OPAKOWANIA

Tomasz POPRAWSKI

Opakowanie

– to gotowy wytwór zazwyczaj posiadający

odpowiednią konstrukcję, mający za zadanie ochronę
opakowanego wyrobu przed szkodliwym oddziaływaniem
czynników zewnętrznych (lub ochronę otoczenia przed
szkodliwym działaniem wyrobu), umożliwiający
przemieszczanie wyrobów podczas magazynowania,
transportu, sprzedaży i użytkowania, informujący o
zawartości oraz oddziałujący dzięki swej estetyce na
kupującego.

KRYTERIA PODZIAŁU OPAKOWAŃ:

a) Spełniana funkcja

- jednostkowe
- transportowe
- zbiorcze

b) Materiał zastosowany do wykonania

- papierowe, tekturowe
- szklane
- metalowe
- z tworzyw sztucznych

- ceramiczne
- drewniane
- tkaninowe

c) Kształt

- jednostkowe, częściowo osłaniające wyrób (np. pudełka bez

wieka, siatki..)
- jednostkowe, całkowicie osłaniające wyrób (np. ampułki,
butelki, puszki, słoje..)
- transportowe, częściowo osłaniające wyrób (np. kosze,
podstawy, skrzynki bez wieka, worki siatkowe..)
- transportowe, całkowicie osłaniające wyrób (np. bańki,
beczki, kanistry, skrzynie z wiekiem, worki..)

d) Kryterium własności

- własne (stanowiące własność producenta)
- obce (stanowiące własność dostawcy, dostarczane do

zakładu produkującego wyrobu)
- dzierżawione (stanowiące własność producenta opakowań

lub firmy usługowej)

e) Forma obrotu

- sprzedawane, tj. opakowania, których wartość wkalkulowana
jest w cenę wyrobu lub fakturowana w odrębnej pozycji;
opakowania nadające się do wielokrotnego użytku, które
kupujący po opróżnieniu powinien odsprzedać dostawcy
- wypożyczone – opakowania transportowe, większości
nietypowe dostosowane do potrzeb dostawcy wyrobów

f) Sposób wykorzystania

- opakowania do jednorazowego użytku
- opakowania zwrotne do wielokrotnego użytku

g) Ochrona środowiska

- ulegające naturalnemu procesowi rozpadu
- nie ulegające naturalnemu procesowi rozpadu

DEFINICJE:

Opakowanie jednostkowe-

stanowi na ogół bezpośrednie

opakowanie wyrobu. Chroni ono produkt przed ubytkami
ilościowymi, a częściowo również zmianami jakościowymi.
Opakowanie jednostkowe nie zapewnia (samodzielnie)
dostatecznej ochrony w czasie transportu i magazynowania.

Opakowanie transportowe

– gwarantuje ochronę przed różnego

rodzaju zagrożeniami występującymi podczas magazynowania i
transportu. W tego typu opakowaniach mogą być przewożone
wyroby luzem, w opakowaniach jednostkowych czy też
zbiorczych.

Opakowania zbiorcze

– opakowania pośrednie między

opakowaniami jednostkowymi a transportowymi.

Opakowania jednorazowego użytku

– są to najczęściej

opakowanie jednostkowe ulegające zniszczeniu (np. torby,
owinięcia) oraz opakowania niepodlegające dalszemu
skupowi po opróżnieniu.

Opakowania wielokrotnego użytku

– są to zwykle opakowania

jednostkowe nieulegające zniszczeniu po jednokrotnym
użyciu, które podlegają dalszemu skupowi.

Funkcje opakowań:

a)Ochronne

– opakowanie powinno zabezpieczać produkt

przed niekorzystnym oddziaływaniem czynników
mechanicznych, klimatycznych, biologicznych oraz
chemicznych.

b)Magazynowe

– wiąże się z ułatwianiem szeroko

rozumianych procesów magazynowych tj. przyjmowanie,
składowanie, kompletowanie i wydawanie towarów.

c)Transportowe

– są związane z realizacją procesów

transportowych. Duże znaczenie ma tu relacja masy
pakowanych produktów do masy samego opakowania,
wymiary oraz kształty opakowań.

d)Kompletacyjne

– w handlu hurtowym są związane z

koniecznością tworzenia zestawów złożonych z różnych
pozycji asortymentowych w poszczególnych partiach
dostawy.

e) Informacyjne

– stymulują przepływy towarów opakowanych

w łańcuchu dostaw.

f) Ekologiczne

– zmierzają między innymi do:

- zmniejszenia ilości używanych opakowań
- preferowania opakowań wielokrotnego użytku
- poddawania recyklingowi opakowań nie nadających się
do ponownego użycia
- stosowania materiałów pochodzenia naturalnego przy
jednoczesnej rezygnacji z materiałów uciążliwych dla
środowiska
- oznaczania opakowań znakami recyklingowymi

g) Użytkowe

– polegają na konieczności takiego

zaprojektowania i wykonania opakowania, aby było one
wygodne w użytkowaniu i konsumpcji.

ZNAKOWANIE OPAKOWAŃ

Znak – to umowny symbol mający za zadanie informowanie o

właściwościach towaru, właściwościach opakowania oraz sposobie
obchodzenia się z towarem podczas procesów logistycznych.

Znak może być wyrażony za pomocą napisu, liter, cyfr czy też rysunku.
Na opakowaniach transportowych wyróżnia się takie grupy znaków jak:
- Informacyjne – podające niektóre cechy jak np. masa, wymiary
- Zasadnicze – gwarantują identyfikację opakowania transportowego z

zawartością i dostarczenie go do odbiorcy

- Niebezpieczeństwa – określają niebezpieczne dla ludzi i środowiska

właściwości wyrobu

- Manipulacyjne – wskazują jak obchodzić się z towarem podczas

dokonywania operacji związanych z magazynowaniem i transportem

Dla ułatwienia gospodarki odpadami wprowadzono system

identyfikacji złożony z symbolu materiału opakowaniowego
oraz odpowiadającego mu kodu numerycznego. Stosuje się
następujące kody numeryczne:

- Od 1 do 19 tworzywa sztuczne
- Od 20 do 39 papier i tekstura
- Od 40 do 59 drewno
- Od 60 do 69 materiały tekstylne
- Od 70 do 79 szkło

Z kodem numerycznym należy stosować symbol literowy

materiału ( np. PET)

LOGISTYCZNY ŁANCUCH OPAKOWAŃ

Logistyczny łańcuch opakowań obejmuje szereg działań związanych

z powstawaniem, użytkowaniem i późniejszym recyklingiem
opakowań. Należą do niego takie elementy jak:

- Projektowanie opakowań,
- Pozyskiwanie surowców na opakowania,
- Produkcja opakowań,
- Fizyczny proces pakowania produktów,
- Przepływ towarów opakowanych w kanałach dystrybucji,
- Zużycie towarów opakowanych,
- Zbiórka opakowań,
- Powtórne przetwórstwo opakowań,
- Likwidacja odpadów nie nadających się o dalszego przetworzenia

Do produkcji opakowań stosuje się takie materiały

jak:

a) Papier i tektura – mają największy udział w

opakowaniach, są stosowane do produkcji

opakowań jednostkowych, zbiorczych oraz

transportowych.

Występują jako: papiery pakowe, papiery

uszlachetnione oraz tektura (wykonanie pudła

tekturowego w stosunku do skrzyni drewnianej

jest o 45-70% tańsze)

b) Szkło – powszechne stosowanie materiału wynika

z takich cech jak: obojętność fizjologiczna;

odporność chemiczna i na czynniki

atmosferyczne; nieprzepuszczalność dla pary

wodnej, gazów i zapachów; możliwość barwienia;

łatwość utrzymania w czystości oraz stosunkowo

niska cena.
Wady szkła to: duża masa, mała odporność

mechaniczna czy też konieczność stosowania

opakowań ochronnych.

c) Metale – używane do produkcji opakowań

jednostkowych (np. puszki, pudełka) jak i innych

(np. palety skrzyniowe, kontenery). Występują w

postaci: blachy stalowej czarnej oraz białej a

także blachy ocynkowanej.

d) Aluminium – stosuje się do produkcji małych

opakowań tłoczonych (puszki) oraz opakowań z

blachy aluminiowej.
Są one lekkie jednak maja małą wytrzymałość

mechaniczną. Dużą wadą tego materiału jest

proces otrzymywania aluminium wymagający

dużych ilości energii.

e) Tworzywa sztuczne – są coraz częściej

stosowanymi materiałami opakowaniowymi. Swą

popularność zawdzięczają cechą takim jak:

praktycznie nieograniczona możliwość

kształtowania, niska masa, duża odporność

chemiczna, możliwość barwienia. Stosuje się je do

wytwarzania butelek, pudełek, fiolek itp. Ponadto

używa się ich jako materiałów do owinięć.

f) Tkaniny – służą do produkcji takich opakowań jak

np. worki czy też kontenery elastyczne. Mogą być

również używane do owinięć ładunków. Do ich

produkcji stosowane są włókna naturalne oraz

syntetyczne.

g) Drewno - jest popularnym materiałem

opakowaniowym, który jednak z powodu

odczuwalnego deficytu zastępowany jest innymi

tworzywami. Do opakowań z drewna należą:

skrzynki, klatki, beczki, kosze…

PROJEKTOWANIE OPAKOWAŃ Z PUNKTU WIDZENIA

LOGISTYKI

Zagadnienia, które należy uwzględnić podczas projektowania z

punktu widzenia logistyki, to:

- Właściwości wyrobów przewidzianych do pakowania, ich wymiary

i masa

- Wzajemne oddziaływanie opakowania na zapakowany wyrób i

odwrotnie

- Odporność wyrobów na uszkodzenia powstające na skutek

uszkodzeń mechanicznych

- Odporność na korozję oraz oddziaływanie czynników

klimatycznych i biologicznych

- Przewidywany sposób składowania oraz transportu
- Wymagania odbiorcy, przewoźnika czy też służb celnych

Zużycie tworzyw opakowaniowych na jednego

mieszkańca rocznie wynosi przeciętnie:

- W USA ok. 250 kg
- W Japonii ok. 150 kg
- W Europie ok. 120 kg

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ