkole i gdy

sam stosuje te wiadomości w praktyce.

sam stosuje te wiadomości w praktyce.

3. Zasada poglądowości

3. Zasada poglądowości



To jedna z najważniejszych zasad

To jedna z najważniejszych zasad

dydaktycznych. Jest tą zasadą

dydaktycznych. Jest tą zasadą

nauczania całej nauki szkolnej, która

nauczania całej nauki szkolnej, która

opiera się na poznaniu konkretnych

opiera się na poznaniu konkretnych

rzeczy, zjawisk, procesów i

rzeczy, zjawisk, procesów i

stosunków. Zasada poglądowości

stosunków. Zasada poglądowości

została sformułowana i wprowadzona

została sformułowana i wprowadzona

do praktyki przez wielkiego

do praktyki przez wielkiego

pedagoga czeskiego

pedagoga czeskiego

J.A. Komeńskiego

J.A. Komeńskiego

4. Zasada świadomości i

4. Zasada świadomości i

aktywności uczniów w

aktywności uczniów w

nauczaniu

nauczaniu



Podstawowym czynnikiem zasady

Podstawowym czynnikiem zasady

świadomego udziału uczniów jest:

świadomego udziału uczniów jest:

1. świadomy stosunek uczniów do

1. świadomy stosunek uczniów do

celów uczenia się w szkole;

celów uczenia się w szkole;

2. świadomy i aktywny udział w

2. świadomy i aktywny udział w

samym przyswajaniu wiadomości,

samym przyswajaniu wiadomości,

umiejętności i nawyków;

umiejętności i nawyków;

3. świadomy i aktywny udział uczniów

3. świadomy i aktywny udział uczniów

w kontroli osiąganych wyników.

w kontroli osiąganych wyników.

5.Zasada stopniowania

5.Zasada stopniowania

trudności

trudności



Zasada ta wymaga od nauczyciela uwzględniania

Zasada ta wymaga od nauczyciela uwzględniania

właściwości rozwojowych uczniów. Materiał

właściwości rozwojowych uczniów. Materiał

nauczania musi być dostosowany do ich rozwoju

nauczania musi być dostosowany do ich rozwoju

pod wzglądem zakresu i pod wzglądem jakości

pod wzglądem zakresu i pod wzglądem jakości

(dobrany na każdą lekcję i do każdego zadania

(dobrany na każdą lekcję i do każdego zadania

domowego).

domowego).



Zasada stopniowania trudności w nauczaniu

Zasada stopniowania trudności w nauczaniu

(zasada przystępności) polega na przechodzeniu:

(zasada przystępności) polega na przechodzeniu:

a) od tego co bliskie do tego co dalsze;

a) od tego co bliskie do tego co dalsze;

b) od łatwiejszego do trudniejszego:

b) od łatwiejszego do trudniejszego:

c) od znanego do nieznanego.

c) od znanego do nieznanego.

6. Zasada trwałości

6. Zasada trwałości

wyników nauczania

wyników nauczania



Zasada ta wymaga od nauczyciela stosowania

Zasada ta wymaga od nauczyciela stosowania

takich metod i środków, dzięki którym

takich metod i środków, dzięki którym

wiadomości

wiadomości

i umiejętności uczniów będą się stawać coraz to

i umiejętności uczniów będą się stawać coraz to

bardziej trwałe, dokładne, głębokie,

bardziej trwałe, dokładne, głębokie,

usystematyzowane i użyteczne.

usystematyzowane i użyteczne.



Ponieważ przy pierwszym poznaniu przez

Ponieważ przy pierwszym poznaniu przez

uczniów wiadomości ich są jeszcze nietrwałe,

uczniów wiadomości ich są jeszcze nietrwałe,

dlatego muszą one być tak powtarzane, aby

dlatego muszą one być tak powtarzane, aby

urozmaicić proces utrwalania zarówno przez

urozmaicić proces utrwalania zarówno przez

zmianę kolejności, jak przez wprowadzenie

zmianę kolejności, jak przez wprowadzenie

nowych środków wzmacniających te

nowych środków wzmacniających te

wiadomości.

wiadomości.

7. Zasada operatywności

7. Zasada operatywności

wiedzy.

wiedzy.



Uczniowie powinni wykorzystywać zdobytą wiedzę w

Uczniowie powinni wykorzystywać zdobytą wiedzę w

sposób planowy i świadomy, wymagający od nich

sposób planowy i świadomy, wymagający od nich

pełnej samodzielności myślenia i działania. Muszą oni

pełnej samodzielności myślenia i działania. Muszą oni

wykazywać własną inicjatywę

wykazywać własną inicjatywę

i pomysłowość, muszą posługiwać się posiadanymi

i pomysłowość, muszą posługiwać się posiadanymi

wiadomościami w różnych sytuacjach. Wtedy też,

wiadomościami w różnych sytuacjach. Wtedy też,

poszukując np. pomysłu rozwiązania jakiegoś

poszukując np. pomysłu rozwiązania jakiegoś

problemu zdobywają nowe wiadomości i umiejętności,

problemu zdobywają nowe wiadomości i umiejętności,

dzięki którym uczą się „dla życia”. W wyniku takiego

dzięki którym uczą się „dla życia”. W wyniku takiego

uczenia się uczniowie zdobywają wiedzę –

uczenia się uczniowie zdobywają wiedzę –

w przeciwieństwie do wiedzy „biernej” oraz

w przeciwieństwie do wiedzy „biernej” oraz

przyswajanej w toku „uczenia się z książek” – nazywa

przyswajanej w toku „uczenia się z książek” – nazywa

się wiedzą operatywną.

się wiedzą operatywną.

Dziękuję za uwagę.

Dziękuję za uwagę.