CHIRURGICZNE

LECZENIE CHOROBY

WRZODOWEJ,

RAK ŻOŁĄDKA

CHIRURGICZNE

LECZENIE CHOROBY

WRZODOWEJ,

RAK ŻOŁĄDKA

PODZIAŁ ANATOMICZNY

ŻOŁĄDKA

PODZIAŁ ANATOMICZNY

ŻOŁĄDKA



Wpust

Wpust



Dno

Dno



Trzon

Trzon



Część odźwiernikowa

Część odźwiernikowa

wraz z

wraz z

odźwiernikiem

odźwiernikiem

GRUCZOŁY

ŻOŁĄDKA

GRUCZOŁY

ŻOŁĄDKA



Gruczoły wpustowe wytwarzające śluz

Gruczoły wpustowe wytwarzające śluz



Gruczoły właściwe żołądka w obrębie dna i

Gruczoły właściwe żołądka w obrębie dna i

trzonu, biorące udział w wytwarzaniu soku

trzonu, biorące udział w wytwarzaniu soku

żołądkowego

żołądkowego



Gruczoły odźwiernikowe produkujące

Gruczoły odźwiernikowe produkujące

głównie śluz

głównie śluz

KOMÓRKI WYTWARZAJĄCE SOK

ŻOŁĄDKOWY

KOMÓRKI WYTWARZAJĄCE SOK

ŻOŁĄDKOWY



Główne (pepsynogen)

Główne (pepsynogen)



Okładzinowe (kwas

Okładzinowe (kwas

solny)

solny)



Szyjkowe (śluz)

Szyjkowe (śluz)

PRZYWSPÓŁCZULNE

UNERWIENIE ŻOŁĄDKA

PRZYWSPÓŁCZULNE

UNERWIENIE ŻOŁĄDKA



Przedni (lewy) nerw błędny

Przedni (lewy) nerw błędny

Gałąź żołądkowa przednia

Gałąź żołądkowa przednia

–

unerwia dno i trzon żołądka, zakończona „kurzą

unerwia dno i trzon żołądka, zakończona „kurzą

stopką” biegnącą do części odźwiernikowej

stopką” biegnącą do części odźwiernikowej

Gałąź wątrobowa

Gałąź wątrobowa

–

unerwiająca drogi żółciowe i wątrobę

unerwiająca drogi żółciowe i wątrobę

PRZYWSPÓŁCZULNE

UNERWIENIE ŻOŁĄDKA cd.

PRZYWSPÓŁCZULNE

UNERWIENIE ŻOŁĄDKA cd.



Tylny (prawy) nerw błędny

Tylny (prawy) nerw błędny

Gałąź żołądkowa tylka

Gałąź żołądkowa tylka

–

unerwia dno i trzon żołądka, zakończona

unerwia dno i trzon żołądka, zakończona

„kurzą stopką” biegnącą do części

„kurzą stopką” biegnącą do części

odźwiernikowej

odźwiernikowej

Gałąź trzewna

Gałąź trzewna

–

unerwiająca trzustkę, jelito cienkie i prawą

unerwiająca trzustkę, jelito cienkie i prawą

część okrężnicy

część okrężnicy

CZYNNOŚĆ RUCHOWA

ŻOŁĄDKA

CZYNNOŚĆ RUCHOWA

ŻOŁĄDKA



Odpowiedzialna jest za

Odpowiedzialna jest za

rozdrobnienie

rozdrobnienie

i wymieszanie pokarmu z enzymami

i wymieszanie pokarmu z enzymami

trawiennymi oraz przemieszczanie

trawiennymi oraz przemieszczanie

papki pokarmowej do dwunastnicy

papki pokarmowej do dwunastnicy



Automatyzm żołądka

Automatyzm żołądka



Rytm napięcia ściany żołądka

Rytm napięcia ściany żołądka



Ruchy perystaltyczne

Ruchy perystaltyczne

CZYNNOŚĆ WYDZIELNICZA

ŻOŁĄDKA

CZYNNOŚĆ WYDZIELNICZA

ŻOŁĄDKA



Wydzielanie podstawowe

Wydzielanie podstawowe

w warunkach spoczynku, w

w warunkach spoczynku, w

okresie między-trawiennym (np. w

okresie między-trawiennym (np. w

nocy) – od 500 do 1500 ml

nocy) – od 500 do 1500 ml

w ciągu doby

w ciągu doby



Wydzielanie trawienne

Wydzielanie trawienne

po każdym posiłku wydziela się

po każdym posiłku wydziela się

ok. 1000 ml soku żołądkowego

ok. 1000 ml soku żołądkowego

WYDZIELANIE

TRAWIENNE

WYDZIELANIE

TRAWIENNE



Faza nerwowa

Faza nerwowa

bodźce psychiczne związane z przyjmowanym

bodźce psychiczne związane z przyjmowanym

pokarmem oraz różnorodne stany psychiczno-

pokarmem oraz różnorodne stany psychiczno-

emocjonalne np. stres

emocjonalne np. stres



Faza żołądkowa

Faza żołądkowa

pobudzana przez sam pokarm bezpośrednio w

pobudzana przez sam pokarm bezpośrednio w

żołądku

żołądku



Faza jelitowa

Faza jelitowa

po przejściu pokarmu do dwunastnicy

po przejściu pokarmu do dwunastnicy

CHOROBA WRZODOWA

ŻOŁĄDKA

I DWUNASTNICY

CHOROBA WRZODOWA

ŻOŁĄDKA

I DWUNASTNICY



Zaburzenie równowagi pomiędzy

Zaburzenie równowagi pomiędzy

wytwarzaniem

wytwarzaniem

i aktywnością trawienną kwaśnego soku

i aktywnością trawienną kwaśnego soku

żołądkowego a czynnikami ochronnymi

żołądkowego a czynnikami ochronnymi

błony śluzowej żołądka (śluz, pokarm,

błony śluzowej żołądka (śluz, pokarm,

ślina, zasadowa treść dwunastnicy,

ślina, zasadowa treść dwunastnicy,

bariera śluzówkowa żołądka oraz

bariera śluzówkowa żołądka oraz

hormonalne czynniki hamujące

hormonalne czynniki hamujące

wydzielanie żołądkowe)

wydzielanie żołądkowe)

CHOROBA

WRZODOWA

CHOROBA

WRZODOWA



Żołądka

Żołądka

osłabienie

osłabienie

odporności błony

odporności błony

śluzowej

śluzowej

związane z jej

związane z jej

toksycznym

toksycznym

uszkodzeniem

uszkodzeniem

i przewlekłym

i przewlekłym

stanem zapalnym

stanem zapalnym



Dwunastnicy

Dwunastnicy

wzmożone napięcie

wzmożone napięcie

nerwu błędnego

nerwu błędnego

(pobudzenie

(pobudzenie

motoryki przewodu

motoryki przewodu

pokarmowego

pokarmowego

i zwiększone

i zwiększone

wydzielanie

wydzielanie

kwaśnego soku

kwaśnego soku

żołądkowego)

żołądkowego)

PRZYCZYNY CHOROBY

WRZODOWEJ

PRZYCZYNY CHOROBY

WRZODOWEJ



Bodźce psychiczne (stres)

Bodźce psychiczne (stres)



Nieregularny sposób odżywiania się

Nieregularny sposób odżywiania się



Toksyczne uszkodzenie lub przewlekłe stany

Toksyczne uszkodzenie lub przewlekłe stany

zapalne błony śluzowej na skutek

zapalne błony śluzowej na skutek

nadużywania alkoholu, kawy, herbaty,

nadużywania alkoholu, kawy, herbaty,

palenia papierosów, stosowania

palenia papierosów, stosowania

niesterydowych i sterydowych leków

niesterydowych i sterydowych leków

przeciwzapalnych

przeciwzapalnych



Zaburzenia hormonalne (np. nadczynność

Zaburzenia hormonalne (np. nadczynność

kory nadnerczy, zespół Zollinger-Edisona,

kory nadnerczy, zespół Zollinger-Edisona,

gruczolak wysp trzustkowych –

gruczolak wysp trzustkowych –

gastrinoma

gastrinoma

)

)

OBJAWY CHOROBY

WRZODOWEJ

OBJAWY CHOROBY

WRZODOWEJ



Tępe bóle w nadbrzuszu

Tępe bóle w nadbrzuszu

związane z nadkwaśnością soku żołądkowego

związane z nadkwaśnością soku żołądkowego

(2-3 godziny po posiłku) lub przy pustym

(2-3 godziny po posiłku) lub przy pustym

żołądku

żołądku

(bóle nocne, głodowe – dwunastnica)

(bóle nocne, głodowe – dwunastnica)

ustępują zwykle po spożyciu pokarmu,

ustępują zwykle po spożyciu pokarmu,

wypiciu mleka lub zażyciu srodków

wypiciu mleka lub zażyciu srodków

alkalizujących, zaś nasilają się

alkalizujących, zaś nasilają się

po spożyciu pokarmów i leków wzmagających

po spożyciu pokarmów i leków wzmagających

wydzielanie soku żołądkowego (napoje

wydzielanie soku żołądkowego (napoje

alkoholowe, mocna kawa i herbata, soki

alkoholowe, mocna kawa i herbata, soki

owocowe, ciastka, przyprawy kuchenne,

owocowe, ciastka, przyprawy kuchenne,

NLPZ, kortykosteroidy – dwunastnica)

NLPZ, kortykosteroidy – dwunastnica)

OBJAWY CHOROBY

WRZODOWEJ cd.

OBJAWY CHOROBY

WRZODOWEJ cd.



Okresowość sezonowa bólu (wiosna,

Okresowość sezonowa bólu (wiosna,

jesień – dwunastnica)

jesień – dwunastnica)



Ból 15-30 minut po posiłku i ma raczej

Ból 15-30 minut po posiłku i ma raczej

charakter stały (brak sezonowości bólu –

charakter stały (brak sezonowości bólu –

żołądek)

żołądek)



Palenie za mostkiem (zgaga)

Palenie za mostkiem (zgaga)



Kwaśne odbijania

Kwaśne odbijania

BADANIE

PRZEDMIOTOWE

BADANIE

PRZEDMIOTOWE

W niepowikłanej chorobie wrzodowej

W niepowikłanej chorobie wrzodowej

ma

ma

niewielkie znaczenie

niewielkie znaczenie

BADANIA

DIAGNOSTYCZNE

BADANIA

DIAGNOSTYCZNE



Badanie gastroskopowe

Badanie gastroskopowe

– ma największe

– ma największe

znaczenie (można pobrać wycinek do

znaczenie (można pobrać wycinek do

badania histopatologicznego)

badania histopatologicznego)



Badanie radiologiczne

Badanie radiologiczne

z użyciem

z użyciem

kontrastu

kontrastu

OSTRY WRZÓD

ŻOŁĄDKA

I DWUNASTNICY

OSTRY WRZÓD

ŻOŁĄDKA

I DWUNASTNICY

Charakteryzuje się nagłym powstaniem

Charakteryzuje się nagłym powstaniem

i szybkim przebiegiem klinicznym

i szybkim przebiegiem klinicznym

POSTACIE OSTREGO

WRZODU

POSTACIE OSTREGO

WRZODU



Wrzód stresowy (wrzód Curlinga)

Wrzód stresowy (wrzód Curlinga)

na skutek niedokrwienia w przebiegu

na skutek niedokrwienia w przebiegu

wstrząsu, posocznicy lub rozległego

wstrząsu, posocznicy lub rozległego

oparzenia

oparzenia



Wrzód Cushinga

Wrzód Cushinga

u chorych z guzami mózgu, po urazach OUN

u chorych z guzami mózgu, po urazach OUN



Wrzód polekowy

Wrzód polekowy

na skutek uszkodzenia bariery śluzówkowej

na skutek uszkodzenia bariery śluzówkowej

przez NLPZ

przez NLPZ



Spowodowany obecnością guza wysp

Spowodowany obecnością guza wysp

trzustkowych wydzielającego znaczne ilości

trzustkowych wydzielającego znaczne ilości

gastryny (

gastryny (

gastrinoma

gastrinoma

)

)



Charakteryzuje się ciężkim przebiegiem,

Charakteryzuje się ciężkim przebiegiem,

szybkimi nawrotami i rozległością zmian

szybkimi nawrotami i rozległością zmian

(owrzodzenia)

(owrzodzenia)

ZESPÓŁ ZOLLINGER-

ELLISONA

ZESPÓŁ ZOLLINGER-

ELLISONA

LECZENIE CHOROBY

WRZODOWEJ

LECZENIE CHOROBY

WRZODOWEJ



Zachowawcze

Zachowawcze



Operacyjne

Operacyjne

LECZENIE

ZACHOWAWCZE

NIEFARMAKOLOGICZNE

LECZENIE

ZACHOWAWCZE

NIEFARMAKOLOGICZNE



Zastosowanie odpowiedniej diety

Zastosowanie odpowiedniej diety



Bezwzględny zakaz spożywania

Bezwzględny zakaz spożywania

alkoholu i palenia papierosów

alkoholu i palenia papierosów



Unikanie leków przeciwzapalnych

Unikanie leków przeciwzapalnych



Wypoczynek psychiczny i fizyczny

Wypoczynek psychiczny i fizyczny

LECZENIE

ZACHOWAWCZE

FARMAKOLOGICZNE

LECZENIE

ZACHOWAWCZE

FARMAKOLOGICZNE



Leki zobojętniające sok żołądkowy

Leki zobojętniające sok żołądkowy

(Alugel, Alugastrin, Maalox)

(Alugel, Alugastrin, Maalox)



Leki hamujące wydzielanie histaminy

Leki hamujące wydzielanie histaminy

(Ranigast)

(Ranigast)



Leki działające ochronnie na błonę

Leki działające ochronnie na błonę

śluzową żołądka (Sukralfat)

śluzową żołądka (Sukralfat)



Leki hamujące czynność pompy

Leki hamujące czynność pompy

protonowej (Omeprazol)

protonowej (Omeprazol)

WSKAZANIA DO

ZABIEGU

WSKAZANIA DO

ZABIEGU



Bezwzględne

Bezwzględne

przedziurawienie wrzodu, krwotok,

przedziurawienie wrzodu, krwotok,

bliznowate zwężenie odźwiernika

bliznowate zwężenie odźwiernika

lub podejrzanej zmiany złośliwej

lub podejrzanej zmiany złośliwej



Względne

Względne

długotrwały, przewlekły wrzód

długotrwały, przewlekły wrzód

trawienny oporny na leczenie

trawienny oporny na leczenie

zachowawcze

zachowawcze

WAGOTOMIA

(ODNERWIENIE ŻOŁĄDKA)

WAGOTOMIA

(ODNERWIENIE ŻOŁĄDKA)



Całkowita

Całkowita

całkowite przecięcie pni obu nerwów

całkowite przecięcie pni obu nerwów

błędnych

błędnych



Wybiórcza

Wybiórcza

polega na przecięciu tylko gałęzi żołądkowych

polega na przecięciu tylko gałęzi żołądkowych

nerwu błędnego bez przecięcia gałęzi

nerwu błędnego bez przecięcia gałęzi

wątrobowej i trzewnej

wątrobowej i trzewnej



Wysoce wybiórcza

Wysoce wybiórcza

odnerwienie wpustu i dna żołądka z

odnerwienie wpustu i dna żołądka z

pozostawieniem gałązek unerwiających część

pozostawieniem gałązek unerwiających część

odźwiernikową („gęsia stópka”)

odźwiernikową („gęsia stópka”)

ZABIEGI RESEKCYJNE

CZĘŚCIOWE

ZABIEGI RESEKCYJNE

CZĘŚCIOWE



Rydygiera (B-I)

Rydygiera (B-I)

częściowe wycięcie żołądka z zespoleniem

częściowe wycięcie żołądka z zespoleniem

kikuta żołądka z dwunastnicą koniec do

kikuta żołądka z dwunastnicą koniec do

końca

końca



Billrotha (B-II)

Billrotha (B-II)

częściowe wycięcie żołądka, zamknięcie

częściowe wycięcie żołądka, zamknięcie

dwunastnicy na głucho, zespolenie żołądka

dwunastnicy na głucho, zespolenie żołądka

koniec do boku z pierwszą pętlą jelita

koniec do boku z pierwszą pętlą jelita

czczego

czczego

SPOSOBEM

SPOSOBEM

RYDYGIERA

RYDYGIERA

SPOSOB

SPOSOB

EM

EM

BILLROT

BILLROT

HA

HA

ZABIEGI RESEKCYJNE

CZĘŚCIOWE

ZABIEGI RESEKCYJNE

CZĘŚCIOWE



Hendleya-Monoreya

Hendleya-Monoreya

z wstawką z jelita cienkiego lub

z wstawką z jelita cienkiego lub

grubego

grubego

w miejsce resekowanej części żołądka

w miejsce resekowanej części żołądka



Nissena

Nissena

wycięcie wpustu, dna i części trzonu

wycięcie wpustu, dna i części trzonu

żołądka z zespoleniem przełykowo-

żołądka z zespoleniem przełykowo-

jelitowym

jelitowym

i żołądkowo-jelitowym

i żołądkowo-jelitowym

RESEKCJ

A

CAŁKOWI

TA

ŻOŁĄDK

A

RESEKCJ

A

CAŁKOWI

TA

ŻOŁĄDK

A

POWIKŁANIA CHOROBY

WRZODOWEJ

POWIKŁANIA CHOROBY

WRZODOWEJ



Przedziurawienie ściany żołądka lub

Przedziurawienie ściany żołądka lub

dwunastnicy

dwunastnicy



Krwawienie z niszy wrzodowej

Krwawienie z niszy wrzodowej



Zwężenie światła przewodu

Zwężenie światła przewodu

pokarmowego

pokarmowego



Zezłośliwienie przewlekłego wrzodu

Zezłośliwienie przewlekłego wrzodu

żołądka (gruczolakorak żołądka)

żołądka (gruczolakorak żołądka)

SPOSOBY

ENDOSKOPOWEGO

TAMOWANIA

KRWAWIENIA

SPOSOBY

ENDOSKOPOWEGO

TAMOWANIA

KRWAWIENIA



Elektrokoagulacja, koagulacja

Elektrokoagulacja, koagulacja

argonowa

argonowa



Założenie klipsów naczyniowych

Założenie klipsów naczyniowych



Miejscowe ostrzyknięcie miejsca

Miejscowe ostrzyknięcie miejsca

krwawienia środkami obkurczającymi

krwawienia środkami obkurczającymi

naczynia

naczynia

RAK ŻOŁĄDKA

CHARAKTERYSTYKA

RAK ŻOŁĄDKA

CHARAKTERYSTYKA



Jeden z najczęściej występujących

Jeden z najczęściej występujących

nowotworów złośliwych w Polsce

nowotworów złośliwych w Polsce



Zachorowalność w Polsce ok. 30-

Zachorowalność w Polsce ok. 30-

40 przypadków rocznie na

40 przypadków rocznie na

100.000 ludności

100.000 ludności



Rozwija się dwukrotnie częściej u

Rozwija się dwukrotnie częściej u

mężczyzn niż u kobiet

mężczyzn niż u kobiet

STANY

PRZEDRAKOWE

STANY

PRZEDRAKOWE



Niektóre polipy żołądka (brodawczaki)

Niektóre polipy żołądka (brodawczaki)



Zanikowe zapalenie błony śluzowej

Zanikowe zapalenie błony śluzowej

żołądka

żołądka



Przewlekły wrzód żołądka

Przewlekły wrzód żołądka

POSTAĆ

MAKROSKOPOWA

POSTAĆ

MAKROSKOPOWA



Egzofityczna

Egzofityczna

kalafiorowata, wrastająca do

kalafiorowata, wrastająca do

światła żołądka

światła żołądka



Mezofityczna

Mezofityczna

naciek żołądka z owrzodzeniem

naciek żołądka z owrzodzeniem



Endofityczna

Endofityczna

rozległy naciek śródścienny

rozległy naciek śródścienny

Pod względem

Pod względem

histopatologicznym najczęstszą

histopatologicznym najczęstszą

postacią raka żołądka jest

postacią raka żołądka jest

rak

rak

gruczołowy (gruczolakorak)

gruczołowy (gruczolakorak)

PRZERZUTY RAKA

ŻOŁĄDKA

PRZERZUTY RAKA

ŻOŁĄDKA



Poprzez układ chłonny

Poprzez układ chłonny

w okolicznych węzłach

w okolicznych węzłach

chłonnych

chłonnych



Drogą naczyń krwionośnych

Drogą naczyń krwionośnych

w wątrobie

w wątrobie



Przez ciągłość

Przez ciągłość

poprzecznica i trzustka

poprzecznica i trzustka

Umiejscowienie i zakres

Umiejscowienie i zakres

przerzutów określają

przerzutów określają

radykalność zabiegu

radykalność zabiegu

operacyjnego

operacyjnego

WCZESNY RAK

ŻOŁĄDKA

WCZESNY RAK

ŻOŁĄDKA

jest niewielką zmianą

jest niewielką zmianą

egzofityczną, endofityczną lub

egzofityczną, endofityczną lub

płaską, obejmującą jedynie błonę

płaską, obejmującą jedynie błonę

śluzową i podśluzową żołądka

śluzową i podśluzową żołądka

niezależnie od obecności

niezależnie od obecności

przerzutów do węzłów chłonnych

przerzutów do węzłów chłonnych



Wyniosły

Wyniosły



Powierzchown

Powierzchown

y

y



Drążący

Drążący

TYPY WCZESNEGO RAKA

ŻOŁĄDKA

TYPY WCZESNEGO RAKA

ŻOŁĄDKA

ROZPOZNANIE RAKA

ŻOŁĄDKA

ROZPOZNANIE RAKA

ŻOŁĄDKA

Objawy choroby wrzodowej żołądka

Objawy choroby wrzodowej żołądka

u człowieka po 40. roku życia

u człowieka po 40. roku życia

z towarzyszącym spadkiem masy

z towarzyszącym spadkiem masy

ciała są bezwzględnym wskazaniem

ciała są bezwzględnym wskazaniem

do dalszej diagnostyki w kierunku

do dalszej diagnostyki w kierunku

choroby nowotworowej

choroby nowotworowej

Badaniem podstawowym

Badaniem podstawowym

przy

przy

podejrzeniu raka żołądka

podejrzeniu raka żołądka

,

,

tak jak w przypadku choroby

tak jak w przypadku choroby

wrzodowej,

wrzodowej,

jest

jest

badanie gastroskopowe

badanie gastroskopowe

z pobraniem wycinków do

z pobraniem wycinków do

badania histopatologicznego

badania histopatologicznego

Badaniem podstawowym

Badaniem podstawowym

przy

przy

podejrzeniu raka żołądka

podejrzeniu raka żołądka

,

,

tak jak w przypadku choroby

tak jak w przypadku choroby

wrzodowej,

wrzodowej,

jest

jest

badanie gastroskopowe

badanie gastroskopowe

z pobraniem wycinków do

z pobraniem wycinków do

badania histopatologicznego

badania histopatologicznego

LECZENIE RAKA

ŻOŁĄDKA

LECZENIE RAKA

ŻOŁĄDKA

Radykalny zabieg operacyjny

Radykalny zabieg operacyjny

polegający na całkowitej

polegający na całkowitej

resekcji żołądka wraz z

resekcji żołądka wraz z

usunięciem regionalnych

usunięciem regionalnych

węzłów chłonnych, czasem

węzłów chłonnych, czasem

także z usunięciem śledziony

także z usunięciem śledziony

ZABIEGI

PALIATYWNE

ZABIEGI

PALIATYWNE



Omijające zespolenie żołądkowo-jelitowe

Omijające zespolenie żołądkowo-jelitowe



Założenie endoprotezy przełykowej

Założenie endoprotezy przełykowej



Założenie przetoki odżywczej

Założenie przetoki odżywczej

(gastrostomia)

(gastrostomia)

WYNIKI ODLEGŁE

PRZEŻYCIA 5-LETNIE

WYNIKI ODLEGŁE

PRZEŻYCIA 5-LETNIE



W przypadkach bez przerzutów

W przypadkach bez przerzutów

przeżycia

przeżycia

5-letnie wynoszą ok. 50%

5-letnie wynoszą ok. 50%



W przypadkach z przerzutami

W przypadkach z przerzutami

wynoszą

wynoszą

ok. 20%

ok. 20%



Wczesny rak żołądka – 95%

Wczesny rak żołądka – 95%