PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

OPRACOWANIE : mgr Jolanta Gładczuk

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

RAK PRZEŁYKU (CARCINOMA ESOPHAGI)- trzeci co do

częstotliwości złośliwy nowotwór przewodu pokarmowego. Częściej

występuje u mężczyzn.

CZYNNIKI ETIOLOGICZNE:

•

Nawyki żywieniowe (gorące posiłki),

•

Palenie tytoniu,

•

Wirus HPV

•

Blizny pooparzeniowe,

•

Przełyk Baretta (zmiana w obrębie przełyku o dowolnej długości,

rozpoznawana edndoskopowo, o charakterze metaplazji jelitowej

potwierdzonej badaniem histopatologicznym. Zmiana ta jest stanem

przedrakowym(40- częstrza możliwość rozwoju raka dolnego odcinka

przełyku) powstająca wyniku długotrwałej choroby refluksowej.

•

Nadużywanie alkoholu,

•

Palenie tytoniu,

•

Przewlekłe nieleczone, refluksowe zapalenia przełyku,

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

POSTAĆ:

1.

Rozrost do wewnątrz (zwężenie)

2.

Rozrost na zewnątrz – powoduje naciekanie narządów

sąsiednich

OBJAWY:

•

Wczesne postacie przebiegają bezobjawowo,

•

Trudności w połykaniu (dysfagia) – pokarmy stałe a potem płyny,

•

Ból za mostkiem (odynophagia),

•

Ślinotok (solivitio),

•

Zwracania pokarmów (regugritatio)- pokarmy, który nie jest

przetrawiony i ślina

•

Utrata masy ciała,

•

Osłabienie, wyniszczenie

•

Niedokrwistość,

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

LECZENIE:

A.

CHIRURGICZNE:



RADYKALNE:

- całkowite wycięcie guza wraz z odtworzeniem ciągłości

przełyku,



PALITYWNE:

- udrożnienie zwężenia nowotworowego za pomocą protez z

tworzywa sztucznego

-

wytworzenie przetoki odżywczej,

-

Zespolenia omijające przełykowo-żołądkowe lub
przełykowo-jelitowe

-

Promieniolecznictwo lub chemioterapia.

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

KURCZ WPUSTU (CARDIOSPASMUS; ACHALASIA CARDIAE)

-

zaburzenie czynności przełyku o nieznanej etiologii, występuje
głównie u osób młodych, nadpobudliwych, początek choroby
najczęściej związany jest z urazem psychicznym, przebieg
długotrwały.

OBJAWY:

-

stopniowe nasilanie się trudności w połykaniu:

•

Dysfagia niestała (uczucie zatrzymania pokarmu ustępuje po
wypiciu płunów)

•

Dysfagia stała (zatrzymanie się pokarmów stałych i nie stałych),

•

Dysfagia paradoksalna(łatwiejsze przechodzenie przez przełyk
pokarmów stałych niż płynnych)

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

-

zwracania pokarmów ; wymioty

-

Bóle lub uczucie ucisku za mostkiem (tępe, gniotące,
promieniujące do kręgosłupa, barków i okolicy szyi-
nasilają się one po przyjęciu posiłków, a ustępują po
przejściu pokarmu do żołądka lub zwróceniu)

LECZENIE:

A.

ZACHOWAWCZE- początkowo- środki rozkurczowe,
uspokajające, psychoterapia plus mechaniczne
rozszerzenie wpustu za pomocą rozszerzadeł
mechanicznych lub pneumatycznych

B.

OPERACYJNE- zabieg operacyjny- plastyka warstwy
mięśniowej okolicy wpustu.

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

PRZEPUKLINA ROZWORU PRZEŁYKOWEGO

(HERNIA HIATUS ESOPHAGEI)

- występuje głównie u osób starszych
-wrota przepukliny – rozwór przełykowy przepony,
-zawartość przepukliny – dno żołądka, pętle jelita

cienkiego (przemieszczają się one do klatki piersiowej)

RODZAJE PRZEPUKLIN:

-

wślizgowa,

-

okołoprzełykowa,

-

mieszana.

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

OBJAWY PRZEPUKLINY ROZWORU

PRZEŁYKOWEGO:

-

Ból w nadbrzuszu,

-

Pieczenie za mostkiem,

-

Odbijanie, zgaga, wymioty.

-

Krwawienie z przewodu pokarmowego9może
to być pierwszy objaw choroby)

-

Potwierdzenie rozpoznania choroby – badanie
Rtg z użyciem papki barytowej wykonywane w
pozycji Tlendenenburga.

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

LECZENIE PRZEPUKLINY ROZWORU

PRZEŁYKOWEGO:

A.

OPERACYJNE- stosuje się wtedy, gdy są
znacznie nasilone dolegliwości lub występuje
krwawienie z przewodu pokarmowego.

Polega on na odprowadzeniu zawartości

przepukliny do jamy brzusznej oraz
zwężenie rozworu przełykowego.

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

OPARZENIA PRZEŁYKU (COMBUSTIO ESOPHAGEI)-

powstają w następstwie omyłkowego lub samobójczego

wypicia stężonego kwasu lub zasady.

Ciężkie oparzenia powodują martwice błony śluzowej, zmiany

zapalne głębszych warstw ściany przełyku. Duża

śmiertelność

OBJAWY OPARZENIA PRZEŁYKU:

•

silny ból za mostkiem,

•

trudności w połykaniu,

•

wstrząs,

•

Przedziurawienie przełyku i zapalenie śródpiersia.

•

w klika dni po urazie może rozwinąć się niedrożność

przełyku w następstwie obrzęku i martwicy błony śluzowej

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU OPARZENIA

PRZEŁYKU:



Hospitalizacja,



Antybiotykoterapia,



Leki o działaniu p/bólowym i p/zapalnym,



Żywienie pozajelitowe (dozylne0 lub przez

gastrostomię,



Przy bliznach – stopniowe mechaniczne

rozszerzanie bliznowato zwężonego przełyku;

leczenie operacyjne- zastąpienie bliznowato

zwężonego przełyku odcinkiem jelita grubego

lub pętli jelita cienkiego.

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

UCHYŁEK PRZEŁYKU (DIVERTICULUM

ESOPHAGEI)- jest to ograniczone workowato
rozszerzone wypuklenie ściany przełyku,
wysłane od wewnątrz błona śluzową.

UMIEJSCOWIENIE UCHYŁKU PRZEŁYKU :

-

na granicy przełyku i gardła(uchyłek szyjny)

-

na wysokości rozwidlenia tchawicy(uchyłek
śródpiersiowy),

-

nad przeponą(uchyłek nadprzeponowy)

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

PRZYCZYNA UCHYŁKU PRZEŁYKU :

-

osłabienie błony mięśniowej przełyku,

-

wzmożone ciśnienie wewnątrzprzełykowe,

-

stany zapalne w otoczeniu przełyku,

-

wapnienie chrząstki pierścieniowatej,

-

zbyt szybkie połykanie niedokładnie
przeżutych pokarmów związane z brakiem
uzębienia.

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

OBJAWY UCHYŁKU PRZEŁYKU :

•

Trudności w połykaniu,

•

Zwracanie pokarmów,

•

Nieprzyjemny zapach z ust,

•

Duże uchyłki – zaleganie niestrawionych
pokarmów- stany zapalne i owrzodzenia:

-

Krwawienia

-

Przedziurawienia przełyku- ropne zapalenie
śródpiersia

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

LECZENIE OPERACYJNE UCHYŁKU

PRZEŁYKU (w przypadku znacznie
nasilonych dolegliwości):

-wypreparowanie i odcięcie uchyłku u jego

podstawy oraz zeszycie powstałego w ścianie
przełyku otworu.

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

PRZYGOTOWANIE DO ZABIEGU OPAERACYJNEGO

NA PRZEŁYKU:

-

Uzyskanie zgody na zabieg operacyjny

-

Poinformowanie pacjenta o przebiegu operacji i
zabiegach pooperacyjnych

-

Dieta płynna,

-

Zabiegi oczyszczające jelita,

-

Przygotowanie pola operacyjnego; ogolenie klatki
piersiowej i jamy brzusznej,

-

Premedykacja,

-

Założenie zgłębnika do żołądka

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

OPIEKA POOPERACYJNA PO OPERACJI NA PRZEŁYKU:

-

pobyt pacjenta w bezpośrednim okresie pooperacyjnym na
oddziale OIT (jednoczesne otwarcie klatki piersiowej i jamy
brzusznej)

-

obserwacja stanu ogólnego pacjenta- oddech, ciśnienie krwi,
tętno, akcja serca, diureza, prowadzenie bilansu płynów,
OCŻ, gazometria krwi, temperatura ciała),

-

jakościowa i ilościowa ocena wydzieliny wydostającej się z
drenów zakładanych w czasie zabiegu do:

•

jamy opłucnowej (drenaż ssący)

•

jamy otrzewnowej (najczęściej drenaż z podciśnieniem typu
Redon)

-

fizykoterapia oddechowa,

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

-

w przypadku wykonania zespoleń w obrębie
przełyku zachowanie diety ścisłej z zakazem
przyjmowania jakichkolwiek doustnych posiłków,

-

obecność sondy założonej przy zabiegach
wytwórczych przełyku) w świetle przewodu
pokarmowego, której koniec sięga najczęściej
poza miejsce zespolenia (cel sondy- odbarczenie
przewodu pokarmowego z zalegającej treści w
bezpośrednim okresie pooperacyjnym a czasem
do żywienia w późnym okresie poperacyjnym)

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

•

zgłębnik ma pozostawać w ustalonym
miejscu(nie przemieszczać go; dobre
umocowanie; napis „nie ruszać sondy”; czynne
odsysanie wydzieliny)

-rozpoczęcia żywienia przez wprowadzony

zgłębnik wraz z powrotem perystaltyki jelit-
rozpoczęcie żywienia od 6-7 doby pooperacyjnej
po wykonaniu kontroli radiologicznej,
sprawdzającej drożność i szczelność zespolenia:
herbata naturalna lub rumiankowa- inne płyny
(mleko, zupy)- rzadkie papki.

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

-obserwacja pod kątem wystąpienia powikłań pooperacyjnych:

•

Rozejście się zespolenia- poważne powikłanie powodujące

zakażenie- zapalenie śródpiersia i/lub ropniak opłucnej.

•

Nieszczelność zespolenia:

-Objawy: duszność; ból za mostkiem; wzrost temperatury ciała;

przyspieszone tętno; pogorszenie się stanu ogólnego pacjenta.

-Postępowanie: żywienie pozajelitowe, lub przez

mikrojejuniostomię; wykonanie czasowej przetoki na szyi

odprowadzającej ślinę na zewnątrz; antybiotykoterapia;

prowadzenie drenażu jamy opłucnej.

•

Przetoka ślinowa- jako następstwo niewielkiego rozejścia się

zespolenia przełykowo-jelitowego wykonanego na szyi.

- postępowanie: zabezpieczenie przetoki workiem stomijnym,

pouczyć chorego o konieczności odpluwania, a nie połykania

śliny(miska nerkowata + płatki ligniny)

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

•

Pooperacyjne zaburzenia krążeniowo-
oddechowe- jako następstwo otwarcia jamy
otrzewnowej i jamy opłucnowej; rozstrzenie
przemieszczonych do śródpiersia żołądka lub
jelit.

- postępowanie- stałe odsysanie

przemieszczonych do klatki piersiowej trzew
przez zgłębnik założony do ich światła.

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

Treści zajęć:

1.

Rak przełyku- istota, przyczyny, objawy, postępowanie,
metody leczenia.

2.

Kurcz wpustu- istota, objawy, leczenia.

3.

Przepuklina rozworu przełykowego- istota, objawy,
leczenie.

4.

Oparzenia przełyku- istota, postacie, objawy, metody
leczenia.

5.

Uchyłki przełyku – istota, objawy, umiejscowienie,
leczenie.

6.

Przygotowanie do zabiegu operacyjnego na przełyku.

7.

Opieka po operacji na przełyku.

PROCES PIELĘGNOWANIA PACJENTÓW PO

ZABIEGU OPERACYJNYM NA PRZEŁYKU

Literatura:

1.

Fibak Jan; Chirurgia dla studentów medycyny podręcznik;
Wydawnictwo Lekarskie PZWL; Warszawa 1996.

2.

Kapała Wojciech: pielęgniarstwo w chirurgii;
Wydawnictwo CZELEJ; Lublin 2006.

3.

Marciniak Ryszard; Klinkia 50-52 2000 r.; „Nowotwory
przełyku”.

4.

Pielęgniarka i Położna 10; Choroby przełyku; 1998

5.

Rowiński W., Dziar A.; Chirurgia dla pielęgniarek;
Wydawnictwo Lekarskie PZWL; Warszawa 1991.

6.

Tuszewski Marek; Chirurgia przewodu pokarmowego dla
pielęgniarek; AM w Poznaniu 2000