„Wyjątki od komórkowej

budowy organizmu”

Wirusy

Łac. virus – trucizna.

• nie posiadają struktury

komórkowej

• brak układów

enzymatycznych

niezbędnych do procesów

metabolicznych

• zawierają materiał

genetyczny w postaci RNA

lub DNA

• namnażają się przez

infekowanie żywych komórek

Wirusy

• organizmy niekompletne, które

posiadają informację genetyczną, ale

nie mogą samodzielnie jej

przekazywać ani odczytywać w

procesie syntezy białek

• muszą korzystać z pełnych systemów

komórkowych – wnikając do nich

narzucają komórce informację

zapisaną we własnym kwasie

nukleinowym i powodują w ich

metabolizmie zmiany, prowadzące do

odtwarzania nowych cząstek

wirusowych, zamiast właściwych

składników komórki

Wirusy

Wirusy zbudowane są z:

• kapsydu, czyli płaszcza

białkowego, okrywający

kwas nukleinowy, pełni tylko

funkcję ochronną

• kwasu nukleinowego DNA

lub RNA

• niektóre zawierają również

płaszcz zawierający

podwójną warstwę

tłuszczową z glikoproteinami

Wirusy

kwas
nukleinowy

kapsyd

płaszcz

Wirusy

Sinice

• grupa bakterii gram-

ujemnych silnie
zróżnicowana
morfologicznie

• organizmy autotroficzne

zdolne do fotosyntezy

• jedno i wielo-komórkowe

oraz kolonijne

Sinice

Mają budowę prokariotyczną:

• nukleoid zamiast jądra
• aparat fotosyntetyczny stanowi system

tylakoidów - pęcherzyków utworzonych

przez błony białkowo-lipidowe, w których

znajdują się barwniki

• sinice zawierają chlorofil a (jak u roślin),

a zamiast chlorofilu b mają fikobiliny

(niebieskie i czerwone barwniki

fotosyntetyczne), których jest więcej niż

chlorofilu dlatego sinice mają

charakterystyczne sino-zielone

zabarwienie

• ściana komórkowa zbudowana jest z

mureiny

Sinice

• na zewnątrz ściany kom. znajduje

się

błona zewnętrzna, dookoła

której

wytwarzane są bardzo grube pochwy
śluzowe (zapobiegają wysychaniu i

pomagają organizować kolonie)

• wakuole gazowe czyli wakuole
wypełnione O

2

, N

2

, CO

2

służą do

czasowego przechowywania gazów.
Dzięki temu sinice mogą opadać na
dno zbiorników lub wypływać do góry

Sinice

(tylakoidy)

Archaea

• oraganizmy prokariotyczne
• ekstremofile (termofile, acidofile, halofile,

metanogeny)

Archaea

Główna różnica od typowej budowy prokariotycznej przejawia

się w:

• odmiennej budowie ściany komórkowej poprzez brak

typowej mureiny – nie zawiera peptydoglikanów oraz

obecność estrów kwasów tłuszczowych, które przebiegając

zwykle przez obie warstwy błony powodują, że jest ona

częściowo jednowarstwowa

• braku fosfolipidów w błonie komórkowej.

• organizacji materiału genetycznego - kwas DNA jest

upakowany w nić nukleosomów, której rdzeń tworzą białka

histonowe (jak u eukariotów). Ponadto materiał genetyczny

Archaea jest nieciągły, to znaczy przedzielony intronami

Archaea

Mają szereg właściwości biochemicznych

bardziej zbliżających je do komórek
eukariotycznych np. :

• Wrażliwość rybosomów na toksynę bioniczną

• Brak wrażliwości na ryfampicynę,

chloramfenikol, streptomycynę i kanamycynę

Syncytium

• Syncytium, inaczej zespólnia to

wielojądrowa komórka powstała
poprzez połączenie się luźnych
pojedynczych komórek jednojądrowych

• Na jego powierzchni znajduje się

glikokaliks, który chroni tą strukturę

• tego typu budowę mają komórki u

płazińców i mięśni poprzecznie
prążkowanych u kręgowców

Syncytium

Komórczaki

Komórczak to

pojedyncza, zwykle bardzo
duża komórka posiadająca
wiele jąder komórkowych,
powstała wskutek
wielokrotnych podziałów
jądra komórkowego bez
podziału komórki lub
wskutek zlania się wielu
komórek przez zanikanie
dzielących je błon
komórkowych

Komórczaki

W ten sposób zbudowane jest wiele
organizmów
np. niektóre glony i grzyby oraz śluzowce, a
także niektórzy przedstawiciele
pierwotniaków

Komórki dikariotyczne

Komórki dikariotyczne są

zbudowane z pary haploidalnych
jąder sprzężonych.

Budowę taką mają strzępki

grzybów wyższych: workowców i
podstawczaków

Komórki dikariotyczne