CHOROBY
CHOROBY
NARZĄDU WZROKU
NARZĄDU WZROKU
A WYSIŁEK
A WYSIŁEK
FIZYCZNY
FIZYCZNY
Marta Chojecka
Marta Chojecka
Magda Janiak
Magda Janiak
Gr.U6
Gr.U6
BUDOWA OKA
BUDOWA OKA
NIEWIDOMY
NIEWIDOMY
„
„
Niewidomym nazywamy każdego człowieka,
Niewidomym nazywamy każdego człowieka,
który jest pozbawiony całkowicie lub częściowo
który jest pozbawiony całkowicie lub częściowo
wzroku, a przez to informacji optycznych
wzroku, a przez to informacji optycznych
płynących ze świata zewnętrznego. Niewidomy
płynących ze świata zewnętrznego. Niewidomy
posiada analizator wzrokowy, który nie
posiada analizator wzrokowy, który nie
funkcjonuje zupełnie albo z dużymi
funkcjonuje zupełnie albo z dużymi
zaburzeniami i nie ma zastosowania w
zaburzeniami i nie ma zastosowania w
poznawaniu świata i orientacji w otoczeniu”,
poznawaniu świata i orientacji w otoczeniu”,
Osoba, która nie widzi od urodzenia lub straciła
Osoba, która nie widzi od urodzenia lub straciła
wzrok we wczesnym dzieciństwie (do 5 roku
wzrok we wczesnym dzieciństwie (do 5 roku
życia),
życia),
Osoby całkowicie niewidome posiadają
Osoby całkowicie niewidome posiadają
ostrość wzroku 0,00,
ostrość wzroku 0,00,
Osoby z ostrością wzroku nie większą niż
Osoby z ostrością wzroku nie większą niż
0,05 w lepszym oku po korekcji szkłami
0,05 w lepszym oku po korekcji szkłami
wyrównującymi wadę wzroku,
wyrównującymi wadę wzroku,
Osoby z ograniczonym polem widzenia
Osoby z ograniczonym polem widzenia
nie większym niż 20 stopni, niezależnie
nie większym niż 20 stopni, niezależnie
od ostrości wzroku.
od ostrości wzroku.
SŁABOWIDZĄCY
SŁABOWIDZĄCY
„
„
(…) to osoby, które pomimo znacznego
(…) to osoby, które pomimo znacznego
uszkodzenia czynności wzrokowych
uszkodzenia czynności wzrokowych
wykorzystują je dla orientacji, kierowania i
wykorzystują je dla orientacji, kierowania i
kontrolowania pracy”,
kontrolowania pracy”,
Osoby, u których ostrość wzroku mieści się w
Osoby, u których ostrość wzroku mieści się w
przedziale 0,05-0,3 w lepszym oku po korekcji
przedziale 0,05-0,3 w lepszym oku po korekcji
szkłami wyrównującymi wadę wzroku,
szkłami wyrównującymi wadę wzroku,
Pole widzenia ograniczone do 20 stopni
Pole widzenia ograniczone do 20 stopni
niezależnie od ostrości wzroku (może być lepsza
niezależnie od ostrości wzroku (może być lepsza
niż o,3).
niż o,3).
OCIEMNIAŁY
OCIEMNIAŁY
Osoba, która posługiwała się wzrokiem
Osoba, która posługiwała się wzrokiem
i utraciła go po 5 roku życia:
i utraciła go po 5 roku życia:
a) nagle, np. w czasie wojny, przy
a) nagle, np. w czasie wojny, przy
pracy, w wyniku zdarzeń losowych w
pracy, w wyniku zdarzeń losowych w
życiu,
życiu,
b) stopniowo, np.wskutek chorób
b) stopniowo, np.wskutek chorób
przewlekłych, nie przestrzegania BHP,
przewlekłych, nie przestrzegania BHP,
następstwa wypadków.
następstwa wypadków.
NIEDOWIDZENIE
NIEDOWIDZENIE
Niedowidzenie w sensie medycznym
Niedowidzenie w sensie medycznym
jest to obniżenie ostrości wzroku
jest to obniżenie ostrości wzroku
(czyli zdolności dobrego widzenia)
(czyli zdolności dobrego widzenia)
bez organicznej przyczyny (czyli
bez organicznej przyczyny (czyli
przy prawidłowo zbudowanym oku).
przy prawidłowo zbudowanym oku).
Inaczej, niedowidzenie to niska
Inaczej, niedowidzenie to niska
niewypracowana od urodzenia
niewypracowana od urodzenia
ostrość wzroku.
ostrość wzroku.
zez
zez
niewyrównana szkłami okularowymi
niewyrównana szkłami okularowymi
wrodzona wada wzroku
wrodzona wada wzroku
(astygmatyzm, duża
(astygmatyzm, duża
nadwzroczność, krótkowzroczność)
nadwzroczność, krótkowzroczność)
Powodem niedowidzenia
Powodem niedowidzenia
najcz
najcz
ęś
ęś
ciej jest:
ciej jest:
Im wcześniej pojawi się
Im wcześniej pojawi się
niedowidzenie tym jest ono większe.
niedowidzenie tym jest ono większe.
Rzadziej przyczyną niedowidzenia są:
Rzadziej przyczyną niedowidzenia są:
nieprzezierność ośrodków optycznych
nieprzezierność ośrodków optycznych
(zaćma, blizny rogówki, opadnięcie
(zaćma, blizny rogówki, opadnięcie
powieki) czy wady wrodzone
powieki) czy wady wrodzone
siatkówki u dzieci. W przypadku ww
siatkówki u dzieci. W przypadku ww
chorób, jeśli nie podejmie się leczenia
chorób, jeśli nie podejmie się leczenia
przywracającego prawidłowy stan
przywracającego prawidłowy stan
anatomiczny odpowiednio wcześnie,
anatomiczny odpowiednio wcześnie,
w oku dotkniętym wytwarza się
w oku dotkniętym wytwarza się
niedowidzenie.
niedowidzenie.
zastosowanie optymalnej korekcji
zastosowanie optymalnej korekcji
okularowej,
okularowej,
zasłanianie (obturację) oka lepiej
zasłanianie (obturację) oka lepiej
widzącego,
widzącego,
ćwiczenia pleoptyczne
ćwiczenia pleoptyczne
Niedowidzenie leczy się przez:
Niedowidzenie leczy się przez:
Efekty leczenia są tym lepsze im
Efekty leczenia są tym lepsze im
młodsze jest dziecko.
młodsze jest dziecko.
W przypadku osób dorosłych
W przypadku osób dorosłych
niedowidzenie nie poddaje się
niedowidzenie nie poddaje się
leczeniu. W celu poprawy ostrości
leczeniu. W celu poprawy ostrości
wzroku stosuje się szkła okularowe
wzroku stosuje się szkła okularowe
lub soczewki kontaktowe.
lub soczewki kontaktowe.
SCHORZENIA
SCHORZENIA
NARZĄDU
NARZĄDU
WZROKU
WZROKU
Jaskra
Jaskra
Zaćma
Zaćma
Zez
Zez
Przyczyny utraty lub
Przyczyny utraty lub
znacznego uszkodzenia
znacznego uszkodzenia
narządu wzroku
narządu wzroku
Genetyczne
Genetyczne
Wrodzone
Wrodzone
Nabyte
Nabyte
JASKRA
JASKRA
JASKRA
JASKRA
Jaskra to schorzenie oczu, które
Jaskra to schorzenie oczu, które
doprowadza do trwałego uszkodzenia
doprowadza do trwałego uszkodzenia
nerwu wzrokowego. Przyczyną owej
nerwu wzrokowego. Przyczyną owej
choroby jest wzrost ciśnienia
choroby jest wzrost ciśnienia
śródgałkowego, na co składa się szereg
śródgałkowego, na co składa się szereg
czynników. Na jaskrę cierpi około 67
czynników. Na jaskrę cierpi około 67
milionów ludzi na całym świecie w tym ok.
milionów ludzi na całym świecie w tym ok.
700 tys. w Polsce, szacuje się, że aż 6
700 tys. w Polsce, szacuje się, że aż 6
milionów w wyniku tej choroby jest
milionów w wyniku tej choroby jest
całkowicie niewidomych.
całkowicie niewidomych.
RODZAJE JASKRY
RODZAJE JASKRY
pierwotna
pierwotna
- przekazywana
- przekazywana
genetycznie, dotycząca obu oczu,
genetycznie, dotycząca obu oczu,
objawiająca się niekiedy w
objawiająca się niekiedy w
dzieciństwie lub w okresie
dzieciństwie lub w okresie
młodzieńczym, zwykle jednak po 35
młodzieńczym, zwykle jednak po 35
roku życia
roku życia
wtórna
wtórna
- gdy wywołuje ją inna
- gdy wywołuje ją inna
choroba oczu (np. uraz, zapalenie)
choroba oczu (np. uraz, zapalenie)
dziecięca
dziecięca
-
-
jest chorobą wrodzoną,
jest chorobą wrodzoną,
występującą często rodzinnie i
występującą często rodzinnie i
dziedzicznie. Jej przyczyną jest
dziedzicznie. Jej przyczyną jest
nieprawidłowy rozwój dróg odpływu
nieprawidłowy rozwój dróg odpływu
płynu śródocznego.
płynu śródocznego.
PRZYCZYNY
PRZYCZYNY
Wzrost ciśnienia śródgałkowego
Wzrost ciśnienia śródgałkowego
Zaburzenie krążenia krwi w oku
Zaburzenie krążenia krwi w oku
Zanik elementów nerwowych
Zanik elementów nerwowych
siatkówki i nerwu wzrokowego
siatkówki i nerwu wzrokowego
Obniżenie ostrości widzenia i
Obniżenie ostrości widzenia i
ograniczenie pola widzenia
ograniczenie pola widzenia
CZYNNIKI RYZYKA
CZYNNIKI RYZYKA
-
-
wiek
wiek
(szczególnie narażone na rozwój owej choroby są
(szczególnie narażone na rozwój owej choroby są
osoby po 35 roku życia, prawdopodobieństwo
osoby po 35 roku życia, prawdopodobieństwo
zachorowania rośnie wraz z wiekiem)
zachorowania rośnie wraz z wiekiem)
-
-
dziedziczność
dziedziczność
(grupę o podwyższonym ryzyku stanowią
(grupę o podwyższonym ryzyku stanowią
osoby, których krewni chorowali na jaskrę, osoby te
osoby, których krewni chorowali na jaskrę, osoby te
powinny badać się co najmniej raz w roku),
powinny badać się co najmniej raz w roku),
- zbyt intensywnie leczone nadciśnienie krwi,
- zbyt intensywnie leczone nadciśnienie krwi,
- rasa,
- rasa,
- niskie ciśnienie krwi,
- niskie ciśnienie krwi,
- cukrzyca,
- cukrzyca,
- zaburzenia gospodarki tłuszczowej,
- zaburzenia gospodarki tłuszczowej,
- oraz krótkowzroczność powyżej -4.0,
- oraz krótkowzroczność powyżej -4.0,
i wiele innych.
i wiele innych.
DIAGNOZA
DIAGNOZA
Istnieje kilka rodzajów badań pozwalających ustalić
Istnieje kilka rodzajów badań pozwalających ustalić
zarówno diagnozę jak i przebieg samej choroby. Należą
zarówno diagnozę jak i przebieg samej choroby. Należą
do nich:
do nich:
-
-
Tonometria
Tonometria
, czyli badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego.
, czyli badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego.
-
-
Tonografia
Tonografia
polegająca na pomiarze zdolności odpływu cieczy
polegająca na pomiarze zdolności odpływu cieczy
z gałki ocznej. Badanie to wykonuje się za pomocą tonometru.
z gałki ocznej. Badanie to wykonuje się za pomocą tonometru.
-
-
Gonioskopia
Gonioskopia
, czyli badanie kąta przesączania za pomocą
, czyli badanie kąta przesączania za pomocą
gonioskopu.
gonioskopu.
-
-
Badanie pola widzenia
Badanie pola widzenia
jest jednym z podstawowych badań i
jest jednym z podstawowych badań i
polega na mierzeniu pola widzenia, które ulega ograniczeniu
polega na mierzeniu pola widzenia, które ulega ograniczeniu
wraz z rozwojem choroby.
wraz z rozwojem choroby.
-
-
Badanie tarczy nerwu wzrokowego
Badanie tarczy nerwu wzrokowego
, w zaawansowanej
, w zaawansowanej
fazie jaskry, tarcza nerwu ma barwę bledszą od prawidłowej, co
fazie jaskry, tarcza nerwu ma barwę bledszą od prawidłowej, co
spowodowane jest zanikiem włókien nerwowych.
spowodowane jest zanikiem włókien nerwowych.
LECZENIE
LECZENIE
Przede wszystkim należy pamiętać, że jaskra jest chorobą
Przede wszystkim należy pamiętać, że jaskra jest chorobą
nieuleczalną. Upośledzenie widzenia, które już nastąpiło
nieuleczalną. Upośledzenie widzenia, które już nastąpiło
nie może zostać cofnięte. Jednak odpowiednio wczesne
nie może zostać cofnięte. Jednak odpowiednio wczesne
rozpoznanie choroby daje duże szanse na zatrzymanie
rozpoznanie choroby daje duże szanse na zatrzymanie
dalszego jej rozwoju.
dalszego jej rozwoju.
Celem leczenia jaskry jest powstrzymanie postępu
Celem leczenia jaskry jest powstrzymanie postępu
choroby, a konkretnie niszczenia nerwu wzrokowego. W
choroby, a konkretnie niszczenia nerwu wzrokowego. W
jaskrze z otwartym kątem przesączania stosuje się tzw.
jaskrze z otwartym kątem przesączania stosuje się tzw.
betablokery, czyli specjalne krople do oczu.
betablokery, czyli specjalne krople do oczu.
Chorzy na jaskrę z zamykającym się kątem przesączania
Chorzy na jaskrę z zamykającym się kątem przesączania
powinni stosować przede wszystkim leki zwężające źrenice.
powinni stosować przede wszystkim leki zwężające źrenice.
U chorych z wąskim zamykającym się kątem
U chorych z wąskim zamykającym się kątem
przesączania stosowane jest najczęściej leczenie
przesączania stosowane jest najczęściej leczenie
laserem, polegające na przecięciu tęczówki przy
laserem, polegające na przecięciu tęczówki przy
pomocy lasera. Owa metoda ma znacznie
pomocy lasera. Owa metoda ma znacznie
mniejszą skuteczność w leczeniu jaskry z
mniejszą skuteczność w leczeniu jaskry z
otwartym kątem przesączania.
otwartym kątem przesączania.
Zabiegi chirurgiczne w leczeniu jaskry polegają
Zabiegi chirurgiczne w leczeniu jaskry polegają
na wycięciu tęczówki (metoda stosowana w
na wycięciu tęczówki (metoda stosowana w
jaskrze z zamykającym się kątem). Inna technika
jaskrze z zamykającym się kątem). Inna technika
leczenia to trabeculectomia, polegająca na
leczenia to trabeculectomia, polegająca na
wycięciu tkanek w kącie przesączania. Tego typu
wycięciu tkanek w kącie przesączania. Tego typu
zabiegi charakteryzują się dużą skutecznością.
zabiegi charakteryzują się dużą skutecznością.
PROFILAKTYKA
PROFILAKTYKA
Jedynym sposobem uniknięcia jaskry są regularne
Jedynym sposobem uniknięcia jaskry są regularne
badania u okulisty. Tylko lekarz jest w stanie wykryć
badania u okulisty. Tylko lekarz jest w stanie wykryć
schorzenie i zastosować odpowiednie leczenie. Po
schorzenie i zastosować odpowiednie leczenie. Po
ukończeniu 30 roku życia zaleca się poddawanie
ukończeniu 30 roku życia zaleca się poddawanie
profilaktycznym badaniom co 2 lata, zaś po 40 roku
profilaktycznym badaniom co 2 lata, zaś po 40 roku
życia co rok. Kolejnym krokiem obniżającym ryzyko
życia co rok. Kolejnym krokiem obniżającym ryzyko
choroby jest dbanie o niski poziom cholesterolu,
choroby jest dbanie o niski poziom cholesterolu,
zbyt wysoki poziom ogólny cholesterolu sprzyja
zbyt wysoki poziom ogólny cholesterolu sprzyja
rozwojowi choroby gdyż blaszki cholesterolowe
rozwojowi choroby gdyż blaszki cholesterolowe
osadzają się w naczyniach krwionośnych, co z kolei
osadzają się w naczyniach krwionośnych, co z kolei
powoduje wzrost ciśnienia.
powoduje wzrost ciśnienia.
ZAĆMA
ZAĆMA
ZAĆMA
ZAĆMA
Zaćma, znana też jako katarakta polega na
Zaćma, znana też jako katarakta polega na
prowadzącym do zaburzeń w ostrości
prowadzącym do zaburzeń w ostrości
widzenia zmętnieniu soczewki. Jest to jedna
widzenia zmętnieniu soczewki. Jest to jedna
z najczęstszych chorób oczu. Wśród wielu
z najczęstszych chorób oczu. Wśród wielu
typów zaćmy najbardziej rozpowszechnioną
typów zaćmy najbardziej rozpowszechnioną
jest odmiana "starcza" czyli związana z
jest odmiana "starcza" czyli związana z
wiekiem. Szacuje się, ze ok. 10 proc.
wiekiem. Szacuje się, ze ok. 10 proc.
zachorowań ma podłoże metaboliczne,
zachorowań ma podłoże metaboliczne,
genetyczne lub rozwija się na bazie innych
genetyczne lub rozwija się na bazie innych
chorób.
chorób.
PRZYCZYNY
PRZYCZYNY
Wiek
Wiek
Powikłanie po zapaleniu błony
Powikłanie po zapaleniu błony
śluzowej
śluzowej
RODZAJE ZAĆMY
RODZAJE ZAĆMY
Zaćma wrodzona
Zaćma wrodzona
to zaćmienie
to zaćmienie
soczewki oka, które jest najczęstszą
soczewki oka, które jest najczęstszą
przyczyną ślepoty u dzieci i występuje w
przyczyną ślepoty u dzieci i występuje w
2 przypadkach na 10 000 żywych
2 przypadkach na 10 000 żywych
urodzeń.
urodzeń.
Zaćma starcza
Zaćma starcza
może pojawić się już po
może pojawić się już po
40. roku życia, ale zwykle jej widoczne
40. roku życia, ale zwykle jej widoczne
objawy pojawiają się po 50. roku życia.
objawy pojawiają się po 50. roku życia.
Zaćma wtórna
Zaćma wtórna
, która jest
, która jest
wynikiem przebytych chorób i
wynikiem przebytych chorób i
doznanych urazów takich jak
doznanych urazów takich jak
schorzenia gałki ocznej i schorzenia
schorzenia gałki ocznej i schorzenia
ogólnoustrojowe.
ogólnoustrojowe.
CZYNNIKI RYZYKA
CZYNNIKI RYZYKA
W przypadku zaćmy starczej pojawieniu się choroby
W przypadku zaćmy starczej pojawieniu się choroby
sprzyja wiek. Choroba dotyka zazwyczaj osoby po 50- tym
sprzyja wiek. Choroba dotyka zazwyczaj osoby po 50- tym
roku życia.
roku życia.
Wystąpienie zaćmy wrodzonej spowodować mogą choroby
Wystąpienie zaćmy wrodzonej spowodować mogą choroby
przebyte przez matkę podczas ciąży.
przebyte przez matkę podczas ciąży.
Czynnikami sprzyjającemu wystąpieniu zaćmy wtórnej
Czynnikami sprzyjającemu wystąpieniu zaćmy wtórnej
mogą być choroby takie jak:
mogą być choroby takie jak:
- cukrzyca
- cukrzyca
- tężyczka
- tężyczka
- choroby oka
- choroby oka
Pojawienie się zaćmy może być tez związane z
Pojawienie się zaćmy może być tez związane z
przyjmowanymi lekami, np. sterydami
przyjmowanymi lekami, np. sterydami
OBJAWY
OBJAWY
zamglone widzenie
zamglone widzenie
problemy z widzeniem w jasnym
problemy z widzeniem w jasnym
świetle
świetle
szybkie męczenie się oczu
szybkie męczenie się oczu
zniekształcone widzenie
zniekształcone widzenie
przedmiotów
przedmiotów
DIAGNOZA
DIAGNOZA
Osoba obserwująca u siebie objawy takie jak
Osoba obserwująca u siebie objawy takie jak
pogorszenie ostrości widzenia, czy szybkie
pogorszenie ostrości widzenia, czy szybkie
męczenie się oczu powinna udać się do
męczenie się oczu powinna udać się do
okulisty, który za pomocą specjalistycznych
okulisty, który za pomocą specjalistycznych
badań dokona diagnozy choroby.
badań dokona diagnozy choroby.
Ważna jest tez kontrola poziomu cukru we
Ważna jest tez kontrola poziomu cukru we
krwi, gdyż jego zbyt wysoka wartość sprzyja
krwi, gdyż jego zbyt wysoka wartość sprzyja
występowaniu chorób oczu.
występowaniu chorób oczu.
LECZENIE
LECZENIE
Najlepsze rezultaty daje leczenie chirurgiczne
Najlepsze rezultaty daje leczenie chirurgiczne
polegające na usunięciu zmętnionej soczewki
polegające na usunięciu zmętnionej soczewki
i zastąpieniu jej sztuczną.
i zastąpieniu jej sztuczną.
Bezbolesną metodą leczenia zaćmy jest
Bezbolesną metodą leczenia zaćmy jest
fakoemulsyfikacja, polegająca na laserowym
fakoemulsyfikacja, polegająca na laserowym
rozbijaniu zmętnionej masy. Nie leczenie
rozbijaniu zmętnionej masy. Nie leczenie
zaćmy może doprowadzić do całkowitej
zaćmy może doprowadzić do całkowitej
utraty wzroku.
utraty wzroku.
Jeśli pacjent nie cierpi
Jeśli pacjent nie cierpi
na inne choroby oka
na inne choroby oka
usuniecie zmętnionej
usuniecie zmętnionej
soczewki daje dobre
soczewki daje dobre
rokowania.
rokowania.
W przypadku zaćmy związanej z
W przypadku zaćmy związanej z
wiekiem trudno wskazać metody
wiekiem trudno wskazać metody
zapobiegania chorobie. Jednak zawsze
zapobiegania chorobie. Jednak zawsze
warto dbać o wzrok, chronić oczy przed
warto dbać o wzrok, chronić oczy przed
urazami czy promieniowaniem
urazami czy promieniowaniem
słonecznym. Jako pomocne w
słonecznym. Jako pomocne w
zapobieganiu chorobie wskazuje się
zapobieganiu chorobie wskazuje się
witaminy C i E jednak nie zostało to do
witaminy C i E jednak nie zostało to do
końca potwierdzone.
końca potwierdzone.
PROFILAKTYK
PROFILAKTYK
A
A
UCZEŃ może ćwiczyć ale nie może
UCZEŃ może ćwiczyć ale nie może
kierować głowy w dół, uczestniczyć
kierować głowy w dół, uczestniczyć
w ćwiczeniach powodujących duży
w ćwiczeniach powodujących duży
wysiłek oraz wykonywać skoków.
wysiłek oraz wykonywać skoków.
ZEZ
ZEZ
ZEZ
ZEZ
Jest wadą oczu objawiającą się
Jest wadą oczu objawiającą się
osłabieniem mięśni ocznych, co
osłabieniem mięśni ocznych, co
powoduje zmianę kąta patrzenia
powoduje zmianę kąta patrzenia
jednego oka względem drugiego.
jednego oka względem drugiego.
Efektem zeza jest zaburzenie
Efektem zeza jest zaburzenie
widzenia stereoskopowego.
widzenia stereoskopowego.
PRZYCZYNY
PRZYCZYNY
Zmiany w rozwoju ośrodków
Zmiany w rozwoju ośrodków
kojarzeniowych kory mózgowej
kojarzeniowych kory mózgowej
Zmiany wewnętrznego aparatu
Zmiany wewnętrznego aparatu
ZEZ UKRYTY
ZEZ UKRYTY
Zez ukryty jest zaburzeniem
Zez ukryty jest zaburzeniem
równowagi mięśni ocznych.
równowagi mięśni ocznych.
Nierównowaga ta polega na tym, że
Nierównowaga ta polega na tym, że
pewna grupa mięśni jest silniejsza
pewna grupa mięśni jest silniejsza
od swoich antagonistów i ujawnia
od swoich antagonistów i ujawnia
się w momencie wyłączenia
się w momencie wyłączenia
obuocznego widzenia, a tym samym
obuocznego widzenia, a tym samym
braku konieczności fuzji obrazów.
braku konieczności fuzji obrazów.
W zależności od kierunku,
W zależności od kierunku,
wyróżnić możemy:
wyróżnić możemy:
zbaczanie do wewnątrz,
zbaczanie do wewnątrz,
na zewnątrz,
na zewnątrz,
ku górze,
ku górze,
i ku dołowi.
i ku dołowi.
LECZENIE ZEZA UKRYTEGO
LECZENIE ZEZA UKRYTEGO
Leczenie oparte jest na wyrównywaniu
Leczenie oparte jest na wyrównywaniu
wady refrakcji, ćwiczeniach fuzji, niekiedy
wady refrakcji, ćwiczeniach fuzji, niekiedy
stosowaniu szkieł pryzmatycznych. Jeśli
stosowaniu szkieł pryzmatycznych. Jeśli
metody te nie przynoszą poprawy, a
metody te nie przynoszą poprawy, a
zdekompensowana heteroforia przechodzi
zdekompensowana heteroforia przechodzi
w trwały stan jawnego zeza, należy wtedy
w trwały stan jawnego zeza, należy wtedy
bezzwłocznie poprawić równowagę
bezzwłocznie poprawić równowagę
mięśniową przez przeprowadzenie operacji.
mięśniową przez przeprowadzenie operacji.
ZEZ TOWARZYSZĄCY
ZEZ TOWARZYSZĄCY
Zez towarzyszący jest najczęstszą
Zez towarzyszący jest najczęstszą
postacią zeza. Jego cechą jest to, że
postacią zeza. Jego cechą jest to, że
oko zezujące towarzyszy w ruchach
oko zezujące towarzyszy w ruchach
oku prowadzącemu, utrzymując
oku prowadzącemu, utrzymując
przy tym stały kąt odchylenia.
przy tym stały kąt odchylenia.
Przyjmując odchylenia oka jako
Przyjmując odchylenia oka jako
kryterium podziału, możemy
kryterium podziału, możemy
wyróżnić zez:
wyróżnić zez:
zbieżny,
zbieżny,
rozbieżny,
rozbieżny,
ku górze,
ku górze,
ku dołowi,
ku dołowi,
skośny.
skośny.
LECZENIE ZEZA
LECZENIE ZEZA
TOWARZYSZĄCEGO
TOWARZYSZĄCEGO
Leczenie zeza rozpoczyna dobranie
Leczenie zeza rozpoczyna dobranie
okularów, które korygowałyby wadę
okularów, które korygowałyby wadę
refrakcji. Ich zmiana powinna być
refrakcji. Ich zmiana powinna być
dokonywana w miarę potrzeby, na
dokonywana w miarę potrzeby, na
podstawie powtarzanej co pół roku kontroli.
podstawie powtarzanej co pół roku kontroli.
Noszenie szkieł może w niektórych
Noszenie szkieł może w niektórych
przypadkach spowodować ustąpienie zeza.
przypadkach spowodować ustąpienie zeza.
Są to przypadki, w których przyczyną
Są to przypadki, w których przyczyną
zaburzeń w ustawieniu oczu jest napięcie
zaburzeń w ustawieniu oczu jest napięcie
akomodacji, uruchamiane celem
akomodacji, uruchamiane celem
kompensacji nadwzroczności.
kompensacji nadwzroczności.
Następnym etapem jest prowadzenie
Następnym etapem jest prowadzenie
działań zapobiegających wytworzeniu
działań zapobiegających wytworzeniu
się czynnościowego niedowidzenia.
się czynnościowego niedowidzenia.
Osiąga się to wyłączając z procesu
Osiąga się to wyłączając z procesu
widzenia oko prowadzące, przez co
widzenia oko prowadzące, przez co
zmuszając oko zezujące do fiksacji
zmuszając oko zezujące do fiksacji
dołeczkowej. W tym celu stosuje się
dołeczkowej. W tym celu stosuje się
jedną z poniższych metod:
jedną z poniższych metod:
metoda zasłaniania oka prowadzącego.
metoda zasłaniania oka prowadzącego.
Wykonuje się ją zakładając przesłonkę na okulary
Wykonuje się ją zakładając przesłonkę na okulary
lub bezpośrednio zasłaniając oko,
lub bezpośrednio zasłaniając oko,
metoda penalizacji
metoda penalizacji
, która polega na „karaniu”
, która polega na „karaniu”
oka prowadzącego. Ma ona na celu spowodowanie
oka prowadzącego. Ma ona na celu spowodowanie
czynnościowego upośledzenia tego oka, co sprzyja
czynnościowego upośledzenia tego oka, co sprzyja
poprawie ostrości wzroku oka niedowidzącego,
poprawie ostrości wzroku oka niedowidzącego,
poprawie współpracy obu oczu i zmniejszeniu kąta
poprawie współpracy obu oczu i zmniejszeniu kąta
zeza,
zeza,
metody pleoptyczne
metody pleoptyczne
leczące niedowidzenie przy
leczące niedowidzenie przy
użyciu odpowiedniej aparatury. Polegają one na
użyciu odpowiedniej aparatury. Polegają one na
pobudzaniu obszaru dołeczkowego bodźcami
pobudzaniu obszaru dołeczkowego bodźcami
świetlnymi przy równoczesnym wyłączaniu miejsca
świetlnymi przy równoczesnym wyłączaniu miejsca
fałszywej fiksacji.
fałszywej fiksacji.
UCZEŃ ma trudności w ocenie
UCZEŃ ma trudności w ocenie
odległości w czasie rzutów, podań,
odległości w czasie rzutów, podań,
trudności w pokonywaniu
trudności w pokonywaniu
przeszkód-problemy z widzeniem
przeszkód-problemy z widzeniem
przestrzennym.
przestrzennym.
WADY WZROKU
WADY WZROKU
Krótkowzroczność,
Krótkowzroczność,
Dalekowzroczność,
Dalekowzroczność,
Astygmatyzm,
Astygmatyzm,
Daltonizm.
Daltonizm.
OKO MIAROWE
OKO MIAROWE
Większość osób ma oczy miarowe,
Większość osób ma oczy miarowe,
to znaczy takie, które prawidłowo
to znaczy takie, które prawidłowo
skupiają promienie świetlne na
skupiają promienie świetlne na
siatkówce. Niektórzy mają jednak
siatkówce. Niektórzy mają jednak
oczy niemiarowe.
oczy niemiarowe.
KRÓTKOWZROCZNOŚĆ
KRÓTKOWZROCZNOŚĆ
Krótkowzroczność to wada wzroku,
Krótkowzroczność to wada wzroku,
która polega na tym, że soczewka oka
która polega na tym, że soczewka oka
zamiast skupiać promienie świetlne
zamiast skupiać promienie świetlne
na siatkówce, ogniskuje je przed nią.
na siatkówce, ogniskuje je przed nią.
Osoba będąca krótkowidzem dobrze
Osoba będąca krótkowidzem dobrze
widzi z bliskiej odległości, natomiast
widzi z bliskiej odległości, natomiast
kiedy patrzy w dal – widzi nieostro, a
kiedy patrzy w dal – widzi nieostro, a
obraz na siatkówce jest zamazany.
obraz na siatkówce jest zamazany.
U góry: bieg promieni światła w oku zdrowym. U dołu:
U góry: bieg promieni światła w oku zdrowym. U dołu:
bieg promieni światła w oku krótkowzrocznym.
bieg promieni światła w oku krótkowzrocznym.
Do korekcji krótkowzroczności
Do korekcji krótkowzroczności
stosuje się soczewki rozpraszające
stosuje się soczewki rozpraszające
dwuwklęsłe, których moc optyczną
dwuwklęsłe, których moc optyczną
podaje się w dioptriach, ze znakiem
podaje się w dioptriach, ze znakiem
minus (np. – 4 dpt).
minus (np. – 4 dpt).
OBRAZ WIDZIANY PRZEZ
OBRAZ WIDZIANY PRZEZ
KRÓTKOWIDZA
KRÓTKOWIDZA
UCZEŃ nie może wykonywać
UCZEŃ nie może wykonywać
ćwiczeń z dużym wysiłkiem
ćwiczeń z dużym wysiłkiem
(wstrząsami, skoki, przewroty,
(wstrząsami, skoki, przewroty,
zwisy, podpory, zeskoki, ćwiczenia
zwisy, podpory, zeskoki, ćwiczenia
siłowe, na przyrządach, uderzenia
siłowe, na przyrządach, uderzenia
piłki głową, zderzenia, uderzenia,
piłki głową, zderzenia, uderzenia,
skoki do wody, ćwiczenia w
skoki do wody, ćwiczenia w
pozycjach głową w dół).
pozycjach głową w dół).
DALEKOWZROCZNOŚĆ
DALEKOWZROCZNOŚĆ
Dalekowzroczność to wada wzroku,
Dalekowzroczność to wada wzroku,
która polega na tym, że soczewka oka
która polega na tym, że soczewka oka
zamiast skupiać promienie świetlne
zamiast skupiać promienie świetlne
na siatkówce, ogniskuje je za nią.
na siatkówce, ogniskuje je za nią.
Osoba będąca dalekowidzem lepiej
Osoba będąca dalekowidzem lepiej
widzi z dalszej odległości, natomiast
widzi z dalszej odległości, natomiast
kiedy patrzy blisko – widzi nieostro, a
kiedy patrzy blisko – widzi nieostro, a
obraz na siatkówce jest zamazany.
obraz na siatkówce jest zamazany.
U góry: bieg promieni światła w oku dalekowzrocznym.
U góry: bieg promieni światła w oku dalekowzrocznym.
U dołu: po korekcji przez soczewkę okularów.
U dołu: po korekcji przez soczewkę okularów.
Do korekcji nadwzroczności stosuje
Do korekcji nadwzroczności stosuje
się soczewki skupiające, których
się soczewki skupiające, których
moc optyczną podaje się w
moc optyczną podaje się w
dioptriach, ze znakiem plus (np. +4
dioptriach, ze znakiem plus (np. +4
dpt).
dpt).
UCZEŃ ćwiczy w szkłach
UCZEŃ ćwiczy w szkłach
korekcyjnych jeżeli
korekcyjnych jeżeli
dalekowzroczność jest powyżej +4D
dalekowzroczność jest powyżej +4D
przy ostrości wzroku poniżej 0,5.
przy ostrości wzroku poniżej 0,5.
Możliwość urazu w grach
Możliwość urazu w grach
zespołowych, gimnastyce
zespołowych, gimnastyce
przyrządowej.
przyrządowej.
ASTYGMATYZM
ASTYGMATYZM
Jest to wada wzroku, która zwykle współistnieje z
Jest to wada wzroku, która zwykle współistnieje z
krótkowzrocznością lub nadwzrocznością, ale może
krótkowzrocznością lub nadwzrocznością, ale może
także stanowić samodzielną wadę. Wywołana jest
także stanowić samodzielną wadę. Wywołana jest
przede wszystkim nierównomierną krzywizną
przede wszystkim nierównomierną krzywizną
rogówki. Przy astygmatyzmie oko nie jest w stanie
rogówki. Przy astygmatyzmie oko nie jest w stanie
skupić promieni światła w jednym miejscu na
skupić promieni światła w jednym miejscu na
siatkówce (światło jest rozmytą linią – promienie
siatkówce (światło jest rozmytą linią – promienie
skupiają się przed, na i za siatkówką). Osoba z
skupiają się przed, na i za siatkówką). Osoba z
astygmatyzmem widzi nieostro zarówno z dalszej,
astygmatyzmem widzi nieostro zarówno z dalszej,
jak i z bliskiej odległości. Do korekcji
jak i z bliskiej odległości. Do korekcji
astygmatyzmu stosuje się soczewki cylindryczne.
astygmatyzmu stosuje się soczewki cylindryczne.
Oko ludzkie przystosowane jest do
Oko ludzkie przystosowane jest do
widzenia barw światła o długości fali
widzenia barw światła o długości fali
w zakresie od około 400 nm (barwa
w zakresie od około 400 nm (barwa
fioletowa) do około 700 nm (barwa
fioletowa) do około 700 nm (barwa
czerwona).
czerwona).
DALTONIZM
DALTONIZM
Jedną z wad wzroku jest daltonizm polegający
Jedną z wad wzroku jest daltonizm polegający
na złym rozpoznawaniu barw. Nazwa wady
na złym rozpoznawaniu barw. Nazwa wady
pochodzi od nazwiska angielskiego fizyka i
pochodzi od nazwiska angielskiego fizyka i
chemika J.Daltona, który jako pierwszy opisał
chemika J.Daltona, który jako pierwszy opisał
ślepotę na barwy zieloną i czerwoną. Może być
ślepotę na barwy zieloną i czerwoną. Może być
to wada wrodzona lub nabyta. Wada ta jest
to wada wrodzona lub nabyta. Wada ta jest
często definiowana jako ślepota na barwę
często definiowana jako ślepota na barwę
czerwono - zieloną. Występuje także ślepota na
czerwono - zieloną. Występuje także ślepota na
barwę czerwoną, rzadziej zieloną i bardzo
barwę czerwoną, rzadziej zieloną i bardzo
rzadko na fioletową.
rzadko na fioletową.
BADANIE OSTROŚCI
BADANIE OSTROŚCI
WZROKU
WZROKU
Polega na odczytywaniu różnej wielkości
Polega na odczytywaniu różnej wielkości
liter z określonej odległości. Ostrość wzroku
liter z określonej odległości. Ostrość wzroku
jest to zdolność rozróżniania dwóch
jest to zdolność rozróżniania dwóch
punktów leżących blisko siebie. Do badania
punktów leżących blisko siebie. Do badania
ostrości wzroku służą tablice Snellena do
ostrości wzroku służą tablice Snellena do
dali i do bliży. Są one tak skonstruowane, że
dali i do bliży. Są one tak skonstruowane, że
na białym matowym tle znajdują się czarne,
na białym matowym tle znajdują się czarne,
matowe znaki (optotypy) - litery, cyfry,
matowe znaki (optotypy) - litery, cyfry,
pierścienie, haki, obrazki dla dzieci itp. -
pierścienie, haki, obrazki dla dzieci itp. -
stopniowo zmniejszające się ku dołowi.
stopniowo zmniejszające się ku dołowi.
Przykładowa tablica
Przykładowa tablica
Snellena dla dzieci
Snellena dla dzieci
Przykładowa tablica
Przykładowa tablica
Snellena dla dorosłych
Snellena dla dorosłych
Metody chirurgiczne
Metody chirurgiczne
korekcji wzroku
korekcji wzroku
LASIK
LASIK
Epi-LASIK
Epi-LASIK
LASEK
LASEK
PRK
PRK
SOCZEWKI KONTAKTOWE
SOCZEWKI KONTAKTOWE
Soczewki kontaktowe są alternatywną metodą
Soczewki kontaktowe są alternatywną metodą
korekcji wad wzroku. Poprawne używanie
korekcji wad wzroku. Poprawne używanie
soczewek kontaktowych może zapewnić większą
soczewek kontaktowych może zapewnić większą
swobodę niż noszenie okularów. Soczewki
swobodę niż noszenie okularów. Soczewki
kontaktowe muszą być dobrze tolerowane przez
kontaktowe muszą być dobrze tolerowane przez
oko i noszone swobodnie, dlatego konieczny jest
oko i noszone swobodnie, dlatego konieczny jest
prawidłowy wybór soczewki spośród ich wielu
prawidłowy wybór soczewki spośród ich wielu
typów. Ze względu na liczne możliwości
typów. Ze względu na liczne możliwości
zastosowania, dostępne są soczewki o różnych
zastosowania, dostępne są soczewki o różnych
właściwościach, konstruowane z różnorodnych
właściwościach, konstruowane z różnorodnych
materiałów. Soczewki kontaktowe to dyski
materiałów. Soczewki kontaktowe to dyski
optyczne zakładane bezpośrednio na rogówkę.
optyczne zakładane bezpośrednio na rogówkę.
RODZAJE SOCZEWEK:
RODZAJE SOCZEWEK:
MIĘKKIE
MIĘKKIE
TWARDE
TWARDE
SZTYWNE
SZTYWNE
DZIĘKUJEMY
DZIĘKUJEMY