OPAKOWANIA W SYSTEMACH LOGISTYCZNYCH
CIEKAWOSTKI
Materiały opakowaniowe produkuje w świecie ponad 100 tyś. Przedsiębiorstw, które zatrudniają ponad 5 mln ludzi.
W krajach wysoko rozwiniętych produkcja materiałów opakowaniowych i opakowań plasuje się na 4 do 10 miejsca w rankingu przemysłów, stanowiąc tym samym od 1,5-4,5% wartości PNB
Niemcy - na 5 miejscu, Anglia- na 6 miejscu
OPAKOWANIA OSZUKAŃCZE- duża paczka, mały produkt >kwestie reklamowe<
Nie ma pojęcia karton - wyróżniamy tylko tekturę i papier!!!!!!!
Polska plasuje się na 4 miejscu, jeżeli chodzi o produkcję opakowań szklanych!!
STRUKTURA ZUŻYCIA OPAKOWAŃ W UJĘCIU ILOŚCIOWYM
RODZAJ |
POLSKA |
ŚWIAT |
EUROPA ZACH. |
papier i tektura |
37% |
38% |
38% |
opakowania szklane |
34% |
28% |
21% |
opakowania z tworzyw sztucznych |
19% |
22% |
17% |
opakowania metalowe |
6% |
9% |
|
pozostałe opakowania* |
4% |
3% |
|
*worki, drewniane, laminaty(przy użyciu kleju-sklejane warstwami)
!!!!!!!NA KOSZTY PAKOWANIA TOWARU SKŁADAJĄ SIĘ!!!!!!!!
koszty materiałów opakowaniowych i opakowań
koszty magazynowania mat. opakowaniowych i opakowań
koszty eksploatacji i amortyzacji maszyn produkcyjnych
koszty eksploatacji i amortyzacji pomieszczeń, w których pakuje się towary
koszty robocizny*
koszty utylizacji zużytych opakowań
*koszty pakowania towarów szacuje się średnio na ok. 15% ich wartości
OPAKOWANIE JEST ŹRÓDŁEM OSZCZĘDNOŚCI I OBNIŻA O:
ok. 6% koszty transportu i składowania
ok. 7% koszty sprzedaży w systemach samoobsługi
ok. 10% straty powodowane ubytkami i zepsuciem towarów
= około 23% całkowitego kosztu!!!
CIEKAWOSTKA : opakowanie nie może stykać się z produktem
TRENDY ROZWOJOWE OPAKOWAŃ
(3). Ze względu na ochronę środowiska obserwować się będzie wzrost popytu na wytwory papiernicze zawierające w swym składzie makulaturę. Wykorzysta się je do produkcji:
papierów i tektur podłożonych do metalizacji próżniowej
etykiet lub pudeł tekturowych
opakowań do upominków
(4). Opakowania wykonywane z wytworów papierniczych wykazywać będą stabilizacje stosowanych form konsumpcyjnych ( torby, owinięcia, pudełka, pudła, worki, bębny)
(5). Z nowych konstrukcji na uwagę zasługują:
opakowania z tektury falistej, jednostkowe i zbiorcze „prezentacyjne” pozwalające na oglądanie produktu bez potrzeby otwierania opakowania (koszule męskie)
opakowania z tektury falistej - grupowe, zawierające kilka produktów np. w puszkach, butelkach, słojach (tzw. wielopaki) przeznaczone do jednorazowego zakupu
opakowania „BAG IN BOX” wyróżniające się korzystnymi walorami technicznymi, ekologicznymi i ekonomicznymi
puszki kombinowane, których pobocznica wykonana jest z tektury makulaturowej, uszlachetnionej przez powlekanie polietylenem, lakierowane, nasycane gorącymi stopami itd. a pozostałe elementy (denko i wieczko) wykonane są z odpowiednich blach lub tworzyw sztucznych
torby typu „DOY-PACK” przeznaczone do płynów i napojów chłodzących
!!!!!!!ROZWÓJ KONSTRUKCJI OPAKOWAŃ METALOWYCH ZMIERZA KU:!!!!!!
produkcji puszek dwuczęściowych tłoczonych
produkcji puszek z blach pocienionych (cieńsza blach-stosowanie żłobień lub pierścieni dla umocnienia)
produkcja puszek na mniejsze porcje (50-150g) dla tzw. żywności ekskluzywnej lub śniadaniowej
produkcja tacek i pojemników z blachy ocynowanej oraz blachy stalowej lakierowanej przeznaczonej do podgrzewania zawartości
zastąpienie bębnów metalowych, bębnami z tworzyw sztucznych oraz zawijanymi z papieru
zastąpienie ciężkich i drogich hoboków wiadrami z cienkiej blachy ocynowanej oraz blachy stalowej z litografią na zewnątrz
!!!!!!!ROZWÓJ OPAKOWAŃ SZKLANYCH:!!!!!!!
Rozwój technologii zmierzających do maksymalnego pocieniania opakowań szklanych i uzyskanie cienkościennych opakowań jednorazowego użytku wraz z ich 100% recyklingiem
Formy konstrukcyjne podstawowych opakowań szklanych (butelki, słoje) nie ulegną zmianie, jedynie wprowadzone będą butelki szklane do mleka wielokrotnego użycia, z zamknięciem „twist-off”
!!!!!!!ROZWÓJ MATERIAŁÓW OPAKOWAŃ SZTUCZNYCH:!!!!!!!!
Pocienianie materiałów giętkich (folii) przy zachowaniu wystarczających właściwości wytrzymałościowych i barierowych
Modyfikacje istniejących materiałów w celu poprawienia ich właściwości
Otrzymanie nowych materiałów jednorodnych
ZALETY FOLII OPP (orientowalna folia poliprotylenowa)
konkurencyjna cena
wysoka przezroczystość, połysk i gładkość
wysoka barierowość
FORMY KONSTRUKCYJNE:
Są „wymuszane” przez nabywców
jednoporcjowość opakowanych jednostek
wygoda użytkowania i konsumpcji produktu (np. plaża, samochód)
ochrona nabywcy przed przeterminowanym produktem (np. wprowadzenie materiałów przystosowanych do zmiany barwy pod wpływem zmiany środowiska opakowanego produktu) - opakowania inteligentne, chroniące produkt przed zafałszowaniem (np. guziki bezpieczeństwa z zamkniętych zakrętkach)
opakowania przystosowane do kuchenek mikrofalowych
opakowania wyposażone w produkty komplementarne (np. jogurt + łyżeczka, dozowniki itd.)
opakowania jednostkowe, zbiorcze, grupowe
łatwość otwierania i zamykania
opakowania upominków
zamknięcia zabezpieczające przed niepożądanym otwarciem
OPAKOWANIA W TRANSPORCIE
ulepszenia stosowane przy materiałach opakowaniowych przez zwiększenie ich odporności
na narażenia mechaniczne
na działanie ognia, wody, owadów itd.
zastępowanie tradycyjnych - często deficytowych materiałów - nowymi, łatwiej dostępnymi lub charakteryzującymi się korzystniejszymi parametrami technicznymi
unowocześnienia konstrukcji opakowań dla uzyskania optymalnych rozwiązań przy mniejszym zużyciu materiałów
formowanie w coraz większym zakresie opakowań transportowych, jednostki ładunkowe, wprowadzanie paletyzacji i konteneryzacji w transporcie
stosowanie opakowań częściowych tj. pakietów i wiązek
OPAKOWANIA SZKLANE
wykorzystywane w przemyśle
kosmetycznym
żywnościowym
chemicznym (leki, laboratoria)
farmaceutycznym
bardzo ciekawe w aspekcie ekologicznym
przepisy dotyczące opakowań i materiałów opakowaniowych
wymogi UE ( 4 R )
tlenek krzemu |
SiO2 |
71 - 75% |
(krzemionka) |
tlenek sodu + potasu |
Na2O + K2O |
13,5 - 15,5% |
|
trójtlenek glinu |
Al2O3 |
1 -3 % |
|
tlenek wapnia |
CaO |
8 - 10 % |
Utwardzacze, bez nich Szkło byłoby cieczą |
tlenek magnezu |
MgO |
1 - 4 % |
|
tlenek baru |
BaO |
ok. 1 % |
|
szkło opakowaniowe najczęściej wytwarzane jest ze szkła sodowo wapniowego bezbarwnego o składzie [ % m/m]
podstawowe surowce do produkcji szkła (wapień, soda, piasek szklarski) łącznie z substancjami pomocniczymi oraz oczyszczoną stłuczką szklarską stanowią zestaw surowcowy , który sporządza się według ustalonej receptury. Najczęstszą barwą (uzyskiwaną chromoforami) jest zieleń i brąz.
Substancje klarujące - usuwają pęcherzyki powietrza
WYTWARZANIE OPAKOWAŃ SZKLANYCH
Zestaw surowcowy > do emaliowanego pieca (1000 - 1500°C) > wytopienie > stopienie niejednorodnie masy > sklarowanie ( 950ºC ) poprzez zmniejszenie temperatury > porcjowanie > przechodzą na maszynę formującą (najpierw do przedform) > wstępny kształt > forma właściwa pod wpływem sprężonego powietrza (próżni nadającej kształt) > etap odprężenia ( w piecach tunelowych podgrzewane w niskiej temperaturze 600 - 700ºC)
PODZIAŁ
RODZAJE
formy konstrukcyjne: butelki, słoje, ampułki, fiolki, balony
TYPY
określają takie parametry jak: kształt, masa, pojemność, wymiary, rodzaje i rozmiary zamknięć
GRUPY
przeznaczenie zapakowanego wyrobu
BUTELKI
To opakowania wąskootworowe różnych typów. Przeznaczone są głównie do pakowania artykułów płynnych. W zależności od przeznaczenia wyróżnia się:
butelki do produktów spożywczych (piwo, wino, wódki, sosy, napoje gazowane i nie gazowane, syropy, przyprawy itd.)
butelki do artykułów kosmetycznych (perfumy, wody toaletowe itd.)
butelki apteczne (zwykłe o pojemności 5-500cm³ do leków, o specjalnych kształtach, do surowców zielarskich)
butelki do artykułów chemicznych (do środków piorąco - czyszczących, do wyrobów malarskich, rozpuszczalniki, rozcieńczalniki, łatwopalnych[powinny być oznakowane literą „C” - wskazuje na przeznaczenie do substancji wyłącznie chemicznych)
SŁOJE
Należą do opakowań szklanych szerokootworowych. Przeznaczone są do pakowania artykułów płynnych, półpłynnych i stałych. W zależności od przeznaczenia dzieli się je na:
słoje do produktów spożywczych (dżemy, mięso, kawa, musztarda)
słoje do wyrobów farmaceutycznych
słoje do kosmetyków (kremy, do pielęgnacji włosów itd.)
słoje do artykułów chemicznych
AMPUŁKI I FIOLKI
Produkowane są z rurek, z wysokogatunkowego szkła bezbarwnego o dużej odporności chemicznej i na gorącą wodę (ze względu na odkażanie w wysokiej temperaturze wodą destylowaną). Ampułki i fiolki mają zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym oraz spożywczym.
BALONY
Mają zastosowanie do transportu i przechowywania produktów ciekłych przemysłu spożywczego i chemicznego. Głównie stosowane są do pakowania soków pasteryzowanych, przecierów owocowych i warzywnych. Są wykonywane głównie ze szkła barwnego. Ich pojemność mieści się w granicach od 5 do 60 dm³. W zależności od zamknięcie wyróżnia się:
balony z szyjką zamykaną zwykłym korkiem
balony z szyjką z korkiem szlifowanym
balony z szyjką do specjalnego zamknięcia
Balony są w transporcie zabezpieczane koszem wiklinowym, drucianym, z tworzywa sztucznego, w obitkach z drewna lub łuszczki wewnątrz z materiałów amortyzujących.
CECHY OPAKOWAŃ SZKLANYCH
obojętność chemiczna : szkło nie oddziałowywuje na produkt podczas utrwalania
termicznego i przechowywania. Odporność na działanie chemikaliów w tym agresywnych za wyjątkiem kwasu fluorowodorowego i fosforowego.
nieprzepuszczalność : dla pary wodnej, gazów i substancji aromatycznych
sztywność konstrukcji : nie ulegają deformacji przy ściskaniu, zgniataniu. Nie
zmieniają pojemności przy różnicy ciśnienia wewnętrznego i zewnętrznego.
Odporność na ciśnienie wewnętrzne w zależności od wymagań i konstrukcji opakowania może wynosić 1,2 - 3,2 Mpa. Ważne dla butelek do napojów gazowanych, piwa, win musujących.
gładkość powierzchni i połysk : wiąże się to z cechą łatwości mycia i estetyką
odporność powierzchni na uszkodzenia mechaniczne : na zarysowania i ścieranie
dobra w porównaniu z innymi materiałami
opakowania „przyjazne środowisku” : możliwość wielokrotnego użytku
i wtórnego przerobu
odporność termiczna : opakowanie wrażliwe na nagłe zmiany temperatury tzw.
szok termiczny. Wytrzymują nagłe wahania temperatur *t ; 35 - 70ºC. Im cieńsze szkło tym większa odporność na szok termiczny.
gęstość : opakowanie ciężkie, stąd wysoka wartość m/P. Cecha zdecydowanie
negatywna w porównaniu z innymi
kruchość : mała odporność na uderzenia
!!!!!!!WYMAGANIA STAWIANE WSPÓŁCZESNYM OPAKOWANIOM!!!!!!!!!!
TECHNICZNE dotyczące: |
PROMOCYJNE dotyczące: |
EKOLOGICZNE dotyczące: |
EKONOMICZNE dotyczące: |
spełniania funkcji ochronnej |
Funkcjonalności |
Wytwarzania opakowań I ich składu surowcowego |
Kosztu pakowania produktów |
Właściwości użytkowych |
Informacyjności |
Opakowań wielokrotnego użytku |
Kosztu wynikającego z analizy strat towarowych |
mechanizacji procesów pakowania |
Estetyczności |
Przydatności do różnych form utylizacji |
|
Dostosowania do systemów dystrybucji i sprzedaży wyrobów |
|
Zawartość metali ciężkich |
|
|
|
|
|
!!!!!!!!FUNKCJE OPAKOWAŃ!!!!!!!
- ochronne
- logistyczne
- informacyjne
- marketingowe
- ekologiczne
- użytkowe
!!!!!!!FUNKCJE LOGISTYCZNE!!!!!!!
Częściowo wiążące się z funkcją ochronną, gdyż celem procesów logistycznych jest:
dostarczanie właściwych produktów
we właściwej ilości
we właściwe miejsce
we właściwym czasie
we właściwej jakości
przy właściwych, optymalnych kosztach (niemieckie 6R - richtig)
funkcje magazynowe: sprowadzają się do ułatwienia procesów składowania, przemieszczania i kompletowania dostaw. Opakowania winny być podatne na układanie jedno na drogie, czyli do układania w stosy. Podstawowe znaczenie ma tu przestrzeganie modularnych wymiarów opakowań, czyli „szeregu wymiarowego opakowań”
funkcje transportowe: wiążą się najczęściej z przebiegami towarowymi, których optymalizacja jest podstawowym celem logistyki.Tutaj duże znaczenie mają relacje masy samego opakowania oraz wymiary i kształty, co wiąże się z optymalnym wykorzystaniem ładowności środka transportu.
funkcje kompletacyjne: w handlu hurtowym wiąże się to ze sporządzanie zestawów asortymentów w poszczególnych partiach dostaw, przy założeniu maksymalnego wykorzystania ładowności w transporcie i dostarczeniu odbiorcy niezbędnego towaru do dalszej sprzedaży
FUNKCJE MARKETINGOWE
W marketingu opakowanie spełnia istotne funkcje z punktu widzenia:
sprzedaży samoobsługowej / z automatów
przyciągania zamożnego klienta
kształtowania obrazu firmy i gatunku towaru
INFORMACJE, KTÓRE POWINNO ZAWIERAĆ OPAKOWANIE
rodzaj towarów, elementy z których wytworzono produkt
nazwę wyrobu
wagę, pojemność, kod kreskowy, wartość odżywczą
gatunek
cechy identyfikacyjne produktu (marka, znak towarowy, adres)
informacje o dacie przydatności do spożycia lub o kresie trwałości
datę produkcji
cenę produktu - detaliczną
właściwości, zastosowanie i działanie produktu
znak bezpieczeństwa
DOKŁADNA INFORMACJA OSZCZĘDZA CZAS I PIENIĄDZE
osoba kompletująca zamówienia może szybko odnaleźć produkt i dostarczyć do odpowiedniego odbiorcy
zmniejsza szansę na wysłanie niewłaściwego produktu - niewielkie zwroty
przyśpiesza obsługę w punktach kasowych
ZASADY NANOSZENIA INFORMACJI NA WYROBY CHEMII GOSPODARCZEJ WEDŁUG DYREKTYWY UE nr.89/542/EEC
informacje dla konsumentów powinny być podane w sposób prosty i czytelny
każdy podany składnik przez producenta powinien być podany w %
ilustracje stosowania i oznaczenia składników powinny być w ramkach lub etykietce - łatwe do znalezienia
instrukcje dozowania
i wiele wiele innych
DOWNSIZEING
Przykład: opakowanie od produktu czyszczącego „Mr. Proper”
pojemność 500ml - waga 47g
pojemność 100ml - waga 18,5g
wniosek: rozlanie 500ml płynu do 5 opakowań 100ml wymaga 2,5g opakowania (97% więcej) > EKOLOGIA Przyciąganie klientów do sklepu - im mniejsze opakowanie tym częściej przyjdzie do sklepu, przy tym możliwość że dany osobnik kupi coś ponad to.
MARKETING-MIX
W wyniku połączenia narządów marketingowych wywołać zjawisko synergi
P - product, P - price, P - promotion, P - pleace
CZEGO UNIKAĆ NA OPAKOWANIACH
KOLORY:
np.
Argentyna - biały i niebieski
Afryka - czarny, biały, zielony
Chile - czerwony, biały, niebieski
Turcja - czerwony biały
W tych przypadkach są to flagi państw, jednakże nie jest to regółą
Indie - żółty, biały
ISTOTNE SĄ TEŻ RYSUNKI(elementy zdobnicze i ilustracje):
nie przeładowywać szaty graficznej ilością tworzących ją elementow
szata graficzna powinna być prosta i czytelna
wiedzieć jakie są trendy, tradycje, przekonania, mentalność (np. nie wysyłać do Indii krówek „obrazek” - ze względu na święte krowy)
do jakiego segmentu jest skierowana
POSTULATY EKOLOGICZNE
zmniejszanie ilości stosowanych opakowań poprzez zwiększenie trwałości i wydajności, wydłużenie okresów użytkowania wyrobów względnie przez produkcję produktów zagęszczonych (żywności, środków piorących, czyszczących itd.)
zmniejszanie ilości opakowań przez ograniczenie ilości szczebli pakowania
preferowanie opakowań wielokrotnego użytku w miejsce opakowań jednorazowych
poddawanie recyklingowi opakowań nie nadających się do ponownego użytku i produkowanie nowych opakowań z recyklingu
kompostowanie odpadów z opakowań biorozkładalnych
spalanie nie zużytych opakowań z odzyskiwaniem energii cieplnej
umieszczanie na wysypiskach jedynie odpadów nie zużytych i nie rozkładalnych, przeznaczonych do całkowitej kasacji, przy równoczesnym racjonalnym zagospodarowaniu wysypisk
FUNKCJE ZWIĄZNAE Z UŻYTKOWANIEM
wygoda użytkowania i konsumpcji produktów
łatwość otwierania i zmykania
konsumpcja na plaży, w samochodzie
wykorzystania opakowania do innych celów
ochrona produktów o krótkiej trwałości
PODZIAŁ OPAKOWAŃ WEDŁUG
zasadniczej funkcji, jaką spełnia opakowanie w stosunku do zawartości
jednostkowe
transportowe
zbiorcze
materiału z jakiego wykonane są główne elementy konstrukcji opakowania
papierowe, tekturowe
szklane
materiałowe
z tworzyw sztucznych
tkaninowe
ceramiczne
z materiałów kompleksowych (laminaty)
drewniane
zasadniczego kształtu opakowania
częściowo osłaniające wyrób
kubki otwarte
owinięcia częściowe
pudełka bez wieka
siatki
tace
całkowicie osłaniające wyrób
ampułki pudełka z wiekiem
balony butelki puszki
fiolki słoje
kubki zamknięte torby
owinięcia całkowite tuby
opakowania transportowe częściowo osłaniające wyrób
jarzma obitki szpule
klamry owinięcia częściowe wiadra (bez wieka)
klatki płozy worki
kosze podstawy skrzynki bez wieka lub ze
obejmy pojemniki ażurowe ścianami ażurowymi
opakowania transportowe całkowicie osłaniające wyrób
bańki - konwie kanistry wiadra z wiekiem
beczki owinięcia całkowite pojemniki zamknięte
bębny pudła ze ścianami pełnymi
butle skrzynie i skrzynki
hoboki (bęben + uchwyt) worki
własności opakowań, oraz form obrotu nimi
własne: stanowiące własność producenta
obce: stanowiące własność dostawcy, dostarczane do zakładu produkcyjnego wyroby
sprzedawane: opakowania, których wartość wkalkulowuje się w cenę wyrobu. Opakowania w zasadzie tekturowe - jako opakowania jednorazowego użytku.
sprzedawane: fakturowane
wypożyczane: opakowania transportowe, w większości nietypowe, dostosowane do potrzeb dostawcy wyrobów, nadające się do wielokrotnego użytku.
sposobu ich wykorzystania
opakowania jednorazowego użytku, są to najczęściej opakowania jednostkowe, ulegające zniszczeniu (np. owinięcia, torby)
opakowania do wielokrotnego użytku, są to zwykłe opakowania transportowe
z punktu widzenia ochrony środowiska
ulegające naturalnemu procesowi rozkładu (degradacji)
nie ulegające degradacji
przemysłu użytkowego (np. spożywczego, farmaceutycznego, tytoniowego itd.)
w zależności od podatności do składowania i rozbierani
sztywne - nierozbieralne
składane - puste można złożyć bez rozdzielania elementów
rozbieralne
według roli jaką spełnia w warunkach rynkowych
aktywne: mają wpływ na kształtowanie się popytu na rynku
bierne: w stosunkach rynkowych zachowują się obojętnie i nie wywołują wpływu na motywy postępowania konsumentów
!!!!!!!!OPAKOWANIA Z WYROBÓW PAPIERNICZYCH!!!!!!!!
mała masa właściwa (papier, tektura - lekkie)
podatność do przerobu maszynowego (profilowana)
dobre właściwości mechaniczne
niska cena
PODZIAŁ WYTWORÓW PAPIERNICZYCH
bibuła do 28g/m²
papier od 30 - 250g/m²
tektura powyżej 250g/m²
Wyróżniamy 10 klas papieru/tektur. Określają one % skład surowca włóknistego. Im wyższa klasa tym gorsza jakość.
SUROWCE DO WYTWOROW PAPIERNICZYCH
masa celulozowa (ilość, długość włókien)
ścier drzewny
masa szmaciana i makulaturowa
substancje pomocnicze (wypełniacze, kleje, barwniki)
Add. 1.
Pozyskiwana jest z drzew liściastych i iglastych, gdyż jak wiadomo celulozę znajdujemy w roślinach. Należy usunąć z drzewa ligninę i chemicelulozę (które powodują starzenie się papieru - żółknięcie). Najlepszą masę celulozową otrzymujemy z bawełny, gdyż ma ona najlepsze i najdłuższe włókna.
Add. 2.
Jest stosowany do produkcji papierów gorszych klas tzn. od IV do IX
Add. 3.
Produkcja ze szmat konopnych, bawełnianych. Uzyskujemy z tego papier/tekturę I,II klasy. Przeznacza się ją najczęściej na papier o dużej wartości np. do produkcji banknotów, na dokumenty międzynarodowe - mające wytrzymać wiele lat, dokumenty archiwalne.
Makulatura: papiery najgorszej klasy [X]
Add. 4.
wypełniacze i środki obciążające: kreda, kaolin, talk, biel tytanowa
kleje: zwierzęce, żywiczne, skrobia, kozeina, woski itd.
barwniki: organiczne i nieorganiczne
dodatki uszlachetniające: żywice syntetyczne, parafina, asfalty itd.
METODY OTRZYMYWANIA MASY CELULOZOWEJ
metoda siarczanowa (gotowanie rozdrobnionego drewna w roztworze alkalicznym zawierającym NaOH, Na2S, Na2CO3). Dzięki tej metodzie otrzymujemy najlepsze papiery pakowaniowe klasy III.
Metoda siarczynowa (gotowanie w roztworze kwaśnym zawierającym CO(HSO3)2
i H2SO3). Otrzymujemy równie dobrze zrobione papiery ale nieco gorsze od siarczanowych - III, IV, V klasa
Obie metody mają na celu eliminację z masy celulozowej ligniny i chemicelulozy.
!!!!!!!!!!!PRODUKCJA WYROBÓW PAPIERNICZYCH!!!!!!!!!
Przygotowanie masy papierniczej
struganie
wstępne rozwłóknianie w hydropulperach
mielenie
dozowanie substancji pomocniczych
formowanie wstęgi papierniczej
egalizacja, oczyszczanie, sortowanie
sito maszyny papierniczej ( częściowe odwadnianie ok. 16 - 22 % b.s)
część prasowa maszyny (dalsze osuszanie ok. 30 - 40 % b.s.)
część susząca maszyny (usunięcie reszty wody do ok. 92 - 95 % b.s.) gdzie b.s. to bezwzględna suchość
Końcowa obróbka papieru
schładzanie
wygładzanie
nawijanie
TEKTURY:
Lite jednowarstwowe: produkowane na tych samych maszynach co papier, tyle że nakładamy więcej masy i to powoduje, że są grubsze.
Lite wielowarstwowe:
duplex: - warstwa wierzchnia celulozowa
- ścier drzewny
triplex: - dolna i wierzchnia warstwa z masy celulozowej
- warstwa środkowa ze ścieru drzewnego
wstępuje wiele rozmaitych odmian tektur (oprócz zaprezentowanych 2)
Falista:
dwuwarstwowa (papier siarczanowy lub siarczynowy - stosowana do opakowań)
trójwarstwowa
pięciowarstwowa (popularna, bardzo dobra szczególnie do piętrzenia - karton)
siedmiowarstwowa ( produkowana jedynie we Francji - jest w stanie utrzymać do kilku ton)
!!!!!!!!!!!USZLACHETNIANIE TEKTURY!!!!!!!!!!!
Zabezpieczenie przed działanie wody
Zabezpieczenie przed działaniem pleśni, grzybów, owadów
Zmniejszanie palności tektury
Zwiększanie sztywności pudeł
Wyróżniamy uszlachetnienia:
masy - dodajemy do masy papierniczej odpowiednie, potrzebne nam dodatki
powierzchni - pokrywamy powierzchnię papieru/tektury wybranymi produktami - składnikami
OPAKOWANIA „TERTA - PACK” (budowa)
polietylen
spoiwo
folia aluminiowa
polietylen
tektura
druk
polietylen ma najlepsze właściwości zgrzewcz!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!RODZAJE PAPIERÓW PAKOWYCH!!!!!!!!!!!
siarczanowy, zwany Natron lub Kraft
siarczynowy, zwany Jawa albo Sulfit
celulozowo - makulaturowy, zwany Manilla
makulaturowy, zwany Szrenc
PAPIERY TYPU PERGAMINÓW
papier pergaminowy (siarczanowej i siarczynowej, o dużej spoistości włókien)
papier sztuczny ( wada - pod wpływem temperatury kurczy się)
papiery pakowe pergaminowe ( najlepszy w opakowalnictwie, mocno mielony - celuloza; dość łatwo łączy się na gorąco)
PAPIERY USZLACHETNIANE
papiery parafinowane - powlekane parafiną, do pakowania produktów niskotłuszczowych spożywczych - nie odporne na tłuszcze, oleje.
papiery zabezpieczające przed korozją - z lotnymi inhibitorami korozji - wychwytują wodę.
papiery bitumowane(asfaltowane) - worki np. do cementu, wstrzymują wodę(jedna z warstw worka) - nie do spożywki.
papiery silikonowe - bardzo dobre stosowane w przemyśle spożywczym do tłustych produktów.
papiery powlekane polietylenowe
papiery powlekane dyspersjami wodnymi tworzyw sztucznych (PCWD - największa odporność wobec pary wodnej; POW) = DROGIE
FORMY KONSTRUKCYJNE OPAKOWAŃ JEDNOSTKOWYCH
I.TORBY PAPIEROWE:
torby płaskie (nie mają formowanego dna - koperty)
torby fałdowe (bez dna, boki zagięte do środka - torebki śniadaniowe)
torby krzyżowe (dno w formie sześciokąta; cała torebka przybiera kształt prostopadłościanu - cukier, mąka)
torby klockowe (dno w kwadracie; boki zagięte do środka)
torby specjalne (stożkowe; orzeszki na winobraniu)
II.OWINIĘCIA:
bezpośrednie (bezpośrednio stykają się z produktem)
wewnętrzne (owinięcie porcji produktu wewnątrz opakowania jednostkowego - cukierki)
zewnętrzne (pudełko które czymś owiniemy)
III.PUDEŁKA:
otwarte (bez wieczka np. do prezentacji bielizny, koszul - obciągnięte folią lub celofanem)
klapkowe (proszki do prania, płatki owsiane)
szufladkowe (kredki, czekoladki)
przeciągane (boki razem „otoczka” i potem przeciągamy od przodu przez dół, bok, górę. Ekskluzywne opakowania do butów, wina.)
wieczkowe (na buty)
IV.Z MASY PAPIERNICZEJ
wtłaczanie masy do formy ssącej / wytłaczanki na jaja wkładki amortyzujące
sprasowanie wstępnie uformowanego wyrobu (puszki do kosmetyków, kubki,tacki)
OPAKOWANIA W TRANSPORCIE
1. bębny (zawsze mają kształt cylindryczny)
produkowane są z tektury litej lub papieru sklejonego wielowarstwowo
równolegle
spiralnie
BRAK ZASTOSOWANIA DLA TEKTURY FALISTEJ
dno: tektura lita
tworzywo sztuczne
metal
sklejka
łączenie :
większa średnica dna niż bębna - dno wkładane do środka przyklejane lub nitowane
większa średnica dna niż bębna - dno wykładane na zewnątrz
denko: zaczepy
obwódka metalowa (ściskana)
Zastosowanie bębnów
przewożenie wszelkiego rodzaju materiałów suchych sproszkowanych, ziarnistych i kawałkowych
substancji zawiesistych: kleje, dyspersje wodne, pasty, melasy
WARUNEK: należy wyłożyć bęben tworzywem sztucznym
transport substancji w postaci płynnej, które ulegają stężeniu po ostudzeniu: woski, tłuszcze, żywice, bitumy
przedmiotów łatwo łamliwych: porcelany, produktów szklanych
węże, kable
materiały w belkach, folii i innych tworzyw sztucznych w zwojach, bobin papierów, tarczy itd.
2. worki (papier)
dobór konstrukcji worka, liczby warstw papieru oraz rodzaj gatunkowy papieru zależy od:
właściwości i konstrukcji przedmiotu (sypkie itd.)
pojemności worka (przeważnie 50 kg)
możliwość chemicznego lub mechanicznego oddziaływania produktu na papier
warunków i sposobów napełniania
przewidywanych warunków składowania i transportu
układanie w stosy
na paletach (w 5-tke, 6-tke)
formy konstrukcyjne worków papierowych
otwarty klejony
otwarty szyty
wentylowy klejony
wentylowy szyty
worki wentylowe - 3-6 warstw papieru
zmniejszanie nasiąkliwości
powlekanie polietylenem, asfaltem
NAJPOPULARNIEJSZY PAPIER PAKOWY - NATRON (siarczanowa) 70-100g/m²
3.pudła tekturowe
produkowane z tektury litej
tektura makulaturowa 800-900g/m²(wada: brzydki wygląd, mała wytrzymałość)
tektura drzewna brązowa 800-900g/m² (bardzo dobra wytrzymałość jeśli chodzi o przebicia; wada: duża chłonność)
tektura sklejana z pokryciem natronowym (jedno z najlepszych - najczęściej wewnątrz i na zewnątrz pokrywana papierem natronowym) z niej robione pudla na eksport !!!!!!!!!!!!!!!!!!
produkowane z tektury falistej trzy lub pięciowarstwowej (do produktów o wrażliwości mechanicznej, wymagających opakowania twardego)
!!!!!!!!!!!!!!!!!Formy konstrukcyjne pudeł!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
(zarówno z tektury lite jak i falistej)
klapkowe z klapkami zewnętrznymi stykającymi się
klapkowe z klapkami zewnętrznymi zachodzącymi na siebie
jednowieczkowe z wieczkiem zachodzącym częściowo
jednowieczkowe z wieczkiem zachodzącym całkowicie
dwuwieczkowe z wieczkami stykającymi się
Zalety:
mniejsza masa od tradycyjnych opakowań drewnianych (im niższa masa tym mniejszy koszt transportowy)
pudla wszystkich form konstrukcyjnych są składane i w związku z tym nie wymagają dużej powierzchni magazynowej oraz transportowej
wystarczająca ochrona towaru przed narażeniami na uszkodzenia mechaniczne i klimatyczne
korzystne walory ekonomiczne w porównaniu z większością opakowań transportowych np. niższy koszt o ok. 45-70% pudła tekturowego w porównani ze skrzynią drewnianą
WYPOSAŻENIE PUDEŁ
1. Elementy wzmacniające
wkładki płaskie, obwodowe pionowe i poziome umieszczone WEWNĄTRZ pudla
nasuwy poziome i pionowe opasające pudło na powierzchniach ZEWNĘTRZNYCH
2. Elementy amortyzacyjne
przekładki plaski
kratki
wkładki amortyzacyjne
3. Łączenie elementów pudeł
zszywanie drutem
pojedynczo
prostopadle
skośnie
sklejanie na zakładkę
Zamknięte pudło powinno
zapewniać szczelność i chronić zapakowany towar przed wysypaniem lub oddziaływaniem czynników klimatycznych
być proste w wykonaniu i mało pracochłonne
uniemożliwiać niewidoczne otwarcie pudla i wyjęcie jego zawartości
umożliwiać otwarcie pudła bez uszkodzenia tektury
!!!!!!!!!DO PRODUKCJI OPAKOWAŃ METALOWYCH STOSUJE SIĘ!!!!!!!!!!
blachę stalową czarną (odgazowana, odcynkowaną, odpowiednio plastyczną - musi być walcowana na zimno aby spełniała te wszystkie cechy; ma wtedy lepszą tłoczność i większą odporność na korozję) (zanieczyszczenia - ma nie metaliczne:
węgiel (0.07% -max. Zawartość)
fosfor
siarkę
krzem
metaliczne:
mangan
magnez
cementyt - powodujący korozję
produkcja opakowania do produktów nie spożywczych
blachę stalową ocynowaną (tzw. białą) (blacha czarna pokryta cyną - czystą) metody nanoszenie cyny :
ogniowa (arkusz zanurzony w roztopionej cynie - puszki do konserw)
elektrolityczną ( możemy regulować grubość cyny)
zastosowanie do produkcji opakowań spożywczych
blachę aluminiową (opakowania jednostkowe - butelki; produkowane głównie przez holendrów; w transporcie - konwie, pojemniki przeznaczone głównie w przemyśle mięsnym) dalej rozwalcowywana daje folię aluminiową - ma bardzo dużo porów „dziurek”, dlatego nie może być wszędzie stosowana - do serów, w cukiernictwie; ale w dużym stopniu trzeba uszlachetniać
powlekanie tworzywami sztucznymi (polietylen, polichlorek winylu
laminaty (sklejane za pomocą kleju)
Zastosowanie folii uszlachetnionej:
farmaceutyka
masło, margaryna (laminaty)
tuby
fiolek
tacek (nie podgrzewanych)
blachę stalową ocynkowaną (wyłącznie do produkcji opakowań transportowych; blacha czarna pokrywana cynkiem - cynk szkodliwy; stosujemy do produkcji opakowań transportowych!!! Cynk rozkłada się pod wpływem produktów: gazowanych, kwaśnych)
blachę stalową chromowaną (blacha stalowa czarna pokryta chromem)
blachę aluminiową (glinowaną) (pokryta aluminium)
dwie ostatnie
do produkcji puszek do piwa
(cynę bardzo łatwo się lutuje, spawa; nie jest toksyczna - nie wpływa szkodliwie na nasze zdrowie)
!!!!!!!!!DOBÓR LAKIERU ZALEŻY OD (blachy należy pokrywać lakierem)!!!!!!!!
Stosowanej blachy
Sposobu nanoszenia powłoki cynowej (elektrolitowej, palenie)
Projektowanej zawartości opakowania
Konstrukcji opakowania
Sposobu i okresu składowania
Czym się powinny charakteryzować lakiery
dobrą przyczepnością do podłoża
twardość
elastyczność
zdolność do tworzenie powłok tłocznych (z taśmy blachy wykrajamy odpowiednie wykroje - je trzeba łączyć, zginać - lakier nakładamy przed zginaniem - nie może odpryskać)
nietoksyczny, nieszkodliwy dla naszego zdrowia
odporność na działanie zawartości opakowań
wytrzymałości na podwyższone temperatury występujące w procesie napełniania i przetwórstwa produktów znajdujących się w opakowaniach (pasteryzacja i sterylizacja)
nie udzielaniu zawartości puszek smaku i zapachu
Lakiery
winylowe (dobra twardość elastyczność, zginalność przyczepność- pod wpływem temp podlegają degradacji)
fenolowe (twarde -mało elastyczne dobre do lakier puszek przeznaczonych do konserw)
epoksydowo-fenolowe (na bazie żywic - mają wtedy bardzo dobre właściwość mechaniczne - elastyczne, twarde; dodajemy sproszkowanego aluminium - zabezpiecza powstawaniem ognisk korozji)
Rodzaje
OREX
Kreolak
Aluminium 3
Geten 180
FORMY KONSTRIKCYJNE OPAKOWAŃ JEDNOSTKOWYCH
puszki
składana (składa się z: pobocznicy(łączymy - na styk i na podwójny zakład-konserwy otwieranie z kluczykiem tworzył się ten podwójny zakład), denka (mocujemy na ślimaczka, wieczka;)
tłoczona (krążek blachy - tłoczymy na niewielką wysokość i potem rozwalcowana na większą wysokość - potem karbujemy, dla wzmocnienie (puszki dla psa), domontowujemy wieczko - dopiero wtedy gdy wprowadzimy do wnętrza zawartość)
Puszki z wciskanym wieczkiem to PUDEŁKA!!!!!!!!!!
butelki
butelki z blachy aluminiowej (do alkoholi)
fiolki (do chemikaliów)
tuby
z cienkiej blachy aluminiowej (kleje, kosmetyki, spożywka, farmaceutyki)
tacki
na ogół prostokątne również owalne, okrągłe
do podgrzewania używamy folii nie uszlachetnionej
torby i owinięcia
dużo toreb płaskich (zupy, koncentraty)
torby krzyżowe
owinięcia
bezpośrednie (np. czekolada (nie uszlachetniona), masło(uszlachetniona))
porcjowe
opakowania aerozolowe
stosowane powszechnie
wykonane z blachy aluminiowej, rurka , zawór - z dyszą w zależność od przeznaczenia
jako gaz bębny stosujemy AZOT
podział w zależności od zastosowania
natryskowe (lakiery do włosów, spray)
rozpryskowe (do środków owadobójczych)
pianowe (np. pianki do włosów)
OPAKOWANIA METALOWE - TRANSPORTOWE
bańki (konwie)
budowa - wytwarzane z blachy metalowej białej (ocynowanej)- okazała się mało praktyczna gdyż, po2 latach użytkowania (wycierając ją codziennie ściera się warstwa cyny, występowanie korozji) i blach aluminiowej od 40 do 40 dm³
zastosowanie - przede wszystkim przemysł mleczarski ale również pasiecznice (miód)
formy konstrukcyjne
z zamknięciem dźwigniowym
z zamknięciem grzybkowym
butle stalowe
co w te butle pakujemy: gazy skroplone, gazy sprężone i gazy rozpuszczone
wykonywane ze stali węglowej; nie mogą mieć żadnego szwu - wykonana przez odlanie stali przez odpowiednie formy - dlatego gdyż w środku są gazy; odlewana dno z pobocznicą, zamykana zaworem
charakterystyczną cech bud butli wysokich ok.1,5 m musza mieć podstawę przyspawaną tak aby się ta butla nie przewróciła - stabilność pionowa bo butle takie są wąskie
Zasady oznaczania butli
w 1999r wprowadzono w Polsce normę PN-EN 1089-3 „butle do gazów. Znakowanie butli. Kod barwny.” Dostosowana do standardów europejskich
Kod barwny
generalnie butle są malowane no szaro - wszystkie szare oprócz
tlenem ma kolor niebieski, a acetylen ma kolor czerwony
Etykieta
znajduje się w czaszy górnej
zwroty R i S oznaczają odpowiednio : rodzaj zagrożenia (R - wiele rodzajów zagrożeń np. R1 - produkt wybuchowy w stanie suchym; R11 - produkt wysoce łatwopalny ; mamy 68 R) oraz warunki bezpiecznego stosowania przechowywanej substancji niebezpiecznych wskazuje na preparat w ogóle niebezpieczny ( S1 - przechowywać pod zamknięcie; S64 - przy połknięciu wypłukać usta wodą; razem występują 64 rodzaje S)
nalepki bezpieczeństwa (zgodne z wymaganiami przepisów transportowych ADR)
wzór chemiczny przechowywanej substancji
handlowa nazwa produktu znajdującego się wewnątrz
informacji opcjonalna : numer jednoskładnikowego gazu wg EWG lub napis „mieszanina gazowa”.
pełna charakterystyka gazu, zgodnie z przepisami ADR.
ewentualne wskazówki producenta
dane producenta: nazwa, adres, numer telefonu
3. Bębny
kształt cylindryczny
podstawowe konstrukcje bębnów ciężkich!!!!!!!!!!!!!!
(konstruowane z blach >1 mm; pojemności do 200 cm³ sześciennych)
bęben z obręczami tocznymi nakładanymi z wiekiem stałym!!! (stosowane do płynów i substancji półpłynnych)
bęben z obręczami nakładanymi z wiekiem zdejmowanym!!! (maziste i proszki, o niewielkich wymiarach kawałków)
bęben z obręczami tocznymi wytłaczanymi z wiekiem stałym!!!
są opakowaniami wielokrotnego użytku
podstawowe konstrukcje bębnów lekkich!!!!!!!!!!!!!!!!!
(<1mm, 0,5;0,6;0,7 najczęściej spotykane; wykonane z blachy cienkiej tzn. muszą mieć pierścienie wzmacniające, dno z pobocznicą łączymy najczęściej przez podwójny zakład -wieko tym samym sposobem co dno- ogólnie wyróżniamy 9 rodzaji)
5-30dm³- wieko zamykane za pomocą pierścienia ściągającego - transport produktów spożywczych
pojemność do 100 dm³ wieko na stałe wmontowane, nadają sie wyłącznie do produktów płynnych, półpłynnych, otwór zamykany przez wciśnięcie wieczka, stosowane są do asfaltu, kalafonii, lepiku, aby wyciągnąć zawartość trzeba rozwalić siekierą - jednorazowego użytku
od 40 - 100 dm³ - z wiekiem zdejmowanym, pierścień ściągający wzmocniony dźwignią
gdy wieka ściągane, to można przewozić produktu płynne, granulowane itd.
produkowane z blachy stalowej czarnej, z blachy stalowej ocynkowanej, i z blachy stalowej lakierowanej
przewozimy produkty płynne ,półpłynne, granulki, maziste, zastygające
4. beczki
pobocznica wygięta - to odróżnia ją od bębna
wykonujemy z blachy białe ocynowanej - nie ma zastosowania do piwa, bo mętnieje, ale do innej spożywki tak; z blachy aluminiowej, ewentualnie z aluminium lub stopów aluminium
kegi - max do 50 litrów - do piwa; dół i góra zespawane na środku; charakterystyczne dwa otwory wlewowy i wylewowy z korkiem gwintowanym
typy (w zależności od obręczy tocznych)
wytłaczane
natłaczane
rodzaje
w zależności od materiałów wykorzystanych
odmiany: w zależności od rozwiązań konstrukcyjnych
5. hoboki
bębny, tyle że z uchwytami
formy konstrukcyjne
zamykane 4 zaczepami
z wiekiem zamykanym pierścieniem ściągającym
stosujemy do produktów stałych - nie płynnych; sproszkowanych, ziarnistych itd.
6. pojemniki
wykonane z drutu stalowego ocynkowanego; zastosowanie
z uwagi na przeznaczenie dzielimy na
z drutu z wiekiem; transport gołębi, zwierząt - składany
z drutu otwarty; różnorodne zastosowanie do ochrony balonów szklanych
z blachy stalowej ocynkowanej, lakierowanej: do przechowywania drobnych przedmiotów metalowych; najważniejszy pojemnik magazynowo - transportowy; ma czoło skośne - nakładając jeden na drugi możemy wyciągnąć zawartość ostatniego nie ściągając innych
wykonane w całości z blach
7. wiadra
kształt cylindryczny lub stożkowy
posiadają pałąki - (rączka - występują również bez)
nigdy wieko nie jest montowane na stałe; albo wciskane albo koronowe (kapsel)
zastosowanie w przemyśle spożywczym - przeciery, farby, lakiery itd.)
wyprodukować bęben jest dużo trudniej niż wiadro
OPAKOWANIA TKANINOWE
worki
owinięcia
kontenery elastyczne
jakie materiały stosowane są do produkcji opakowań tkaninowych
tkaniny jutowe (ma pewne zalety, pod wpływem wilgoci robi się krucha - najtańsza!!)
lniane (bardzo wytrzymałe i wodoodporne; produkujemy z nich worki do transportu wody; włókna łykowe)
bawełniane (do przechowywania mąki, gdy musi leżakować - im dłużej leżakuje tym smaczniejsze pieczywo)
szyte (sposób wywijany, bieliźniany)
z włókien syntetycznych (mamy takie jak poliamid, poliester, tkaniny ażurowe bardzo często;) metoda spawania
przykłady stosowanych wykładzin (zawsze sklejona z tkaniną) albo wkładek (jest luźna) do worków jutowych
wykładzina z papieru gładkiego lub marszczonego połączone z tkaniną jutową za pomocą kleju wodoodpornego
luźne wkładki z papieru gładkiego lub marszczonego
wykładziny lub luźne wkładki z folii tworzyw sztucznych
KONTENERY ELASTYCZNE!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
zastosowanie do przewozu!!!!!!!!!!!!!!!!
sypkich materiałów budowlanych i ogniotrwałych
posypki papowej
sypkich nawozów sztucznych
granulaty tworzyw sztucznych
sproszkowanych produktów spożywczych czy ewentualnie pasz
budowa kontenera
kołpak
rękaw nasypowy
ucha zaczepowe (tam wchodzą ramiona wózka - dla transportu)
pas nośny (4 pasy nośne - nadają kształt)
korpus kontenera
klamry
linka mocująca zatyczkę
rękaw wysypowy
zatyczka
obustronnie powlekane polichlorkiem winylu; bardzo odporna na uszkodzenia w czasie transportu, mają pojemność od 1-2 ton na ogół 2 tonowe; sama operacja napełnienia trwa od 10-12 minut; są to opakowania zwrotne 70 razy średnio można użyć - napełnianie w zasadzie pneumatycznie, składane; w Polsce 2 producentów POLNAM - Częstochowa, Józef Kolasa - niedaleko Koła wysyła również do Anglii dostał medal)
nazwy słynniejszych firm kontenerów:
kleber
satler
korzyści kontenerów elastycznych
zastąpienie kilku warstwowych worków papierowych (jednorazowego użytku) kontenerami elastycznymi, będącymi opakowaniami wielokrotnego użytku. Kontener elastyczny o ład 1 T przy 50-krotnej rotacji może zastąpić 1000 sztuk worków 50 kg
zmechanizowanie procesów napełniania, opróżniania, przemieszczania i transportu
prawie całkowite wyeliminowanie ubytków ilościowych w całym łańcuchu dostaw
poprawa warunków BHP, szczególnie w przypadku przewozu produktów toksycznych, żrących
pozytywny wpływ na ochronę środowiska
OPAKOWANIA DREWNIANE
Były znane już od czasów starożytnych (plecionki, beczki-pozwalały przemieszczać towar, skrzynki) drewna było dużo; łatwo się je obrabia
zużycie drewna do produkcji np. skrzynek z deszczułek tartych jest kilka razy większy niż (ok. 5-krotnie) do produkcji pudeł tekturowych, przeznaczonych do zapakowania takiej samej ilości towarów.
masa opakowania na jednostkę pakowanego towaru jest 2,5 do 4 razy większa dla skrzynki lub klatki z drewna, niż dla pudła tekturowego. Podobne proporcje kształtują się w odniesieni do beczek drewnianych w porównaniu z bębnami z tworzyw sztucznych lub tworzyw papierniczych.
!!!!!!!!!!!TENDENCJE DO ZMNIEJSZANIA ZUŻYCIA DREWNA!!!!!!!!!!!!
zastosowanie zamiast tarcicy (drewna litego), tworzyw drewnianych takich jak sklejka, płyta pilśniowa, łuszczka
zastosowanie w obrocie wewnętrznym opakowań wielokrotnego użytku (szczególnie dotyczy beczek i skrzynek)
dobór racjonalnych, ujednoliconych form konstrukcyjnych skrzynek i klatek
!!!!!!!!!! MATERIAŁY DO PRODUKCJI OPAKOWAŃ DRWENIANYCH!!!!!!!!!!!!!
drewno sosnowe (jest drewnem żywicznym, nie możemy stosować do produktów spożywczych, wchłaniających zapachy - ser, masło, ryby wędzone; łatwa obróbkę, od wyrobu skrzynek, skrzyń)
drewno świerkowe (jest sękate, łamliwe; jest lżejsze od d sosnowego - powinno się stosować; skrzynki jak również beczki do śledzi)
drewno jodłowe (podobne do świerku - pod wpływem wilgoci paczy sie i pęka - wykorzystuje się do produkcji elementów do opakowań drewnianych)
drewno twarde (łatwo się obrabia)
drewno bukowe (beczki do masła)
drewno dębowe (bardzo dobre do produkcji beczek - do leżakowania płynów alkoholowych - piwa, wina)
drewno miękkie
drewno lipowe (lekkie, bardzo łatwo się obrabia, nie ma żywicy -można stosować do produktów spożywczych)
drewno brzozowe (łuszczka - obwodowe skrawanie drewna; bez kory;)
drewno topolowe (służy do wyrobu łuszczki z której wyplatamy łubianki)
wiklina (okorowana, nie okorowana)
tworzywa drzewne (sklejki, płyty pilśniowe, łuszczki)
STOPNIE OBRÓBKI PŁASZCZYZN DESZCZUŁEK
rzaz szorstki, odpowiadający normalnej gładkości przetarcia piłami trakowymi
rzaz gładki, odpowiadający gładkości szorstkiej tektury
struganie, dające gładkość drewna skrawanego ostrym nożem, tzw. powierzchnię bez zadziorów.
MATERIAŁY DREWNOPOCHODNE
sklejka (powstaje - pień drewna ścięty na płaty zwane obłogami, łączone przy pomocy kleju - idą na prase i zachodzi łączenie; max 20mm grubości)
płyta pilśniowa (ze spilśnionych włókien drzewa, drewno jest rozcieniane otrzymujemy masę celulozową, idzie niemal że na te same maszyny co tektura i otrzymujemy w tym procesie płytę pilśniową twardą od 2 do 6,5 mm grubości; posiada ona dobre właściwości: wytrzymałość, odporność na warunki klimatyczne, można dodać również substancje uszlachetniające np. aby nie nasiąkały wodą, tłuszczami, zmniejszanie palności)
forniry (drewno jest ścinane tylko na płaty i doklejone do podłożowego materiału np. deszczułek)
FORMY KONSTRUKCYJNE OPAKOWAŃ
elementy
dwa boki
dwa czoła
dno
wieko (nie każda)
oznaczenia
KI (K- skrzynki do obrotu krajowego; I-grubość do 12 mm);
KII (II powyżej 12mm);
EI (E - skrzynka eksportowa);
EII
skrzynka jest zawsze wtedy gdy wraz z towarem waży do150kg powyżej 150kg skrzynia!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
czoło jednodeszczułkowe
czoło wielodeszczułkowe i występują dwa wzmocnienia
cztery elementy wzmacniające czoło
wewnętrzne wzmocnienie czoła - trójkąty w narożnikach
łączona na zaczepy
połączenia deszczułek
na styk
na zakład tanie połączenia
na pióro i wpust
na jaskółczy ogon
zastosowanie poszczególnych form konstrukcyjnych
skrzynki I formy - o czołach jednodeszczułkowych do wyrobu o masie do 30 kg
skrzynki formy I o czołach wielodeszczułkowych do wyrobów do 35kg brutto
forma II, III, V do wyrobów do 150 kg
forma IV do wyrobów o masie do 40 kg
skrzynie z łuszczki (forniru) zbrojone drutem
spinamy przy pomocy drutu ocynkowanego (nie koroduje)
boki robimy na ogół z materiałów drewnopochodnych (transportujemy w nich zwierzęta - pisklęta, ślimaki, raki) skrzynki te są lekkie!!!
od 151 - 1000kg
1001 - 20000 kg
powyżej 20000 (20 ton) pakujemy różnego rodzaju urządzenia - np. obrabiarki, silniki itd.
konstrukcja takich skrzyń z belek obijane po zamknięciu deskami
mocowanie ładunków
do 250 kg nie musimy mocować ładunku do podłoża
powyżej 250kg trzeba mocować przewożony ładunek musi być mocowany do dna skrzyni
KLATKI
6 elementów jak skrzynia (różnice skrzynki a klatki: klatka jest zawsze ażurowa, skrzynka może a nie musi) zużywamy mniej drewna
przede wszystkim pakujemy wyroby kamionkowe, sanitarne, silniki elektryczne, części maszyn
formy konstrukcyjne klatek - najważniejsze
mogą być deski równoległe, dla wzmocnienia przekątnie mocowane deski (jedna lub dwie) naroża mogą być wzmacniane zabezpieczeniem(taśmami) metalowym
budowa samego naroża (najlepsze) - trójdrożne (wbijać gwoździe prostopadle do przebiegu włókien!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!)
BĘBNY
mają kształt cylindryczny
wykonywane albo ze sklejki albo twardej płyty pilśniowej (dno ma często wzmocnienie z deszczułek poprzecznych prostopadłych do siebie) mocowane denka - ściąganie za pomocy dźwigni czółenka
BECZKI
podział według przeznaczenia !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
beczki do ciał płynnych, zawiesistych (polioctan winylu; do powlekania serów żółtych, do produkcji gumy do żucia) bęben wyłożony workiem z tworzywa sztucznego (muszą być szczelne; wyróżniamy 2 rodzaje szczelności: do produktów gazowanych - przy dużym ciśnieniu do 2 atmosfer- tylko dębowe i do ładunków nie gazowanych bez ciśnień)
beczki do ciał stałych (sypkich)
odmiany beczek ze względu na !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
rodzaj drewna (sosnowe, świerkowe, bukowe, dębowe; lipowe)
kształt pobocznicy (pękowe - w środkowej części wybrzuszenie-, elipsoidalne, cylindryczne - rzadkie przypadki; wiemy że beczka bo z klepek)
kształt den (beczki o dnach okrągłych lub owalnych)
beczki mają tylko dna - umieszczane w wątorach wcięcie od strony wewnętrznej; szpunt korek drewniany do zatykania beczki
25- 200 litrów pojemności beczek
dąb do leżakowania piwa
kasztan - do leżakowania wermutów
kasztan amerykański - dżin (to one nadają smak i zapach)
Opakowania drewniane - dokończenie
szpule - czułe na działania atmosferyczne
opakowania maszyn i urządzeń ciężkich!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
typowe (konstrukcja zbliżona do skrzyń)
specjalne (dla urządzeń czy maszyn mających nierównomierne wymiary; TEXICON opakowania specjalne- kokonowe)
częściowe
które zabezpieczają elementy maszyn czy urządzenia narażone na uszkodzenia; generalni stosowanie są obitki
które łączą drobne elementy w większe jednostki ładunkowe (podstawy, płozy, obejmy, klamry, jarzma)
łubianki (do pakowania runa leśnego, żywych raków, ślimaków, owoców-truskawek, piskląt; pojemności od 0,5 - 10kg)
formy konstrukcyjne
z pałąkiem, bez wieka
z wiekiem, bez pałąka
bez pałąka i wieka
z pałąkiem i z wiekiem
z wiekiem i uchwytami
opakowania wiklinowe (produkowane z wikliny okorowanej i nie okorowanej)
kosze transportowo - ochronne (balony, butle szklane pakowane są w takie kosze)
skrzynki (na drewnianej konstrukcji wyplatanie wikliny; )
OPAKOWANIA WIELKROTNEGO UŻYTKU
Im większa rotacja opakowań, tym mniej powstających odpadów.
Wiele opakowań wielokrotnego użytku nie można ponownie stosować do pakowania produktów spożywczych
Stosowanie opakowań wielokrotnego użytku powoduje:
obniżenie
zużycia materiałów opakowaniowych
energii niezbędnej do wytworzenia opakowań
obciążenia środowiska naturalnego odpadami opakowaniowymi
zwiększenia
kosztów transportu, mycie, naprawy opakowań
obciążenia środowiska naturalnego skutkami mycia i usuwania pozostałości opakowań
Rozwiązanie konstrukcyjne opakowań jednostkowych systemu „Bag in box”
Korzyści:
zmniejszone zagrożenie dla środowiska naturalnego w wyniku:
mniejszej ilości materiału zużywanego do wyprodukowania jednego opakowania w porównaniu np. z opakowaniami szklanymi czy metalowymi
niższe koszty transportu produktów pakowanych w systemach „beg in box”
podatność na transport
podstawowym celem funkcjonowania systemu obrotu opakowaniami zwrotnymi (SOOZ) jest zapewnienie kompleksowej, logistycznej obsługi przedsiębiorstw w określonym zakresie obroty opakowaniami wielokrotnego użytku
WŁAŚCIWOŚCI TWORZYW SZTUCZNYCH
termoplastyczność umożliwiająca formowanie opakowań o dowolnych kształtach oraz zgrzewanie
niska masa właściwa, od 0.89 do1,5 g/dm3
odporność na szeroki zakres temperatur (możliwość pasteryzacji, sterylizacji)
doskonałe właściwości dielektryczne
barierowość na przenikanie pary wodnej, gazów, zapachów i tłuszczów
podatność na uszlachetnianie; laminowanie, drukowanie, metalizacje
podatność na przetwórstwo w maszynach pakujących; cięcie, zgrzewanie
przeźroczystość umożliwiająca widoczność produktu
możliwość porcjowego pakowania np. świeżego mięsa
możliwość zabezpieczenia jednostek ładunkowych; folie termokurczliwe i rozciągliwe, taśmy opasujące i samoprzylepne
Podstawowe polimery do produkcji opakowań
Polietylen 42% PE-LD( i PE-HD(są nie przezroczyste, maja większą wytrzymałość niż LD, natomiast mniejszą odporność termiczną LD)
Politereftalan etylenu PET 21%
Polipropylen 20% PP
Polistyren PS 15%
Polichlorek winylu PVC 2%
Poliamidy PA
Kopolimery winylowe, np. PVCD
Regenerowana celuloza celofan
Kierunki zastosowań tworzyw sztucznych
wytwarzanie gotowych opakowań formowanych przy użyciu techniki wtrysku, wytłaczania, prasowania (istnieją również inne)
produkcja folii opakowaniowych, folii do wytwarzania laminatów, folii do termoformowania
uszlachetnianie innych materiałów opakowaniowych (papiery, tektury, tkaniny)
wybór materiałów przeciwwstrząsowych (amortyzujących) i dopełniających; wkładki, poduszki powietrzne, folia pęcherzykowa, granulat.
Folie rozciągliwe
Laminaty
Metody formowania opakowań
wytłaczanie (prawie wszystkie folie otrzymuje sie tą metodą, polega na uplastycznieniu tworzywa, stopieniu go i pod wysokim ciśnieniem formowaniu - dalej ochłodzeniu i czynnościach uzupełniających)
wytłaczanie z rozdmuchem
wtrysk (uplastycznione, sprężone pod ciśnieniem i podane do wtryskarki połączonej z wytłaczarkom)
wtrysk z rozdmuchem
termoformowanie
Opakowania gotowe z tworzyw sztucznych
Opakowania jednostkowe
butelki (PET) - odznaczają sie wysoką dynamiką; najpopularniejsze
butelki PCV - o średniej barierowości, pakuje się do nich nie gazowane napoje i oleje roślinne oraz artykuły przemysłowe
butelki PE-HD - niska barierowość (do mleka pasteryzowanego oraz produktu chemii gospodarczej i kosmetyki - nie są przeźroczyste
butelki PC do pakowania mleka, wielokrotnego użytku o wysokiej odporności chemicznej i mechanicznej - dużo wyższa niż butelek PET
słoje maja pojemność do 250cm3, zamykane zakrętką - metoda wtrysku. stosowane dla produktów przemysłu spożywczego i farmaceutycznego
balony pojemność 50dm3 wysoka objętość fizjologiczna i odporność na szeroki zakres temp. -40 - 70'C oraz na działanie chemikaliów. Stosowane do przechowywania produktów płynnych i półpłynnych, spożywczych i chemicznych
fiolki należą do opakowań o małej odporności; pojemności do kilkudziesięciu cm3 , wytwarza sie je z polietyleny i polipropyleny i polistylenu oraz ze sztywnej folii PVC. W zależności od przeznaczenia posiadają różne formy konstrukcyjne:
z szyjką z obrzeżami, zamykane kapslem z PE,
z szyjką bez obrzeży, zamykane korkiem z PE,
z dnem półkolistym
z dnem płaskim
kubki: wytwarza sie z polimerów termoplastycznych. Kryteria podziału zależą od :
przeznaczenia zasadniczego np. do produktów spożywczych, kosmetyków, farmaceutyków.
zasadniczego kształtu przekroju poziomego np. o przekroju owalnym, nieregularnym.
od rodzaju materiału np. PS lub PP.
rodzaju zamknięci: wciskane, nasadzane.
stopnia przezroczystość i barwy.
Kubki stosowane są do opakowania produktów spożywczych
pudelka; są opakowaniami o pojemności do 500cm3 najczęściej w kształcie prostopadłościanu lub walca. Wytwarza sie je z polistylenu i polipropylenu, poliamidów i ze sztywnej folii PVC. Zbudowane są zwykle z 2 elementów, którymi są: pobocznica z dnem oraz wieczko. Pudełka z PP mogą być wykonane wraz z wieczkiem w jednej operacji. Tworzywo to ma właściwości tworzenia „niezniszczalnych zgięć” . Mogą być dodatkowo wyposażone w membrany z wkładki itp. Stosuje się głównie do produkcji farmaceutyków i kosmetyków.
tuby: są produkowane z polietylenu, polipropylenu, metodą wytłaczania z rozdmuchem lub metodą spawania węży; wytwarzane są w rożnych poj.. i wielkościach w zależności od przeznaczenia. W tuby pakuje się produkty spożywcze, kosmetyczne i farma o konsystencji pasty. Opakowanie to umożliwia dozowanie produktu.
tacki: wytwarzane są głównie z polistyrenu. Mają kształt prostokątny lub okrągły. Stosowane do pakowania porcjowanego mięsa, wędlin, owoców itd. Tacki mogą występować jako opakowania kombinowanie (karton powlekany tworzywem termoplastycznym), na którym układa się wyrób i obciąga folią termokurczliwą lub rozciągliwą. Opakowanie takie nosi nazwę „skin-pack:
torby: produkowane z folii giętkich np. PE,PP,PA,PVC wyróżnia się takie formy konstrukcyjne jak:
torby płaskie
torby z fałdami bocznymi (klockowe)
Są opakowaniami jednostkowymi dla wielu produktów spożywczych i przemysłowych. Dla przykładu, torby płaskie z PE stosuje sie do pakowania mleka, torby klockowe z PE do pakowania drobiu, torby płaskie z PP do pakowania kasz, makaronów.
Opakowania transportowe
Bębny [PP - produkujemy za pomocą metody wytłaczania z rozdmuchem; pojemność 120 dm3 (4,5kg) i 165 dm3 (waży 6,5kg); pobocznica wzmocniona pierścieniami wzmacniającymi - aby się nie wybrzuszały.] (bańka - bęben z uchwytami - jeden lub dwa);
do produktów sypkich i półpłynnych!!!!!!!!!!!!!
bęben z nakrętką
bęben z pokrywą i pierścieniami ściągającymi (zaciskowym)
do produktów ciekłych!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
bęben z dwiema nakrętkami
bęben z pokrywą, pierścieniem zaciskowym i nakrętkom do pobierania prób
masa decyduje o kosztach transportu im niższa masa tym mniejszy koszt!
stosowane do
kapusty i ogórków, ryby, różnego rodzaju artykuły chemiczne
nie uszkadzają się szybko
Bańki - 30 litr (1,8kg), 60lit(2,9kg)- PE produkowane metodą wytłaczania z rozdmuchem
typy
2 otwory wlewowe
1 otwór wlewowy
przeznaczone
do produktów sypkich
do produktów płynnych (nie przechowywać środków łatwopalnych np. benzyna- bo przesiąkają - łatwa zapalność)
Kanistry - PE do 20 lit
służą do pakowania produktów ciekłych
dno
prostokątnym
owalnym
inne
mają szczelną nakrętkę
Pudła
mają kształt prostopadłościenny, Polipropylen (Tekpol - nazwa płyty PP ma formę 3 - warstwowej tektury) produkowane na tych samych maszynach co tekturę; pudła z wiekami zaklejamy taśmą; z klapką - nitami metalowymi, sklejanie, lub zgrzewanie) (polietylen zgrzewa się najlepiej)
Formy konstrukcyjne
z wiekiem
z klapą
Właściwości!!!!!!!!! (przewyższa tekturę falista)
bardziej sztywna
daje się piętrzyć - nie wybrzusza się
jest odporna na ściskanie - nie da się zniszczyć fali)
Skrzynki
zalety skrzynek!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
niska masa
odporność mechaniczna, chemiczna i termiczna, biologiczną
odporność na działanie czynników atmosferycznych
higieniczność (łatwo się myją)
możliwość barwienia w masie i wykonania trwałych napisów reklamowych
kształt umożliwia zmechanizowanie procesów pakowania i przemieszczania
Wady
mała odporność na niskie temperatury
Podział skrzynek
przegrodowe ( do pakowania produktów spożywczych w butelkach, słojach)
bezprzegrodowe (do pakowania produktów spożywczych: chleba, owoców i warzyw, mleka w torebkach itd.) wymiary są synchronizowane z wymiarami EP!
Pojemniki
PE, produkowane metodą wtrysku, ich boki jak również dno, oraz ewentualne wieko są lite - to odróżnia je od skrzynek
podział
pojemniki otwarte - do przechowywania drobnych części tj. np. gwoździe, nity, malutkie części elektroniczne itd. różnią sie rozmiarami dając możliwość układania jeden na drugim - łatwy dostęp do zawartości
zamknięte - wykonane w włókien szklanych nasyconych żywicami poliestrowymi
Są plombowane
Worki
PE, PE z filii z polichlorku winylu (występują zmiękczacze - dlatego nieprzyjemnie pachną - nie pakujemy produktów spożywczych)
pakujemy
chemie
pasze
barwniki
nawozy sztuczne
formy konstrukcyjne
otwarte płaskie bez fald bocznych (90% - w Polsce)
otwarte płaskie z faldami bocznymi
otwarte z dnem krzyżowym bez fald bocznych
z wentylem górnym, z dnem krzyżowym bez fald bocznych
z wentylem bocznym, z dnem krzyżowym z faldami bocznymi
zalety
odporność na czynniki atmosferyczne
łatwo nanosi sie napisy itd. metodą nadruki
wada
są śliskie - trzeba koniecznie naciągnąć folią termokurczliwą (można też dodać do nich tworzyw anty poślizgowych)
TWORZYWA SPIENIONE
Spieniają się
Polietylen
Polichlorek winylu
polistylen
spieniają sie przez
dodanie poroforów - wytwarzają gazy i tworzywo zaczyna rosnąć
granulki tworzywa sztucznego - pod wpływem temp i pary wodnej pęcznieją - styropian!!!
produkujemy z nich
opakowania jednostkowe - tacki
opakowania zbiorcze - małe opakowanie - pomiędzy jednostkowym i zbiorczym - krew lub ampułka wkładane do produktów ze spienionego i potem do kartonu
opakowania transportowe
różnego rodzaju wkładki amortyzacyjne
mają bardzo małą masę od 10-60 kg/m3
właściwości
mają komórkową budowę - zdolność amortyzacyjne
termoizolacyjne - izolator ciepła - korzysta z tego głównie medycyna
Styropian
zalety
posiada praktycznie nieograniczone możliwości formowania / przy zastosowaniu w przetwórstwie odpowiednich form można otrzymać opakowania ściśle odpowiadające kształtom pakowanych wyrbów
wskazuje na łatwość obróbki mechanicznej / piłowanie, wiercenie idt.
daje sie łatwo kleić / np. roztworami kauczuku w benzynie względnie odpowiednimi kombinacjami rozpuszczalników, jak eter naftowy, toluen i chlorek metyleny
jest odporny na działanie wody, wody morskiej, stężonych kwasów i zasad, amoniaku, alkoholi ? tworzywo to nie wykazuje odporności na działania benzyny, olejów mineralnych, czterochlorku węgla, estrów i eterów
wykazuje bardzo małą wodochłonność /od 1 do 4% po 8 miesiącach oraz przenikalność pary wodnej / od 0,07 do 0,38 g/m2. 24 h/
wykazuje całkowitą odporność na działanie bakterii gnilnych
jest materiałem bezwonnym
wada
jest palny
ZNAKI NA OPAKOWANIACH
opakowanie może być nośnikiem wielu informacji dla producenta, dystrybutora i konsumenta
podana informacja może dotyczyć pakowanego produktu lub samego opakowania
znaki na opakowaniach muszą być powszechnie znane nabywcom, zharmonizowane z właściwościami produktu, czytelne i zrozumiałe
RODZAJE ZNAKOW NA OPAKOWANIACH !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
obligatoryjne - tzn. takie, bez których zapakowany produkt nie może być wprowadzony do obrotu
nieobligatoryjne - dobrowolnie stosowane przez firmy, głównie w celu kształtowania określonego wyobrażenia o produkcie czy firmie
ZE WZGLĘDU NA PRZEKAZYWANĄ TREŚĆ, ZNAKI DZIELIMY NA:!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
zasadnicze - umożliwiające identyfikacje wyrobu
informacyjne - informujące o cechach wyroby określających jego właściwości, przydatność, ilość, wartość itd.
niebezpieczeństwa - wskazujące na niebezpieczne dla ludzi
manipulacyjne
Znaki manipulacyjne na opakowaniach transportowych!!!!!!!!!!!!!!!! (6 zapamiętać na egzamin)
„kielich” - ostrożnie kruche; ostrzega że wewnątrz są przedmioty kruche
„przekreślony hak” - nie używać haków, hakami bezpośrednio nie zaczepiać (stosuje sie zawieśa opasające całe opakowanie)
„ dwie strzałki skierowane w górę” nie przewracać do góry nogami
„ domek, słoneczko” -chronić przed nagrzaniem (ciepłem)
„domek + wiatraczek” chronić przed oddziaływaniem radioaktywnym
„parasolka” chronić przed wilgocią
„celownik” środek ciężkości
„łuk nad kwadratem” nie przetaczać
„ „ nie podnosić wózkiem unoszącym
„przekreślony wózek widłowy” nie podnosić wózkiem widłowym
„kwadrat ze strzałkami po bokach” tu chwytać
„kwadrat przekreślony ze strzałkami po bokach” tu nie chwytać
„ kwadrat a nad nim kg „ dopuszczalna masa piętrzenia
„ ilość kwadratów” dopuszczalna liczba warstw piętrzenia
„ dwa kwadraty górny przekreślony” nie piętrzyć
Znaki na opakowaniach jednostkowych
„ nożyczki” tu otwierać
„kielich” kruche
„strzałki do góry” nie przewracać
Opakowania prostopadłościenne
Znakujemy prostopadłościenne ściany
Rodzaje znaków ekologicznych na opakowaniach !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
znaki identyfikujące materiał opakowaniowy
znaki potwierdzające spełnienie określonych wymagań lub kryteriów związanych z ochrona środowiska:
znak przydatności do ponownego przetwórstwa
znak przydatności do kompostowania
znak dla opakowań wielokrotnego użytku
znaki określające zawartość opakowania surowca wtórnego
znaki przynależności do obowiązującego systemu organizacyjno-prawnego
znaki wskazujące na właściwe postępowanie po wykorzystaniu produktu nanoszone za pomocą farb nitro
najczęściej stosowane są etykiety
język - obowiązuje język angielski jak również język kraju do którego wysyłamy
3