Bóle mięśniowo-

Bóle mięśniowo-

powięziowe

powięziowe

Anna Adamczyk

Anna Adamczyk

Katedra i Zakład Opieki

Katedra i Zakład Opieki

Paliatywnej AMB

Paliatywnej AMB

Bóle mięśniowo-

Bóle mięśniowo-

powięziowe

powięziowe



ból receptorowy

ból receptorowy



ból somatyczny

ból somatyczny



związany z nieprawidłowym,

związany z nieprawidłowym,

przewlekłym napięciem mięśni

przewlekłym napięciem mięśni

Bóle mięśniowo-

Bóle mięśniowo-

powięziowe

powięziowe

Prawidłowe napięcie mięśni zależy od :

Prawidłowe napięcie mięśni zależy od :



r

r

dzeniowego odruchu na rozciąganie

dzeniowego odruchu na rozciąganie



móżdżkowej kontroli napięcia mięśni

móżdżkowej kontroli napięcia mięśni



układu pozapiramidowego

układu pozapiramidowego



tworu siatkowatego

tworu siatkowatego



kory mózgu

kory mózgu

Bóle mięśniowo-

Bóle mięśniowo-

powięziowe

powięziowe

Receptory czuciowe :

Receptory czuciowe :



wrzeciona mięśniowo-nerwowe:

wrzeciona mięśniowo-nerwowe:

impulsy przewodzone są włóknami I a

impulsy przewodzone są włóknami I a



narząd ścięgnowy ( Golgiego ):

narząd ścięgnowy ( Golgiego ):

impulsy przewodzone są włóknami I

impulsy przewodzone są włóknami I

b

b

Włókna mięśniowe t. I ( odpowiedzialne

Włókna mięśniowe t. I ( odpowiedzialne

za statyczne napięcie mięśni i

za statyczne napięcie mięśni i

postawę)

postawę)

Ból mięśniowo-powięziowy

Ból mięśniowo-powięziowy



Zlokalizowane napięcie tkanek

Zlokalizowane napięcie tkanek

miękkich

miękkich



Ból

Ból

Ból mięśniowo-powięziowy

Ból mięśniowo-powięziowy



Najczęstsza przyczyna lokalnego

Najczęstsza przyczyna lokalnego

przewlekłego bólu pleców, barków,

przewlekłego bólu pleców, barków,

napięciowego bólu głowy, bólu

napięciowego bólu głowy, bólu

twarzy

twarzy

Główne cechy bólu mięśniowo-

Główne cechy bólu mięśniowo-

powięziowego:

powięziowego:



ból wiąże się z używaniem pewnych

ból wiąże się z używaniem pewnych

mięśni

mięśni



wyczuwalne jest napięte pasmo mięśniowe

wyczuwalne jest napięte pasmo mięśniowe

przy palpacji

przy palpacji



głęboka „allodynia”, przy ucisku mięśni

głęboka „allodynia”, przy ucisku mięśni



istnieją tzw. punkty spustowe (TrP),

istnieją tzw. punkty spustowe (TrP),

których ucisk prowadzi do nasilenia bólu

których ucisk prowadzi do nasilenia bólu



objawy towarzyszące: parestezje,

objawy towarzyszące: parestezje,

zaburzenia żołądkowo-jelitowe,

zaburzenia żołądkowo-jelitowe,

dermatografizm

dermatografizm

Bóle mięśniowo-

Bóle mięśniowo-

powięziowe

powięziowe

Przyczyny :

Przyczyny :



wysiłek fizyczny

wysiłek fizyczny



uraz

uraz



zimno

zimno



stres

stres



nieprawidłowa postawa ciała

nieprawidłowa postawa ciała



unieruchomienie

unieruchomienie



powtarzające się stereotypowe ruchy

powtarzające się stereotypowe ruchy



zaburzenia odżywiania,

zaburzenia odżywiania,

metaboliczne,hormonalne,

metaboliczne,hormonalne,



zmiany patologiczne w kościach i stawach

zmiany patologiczne w kościach i stawach

Punkty spustowe

Punkty spustowe



Definicja:

Definicja:

Małe obszary znajdujące się

Małe obszary znajdujące się

(najczęściej) w mięśniach - ich

(najczęściej) w mięśniach - ich

ucisk powoduje powstanie

ucisk powoduje powstanie

doznania bólowego z/lub bez bólu

doznania bólowego z/lub bez bólu

rzutowanego.

rzutowanego.

Punkty spustowe

Punkty spustowe



Lokalizacja:

Lokalizacja:

-

-

najczęściej okolica przykręgosłupowa na całym

najczęściej okolica przykręgosłupowa na całym

przebiegu – znacznie częściej w odcinkach

przebiegu – znacznie częściej w odcinkach

lędźwiowym, krzyżowym i na pośladkach

lędźwiowym, krzyżowym i na pośladkach

- występują także w skórze, tkance podskórnej,

- występują także w skórze, tkance podskórnej,

więzadłach, tkance bliznowatej po nacięciach

więzadłach, tkance bliznowatej po nacięciach

- mogą być zlokalizowane w obrębie głowy,

- mogą być zlokalizowane w obrębie głowy,

szyi, przedniej części tułowia i na kończynach

szyi, przedniej części tułowia i na kończynach

Punkty spustowe - patologia

Punkty spustowe - patologia



Patologia tak naprawdę jest nieznana –

Patologia tak naprawdę jest nieznana –

uważa się, że lokalizacja punktów

uważa się, że lokalizacja punktów

spustowych odpowiada tym obszarom

spustowych odpowiada tym obszarom

mięśnia, które nie rozluźniają się w wyniku

mięśnia, które nie rozluźniają się w wyniku

zaburzeń funkcji kanałów jonowych

zaburzeń funkcji kanałów jonowych

wapniowych

wapniowych



Ból pojawia się w wyniku nagromadzenia

Ból pojawia się w wyniku nagromadzenia

allogennych produktów przemiany materii

allogennych produktów przemiany materii

Kryteria diagnostyczne

Kryteria diagnostyczne

punktów spustowych

punktów spustowych



Wyczuwalny, tkliwy palpacyjnie, twardy,

Wyczuwalny, tkliwy palpacyjnie, twardy,

wrzecionowaty guzek lub pasmo

wrzecionowaty guzek lub pasmo



Źródłem dolegliwości są (najczęściej)

Źródłem dolegliwości są (najczęściej)

mięśnie

mięśnie



Ucisk punktu spustowego powoduje

Ucisk punktu spustowego powoduje

doznanie bólowe z/ lub bez bólu

doznanie bólowe z/ lub bez bólu

rzutowanego

rzutowanego



Eliminacja punktu spustowego łagodzi

Eliminacja punktu spustowego łagodzi

doznania bólowe

doznania bólowe

Bóle mięśniowo-

Bóle mięśniowo-

powięziowe

powięziowe

Badanie kliniczne :

Badanie kliniczne :



ocena bólu ( wywiad )

ocena bólu ( wywiad )



ocena postawy ciała

ocena postawy ciała



ocena napięcia poszczególnych

ocena napięcia poszczególnych

mięśni

mięśni



ocena zakresu ruchomości w stawach

ocena zakresu ruchomości w stawach



badanie punktów spustowych

badanie punktów spustowych

Bóle mięśniowo-

Bóle mięśniowo-

powięziowe - leczenie

powięziowe - leczenie



farmakoterapia

farmakoterapia



rehabilitacja ( zabiegi doraźnie

rehabilitacja ( zabiegi doraźnie

zmniejszające ból i edukacja

zmniejszające ból i edukacja

zmieniająca patogenne nawyki )

zmieniająca patogenne nawyki )



psychoterapia

psychoterapia



zespół wielodyscyplinarny

zespół wielodyscyplinarny

Bóle mięśniowo-

Bóle mięśniowo-

powięziowe - leczenie

powięziowe - leczenie

farmakologiczne:

farmakologiczne:

NLPZ + miorelaksanty

NLPZ + miorelaksanty

leki przeciwdepresyjne

leki przeciwdepresyjne

leki uspokajające

leki uspokajające

leki przeciwlękowe

leki przeciwlękowe

Miorelaksanty

Miorelaksanty

Tolperyzon (Mydocalm

Tolperyzon (Mydocalm

)

)



hamuje neurony wstawkowe rdzenia

hamuje neurony wstawkowe rdzenia

oraz drogi tworu siatkowatego,

oraz drogi tworu siatkowatego,

układu limbicznego i podwzgórza

układu limbicznego i podwzgórza



blokuje receptory adrenergiczne

blokuje receptory adrenergiczne

(rozszerzenie naczyń obwodowych )

(rozszerzenie naczyń obwodowych )



dawki p.o.:150-450 mg

dawki p.o.:150-450 mg



i.m., i.v.: 2 x 100 mg

i.m., i.v.: 2 x 100 mg

Miorelaksanty

Miorelaksanty



pochodna benzodiazepiny

pochodna benzodiazepiny



wzmacnia działanie GABA

wzmacnia działanie GABA



dawki : p.o.;50-150mg

dawki : p.o.;50-150mg

Tetrazepam
(Myolastan)

Miorelaksanty

Miorelaksanty

Baclofen

Baclofen



pochodna GABA

pochodna GABA



hamuje odruchy mono- i polisynaptyczne

hamuje odruchy mono- i polisynaptyczne

na poziomie rdzenia kręgowego

na poziomie rdzenia kręgowego

(prawdopodobnie stymulacja rec. GABA-

(prawdopodobnie stymulacja rec. GABA-

ergicznego)

ergicznego)



nie jest skuteczny w stanach spastycznych

nie jest skuteczny w stanach spastycznych

pochodzenia mózgowego

pochodzenia mózgowego



dawki p.o.:15-80 mg

dawki p.o.:15-80 mg



można stosować intratekalnie

można stosować intratekalnie

Baclofen intratekalnie

Baclofen intratekalnie

Dawka testowa:

Dawka testowa:



25-50 ug przez > 1 min, stopniowo

25-50 ug przez > 1 min, stopniowo

zwiększając do maksymalnie 100 ug

zwiększając do maksymalnie 100 ug

Dawka podtrzymująca:

Dawka podtrzymująca:



w pompie, od 10 ug do 1,2 mg

w pompie, od 10 ug do 1,2 mg

dziennie, średnio 300-800 ug dziennie

dziennie, średnio 300-800 ug dziennie

Miorelaksanty

Miorelaksanty

Tyzanidyna ( Sirdalud )

Tyzanidyna ( Sirdalud )



ośrodkowy agonista receptorów

ośrodkowy agonista receptorów

alfa 2 adrenergicznych ( obniża

alfa 2 adrenergicznych ( obniża

napięcie poprzez hamowanie

napięcie poprzez hamowanie

presynaptyczne motoneuronów)

presynaptyczne motoneuronów)



dawki p.o.: 6 – 12 mg/ 24 h w 3

dawki p.o.: 6 – 12 mg/ 24 h w 3

dawkach (max 36 mg/24 h)

dawkach (max 36 mg/24 h)

Miorelaksanty

Miorelaksanty

Dantrolen

Dantrolen



bezpośrednie działanie na komórki

bezpośrednie działanie na komórki

mięśniowe prawdopodobnie przez

mięśniowe prawdopodobnie przez

hamowanie wewnątrzkomórkowego

hamowanie wewnątrzkomórkowego

przemieszczania się Ca

przemieszczania się Ca



dawki : 25-400 mg/24 h

dawki : 25-400 mg/24 h



jeżeli brak efektu po 6 tyg., to

jeżeli brak efektu po 6 tyg., to

odstawić

odstawić

Miorelaksanty

Miorelaksanty

Metokarbamol

Metokarbamol



mechanizm działania

mechanizm działania

nieznany( OUN ? )

nieznany( OUN ? )



dawki : zazwyczaj 1

dawki : zazwyczaj 1

-1,5 g 4 x dziennie

-1,5 g 4 x dziennie

max. 8 g /24h

max. 8 g /24h

Miorelaksanty

Miorelaksanty

Prydynol

Prydynol



antycholinergik, hamuje układ

antycholinergik, hamuje układ

pozapiramidowy ( ruchy

pozapiramidowy ( ruchy

mimowolne, drżenia mięśniowe,

mimowolne, drżenia mięśniowe,

napięcie mięśni )

napięcie mięśni )



dawki : p.o.: 5-15 mg/24 h

dawki : p.o.: 5-15 mg/24 h

Miorelaksanty

Miorelaksanty

Toksyna botulinowa

Toksyna botulinowa



egzotoksyna Clostridium botulinum

egzotoksyna Clostridium botulinum



trwale łączy się z płytką nerwowo-

trwale łączy się z płytką nerwowo-

mięśniową i nieodwracalnie blokuje

mięśniową i nieodwracalnie blokuje

uwalnianie Ach

uwalnianie Ach



w lecznictwie stosuje się do injekcji

w lecznictwie stosuje się do injekcji

miejscowych

miejscowych

Ból mięśniowo-powięziowy

Ból mięśniowo-powięziowy

- leczenie

- leczenie



Injekcje do punktów spustowych

Injekcje do punktów spustowych

1-2 ml (do 10 ml) ŚZM (bupiwakaina, lignokaina

1-2 ml (do 10 ml) ŚZM (bupiwakaina, lignokaina

sterydy ?

sterydy ?



Techniki rozciągania,

Techniki rozciągania,



Miejscowe schładzanie (chlorek etylu)

Miejscowe schładzanie (chlorek etylu)



Akupunktura, akupresura

Akupunktura, akupresura



zabiegi rozgrzewające, poprawiające

zabiegi rozgrzewające, poprawiające

ukrwienie

ukrwienie



TENS

TENS