Chemioterapia
uogólnionego raka piersi
Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld
Klinika Nowotworów Piersi i
Chirurgii Rekonstrukcyjnej
Centrum Onkologii -
Warszawa
Rak piersi 2002
ŚWIAT:
Zachorowalność na świecie – 796 000
314 000 zgonów rocznie z powodu
raka piersi
POLSKA:
Zachorowalność 9 200
4 750 zgonów rocznie
Uogólniony rak piersi 2002
Leczenie jest całkowicie paliatywne
Mediana przeżycia około 2 lat
Znaczne indywidualne rozbieżności w
zakresie długości przeżycia
Przede wszystkim należy wyczerpać
możliwości leczenia hormonalnego
Wyznacznikiem leczenia jest zwolnienie
naturalnego przebiegu choroby, a nie
odsetek odpowiedzi na leczenie
Nie ma potrzeby zbytnio się śpieszyć z
włączeniem chemioterapii
Uogólniony rak piersi
mediana przeżyć 18-24 m-ce
zmiany kostne 18-30 m-cy
narządy miąższowe 6-13 m-cy
przeżycia >10 lat 3% chorych
Chemioterapia
uogólnionego raka piersi
Jakie leki?
Jakie dawki?
Jak długo?
Jaka sekwencja?
Jakie jest miejsce trastuzumabu?
Jakie jest miejsce chemioterapii
wysokodawkowej z następowym
przeszczepem komórek macierzystych?
Jakie leki i programy?
Analizy badań klinicznych nie wykazują
wydłużenia przeżyć w przypadku
zastosowania programów wielolekowych
w porównaniu z monoterapią
Terapia sekwencyjna jest
Lepiej tolerowana
Mniej toksyczna
Lepsza jest jakość życia leczonych
Programy leczenia –
uogólniony rak piersi
AT /ET
AC /EC
ADM +VNR
ADM +Paklitaksel
FAC /FEC
MTZ +
kombinacje
CMF/CMFVP
VNR + 5-Fu
VNR + Docetaksel
Docetaksel
Paklitaksel
VNR
DDP i kombinacje
MV
MMM
Chemioterapia paliatywna
Przed podjęciem decyzji konieczne
przeanalizowanie ryzyka i korzyści
dla pacjentki
E1193: ADM vs Paklitaksel vs
AT
Liczba
pacjentek
109
169
135
CR + PR
34%
35%
46%
(<0,01)
TTTF
(m-ce)
6,2
5,9
8,0
(<0,01)
Czas
przeżycia
20,1
22,2
22,4
Odpowiedź na następowe leczenie:
T A 14%;
A T
20%
Sledge et al., Proc ASCO
1997
VAC vs ADM w niskich
dawkach
VAC
(2/50/600q21)
N=66
ADM
(20/tydzień)
N=62
Średni wiek
56
59
Chth
adjuwantowa
8
17
CR+PR
8+16 (36%)
6+13 (31%)
Czas trwania
odpowiedzi
8,0 7,0
11,5 5,0
Mediana
przeżycia
12,5
11
Gunderson et al., Eur J Cancer Clin
Oncol 1985
Wyniki leczenia
„nowymi”programami
ADM + Taxoter (I rzut chth)
OR -
70 % ( CR - 26% )
mediana TTP - 43 tygodnie
mediana OS -
76 tygodni
Taxoter + DDP
OR -
48 %
mediana TTP: 19 tygodni
mediana OS : 43 tygodni
Taxoter +VNR
OR -
66%
mediana TTP - 22 tygodni
mediana OS - 32,5 tygodni
VNR +5-Fu (5-cio dniowy wlew ciągły)
OR -
48 %
mediana TTP: 24 tygodnie
mediana OS : 41tygodnie
Chemioterapia w wysokich
dawkach
DFS mc OS mc Obs mc
CALGB konw 68
80 42
HDC 78
78
Scandinavian
konw 75
82 24
HDC
65
79
Bezwoda
konw 29
NE 57
HDC
73
NE
Nowe kierunki
Leczenie sekwencyjne
podawanie cytostatyków co
tydzień
wlewy ciągłe
nowe cytostatyki
inne nowe leki
Mniej toksyczne programy
w uogólnionym raku piersi
ADM co tydzień
Taksany co tydzień
Capecytabina
Doxorubicyna liposomalna
VNR
MTZ + 5-Fu
Gemcytabina
Trastuzumab
Czas trwania
chemioterapii
Kont
Przer
0
5
10
15
20
25
TTP
OS
Kontynuacja chth
wiąże się z
wydłużeniem TTP
o 2-3 m-ce ale nie
wydłuża OS
Muss et al., NEJM 1991
Trastuzumab w leczeniu
uogólnionego raka piersi
Tylko u pacjentek FISH + lub IHC 3+
Dotychczas opisane triale wykazują
wydłużenie OS przy dodaniu
trastuzumabu do chth
Synergizm z docetakselem, VNR.
Badania III fazy chth vs
trastuzumab
N RR TTP
Herceptyna+AC 138 52%
8,1 mc
AC
145 43 %
6,1 mc
Herceptyna +
pacltaksel
92 42 %
6,9 mc
paclitaksel 96 16%
3,0mc
Angiogeneza
Wzrost guza bez własnego unaczynienia
możliwy do 2-4 mm średnicy
Rak stymuluje wytwarzanie substancji
pobudzających proliferację naczyń
Inhibitory angiogenezy – obiecująca
grupa w leczeniu nowotworów
(endostatin, przeciwciała monoklonolne
przeciwko VEGF lub receptorom (kinaza
tyrozynowa) dla VEGF
Hamowanie transdukcji
inhibitory transferazy farnestylowej
– hamują podziały mitotyczne
komórek w odpowiedzi na szereg
różnych zewnątrz- i
wewnętrzkomórkowych
stymulatorów, są obiecującą drogą
zahamowania wzrostu nowotworów
(Zarnestra)
Inhibitory telomerazy
Podział komórki nieuchronnie prowadzi do
utraty części telomerów i skracania
chromosomów
zbyt krótkie chromosomy uniemożliwiają
podział
telomeraza podtrzymuje długość
telomerów
inhibicja telomerazy= ograniczenie ilości
podziałów
Leczenie wspomagające
Leki przeciwwymiotne - antagoniści
receptora serotoninowego - Zofran,
Navoban, Kitryl, Atossa.
Hematopoetyczne czynniki wzrostu
- Neupogen, Granocyt, Leucomax,
erytropoetyna, trombopoetyna.
Inne - dekstrazoksan, amifostyna
Bisfosfoniany - stosowane w
leczeniu przerzutów do kości
klodronat - Bonefos
pamidronat - Aredia
zoledronat - Zometa
Preferencje pacjentek vs
wydłużenie przeżycia
Zgodziłabym
się na:
1 m-c 6 m-
cy
1 rok 5 lat
Standardową
chth
18
44
63
91
Udział w
badaniu II
fazy
17
33
57
87
Hth
61
82
93
98
„High-dose”
chth
9
34
64
100
McQuellon et al., J Clin Oncol 13:8581995
Wnioski
Mitem współczesnej onkologii jest wiara
w dokonanie się znacznego postępu w
leczeniu uogólnionego raka piersi – choć
powstało wiele nowych leków, długość
przeżycia w raku piersi nie uległa
znaczącemu wydłużeniu
Trwają jednak badania kliniczne nad
nowymi preparatami, kombinacjami
leczniczymi – może więc...
Wnioski
Przede wszystkim należy wykorzystać
wszystkie możliwości hormonoterapii
Unikać stosowania toksycznych programów
wielolekowych
Trastuzumab u pacjentek z nadekspresją
HER-2
Podstawowym założeniem leczenia
paliatywnego jest dbanie o jakość
życia.
Standardy leczenia uogólnionego
raka piersi
I n h ib ito r y a r o m a ta z y
P r o g e s ta g e n y
P r o g r e s ja
R e m is ja
P r o g r e s ja
T A M
O w a r ie k to m ia
A g o n iś c i L H R H
P r z e d m e n o p a u z ą
T A M
P o m e n o p a u z ie
H R ( + )
C H T H
H R ( - )
U o g ó ln io n y r a k p ie r s i
In h ib ito r y a r o m a ta z y
P r o g e s ta g e n y
P r o g r e s ja
R e m is ja
P r o g r e s ja
T A M
O w a r ie k to m ia
A g o n iś c i L H R H
P r z e d m e n o p a u z ą
T A M
P o m e n o p a u z ie
H R ( + )
C H T H
H R ( - )
U o g ó ln io n y r a k p ie r s i
Ocena toksyczności
leczenia
Obecnie w większości badań
klinicznych oparta na kryteriach NCI -
„Revised NCI- Common Toxicity
Criteria version 2.0, 1998”
Ta wersja oceny toksyczności jest
bardzo rozszerzona zawiera większość
możliwych działań niepożądanych,
ocenianych w skali czterostopniowej.
CR - COMPLETE REMISSION
CR - COMPLETE REMISSION
Guz
Guz
pierwotny
pierwotny
Węzły
Węzły
chłonne
chłonne
Przerzuty
Przerzuty
Całkowite zniknięcie
Całkowite zniknięcie
radiologicznych i klinicznych
radiologicznych i klinicznych
objawów zmiany nowotworowej,
objawów zmiany nowotworowej,
normalizacja markerów
normalizacja markerów
Leczenie
Leczenie
Leczenie
Leczenie
PR - PARTIAL
REMISSION
PR - PARTIAL
REMISSION
WHO1979: Zmniejszenie
WHO1979: Zmniejszenie
iloczynu największych dwóch
iloczynu największych dwóch
wymiarów zmian o co
wymiarów zmian o co
najmniej 50%(a’b’)<(ab)/2
najmniej 50%(a’b’)<(ab)/2
RECIST1999: Zmniejszenie
RECIST1999: Zmniejszenie
sum największych wymiarów
sum największych wymiarów
zmian o co najmniej 30%
zmian o co najmniej 30%
Leczenie
Leczenie
Leczenie
Leczenie
a
a
b
b
a’
a’
b’
b’
PD - PROGRESSION
PD - PROGRESSION
WHO: Zwiększenie sumy
WHO: Zwiększenie sumy
iloczynu dwóch
iloczynu dwóch
największych wymiarów
największych wymiarów
zmiany o conajmniej 25%
zmiany o conajmniej 25%
(a’b’) > 1.25 (ab)
(a’b’) > 1.25 (ab)
RECIST:Zwiększenie o co
RECIST:Zwiększenie o co
najmniej 20%sumy
najmniej 20%sumy
największych wymiarów
największych wymiarów
zmian lub pojawienie się
zmian lub pojawienie się
nowej zmiany
nowej zmiany
Leczenie
Leczenie
Leczenie
Leczenie
a’
a’
b’
b’
a
a
b
b
Wnioski końcowe w ocenie
zmian mierzalnych
Czas trwania odpowiedzi
- czas od
rozpoczęcia leczenia lub od
momentu udokumentowanej
odpowiedzi, do progresji.
Ocenia się tylko pacjentów z
mierzalnymi zmianami.
Bierze się pod uwagę grupę chorych,
u których stwierdzono CR lub PR.
Wnioski końcowe w ocenie
zmian mierzalnych
Czas do progresji (TTP)
-
progression free interval - czas od
rozpoczęcia leczenia leczenia , do
progresji.
Brane są pod uwagę grupy
pacjentów ze stwierdzoną CR, PR
lub SD.
Wnioski końcowe w ocenie
zmian mierzalnych
Całkowity czas przeżycia (OS)
-
czas od włączenia pacjenta do
badania klinicznego, do zgonu.
Bierze się pod uwagę wszystkich
włączonych do trialu pacjentów,
niezależnie od odpowiedzi oraz od
tego czy otrzymali planowane
leczenie.
Wnioski końcowe w ocenie
zmian mierzalnych
Czas wolny od choroby (DSF) - kryterium
występujące tylko w badaniach klinicznych
oceniających leczenie uzupełniające - czas
od rozpoczęcia leczenia, do wystąpienia
przerzutów lub drugiego nowotworu.
DFS - również w badaniach klinicznych u
chorych rozsianych - czas od
udokumentowanej CR do progresji (tylko u
grupy chorych ze stwierdzoną CR)
Analiza przeżywalności
Krzywa przeżycia jest to wykres
prawdopodobieństwa przeżycia w funkcji
czasu obserwacji.
Wykres tej funkcji jest krzywą „schodkową”
nazywaną krzywą Kaplana-Meiera.
Przy pomocy wykresu można odzwierciedlić
zarówno czas przeżycia jak i czas do progresji
itp..
Możliwe jest też porównanie dwóch
krzywych przy zastosowaniu testu logrank
(test Mantela) lub testu Wilcoxona.
NCIC CTG MA.5 Trial:
NCIC CTG MA.5 Trial:
Relapse-Free Survival Rates
Relapse-Free Survival Rates
100
80
20
60
40
0
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
Time (Years)
P
e
rc
e
n
ta
g
e
R
e
la
p
s
e
F
re
e
CEF
CEF
CMF
5-Year RFS rate
63%
53%
Log-rank probability
P
= .009
Relative risk reduction29%
CMF
NCIC CTG MA.5 Trial:
NCIC CTG MA.5 Trial:
Overall Survival Rates
Overall Survival Rates
100
80
20
60
40
0
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
Time (Years)
P
e
rc
e
n
ta
g
e
A
li
v
e
CMF
CEF
CEF
CMF
5-Year OS rate
77%
70%
Log-rank probability
P = .03
Relative risk reduction
19%
CALGB 9344:
Disease Free Survival - All
patients
Years
1.
0
0.
8
0.
6
0.
5
AC+T 1496 1325 1146 620
196 5
AC
1423 1246 1051 575
192 0
P
ro
p
o
rt
io
n
D
is
e
a
s
e
-F
re
e
AC T
AC
P = .0324
= .0130 (Wilcoxon)
0
1
2
3
4
5
6
Adapted from the 2000 NIH Consensus Development Conference on Adjuvant Therapy
for Breast Cancer.
CALGB 9344:
Overall Survival - All patients
1.
0
0.
8
0.
6
0.
4
0.
2
0.
0
P
ro
p
o
rt
io
n
S
u
rv
iv
in
g
0
1
2
3
4
5
6
Years From Study Entry
AC T
AC
P-value = .0745
= .0530 (Wilcoxon)
Adapted from the 2000 NIH Consensus Development Conference on Adjuvant Therapy for
Breast Cancer.
CA+T 1548
1463
1316
782
301
13
CA
1511
1406
1242
750
291
14