„

„

Ochrona środowiska w świetle

Ochrona środowiska w świetle

integracji z Unią Europejską.

integracji z Unią Europejską.

Harmonizacja polskiego prawa

Harmonizacja polskiego prawa

z prawem UE.”

z prawem UE.”

Karolina Różalska

Karolina Różalska

Karolina Strzemecka

Karolina Strzemecka

„

„

Ochrona środowiska w świetle

Ochrona środowiska w świetle

integracji z Unią Europejską”

integracji z Unią Europejską”

•

Ochrona środowiska w Polsce

Ochrona środowiska w Polsce

•

Uregulowania dotyczące ochrony

Uregulowania dotyczące ochrony

środowiska w Unii Europejskiej

środowiska w Unii Europejskiej

•

Harmonizacja polskiego prawa

Harmonizacja polskiego prawa

ekologicznego do wymagań unijnych

ekologicznego do wymagań unijnych

•

Przykłady krajów

Przykłady krajów

Akty Prawne

Akty Prawne

•

Ustawa z dnia 31.01.1980 r. o

Ustawa z dnia 31.01.1980 r. o

ochronie i kształtowaniu środowiska

ochronie i kształtowaniu środowiska

•

Ustawa z 27.04.2001 r. Prawo

Ustawa z 27.04.2001 r. Prawo

Ochrony Środowiska

Ochrony Środowiska

•

Ustawa z dnia 29.08.1997 o zmianie

Ustawa z dnia 29.08.1997 o zmianie

ustawy o ochronie i kształtowaniu

ustawy o ochronie i kształtowaniu

środowiska oraz o zmianie niektórych

środowiska oraz o zmianie niektórych

ustaw

ustaw

Ochrona środowiska co to??

Ochrona środowiska co to??

•

Ochrona środowiska polega na działaniu

Ochrona środowiska polega na działaniu

lub zaniechaniu działania umożliwiającym

lub zaniechaniu działania umożliwiającym

zachowanie bądź przywrócenie

zachowanie bądź przywrócenie

równowagi przyrodniczej koniecznej do

równowagi przyrodniczej koniecznej do

zapewnienia współczesnemu i przyszłym

zapewnienia współczesnemu i przyszłym

pokoleniom korzystnych warunków życia

pokoleniom korzystnych warunków życia

oraz realizacji prawa do korzystania z

oraz realizacji prawa do korzystania z

zasobów środowiska i zachowania jego

zasobów środowiska i zachowania jego

wartości.

wartości.

Ustawa cd

Ustawa cd

•

Zrównoważony rozwój i ochrona

Zrównoważony rozwój i ochrona

środowiska stanowią istotny element

środowiska stanowią istotny element

polityki społeczno-gospodarczej państwa

polityki społeczno-gospodarczej państwa

•

Zasada zrównoważonego rozwoju oraz

Zasada zrównoważonego rozwoju oraz

ochrona środowiska stanowią podstawę

ochrona środowiska stanowią podstawę

do sporządzania i aktualizacji koncepcji

do sporządzania i aktualizacji koncepcji

polityki zagospodarowania

polityki zagospodarowania

przestrzennego kraju

przestrzennego kraju

Zadania państwa

Zadania państwa

•

W dokumentach/ aktach normatywnych określa się

W dokumentach/ aktach normatywnych określa się

przedsięwzięcia niezbędne do zapobiegania

przedsięwzięcia niezbędne do zapobiegania

powstawaniu zanieczyszczeń i odpadów oraz do

powstawaniu zanieczyszczeń i odpadów oraz do

zapewnienia ochrony środowiska lub przywrócenia

zapewnienia ochrony środowiska lub przywrócenia

go do stanu właściwego

go do stanu właściwego

•

Ustala się warunki podejmowania i prowadzenia

Ustala się warunki podejmowania i prowadzenia

działalności gospodarczej, umożliwiające uzyskanie

działalności gospodarczej, umożliwiające uzyskanie

optymalnych efektów w zakresie ochrony

optymalnych efektów w zakresie ochrony

środowiska oraz zapewnia się niezbędne środki na

środowiska oraz zapewnia się niezbędne środki na

ten cel

ten cel

•

Wykorzystuje się osiągnięcia nauki i techniki,

Wykorzystuje się osiągnięcia nauki i techniki,

zmniejszające zagrożenie środowiska

zmniejszające zagrożenie środowiska

Podstawowe kierunki ochrony

Podstawowe kierunki ochrony

środowiska

środowiska

•

Ochrona powierzchni ziemi oraz kopalin

Ochrona powierzchni ziemi oraz kopalin

•

Ochrona wód oraz środowiska morskiego

Ochrona wód oraz środowiska morskiego

•

Ochrona powietrza

Ochrona powietrza

•

Ochrona świata roślinnego i zwierzęcego

Ochrona świata roślinnego i zwierzęcego

•

Ochrona walorów krajobrazowych oraz

Ochrona walorów krajobrazowych oraz

wypoczynkowych środowiska

wypoczynkowych środowiska

•

Ochrona zieleni w miastach i wsiach ochrona

Ochrona zieleni w miastach i wsiach ochrona

środowiska przed hałasem oraz wibracjami

środowiska przed hałasem oraz wibracjami

•

Ochrona przed promieniowaniem

Ochrona przed promieniowaniem

Obowiązki jednostek organizacyjnych

Obowiązki jednostek organizacyjnych

w celu wykonywania ochrony

w celu wykonywania ochrony

środowiska 1/2

środowiska 1/2

•

Rozmieszczenie środków produkcji w sposób

Rozmieszczenie środków produkcji w sposób

najmniej szkodliwy dla środowiska

najmniej szkodliwy dla środowiska

•

Zapewnienie w prowadzonej działalności

Zapewnienie w prowadzonej działalności

gospodarczej ochrony elementów

gospodarczej ochrony elementów

przyrodniczych lub ich przywracanie do

przyrodniczych lub ich przywracanie do

właściwego stanu

właściwego stanu

•

Dbałość o walory krajobrazowe środowiska

Dbałość o walory krajobrazowe środowiska

•

Stosowanie w działalności gospodarczej

Stosowanie w działalności gospodarczej

technologii i rozwiązań technicznych

technologii i rozwiązań technicznych

stwarzających jak najmniejsze zagrożenie

stwarzających jak najmniejsze zagrożenie

dla środowiska

dla środowiska

Obowiązki jednostek organizacyjnych

Obowiązki jednostek organizacyjnych

w celu wykonywania ochrony

w celu wykonywania ochrony

środowiska 2/2

środowiska 2/2

•

Budowanie oraz instalowanie urządzeń

Budowanie oraz instalowanie urządzeń

chroniących środowisko

chroniących środowisko

•

Instalowanie aparatury kontrolno-pomiarowej

Instalowanie aparatury kontrolno-pomiarowej

oraz prowadzenie niezbędnych pomiarów

oraz prowadzenie niezbędnych pomiarów

•

Gospodarcze wykorzystanie odpadów i

Gospodarcze wykorzystanie odpadów i

ścieków albo skuteczne ich unieszkodliwienie

ścieków albo skuteczne ich unieszkodliwienie

lub likwidację

lub likwidację

•

Wykorzystanie osiągnieć naukowych i

Wykorzystanie osiągnieć naukowych i

technicznych, stosowanie środków

technicznych, stosowanie środków

ekonomicznych, prawnych i organizacyjnych

ekonomicznych, prawnych i organizacyjnych

w celu ochrony środowiska

w celu ochrony środowiska

Obowiązki osób fizycznych

Obowiązki osób fizycznych

mające na celu wykonywanie

mające na celu wykonywanie

ochrony środowiska:

ochrony środowiska:

•

Osoby fizyczne są obowiązane

Osoby fizyczne są obowiązane

przestrzegać wymagań ochrony

przestrzegać wymagań ochrony

środowiska , jeżeli korzystają ze

środowiska , jeżeli korzystają ze

środowiska w celach innych niż

środowiska w celach innych niż

gospodarcze a zwłaszcza w celach

gospodarcze a zwłaszcza w celach

turystycznych lub wypoczynkowych

turystycznych lub wypoczynkowych

Fundusze ochrony środowiska i

Fundusze ochrony środowiska i

gospodarki wodnej

gospodarki wodnej

•

Narodowy Fundusz Ochrony

Narodowy Fundusz Ochrony

Środowiska i Gospodarki Wodnej

Środowiska i Gospodarki Wodnej

•

Wojewódzki fundusz ochrony

Wojewódzki fundusz ochrony

środowiska i gospodarki wodnej

środowiska i gospodarki wodnej

•

Powiatowe fundusze ochrony

Powiatowe fundusze ochrony

środowiska i gospodarki wodnej

środowiska i gospodarki wodnej

•

Gminne fundusze ochrony

Gminne fundusze ochrony

środowiska i gospodarki wodnej

środowiska i gospodarki wodnej

Dochody Funduszy

Dochody Funduszy

•

Wpływy z tytułu opłat i kar pieniężnych pobieranych na

Wpływy z tytułu opłat i kar pieniężnych pobieranych na

podstawie ustawy

podstawie ustawy

•

Wpływy z przedsięwzięć organizowanych na rzecz

Wpływy z przedsięwzięć organizowanych na rzecz

ochrony środowiska i gospodarki wodnej

ochrony środowiska i gospodarki wodnej

•

Dobrowolne wpłaty zakładów pracy

Dobrowolne wpłaty zakładów pracy

•

Dobrowolne wpłaty, zapasy, darowizny osób fizycznych

Dobrowolne wpłaty, zapasy, darowizny osób fizycznych

•

Wpływy za składowanie odpadów

Wpływy za składowanie odpadów

•

Wpływy z tytułu kar i opłat za usuwanie drzew i

Wpływy z tytułu kar i opłat za usuwanie drzew i

krzewów

krzewów

•

Wpływy z tytułu kar i opłat za pozostałe rodzaje

Wpływy z tytułu kar i opłat za pozostałe rodzaje

gospodarczego korzystania ze środowiska

gospodarczego korzystania ze środowiska

•

Obecnie w Polsce obowiązuje polityka

Obecnie w Polsce obowiązuje polityka

ekologiczna na lata 2003-2006 z

ekologiczna na lata 2003-2006 z

uwzględnieniem perspektywy 2007-2010. Jest

uwzględnieniem perspektywy 2007-2010. Jest

to VI średniookresowy plan ekologiczny

to VI średniookresowy plan ekologiczny

prowadzony przez EU

prowadzony przez EU

•

Szósty program działań na rzecz ochrony

Szósty program działań na rzecz ochrony

środowiska określa cztery priorytetowe

środowiska określa cztery priorytetowe

kwestie: zmiany klimatyczne, przyroda i

kwestie: zmiany klimatyczne, przyroda i

różnorodność biologiczna, środowisko

różnorodność biologiczna, środowisko

naturalne i zdrowie oraz jakość życia, zasoby

naturalne i zdrowie oraz jakość życia, zasoby

naturalne i odpady.

naturalne i odpady.

UNIA EUROPEJSKA

UNIA EUROPEJSKA

Ochrona środowiska w Traktacie o

Ochrona środowiska w Traktacie o

Utworzeniu Wspólnoty

Utworzeniu Wspólnoty

Europejskiej (TWE)

Europejskiej (TWE)

Wszelkie działania z zakresu ochrony

Wszelkie działania z zakresu ochrony

środowiska podejmowane przez Wspólnoty

środowiska podejmowane przez Wspólnoty

Europejskie znajdują podstawę prawną w

Europejskie znajdują podstawę prawną w

Traktacie o Utworzeniu Wspólnoty

Traktacie o Utworzeniu Wspólnoty

Europejskiej (Treaty Establishing the

Europejskiej (Treaty Establishing the

European Community) zwanym potocznie

European Community) zwanym potocznie

„Traktatem Rzymskim”. Dokument ten od

„Traktatem Rzymskim”. Dokument ten od

momentu podpisania (w 1952) był

momentu podpisania (w 1952) był

wielokrotnie zmieniany. Zmianie uległa nawet

wielokrotnie zmieniany. Zmianie uległa nawet

nazwa aktu- wymienioną pierwotnie w tytule

nazwa aktu- wymienioną pierwotnie w tytule

Europejską Wspólnotę Gospodarczą

Europejską Wspólnotę Gospodarczą

zastąpiono Wspólnotą Europejską.

zastąpiono Wspólnotą Europejską.

Cele i wspólnotowej polityki w zakresie

Cele i wspólnotowej polityki w zakresie

ochrony środowiska

ochrony środowiska

•

ochrona, zachowanie i polepszenie jakości środowiska;

ochrona, zachowanie i polepszenie jakości środowiska;

•

ochrona zdrowia ludzkiego;

ochrona zdrowia ludzkiego;

•

ostrożne i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych;

ostrożne i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych;

•

podejmowanie działań zmierzających do rozwiązywania

podejmowanie działań zmierzających do rozwiązywania

regionalnych i światowych problemów związanych ze środowiskiem.

regionalnych i światowych problemów związanych ze środowiskiem.

Zasady wspólnotowej polityki w zakresie

Zasady wspólnotowej polityki w zakresie

ochrony środowiska:

ochrony środowiska:

•

zasada ostrożności (precautionary principle),

zasada ostrożności (precautionary principle),

•

zasada zapobiegania,

zasada zapobiegania,

•

zasada unieszkodliwiania zanieczyszczeń u źródła,

zasada unieszkodliwiania zanieczyszczeń u źródła,

•

zasada „zanieczyszczający płaci”(polluter pay principle)

zasada „zanieczyszczający płaci”(polluter pay principle)

Kształtując politykę w zakresie

Kształtując politykę w zakresie

ochrony środowiska organy

ochrony środowiska organy

Wspólnoty powinny brać pod

Wspólnoty powinny brać pod

uwagę:

uwagę:

•

potencjalne korzyści i koszty podjęcia i

potencjalne korzyści i koszty podjęcia i

niepodjęcia działań,

niepodjęcia działań,

•

rozwój ekonomiczny i społeczny Wspólnoty

rozwój ekonomiczny i społeczny Wspólnoty

oraz jej poszczególnych regionów,

oraz jej poszczególnych regionów,

•

różnice występujące w środowisku

różnice występujące w środowisku

naturalnym w poszczególnych częściach

naturalnym w poszczególnych częściach

Wspólnoty.

Wspólnoty.

Ochrona środowiska w UE

Ochrona środowiska w UE

•

1957 – Traktat Rzymski – brak ustaleń odnośnie ekologii

1957 – Traktat Rzymski – brak ustaleń odnośnie ekologii

•

Lata ’70 XX w. – pojawia się potrzeba ustalenia wspólnej polityki ekologicznej

Lata ’70 XX w. – pojawia się potrzeba ustalenia wspólnej polityki ekologicznej

•

1987 – Jednolity Akt Europejski o ochronie środowiska. Uruchomiono dwa

1987 – Jednolity Akt Europejski o ochronie środowiska. Uruchomiono dwa

programy badawcze:

programy badawcze:

–

STEP

STEP

–

EPOCH

EPOCH

•

1988 – Dyrektywa w sprawie ochrony środowiska

1988 – Dyrektywa w sprawie ochrony środowiska

•

1990 – szczyt w Dublinie – przepisy o ochronie środowiska uznano za

1990 – szczyt w Dublinie – przepisy o ochronie środowiska uznano za

najważniejsze we wspólnej polityce UE

najważniejsze we wspólnej polityce UE

•

1991 – rolnictwo, rynek wewnętrzny, transport i energetyka zostały objęte

1991 – rolnictwo, rynek wewnętrzny, transport i energetyka zostały objęte

polityką ochrony środowiska

polityką ochrony środowiska

•

1992 - Traktat z Maastricht – polityka ekologiczna jest stałym zadaniem i

1992 - Traktat z Maastricht – polityka ekologiczna jest stałym zadaniem i

celem Unii Europejskie

celem Unii Europejskie

•

1993 – utwoerzenie Europejskiej Agencji ds. Środowiska Naturalnego

1993 – utwoerzenie Europejskiej Agencji ds. Środowiska Naturalnego

–

Zielona Księga

Zielona Księga

–

Program Life

Program Life

–

Fundusze Strukturalne

Fundusze Strukturalne

–

Fundusz Spójnośc

Fundusz Spójnośc

–

Oznaczenie produktów przyjaznych środowisku

Oznaczenie produktów przyjaznych środowisku

•

1995 – oznakowanie przedsiębiorstw przyjaznych środowisku

1995 – oznakowanie przedsiębiorstw przyjaznych środowisku

Przepisy prawne dotyczące ochrony

Przepisy prawne dotyczące ochrony

środowiska w UE to około 300 aktów

środowiska w UE to około 300 aktów

prawnych obejmujących dyrektywy,

prawnych obejmujących dyrektywy,

rozporządzenia i zalecenia. Dlatego

rozporządzenia i zalecenia. Dlatego

przepisy podzielono na 6 dużych grup

przepisy podzielono na 6 dużych grup

:

:

•

Ochrona słodkich i słonych wód

Ochrona słodkich i słonych wód

•

Ochrona czystości atmosfery

Ochrona czystości atmosfery

•

Ograniczenie hałasu

Ograniczenie hałasu

•

Zagospodarowanie odpadów

Zagospodarowanie odpadów

•

Produkty chemiczne

Produkty chemiczne

•

Ochrona przyrody

Ochrona przyrody

Jedenaście ekologicznych

Jedenaście ekologicznych

przykazań unii europejskiej

przykazań unii europejskiej

1. Lepiej zapobiegać niż leczyć

1. Lepiej zapobiegać niż leczyć

2. Należy uwzględniać skutki oddziaływania na środowisko w możliwie wczesnym stadium podejmowania decyzji

2. Należy uwzględniać skutki oddziaływania na środowisko w możliwie wczesnym stadium podejmowania decyzji

3. Trzeba unikać eksploatowania przyrody powodującego znaczne naruszanie równowagi ekologicznej

3. Trzeba unikać eksploatowania przyrody powodującego znaczne naruszanie równowagi ekologicznej

4. Należy podnieść poziom wiedzy naukowej, by umożliwić podejmowanie właściwych działań

4. Należy podnieść poziom wiedzy naukowej, by umożliwić podejmowanie właściwych działań

5. Koszty zapobiegania i usuwania szkód ekologicznych powinien ponosić sprawca zanieczyszczenia

5. Koszty zapobiegania i usuwania szkód ekologicznych powinien ponosić sprawca zanieczyszczenia

6. Działania w jednym państwie członkowskim nie powinny powodować pogorszenia stanu środowiska w innym

6. Działania w jednym państwie członkowskim nie powinny powodować pogorszenia stanu środowiska w innym

7. Polityka ekologiczna państw członkowskich w zakresie ochrony środowiska musi uwzględnić interesy państw rozwijających się

7. Polityka ekologiczna państw członkowskich w zakresie ochrony środowiska musi uwzględnić interesy państw rozwijających się

8. Państwa Unii Europejskiej powinny wspierać ochronę środowiska w skali międzynarodowej i globalnej

8. Państwa Unii Europejskiej powinny wspierać ochronę środowiska w skali międzynarodowej i globalnej

9. Ochrona środowiska jest obowiązkiem każdego, zatem konieczna jest edukacja w tym zakresie

9. Ochrona środowiska jest obowiązkiem każdego, zatem konieczna jest edukacja w tym zakresie

10. Środki ochrony środowiska powinny być stosowane odpowiednio do rodzaju zanieczyszczenia, oddziałania oraz obszaru

10. Środki ochrony środowiska powinny być stosowane odpowiednio do rodzaju zanieczyszczenia, oddziałania oraz obszaru

geograficznego, który mają chronić. Zasada ta znana jest jako zasada subsydiarności

geograficznego, który mają chronić. Zasada ta znana jest jako zasada subsydiarności

11. Krajowe programy dotyczące środowiska powinny być koordynowane na podstawie wspólnych długoterminowych

11. Krajowe programy dotyczące środowiska powinny być koordynowane na podstawie wspólnych długoterminowych

programów, a krajowa polityka ekologiczna - harmonizowana w ramach Wspólnot Europejskich

programów, a krajowa polityka ekologiczna - harmonizowana w ramach Wspólnot Europejskich

Europejska Agencja

Europejska Agencja

Środowiska

Środowiska

•

Europejska Agencja Środowiska została ustanowiona w 1990 r.

Europejska Agencja Środowiska została ustanowiona w 1990 r.

•

W 1993 r. podjęto decyzję o lokalizacji jej siedziby w Kopenhadze, a już w

W 1993 r. podjęto decyzję o lokalizacji jej siedziby w Kopenhadze, a już w

następnym roku Agencja rozpoczęła swą działalność.

następnym roku Agencja rozpoczęła swą działalność.

•

Jej zadaniem jest dostarczanie rzetelnych informacji w celu wspierania

Jej zadaniem jest dostarczanie rzetelnych informacji w celu wspierania

zrównoważonego rozwoju i pomocy w osiągnięciu znaczącej i wymiernej

zrównoważonego rozwoju i pomocy w osiągnięciu znaczącej i wymiernej

poprawy stanu środowiska europejskiego.

poprawy stanu środowiska europejskiego.

•

Do zadań Agencji należą również:

Do zadań Agencji należą również:

–

koordynacja Europejskiej Środowiskowej Sieci Informatyczno-Obserwacyjnej

koordynacja Europejskiej Środowiskowej Sieci Informatyczno-Obserwacyjnej

(EIONET) i systemu informacji

(EIONET) i systemu informacji

–

gromadzenie i analiza danych z dziedziny środowiska pochodzących od służb

gromadzenie i analiza danych z dziedziny środowiska pochodzących od służb

Komisji Europejskiej, krajów członkowskich EEA, organizacji międzynarodowych,

Komisji Europejskiej, krajów członkowskich EEA, organizacji międzynarodowych,

konwencji i na podstawie porozumień

konwencji i na podstawie porozumień

–

odpowiednie doradztwo przy opracowywaniu polityki i strategii oraz

odpowiednie doradztwo przy opracowywaniu polityki i strategii oraz

–

zapewnianie powszechnego dostępu do powyższych i innych informacji.

zapewnianie powszechnego dostępu do powyższych i innych informacji.

Kraje EEA

Kraje EEA

Sygnały Środowiska - Wskaźniki

Sygnały Środowiska - Wskaźniki

kluczowe

kluczowe

Strategia EEA na lata 2004-

Strategia EEA na lata 2004-

2008

2008

•

Agencja działa w czterech głównych obszarach

Agencja działa w czterech głównych obszarach

tematycznych tj.:

tematycznych tj.:

–

zmiany klimatyczne

zmiany klimatyczne

–

utrata różnorodności biologicznej i zrozumienia zmian

utrata różnorodności biologicznej i zrozumienia zmian

przestrzennych

przestrzennych

–

ochrona zdrowia ludzkiego i jakości życia

ochrona zdrowia ludzkiego i jakości życia

–

gospodarka zasobami naturalnymi i odpadami.

gospodarka zasobami naturalnymi i odpadami.

Strategia EEA na

Strategia EEA na

lata

lata

2004-2008

2004-2008

Strategia EEA na lata 2004-2008

Strategia EEA na lata 2004-2008

Strategia EEA na lata 2004-

Strategia EEA na lata 2004-

2008

2008

•

Powstrzymywanie zmian klimatycznych

Powstrzymywanie zmian klimatycznych

–

Ocena postępu w stosunku do celów wyznaczonych w protokole z Kyoto

Ocena postępu w stosunku do celów wyznaczonych w protokole z Kyoto

oraz wspólne ponoszenie ciężarów towarzyszące realizacji celów

oraz wspólne ponoszenie ciężarów towarzyszące realizacji celów

–

Wpływ zmian klimatycznych, adaptacja i możliwe scenariusze

Wpływ zmian klimatycznych, adaptacja i możliwe scenariusze

•

Zapobieganie utracie bioróżnorodności i zrozumienie zmian

Zapobieganie utracie bioróżnorodności i zrozumienie zmian

przestrzennych

przestrzennych

–

Bioróżnorodność

Bioróżnorodność

–

Oceny zmian krajobrazowych i przestrzennych

Oceny zmian krajobrazowych i przestrzennych

•

Ochrona zdrowia ludzkiego i jakości życia

Ochrona zdrowia ludzkiego i jakości życia

–

Środowisko i zdrowie ludzi

Środowisko i zdrowie ludzi

–

Chemikalia

Chemikalia

–

Jakość wody i dyrektywa

Jakość wody i dyrektywa

–

ramowa wodna

ramowa wodna

–

Środowisko morskie

Środowisko morskie

–

Jakość powietrza

Jakość powietrza

–

Obszary miejskie i hałas

Obszary miejskie i hałas

–

Zagrożenia naturalne i technologiczne

Zagrożenia naturalne i technologiczne

Lasy wokół stolic

Lasy wokół stolic

europejskich

europejskich

Lasy wokół stolic

Lasy wokół stolic

europejskich

europejskich

Lasy wokół stolic

Lasy wokół stolic

europejskich

europejskich

Strategia EEA na lata 2004-

Strategia EEA na lata 2004-

2008

2008

•

Zrównoważone wykorzystanie i

Zrównoważone wykorzystanie i

gospodarowanie zasobami naturalnymi i

gospodarowanie zasobami naturalnymi i

odpadami

odpadami

–

Ocena przepływu odpadów i materiałów

Ocena przepływu odpadów i materiałów

–

Informacja na temat najlepszych praktyk

Informacja na temat najlepszych praktyk

EEA w szerszym świecie

EEA w szerszym świecie

•

W okresie następnych pięciu lat

W okresie następnych pięciu lat

do priorytetów Agencji należeć

do priorytetów Agencji należeć

będą:

będą:

–

Wspieranie szerszej polityki sąsiedzkiej UE

Wspieranie szerszej polityki sąsiedzkiej UE

–

Wsparcie zewnętrznego wymiaru

Wsparcie zewnętrznego wymiaru

zrównoważonego rozwoju UE

zrównoważonego rozwoju UE

–

Rozwijanie partnerstwa dla wsparcia

Rozwijanie partnerstwa dla wsparcia

globalnego zarządzania środowiskiem

globalnego zarządzania środowiskiem

Wspieranie zrównoważonego

Wspieranie zrównoważonego

rozwoju i polityk

rozwoju i polityk

środowiskowych:

środowiskowych:

•

Zrównoważony rozwój

Zrównoważony rozwój

•

Wyzwania związane z rozszerzeniem UE

Wyzwania związane z rozszerzeniem UE

•

Regularne oceny przekrojowe

Regularne oceny przekrojowe

•

Oceny sektorowe

Oceny sektorowe

•

Analizy efektywności polityki

Analizy efektywności polityki

•

Nowe zagadnienia, programy badań i wczesne

Nowe zagadnienia, programy badań i wczesne

ostrzeganie

ostrzeganie

•

Scenariusze i studia prognostyczne

Scenariusze i studia prognostyczne

Prognoza

Prognoza

budżetu

budżetu

Główne wnioski i kluczowe

Główne wnioski i kluczowe

przesłania

przesłania

Główne wnioski i kluczowe przesłania

Główne wnioski i kluczowe przesłania

Główne wnioski i kluczowe przesłania

Główne wnioski i kluczowe przesłania

Główne wnioski i kluczowe przesłania

Główne wnioski i kluczowe przesłania

Procesy zachodzące w Polsce po

Procesy zachodzące w Polsce po

UNCED ’92

UNCED ’92

•

Polska polityka ekologiczna

Polska polityka ekologiczna

•

Udział Polski w programach

Udział Polski w programach

regionalnych

regionalnych

•

Współpraca z NGO’s

Współpraca z NGO’s

•

Wzmacnianie roli biznesu i przemysłu

Wzmacnianie roli biznesu i przemysłu

•

Rola sektora naukowego

Rola sektora naukowego

•

Współpraca międzynarodowa

Współpraca międzynarodowa

Priorytetowe działania na rzecz

Priorytetowe działania na rzecz

ekorozwoju

ekorozwoju

•

Trwałe rolnictwo

Trwałe rolnictwo

•

Rozwiązanie problemu transportu

Rozwiązanie problemu transportu

miejskiego

miejskiego

•

Wdrożenie zbywalnych pozwoleń na

Wdrożenie zbywalnych pozwoleń na

emisję

emisję

•

Wypracowanie modelu nowoczesnego

Wypracowanie modelu nowoczesnego

leśnictwa zgodnego z potrzebami

leśnictwa zgodnego z potrzebami

ochrony bioróżnorodności

ochrony bioróżnorodności

•

"Ekologizacja" programów nauczania

"Ekologizacja" programów nauczania

Przykłady osiągnięć na polu

Przykłady osiągnięć na polu

wdrażania Agendy 21

wdrażania Agendy 21

•

Ruch Czystszej Produkcji w

Ruch Czystszej Produkcji w

Polsce

Polsce

–

Program Agendy 21 realizowany jest w

Program Agendy 21 realizowany jest w

Polsce dwoma ścieżkami:

Polsce dwoma ścieżkami:

–

edukacyjno-wdrożeniową

edukacyjno-wdrożeniową

–

budowy i wdrażania w zakładach

budowy i wdrażania w zakładach

uczestniczących w programie "Systemu

uczestniczących w programie "Systemu

Zarządzania Środowiskiem Naturalnym w

Zarządzania Środowiskiem Naturalnym w

Przemyśle"

Przemyśle"

Cele Agendy 21

Cele Agendy 21

•

Cele Agendy w realizacji Programu

Cele Agendy w realizacji Programu

Czystszej Produkcji:

Czystszej Produkcji:

–

wzrost udziału głównych grup społecznych:

wzrost udziału głównych grup społecznych:

biznesu i przemysłu

biznesu i przemysłu

–

zwiększenie świadomości ekologicznej i

zwiększenie świadomości ekologicznej i

udziału w podejmowaniu decyzji głównych

udziału w podejmowaniu decyzji głównych

grup społecznych

grup społecznych

–

poprawienie efektywności ekonomicznej

poprawienie efektywności ekonomicznej

–

promowanie zrównoważonych wzorców

promowanie zrównoważonych wzorców

produkcji i konsumpcji

produkcji i konsumpcji

Bariery i utrudnienia we

Bariery i utrudnienia we

wdrażaniu postanowień Rio

wdrażaniu postanowień Rio

•

Brak dobrych wzorców w Unii Europejskiej i jej wysoce skomplikowana i

Brak dobrych wzorców w Unii Europejskiej i jej wysoce skomplikowana i

kosztowna polityka rolna. Konkurencja ze strony tanich importowanych

kosztowna polityka rolna. Konkurencja ze strony tanich importowanych

produktów rolnych dalekich od spełniania standardów żywności ekologicznej.

produktów rolnych dalekich od spełniania standardów żywności ekologicznej.

•

Trudna do kontrolowania, masowa motoryzacja oparta na najtańszych

Trudna do kontrolowania, masowa motoryzacja oparta na najtańszych

modelach samochodów.

modelach samochodów.

•

Przeładowanie pracą parlamentu dokonującego gruntownej reformy prawa

Przeładowanie pracą parlamentu dokonującego gruntownej reformy prawa

we wszystkich dziedzinach życia społecznego. Przyjęty przez rząd priorytet

we wszystkich dziedzinach życia społecznego. Przyjęty przez rząd priorytet

prac legislacyjnych dotyczących aproksymacji do prawa europejskiego, które

prac legislacyjnych dotyczących aproksymacji do prawa europejskiego, które

zostawia niewielki margines swobody w stosowaniu rynkowych narzędzi

zostawia niewielki margines swobody w stosowaniu rynkowych narzędzi

polityki ochrony środowiska.

polityki ochrony środowiska.

•

Trudności okresu transformacji, jaką przechodzi gospodarka leśna i związana

Trudności okresu transformacji, jaką przechodzi gospodarka leśna i związana

z nimi ostrożność w budowaniu kompromisu pomiędzy tradycyjnymi

z nimi ostrożność w budowaniu kompromisu pomiędzy tradycyjnymi

funkcjami produkcyjnymi a środowiskotwórczymi. Wspomniane w punkcie

funkcjami produkcyjnymi a środowiskotwórczymi. Wspomniane w punkcie

2.4 problemy wokół Białowieskiego PN i Mazurskiego Parku Krajobrazowego

2.4 problemy wokół Białowieskiego PN i Mazurskiego Parku Krajobrazowego

związane były z silną pozycją społeczną pracowników gospodarki leśnej,

związane były z silną pozycją społeczną pracowników gospodarki leśnej,

która musiałaby w przypadku rozszerzenia ochrony ulec poważnym

która musiałaby w przypadku rozszerzenia ochrony ulec poważnym

modyfikacjom.

modyfikacjom.

•

Inercja środowisk szkolnych, które -- podobnie jak leśnictwo -- muszą stawić

Inercja środowisk szkolnych, które -- podobnie jak leśnictwo -- muszą stawić

czoło wyzwaniom transformacji systemowej. Poczucie krzywdy i

czoło wyzwaniom transformacji systemowej. Poczucie krzywdy i

niedoinwestowania szkolnictwa.

niedoinwestowania szkolnictwa.

ZGODNOŚĆ POLSKIEGO PRAWA

ZGODNOŚĆ POLSKIEGO PRAWA

OCHRONY ŚRODOWISKA Z

OCHRONY ŚRODOWISKA Z

PRAWEM UNII EUROPEJSKIEJ

PRAWEM UNII EUROPEJSKIEJ

•

Niezbędnym warunkiem członkostwa

Niezbędnym warunkiem członkostwa

Polski w Unii było dostosowanie jej

Polski w Unii było dostosowanie jej

prawnego porządku do

prawnego porządku do

obowiązującego prawa UE najpóźniej

obowiązującego prawa UE najpóźniej

do dnia akcjesji.

do dnia akcjesji.

Dostosowanie polegały na :

Dostosowanie polegały na :

•

wprowadzeniu zmian w polityce

wprowadzeniu zmian w polityce

ekologicznej, tj.: obniżeniu zużycia

ekologicznej, tj.: obniżeniu zużycia

energii i materiałów

energii i materiałów

•

dostosowaniu polskiego prawa do

dostosowaniu polskiego prawa do

prawa wspólnotowego

prawa wspólnotowego

Polska – cele i zadania 1/2

Polska – cele i zadania 1/2

•

Włączenie aspektów ekologicznych do

Włączenie aspektów ekologicznych do

polityk sektorowych

polityk sektorowych

•

Aktywizacja rynku do działań na rzecz

Aktywizacja rynku do działań na rzecz

środowiska (partnerstwo z biznesem,

środowiska (partnerstwo z biznesem,

kształtowanie postaw konsumentów,

kształtowanie postaw konsumentów,

ograniczenie subsydiów szkodliwych dla

ograniczenie subsydiów szkodliwych dla

środowiska, ekologizacja sektora

środowiska, ekologizacja sektora

finansowego, odpowiedzialność za skutki

finansowego, odpowiedzialność za skutki

środowiskowe realizowanych przedsięwzięć)

środowiskowe realizowanych przedsięwzięć)

Polska – cele i zadania 2/2

Polska – cele i zadania 2/2

•

Mechanizmy ekonomiczne i sposoby

Mechanizmy ekonomiczne i sposoby

finansowania

finansowania

•

Wzmocnienie instytucjonalne

Wzmocnienie instytucjonalne

•

Udział społeczeństwa

Udział społeczeństwa

•

Ekologizacja planowania przestrzennego

Ekologizacja planowania przestrzennego

i zagospodarowywania terenu

i zagospodarowywania terenu

•

Rozwój badań i postęp techniczny

Rozwój badań i postęp techniczny

•

Współpraca międzynarodowa

Współpraca międzynarodowa

Założenia UE względem

Założenia UE względem

poprawy środowiska i jakości

poprawy środowiska i jakości

życia obywateli

życia obywateli

Założenia VI programu Wspólnot Europejskich

Założenia VI programu Wspólnot Europejskich

w dziedzinie ochrony środowiska do 2020 r.

w dziedzinie ochrony środowiska do 2020 r.

•

Znaczny wzrost lesistości Europy w PL wzrost

Znaczny wzrost lesistości Europy w PL wzrost

z 28,5% w 2001 do 30% w 2020

z 28,5% w 2001 do 30% w 2020

•

Utworzenie Europejskiej sieci ekologicznej

Utworzenie Europejskiej sieci ekologicznej

NATURA 2000 obejmującej 15% UE

NATURA 2000 obejmującej 15% UE

•

Ochrona terenów wodno-błotnych

Ochrona terenów wodno-błotnych

•

Poprawa stanu czystości wód

Poprawa stanu czystości wód

powierzchniowych

powierzchniowych

Cele średniookresowe do

Cele średniookresowe do

2010

2010

•

Renaturalizacja i poprawa stanu

Renaturalizacja i poprawa stanu

zanieczyszczonych ekosystemów i siedlisk

zanieczyszczonych ekosystemów i siedlisk

•

Rozszerzenie ochrony gatunków roślin i

Rozszerzenie ochrony gatunków roślin i

zwierząt zagrożonych wyginięciem

zwierząt zagrożonych wyginięciem

•

Rozwój prac badawczych w zakresie oceny

Rozwój prac badawczych w zakresie oceny

stanu zagrożeń dla środowiska

stanu zagrożeń dla środowiska

•

Utrzymanie urozmaiconego krajobrazu z

Utrzymanie urozmaiconego krajobrazu z

gospodarstwami rolnymi średniej wielkości

gospodarstwami rolnymi średniej wielkości

•

Podniesienie poziomu świadomości

Podniesienie poziomu świadomości

ekologicznej społeczeństwa

ekologicznej społeczeństwa

Metody realizacji celów polityki

Metody realizacji celów polityki

ekologicznej

ekologicznej

•

Dobre praktyki gospodarowania i

Dobre praktyki gospodarowania i

systemów zarządzania środowiskowego

systemów zarządzania środowiskowego

•

Uwzględnianie założeń zrównoważonego

Uwzględnianie założeń zrównoważonego

rozwoju podczas formułowania planów i

rozwoju podczas formułowania planów i

strategii

strategii

•

Zapobieganie jest korzystniejsze od

Zapobieganie jest korzystniejsze od

usuwania skutków, gdyż łatwiej jest

usuwania skutków, gdyż łatwiej jest

zaradzać zanieczyszczeniom u źródła niż

zaradzać zanieczyszczeniom u źródła niż

zwalczać ich skutki

zwalczać ich skutki

•

Objęcie całej Unii Europejskiej spójną polityką

Objęcie całej Unii Europejskiej spójną polityką

ochrony środowiska jest wskazane, ponieważ

ochrony środowiska jest wskazane, ponieważ

wszystkim obywatelom UE przysługuje prawo do

wszystkim obywatelom UE przysługuje prawo do

równego poziomu ochrony środowiska, natomiast

równego poziomu ochrony środowiska, natomiast

przedsiębiorstwom prawo do prowadzenia swej

przedsiębiorstwom prawo do prowadzenia swej

działalności na takich samych, konkurencyjnych

działalności na takich samych, konkurencyjnych

warunkach

warunkach

•

żadne propozycje przepisów prawnych nie są

żadne propozycje przepisów prawnych nie są

przedstawiane bez uprzednich konsultacji z

przedstawiane bez uprzednich konsultacji z

zainteresowanymi stronami, którymi są

zainteresowanymi stronami, którymi są

organizacje pozarządowe, stowarzyszenia

organizacje pozarządowe, stowarzyszenia

obywateli oraz eksperci

obywateli oraz eksperci

•

Polityka ochrony środowiska jest opracowywana,

Polityka ochrony środowiska jest opracowywana,

realizowana i oceniana przez instytucje UE

realizowana i oceniana przez instytucje UE

(Parlament Europejski, Radę i Komisję) oraz przez

(Parlament Europejski, Radę i Komisję) oraz przez

rządy poszczególnych państw członkowskich.

rządy poszczególnych państw członkowskich.

Podczas tego procesu mogą one zwrócić się do

Podczas tego procesu mogą one zwrócić się do

Europejskiej Agencji Środowiska w Kopenhadze o

Europejskiej Agencji Środowiska w Kopenhadze o

dostarczenie niezależnych informacji na temat

dostarczenie niezależnych informacji na temat

środowiska. Agencja ta skupia 31 państw: 25

środowiska. Agencja ta skupia 31 państw: 25

państw członkowskich Unii Europejskiej oraz

państw członkowskich Unii Europejskiej oraz

Bułgarię, Islandię, Liechtenstein, Norwegię,

Bułgarię, Islandię, Liechtenstein, Norwegię,

Rumunię i Turcję. W pracach agencji uczestniczą

Rumunię i Turcję. W pracach agencji uczestniczą

również Szwajcaria i kraje Półwyspu Bałkańskiego

również Szwajcaria i kraje Półwyspu Bałkańskiego

Podstawowe cechy polityki

Podstawowe cechy polityki

ochrony środowiska Wspólnoty

ochrony środowiska Wspólnoty

•

Ponadnarodowość – ekologiczny dorobek

Ponadnarodowość – ekologiczny dorobek

prawny Wspólnoty oparty jest na VII Zasadzie

prawny Wspólnoty oparty jest na VII Zasadzie

Deklaracji o Środowisku Naturalnym I Rozwoju

Deklaracji o Środowisku Naturalnym I Rozwoju

z Rio de Janeiro 1990 „..państwa mają

z Rio de Janeiro 1990 „..państwa mają

wspólną, lecz zróżnicowana odpowiedzialość..”

wspólną, lecz zróżnicowana odpowiedzialość..”

•

przeświadczenie, że wzrost gospodarczy,

przeświadczenie, że wzrost gospodarczy,

postęp społeczny i ochrona środowiska w

postęp społeczny i ochrona środowiska w

równym stopniu przyczyniają się do poprawy

równym stopniu przyczyniają się do poprawy

jakości naszego życia.

jakości naszego życia.

•

Zrównoważony rozwój

Zrównoważony rozwój

3 zasady polityki

3 zasady polityki

zrównoważonego rozwoju w

zrównoważonego rozwoju w

prawie wspólnotowym

prawie wspólnotowym

•

Długookresowa zmiana konsumpcji,

Długookresowa zmiana konsumpcji,

produkcji oraz stylu życia

produkcji oraz stylu życia

•

Zasada integracji oraz sybsydiarności

Zasada integracji oraz sybsydiarności

•

Wykorzystania swoistego zestawu

Wykorzystania swoistego zestawu

instrumentów prawnych do

instrumentów prawnych do

zapewnienia realizacji tych celów

zapewnienia realizacji tych celów

Działania Wspólnoty w zakresie

Działania Wspólnoty w zakresie

obowiązującego systemu prawnego

obowiązującego systemu prawnego

ochrony środowiska

ochrony środowiska

•

Rozwijanie i harmonizowanie

Rozwijanie i harmonizowanie

poszczególnych standardów ochrony

poszczególnych standardów ochrony

środowiska

środowiska

•

Wprowadzanie zharmonizowanego

Wprowadzanie zharmonizowanego

systemu oceny wpływu określonych

systemu oceny wpływu określonych

przedsięwzięć na środowisko naturalne

przedsięwzięć na środowisko naturalne

•

Tworzenie instytucjonalnego oraz

Tworzenie instytucjonalnego oraz

finansowego wsparcia dla programów i

finansowego wsparcia dla programów i

inicjatyw proekologicznych

inicjatyw proekologicznych

Wyzwania dla ochrony

Wyzwania dla ochrony

środowiska w oczach UE

środowiska w oczach UE

•

problem zmian klimatycznych

problem zmian klimatycznych

•

zanikanie różnorodności biologicznej

zanikanie różnorodności biologicznej

•

zagrożenie dla zdrowia ludzkiego

zagrożenie dla zdrowia ludzkiego

wynikające z zanieczyszczenia

wynikające z zanieczyszczenia

środowiska

środowiska

•

niewłaściwe wykorzystanie zasobów

niewłaściwe wykorzystanie zasobów

naturalnych

naturalnych

•

wytwarzanie zbyt dużej ilości odpadów

wytwarzanie zbyt dużej ilości odpadów

Austria

Austria

•

Wzrost ilości przedsiębiorstw używających

Wzrost ilości przedsiębiorstw używających

proekologicznych technologii – w 2003 54%

proekologicznych technologii – w 2003 54%

(rocznie 10% wzrost exportu towarów

(rocznie 10% wzrost exportu towarów

wyprodukowanych w „czystych” technologiach)

wyprodukowanych w „czystych” technologiach)

•

Export technologii z Austrii 1,6 miliarda€ w

Export technologii z Austrii 1,6 miliarda€ w

2003 r. (40% zakupiły UE15 z czego 22%

2003 r. (40% zakupiły UE15 z czego 22%

Niemcy)

Niemcy)

•

Popyt na „czyste technologie” generowany

Popyt na „czyste technologie” generowany

przez dopłaty z UE oraz regulacje prawa

przez dopłaty z UE oraz regulacje prawa

Europejskiego.

Europejskiego.

Rozwój produkcji „czystych”

Rozwój produkcji „czystych”

technologii w Austrii

technologii w Austrii

Hiszpania - Galicja

Hiszpania - Galicja

•

Zbudowano:

Zbudowano:

–

10 oczyszczalni wokół ujścia rzeki Vigo,

10 oczyszczalni wokół ujścia rzeki Vigo,

która słynie z łowisk małż

która słynie z łowisk małż

–

liczne stacje przerabiające papier,

liczne stacje przerabiające papier,

plastik i inne odpady niepłynne

plastik i inne odpady niepłynne

–

w latach 1998-2000, "Zakład Utylizacji

w latach 1998-2000, "Zakład Utylizacji

Odpadów Komunalnych Cerceda"

Odpadów Komunalnych Cerceda"

Udział nakładów na rozwój

Udział nakładów na rozwój

ekologicznych technologii w PKB

ekologicznych technologii w PKB

krajów UE

krajów UE

Rozwój proekologicznych

Rozwój proekologicznych

technologii na świecie

technologii na świecie

Dziękujemy za

Dziękujemy za

uwagę!

uwagę!





Życzymy miłego dnia

Życzymy miłego dnia





Bibliografia

Bibliografia

•

Raport Instytutu Austriackiego dot. Ochrony

Raport Instytutu Austriackiego dot. Ochrony

środowiska luty 2006

środowiska luty 2006

•

EEA Raport ’01 2006

EEA Raport ’01 2006

•

Polityka ekologiczna państwa 2003-2006 z

Polityka ekologiczna państwa 2003-2006 z

perspektywą na lata 2007-2010 – Rada Ministrów

perspektywą na lata 2007-2010 – Rada Ministrów

•

Środowisko, w którym warto żyć - wkład Unii

Europejskiej – praca naukowa Komisji Europejskiej

•

Wikipedia

•

Paweł Wład – „Człowiek gospodarzem ziemii” –

ORTUS 2004