Techniczne systemy manipulacji i magazynowania.
Manipulację materiałami można interpretować jako sprawne przemieszczanie dóbr na krótkie odległości, które zazwyczaj odbywa się w obrębie budynku ( zakładu produkcyjnego lub magazynu), oraz między obiektem i pośrednikiem transportowym. Do infrastruktury magazynowej i manipulacyjnej zaliczamy :
Budowle magazynowe
Techniczne środki manipulacji i transportu wewnętrznego
To istotny składnik infrastruktury procesów logistycznych, aktywnie wpływający na szybkość przepływu, poziom wydajności procesów manipulacyjnych i transportowych.
Urządzenia magazynowe
Manipulacje materiałami są bardzo ważne dla sprawnego funkcjonowania każdego magazynu. Termin manipulacje jest trudny do zdefiniowania. Proponuje się „sprawne przemieszczanie dóbr na krótkie odległości, które zazwyczaj odbywa się w obrębie budynku (zakładu produkcyjnego lub magazynu) oraz miedzy obiektem i pośrednikiem transportowym. Do najważniejszych celów manipulacji materiałami należy między innymi efektywne wykorzystanie pojemności magazyny jak i minimalizacja powierzchni zajętych przez przejęcie w magazynie. Ważnym jest także stworzenie warunków umożliwiających efektywną pracę oraz ograniczenie pomieszczeń wymagających pracy ręcznej. Do głównych celów zalicza się również poprawa obsługi logistycznej przy obniżaniu kosztów.
Manipulacja materiałami pełni wiele ważnych funkcji i do podstawowych zalicza się :
Przeładunki
Przemieszczenia
Umieszczanie w miejscu składowania
Można wyodrębnić następujące podstawowe rodzaje środków transportu i manipulacji, które są także zwane „nośnikami bliskimi”. Są nimi:
dźwignice
Urządzenia techniczne służące do przemieszczania ładunków w pionie i poziomie. Do tej grupy są zaliczane m.in. suwnice, wciągarki, dźwigienki.
przenośniki
To środki transportu i manipulacji o ograniczonym zasięgu służące do przemieszczania produktów w pionie i poziomie, a także pod odpowiednim kątem. Rozróżnia się wiele rodzajów przenośników między innymi taśmowe, liniowe, łańcuchowe, zgarniakowe oraz kubełkowe i wiele innych.
wózki i inne pojazdy kołowe
Wózki jezdniowe to środki transportu wewnętrznego bez napędu lub z napędem (silnikiem spalinowym lub elektrycznym) służące do przemieszczania ładunków na bliskie odległości. W doborze kosztów należy uwzględnić ich parametry techniczne, możliwości pracy w systemach zintegrowanych, wysokość kosztów kapitałowych i eksploatacyjnych. Istnieje specjalna grupa urządzeń o automatycznych cyklach pracy, które mają zastosowanie w procesach magazynowych i transportowych. Są to m.in. manipulatory oraz roboty przemysłowe. Manipulatory to urządzenia pracujące samoczynnie, są wyposażone w chwytaki. Natomiast roboty przemysłowe to maszyny automatyczne, wykonujące zgodnie z zadanym programem pewne operacje, do których należą również operacje manipulacyjne związane z magazynowaniem.
Efektywne planowanie
Sprawne i efektywne funkcjonowanie manipulacją materiałami zależne jest od poniższych zasad:
Zasada planowania: Planuj wszystkie czynności wchodzące w zakres manipulacji materiałami i składowania, aby osiągnąć maksymalna sprawność operacyjną w skali całej firmy.
Zasada systemowa: Zintegruj niezbędne czynności w ramach manipulacji skoordynowanej systemem działań obejmujących dostawę, przyjmowanie, składowanie, produkcje, kontrolę, pakowanie, magazynowanie, wysyłkę, tran sport i obsługę klienta.
Zasada przepływu materiałów: Zapewnij taką kolejność czynności i tak rozlokuj sprzęt, aby zoptymalizować przepływ materiałów.
Zasada upraszczania: Upraszczaj manipulacje redukując, eliminując lub łącząc zbędne przemieszczenie i/lub sprzęt.
Zasada grawitacji: Wszędzie, gdziekolwiek jest to możliwe, wykorzystuj siłę grawitacji do przemieszczania materiałów.
Zasada wykorzystywania przestrzeni: Wykorzystuj optymalnie pojemność budynków.
Zasada optymalnych jednostek ładunkowych: Zwiększ liczbę, rozmiary lub wagę jednostek ładunkowych lub ich przepływ.
Zasada mechanizacji: Mechanizuj czynności przeładunkowe.
Zasada mechanizacji: Wprowadź automatyzację tak, aby objęła ona funkcje produkcji, manipulacji i składowania.
Zasada doboru sprzętu: Przy wyborze sprzętu do manipulacji materiałami weź pod uwagę wszystkie charakterystyki materiału podlegającego manipulacji, tzn. konieczne przemieszczanie i metody ich realizacji.
Zasada standaryzacji: Standaryzuj metody manipulacji, a także typy i wymiary sprzętu do nich wykorzystywanego.
Zasada adaptacji: Stosuj takie metody i sprzęt, które nadają się do największej liczby zadań i zastosowań, z wyjątkiem przypadków, w których uzasadnione jest użycie sprzętu specjalistycznego.
Zasada ciężaru własnego: Zmniejszaj stosunek ciężaru własnego sprzętu ruchomego do manipulowania materiałami do wagi ładunku.
Zasada wykorzystywania: Planuj optymalne wykorzystywanie sprzętu do manipulacji.
Zasada konserwacji: Planuj okresowa konserwację oraz sporządź harmonogramy napraw wszystkich rodzajów sprzętu.
Zasada zużycia normalnego: Zmieniaj metody i wymieniaj sprzęt na nowocześniejszy, jeśli stwierdzisz, że wpłynie to na sprawniejsze wykonanie poszczególnych czynności w magazynie.
Zasada kontroli: Wykorzystuj czynności wykonane w ramach manipulacji materiałami do zwiększenia potencjału produkcji, ściślejszej kontroli zapasów i realizacji zamówień.
Zasada potencjału: Wykorzystuj sprzęt do manipulacji materiałami do zwiększenia produkcji.
Zasada wykonania: Określ efektywność manipulacji materiałami, obliczając ich koszty na jednostkę.
Zasada bezpieczeństwa: Wprowadź metody i sprzęt zapewniające bezpieczeństwo podczas manipulacji.
9. Mechanizacja i automatyzacja procesu magazynowego.
Mechanizacja ma na celu głównie usprawnienie dystrybucji, chociaż urządzeń mechanicznych nie można zastosować w każdym magazynie. Podczas planowania mechanizacji należy przeanalizować operacje realizowane w danym magazynie. Na ogół mechanizacja sprawdza się najlepiej wtedy, kiedy artykuły składowane w magazynie mają regularny kształt i łatwo się nimi manipuluje, proces selekcji towarów według zamówienia jest związany ze średnim poziomem rotacji oraz kiedy produkt przepływa przez magazyn regularnie i w dużych ilościach.
Automatyczna identyfikacja jest możliwa dzięki opracowanym i zatwierdzonym standardom numerów identyfikacyjnych, symbolikom kodów kreskowych i etykiet transportowych. Służy do śledzenia przepływu dóbr w całym łańcuchu logistycznym, włączając w to przepływy wewnętrzne w poszczególnych ogniwach, czyli np. w magazynie.
Zatem, spośród jej konkretnych zastosowań można wymienić:
- transakcje handlowe
- ewidencję zapasów magazynowych
- operacje magazynowe: przyjęcia, wydania, kompletację, dekompletację
- procesy załadunkowe, wyładunkowe, przeładunkowe
- monitorowanie produkcji w toku
- kontrolę zasobów i zbiorów
Zastosowania zaznaczone pogrubioną czcionką dotyczą omawianych magazynów.
Zastosowania te generują szereg wymiernych korzyści, jak np. skrócenie czasu operacji, eliminację pomyłek, eliminację zaginięć ładunków, automatyczną analizę niezgodności, eliminację obiegu dokumentów papierowych czy automatyczne tworzenie dokumentów.
Stosowanie automatycznej identyfikacji za pomocą kodów kreskowych może w zdecydowany usprawnić procesy kontrolne i odcinkowo może być wdrożone np. w magazynach wysokiego składowania, dzięki czemu uzyska się daleko idące usprawnienie systemu kontrolnego w łańcuchu dostaw.