1

KASZEL W OPIECE 

PALIATYWNEJ

Kaszel wyzwalany jest na drodze 

odruchu obronnego mającego na 

celu usunięcie z dróg oddechowych 

nadmiaru wydzieliny lub ciał 

obcych.

 

 

2

KASZEL



Może być wywołany świadomie, lub powstawać 

na drodze odruchowej.



Pobudzenie receptorów kaszlowych zachodzi 

wskutek bodźców mechanicznych i chemicznych.



Receptory kaszlu znajdują się w błonie śluzowej 

gardła, krtani, tchawicy i oskrzelach oraz poza 

układem oddechowym w przewodzie słuchowym 

zewnętrznym.



Sygnały z receptorów do ośrodka kaszlu 

znajdującego się w rdzeniu przedłużonym 

przesyłane są głównie za pośrednictwem 

nerwu błędnego oraz n. krtaniowego górnego, 

przeponowego i językowo- gardłowego.

 

 

3

PRZYCZYNY KASZLU U 
PACJENTÓW Z 
NOWOTWORAMI



Pierwotne lub wtórne nacieczenie miąższu płuc.



Nacieczenie nowotworowe naczyń chłonnych 
płuc



Ucisk dróg oddechowych przez guz z zewnątrz 
lub wewnątrz



Wysięk opłucnowy



Guz opłucnej



Mnogie mikrozatory nowotworowe płuc



Zespół żyły głównej górnej



Leukostaza płucna

 

 

4

PRZYCZYNY KASZLU U 
PACJENTÓW Z 
NOWOTWORAMI



Zespół anoreksja – kacheksja



Zachłyśnięcie treści pokarmowej do 
dróg oddechowych



Zator tętnicy płucnej



Następstwa radioterapii



Następstwa po chemioterapii / 
zwłóknienie płuc po bleomycynie, 
kardiomiopatia po antracyklinach/. 

 

 

5

KASZEL W PATOLOGII UKŁADU 
NERWOWO- MIĘŚNIOWEGO



Stwardnienie rozsiane



Stwardnienie zanikowe boczne



Dziedziczna ataksja móżdżkowa



Otępienie



Schorzenia naczyniowe mózgu

 

 

6

KASZEL W STANACH 
UPOŚLEDZONEJ ODPORNOŚCI



Neutropenia



Stan po przeszczepie narządów



Zakażenie HIV



Przewlekłe zakażenia bakteryjne, 
grzybicze, 

 

 

7

KASZEL W CHOROBACH 
PRZEWLEKŁYCH



Przewlekła niewydolność krążenia



Przewlekła niewydolność nerek



Przewlekła niewydolność oddechowa



Astma 



Refluks żołądkowo- przełykowy



POCHP



Przewlekłe zapalenie i rozstrzenie oskrzeli



Leki / inhibitory konwertazy angiotensyny/.

 

 

8

POWIKŁANIA KASZLU – układ 
sercowo- naczyniowy



Nadciśnienie tętnicze



Utrata przytomności



Pęknięcie naczyń żylnych / 
podspojówkowych, nosowych, 
odbytniczych/.



Przesunięcie lub złe funkcjonowanie 
cewników naczyniowych



Brady- lub tachyarytmie

 

 

9

POWIKŁANIA KASZLU – ze 
strony układu nerwowego



Omdlenie



Ból głowy



Ostra radikulopatia szyjna



Drgawki



Udar mózgu spowodowany 
rozwarstwieniem tętnicy kręgowej 

 

 

10

POWIKŁANIA KASZLU- ze 
strony układu 
pokarmowego,jamy brzusznej i 
układu moczowego



Refluks żołądkowo- przełykowy



Złe funkcjonowanie gastrostomii



Pęknięcie śledziony



Przepuklina pachwinowa



Nietrzymanie moczu

 

 

11

POWIKŁANIA KASZLU- ze 
strony układu oddechowego 



Rozedma płuc



Odma opłucnowa, odma podskórna



Uraz krtani



Uraz tchawicy i oskrzeli



Zaostrzenie astmy oskrzelowej



Przepuklina międzyżebrowa

 

 

12

POWIKŁANIA KASZLU - 
różne



Wybroczyny i plamica skórna



Rozejście ran chirurgicznych

Kaszel ostry : trwa do 3 tygodni 
Kaszel przewlekły > 3 tygodni, często ma 

więcej niż jedną przyczynę.

 

 

13

KASZEL- postępowanie 
niefarmakologiczne



Nebulizatory z solą 2-5% - nawilżają suche, 

podrażnione gardło, upłynniają gęstą wydzielinę.



Fizjoterapia klatki piersiowej :
- ćwiczenia oddechowe i drenaż pozycyjny
- należy unikać oklepywania / może spowodować 

niedodmę lub skurcz oskrzeli/

Odsysać ostrożnie / może spowodować odruchowy 

skurcz oskrzeli/.

Ułożenie w miarę możliwości w pozycji pionowej , 

aby łatwiej móc odkrztuszać.

Nawadnianie  

 

 

14

KASZEL- leczenie 
farmakologiczne

LEKI DZIAŁAJĄCE OBWODOWO:

- kromoglikan sodu / Cromohexal,Cromosol/
lek p/ alergiczny, stabilizuje błonę komórkową 

komórek tucznych i zapobiega ich degranulacji, 

hamując uwalnianie histaminy /, hamuje skurcz 

oskrzeli. Nie zaburza pracy aparatu rzęskowego 

błon śluzowych i nie wywołuje senności. / 

Aerozol wziewny lub roztwór do inhalacji/.
- salbutamol selektywny agonista β2 

adrenergiczny-rozszerza oskrzela
- bromek ipratropium / Atrovent, Berodual/ 

 

 

15

KASZEL – leki działające 
ośrodkowo



Dextrometorfan – lek opioidowy 

pozbawiony działania p/bólowego/ Acodin, 

Dexatussin, Tussal, Antitussicum, Tussidex, 

TussiDrill/- 15-30mg p.o. co 4- 8 h.



Kodeina / Codeinum phosphoricum, 

Thiocodin- w połączeniu z 

sulfogwajakolem/- 20 mg p.o. co 4 h.



Hydrokodon – 5-10mg co 4-6 h



Paroxetin / Seroxat/ tabl.a 20mg inhibitor 

serotoniny / SSRI/ - p/depresyjny , p/lękowy.

 

 

16



 Kodeina została wyizolowana w 1832r., 

zawiera śladowe ilości opium / 0,2- 0,8%/. 

Wchłania się w całości z przewodu 

pokarmowego. Działa głównie p/kaszlowo 

oraz p/bólowo.



Dekstrometorfan analog kodeiny



Roztwór morfiny 5-10mg co 4-6 h.- w celu 

kontroli kaszlu stopniowo zwiększać dawkę.

Podawać lek w regularnych odstępach „ na 

godzinę”.

 

 

17

LEKI MIEJSCOWO 
ZNIECZULAJĄCE



Pastylki do ssania



W nebulizatorze 2% lidokaina / 5ml/ lub 0,25% 
bupiwakaina / 5ml/- amidowy środek do 
znieczuleń miejscowych.

Dostępny powinien być zestaw do reanimacji
/ może dojść do skurczu oskrzeli/.
Środki miejscowo znieczulające mogą zahamować 

odruch gardłowy / ryzyko zachłyśnięcia/. Unikać 
podawania pokarmów i płynów przez ok.. 1 
godzinę po zastosowaniu nebulizatora. 

 

 

18

KORTYKOSTEROIDY

Mają działanie p/ zapalne i p/ obrzękowe.
Można zastosować wspomagająco w 

przypadku kaszlu powstałego w wyniku 
ucisku oskrzela . 

Należy pamiętać, że przewlekły 

kaszel jest bardzo męczący, 
uniemożliwia choremu sen i wywołuje 
lęk.