WYWIADY Z ZAKRESU

UKŁADU MOCZOWEGO

Lek. Agata Majewska

Lek. Agata Majewska

Katedra i Klinika Nefrologii, Dializoterapii i Chorób

Katedra i Klinika Nefrologii, Dializoterapii i Chorób

wewnętrznych.

wewnętrznych.

GŁÓWNE DOLEGLIWOŚCI

GŁÓWNE DOLEGLIWOŚCI



BÓL W OKOLICY LĘDŹWIOWEJ,

BÓL W OKOLICY LĘDŹWIOWEJ,

PODBRZUSZA, CEWKI MOCZOWEJ

PODBRZUSZA, CEWKI MOCZOWEJ



STANY PODGORĄCZKOWE I

STANY PODGORĄCZKOWE I

GORĄCZKA

GORĄCZKA



OBRZĘKI

OBRZĘKI



BÓLE GŁOWY

BÓLE GŁOWY



ZABURZENIA W ODDAWANIU

ZABURZENIA W ODDAWANIU

MOCZU

MOCZU

BÓL



NASILENIE

NASILENIE



RODZAJ

RODZAJ

(ostry, przewlekły)

(ostry, przewlekły)



CHARAKTER

CHARAKTER

(kłucie, rozpieranie,

(kłucie, rozpieranie,

pieczenie, ucisk, ból tępy,

pieczenie, ucisk, ból tępy,

przeszywający)

przeszywający)



CZAS TRWANIA

CZAS TRWANIA

(ciągły, kolkowy)

(ciągły, kolkowy)



PROMIENIOWANIE DO INNYCH OKOLIC

PROMIENIOWANIE DO INNYCH OKOLIC

(kamica nerkowa – okolica pachwinowa)

(kamica nerkowa – okolica pachwinowa)

BÓL c.d.



CO ŁAGODZI BÓL

CO ŁAGODZI BÓL

(odpoczynek, leki

(odpoczynek, leki

przeciwbólowe – jakie)

przeciwbólowe – jakie)



Z CZYM ZWIĄZANY

Z CZYM ZWIĄZANY

(wysiłek,

(wysiłek,

spoczynek, kaszel, posiłek, mikcja,

spoczynek, kaszel, posiłek, mikcja,

zdenerwowanie)

zdenerwowanie)

BÓL W OKOLICY LĘDŹWIOWEJ

BÓL W OKOLICY LĘDŹWIOWEJ



Kamica nerkowa i moczowodowa

Kamica nerkowa i moczowodowa



Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek

Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek



Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek

Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek



Zaawansowane nowotwory nerek

Zaawansowane nowotwory nerek



Wodonercze – upośledzenie odpływu

Wodonercze – upośledzenie odpływu

moczu, rozdęcie układu kielichowo-

moczu, rozdęcie układu kielichowo-

miedniczkowego

miedniczkowego



Zaczopowanie moczowodu np. przez

Zaczopowanie moczowodu np. przez

skrzepy krwi

skrzepy krwi

c.d.



Wielotorbielowate zwyrodnienie

Wielotorbielowate zwyrodnienie

nerek

nerek



Uwięźnięcie nerki opadniętej

Uwięźnięcie nerki opadniętej



Gruźlica nerek

Gruźlica nerek



Zapalenie okołonerkowe

Zapalenie okołonerkowe



Zespoły korzeniowe

Zespoły korzeniowe

BÓL W OKOLICY SPOJENIA
ŁONOWEGO I PODBRZUSZA

BÓL W OKOLICY SPOJENIA
ŁONOWEGO I PODBRZUSZA



Ostre i przewlekłe zapalenia pęcherza

Ostre i przewlekłe zapalenia pęcherza

moczowego

moczowego



Nowotwory pęcherza

Nowotwory pęcherza



Gruźlica pęcherza

Gruźlica pęcherza



Zatrzymanie moczu (duży, przepełniony,

Zatrzymanie moczu (duży, przepełniony,

bolesny pęcherz moczowy)

bolesny pęcherz moczowy)



Zapalenie cewki moczowej (ból w cewce

Zapalenie cewki moczowej (ból w cewce

moczowej zwykle na początku mikcji)

moczowej zwykle na początku mikcji)

STANY PODGORĄCZKOWE
I GORĄCZKA

STANY PODGORĄCZKOWE
I GORĄCZKA



Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek

Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek

(wysoka gorączka do 40°C, dreszcze)

(wysoka gorączka do 40°C, dreszcze)



Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek

Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek



Zaostrzenie przewlekłych zapaleń nerek

Zaostrzenie przewlekłych zapaleń nerek



Posocznica z punktem wyjścia z układu

Posocznica z punktem wyjścia z układu

moczowego

moczowego



Stany zapalne pęcherza, cewki, gruczołu

Stany zapalne pęcherza, cewki, gruczołu

krokowego

krokowego



Gruźlica układu moczowego

Gruźlica układu moczowego



Rak nerki

Rak nerki

OBRZĘKI

Zwykle na podudziach

Zwykle na podudziach

ale także:

ale także:

powieki, twarz,

powieki, twarz,

okolica krzyżowa (pacjent leżący)

okolica krzyżowa (pacjent leżący)

uogólnione

uogólnione

OBRZĘKI

OBRZĘKI



Niewydolność nerek

Niewydolność nerek



Zespół nerczycowy – utrata białka,

Zespół nerczycowy – utrata białka,

hipoalbuminemia

hipoalbuminemia



Przewodnienie ustroju

Przewodnienie ustroju

BÓLE GŁOWY

BÓLE GŁOWY



Nadciśnienie tętnicze – może być

Nadciśnienie tętnicze – może być

wtórne do chorób nerek

wtórne do chorób nerek



Zaburzenia elektrolitowe

Zaburzenia elektrolitowe

(hiponatremia)

(hiponatremia)



Mocznica

Mocznica

ZABURZENIA
W ODDAWANIU MOCZU

ZABURZENIA
W ODDAWANIU MOCZU

DYZURIA

DYZURIA

- ból i pieczenie przy

- ból i pieczenie przy

opróżnianiu pęcherza moczowego

opróżnianiu pęcherza moczowego

•

zakażenie dróg moczowych

zakażenie dróg moczowych

•

nowotwory pęcherza i cewki

nowotwory pęcherza i cewki

moczowej

moczowej

POLAKIZURIA (częstomocz)

POLAKIZURIA (częstomocz)

- częste uczucie parcia

- częste uczucie parcia

na mocz i oddawanie moczu w małych ilościach

na mocz i oddawanie moczu w małych ilościach

•

zapalenie pęcherza moczowego, cewki moczowej

zapalenie pęcherza moczowego, cewki moczowej

•

przerost / rak gruczołu krokowego

przerost / rak gruczołu krokowego

•

nowotwory dróg moczowych

nowotwory dróg moczowych

•

zmniejszenie pojemności pęcherza moczowego z

zmniejszenie pojemności pęcherza moczowego z

powodu zmian marskich (długotrwałe

powodu zmian marskich (długotrwałe

utrzymywanie cewnika

utrzymywanie cewnika

w pęcherzu, nawracające zapalenia pęcherza)

w pęcherzu, nawracające zapalenia pęcherza)

NYKTURIA (częstomocz nocny)

NYKTURIA (częstomocz nocny)

-konieczność oddawania moczu w

-konieczność oddawania moczu w

nocy

nocy

•

niewydolność nerek, serca

niewydolność nerek, serca

•

przerost gruczołu krokowego

przerost gruczołu krokowego

•

leczenie diuretykami

leczenie diuretykami

ZATRZYMANIE MOCZU

ZATRZYMANIE MOCZU

– uczucie

– uczucie

przepełnienia pęcherza moczowego,

przepełnienia pęcherza moczowego,

ból w podbrzuszu, parcie na mocz

ból w podbrzuszu, parcie na mocz

•

kamień w szyi pęcherza

kamień w szyi pęcherza

•

przerost gruczołu krokowego

przerost gruczołu krokowego

•

niedowład lub porażenie mięśnia

niedowład lub porażenie mięśnia

wypieracza pęcherza lub zwieracza

wypieracza pęcherza lub zwieracza

cewki

cewki

NIETRZYMANIE MOCZU

NIETRZYMANIE MOCZU

– u osób

– u osób

starszych, podczas kaszlu, wysiłku,

starszych, podczas kaszlu, wysiłku,

jako wynik uszkodzeń i porażeń

jako wynik uszkodzeń i porażeń

nerwowych

nerwowych

PRZERYWANE ODDAWANIE MOCZU

PRZERYWANE ODDAWANIE MOCZU

- przerywany strumień moczu

- przerywany strumień moczu

podczas mikcji

podczas mikcji

•

kamica pęcherza moczowego

kamica pęcherza moczowego

•

przerost gruczołu krokowego

przerost gruczołu krokowego

ZABURZENIA W ILOŚCI
WYDALANEGO MOCZU

ZABURZENIA W ILOŚCI
WYDALANEGO MOCZU

ANURIA (BEZMOCZ)

ANURIA (BEZMOCZ)

OLIGURIA (SKĄPOMOCZ)

OLIGURIA (SKĄPOMOCZ)

ZABURZENIA W ILOŚCI
WYDALANEGO MOCZU

ANURIA (BEZMOCZ)

ANURIA (BEZMOCZ)

< 100 ml moczu na dobę

< 100 ml moczu na dobę

< 5 ml na godzinę

< 5 ml na godzinę

OLIGURIA (SKĄPOMOCZ)

OLIGURIA (SKĄPOMOCZ)

ZABURZENIA W ILOŚCI
WYDALANEGO MOCZU

ANURIA (BEZMOCZ)

ANURIA (BEZMOCZ)

< 100 ml moczu na dobę

< 100 ml moczu na dobę

< 5 ml na godzinę

< 5 ml na godzinę

OLIGURIA (SKĄPOMOCZ)

OLIGURIA (SKĄPOMOCZ)

< 500 ml moczu na dobę

< 500 ml moczu na dobę

< 20 ml na godzinę

< 20 ml na godzinę

Przyczyny:



Schyłkowa faza przewlekłej

Schyłkowa faza przewlekłej

niedwydolności nerek

niedwydolności nerek



Ostra niewydolność nerek

Ostra niewydolność nerek

(przednerkowa, nerkowa,

(przednerkowa, nerkowa,

pozanerkowa)

pozanerkowa)



Często u osób starszych

Często u osób starszych

(odwodnienie, mała podaż płynów)

(odwodnienie, mała podaż płynów)



Stany gorączkowe (zwiększone

Stany gorączkowe (zwiększone

parowanie przez skórę)

parowanie przez skórę)

Przednerkowa ONN



Wstrząs hipowolemiczny

Wstrząs hipowolemiczny



Wstrząs kardiogenny (zawał serca,

Wstrząs kardiogenny (zawał serca,

niewydolność serca)

niewydolność serca)



Okres pooperacyjny

Okres pooperacyjny



Tętniak rozwarstwiający aorty

Tętniak rozwarstwiający aorty

(obustronna niedrożność tętnic

(obustronna niedrożność tętnic

nerkowych)

nerkowych)



Ostra zakrzepica żył nerkowych

Ostra zakrzepica żył nerkowych

Nerkowa ONN



Kłębuszkowe zapalenie nerek

Kłębuszkowe zapalenie nerek



Ostra martwica cewek nerkowych

Ostra martwica cewek nerkowych

(niedokrwienie, hemoliza - odczyn

(niedokrwienie, hemoliza - odczyn

poprzetoczeniowy;

poprzetoczeniowy;

liza mięśni prążkowanych - uraz,

liza mięśni prążkowanych - uraz,

oparzenie, zapalenie mięśni;

oparzenie, zapalenie mięśni;

ciąża – poród septyczny, krwotok;

ciąża – poród septyczny, krwotok;

polekowa martwica cewek)

polekowa martwica cewek)

c. d.



Śródmiąższowe zapalenie nerek

Śródmiąższowe zapalenie nerek

(polekowe – środki cieniujące,

(polekowe – środki cieniujące,

pochodne sulfonylomocznika,

pochodne sulfonylomocznika,

halotan, NLPZ, metale ciężkie;

halotan, NLPZ, metale ciężkie;

alergiczne)

alergiczne)



Choroby układowe (toczeń,

Choroby układowe (toczeń,

twardzina)

twardzina)



Choroby rozrostowe (szpiczak mnogi)

Choroby rozrostowe (szpiczak mnogi)

Pozanerkowa ONN



Mechaniczna przeszkoda w

Mechaniczna przeszkoda w

odpływie moczu z moczowodu,

odpływie moczu z moczowodu,

pęcherza, cewki, moczowej:

pęcherza, cewki, moczowej:

kamień

kamień

guz

guz

naciek nowotworowy

naciek nowotworowy

przerośnięty gruczoł krokowy

przerośnięty gruczoł krokowy

POLIURIA (WIELOMOCZ)

> 3000 ml moczu na dobę



Ośrodkowa (moczówka prosta – niedobór

Ośrodkowa (moczówka prosta – niedobór

wazopresyny na skutek uszkodzenia tylnej

wazopresyny na skutek uszkodzenia tylnej

części przysadki przez guz, krwotok,

części przysadki przez guz, krwotok,

niedokrwienie)

niedokrwienie)



Nerkopochodna (moczówka oporna na

Nerkopochodna (moczówka oporna na

wazopresynę wynikająca z redukcji

wazopresynę wynikająca z redukcji

czynnego miąższu nerek – przewlekła

czynnego miąższu nerek – przewlekła

niewydolność nerek w okresie wielomoczu)

niewydolność nerek w okresie wielomoczu)



Psychogenna (choroba psychiczna, w

Psychogenna (choroba psychiczna, w

której występuje wzmożone pragnienie)

której występuje wzmożone pragnienie)

c.d.



Cukrzyca (diureza osmotyczna –

Cukrzyca (diureza osmotyczna –

glukoza w moczu indukuje wzrost

glukoza w moczu indukuje wzrost

jego wydzielania, co z kolei

jego wydzielania, co z kolei

prowadzi do wzrostu pragnienia)

prowadzi do wzrostu pragnienia)



Alkohol (hamowanie wydzielania

Alkohol (hamowanie wydzielania

hormonu antydiuretycznego)

hormonu antydiuretycznego)

WYGLĄD MOCZU



Ciemny – gdy zagęszczony,

Ciemny – gdy zagęszczony,

odwodnienie, gorączka

odwodnienie, gorączka



Pieniący się – obecność białka

Pieniący się – obecność białka



Brunatno-żółty – bilirubina, urobilinogen

Brunatno-żółty – bilirubina, urobilinogen



Mętny – infekcyjny, bakterie, nabłonki,

Mętny – infekcyjny, bakterie, nabłonki,

śluz, grzyby

śluz, grzyby



Karminowy – porfiria

Karminowy – porfiria



Ciemniejący na powietrzu – alkaptonuria

Ciemniejący na powietrzu – alkaptonuria



Skrzepy krwi w moczu - guz pęcherza

Skrzepy krwi w moczu - guz pęcherza



Krwisty, „popłuczyny mięsne”

Krwisty, „popłuczyny mięsne”

KRWIOMOCZ

KRWIOMOCZ

– widoczny makroskopowo

– widoczny makroskopowo

nowotwory nerek i dróg moczowych, kamica

nowotwory nerek i dróg moczowych, kamica

nerkowa, zapalenie pęcherza moczowego

nerkowa, zapalenie pęcherza moczowego

(krwotoczne, gruźlicze), urazy (po zakładaniu

(krwotoczne, gruźlicze), urazy (po zakładaniu

cewnika do pęcherza), skaza krwotoczna,

cewnika do pęcherza), skaza krwotoczna,

leczenie p-krzepliwe, wielotorbielowatość

leczenie p-krzepliwe, wielotorbielowatość

nerek, endometrioza dróg moczowych

nerek, endometrioza dróg moczowych

KRWINKOMOCZ

KRWINKOMOCZ

– widoczny pod mikroskopem

– widoczny pod mikroskopem

(norma erytrocytów w badaniu ogólnym

(norma erytrocytów w badaniu ogólnym

moczu 1-2 wpw)

moczu 1-2 wpw)

kłębuszkowe zapalenie nerek, rak nerki,

kłębuszkowe zapalenie nerek, rak nerki,

kamica nerkowa

kamica nerkowa

CHOROBY NEREK W

WYWIADACH

Częste zakażenia dróg

Częste zakażenia dróg

moczowych?

moczowych?

Rozpoznana kamica nerkowa?

Rozpoznana kamica nerkowa?

Przebyte zapalenie nerek?

Przebyte zapalenie nerek?

Rozpoznana niewydolność

Rozpoznana niewydolność

nerek?

nerek?

PRZYPADKI KLINICZNE

PRZYPADEK 1

Mężczyzna lat 60, od kilku dni bóle w

Mężczyzna lat 60, od kilku dni bóle w

okolicy krzyżowej kręgosłupa, ból

okolicy krzyżowej kręgosłupa, ból

przy oddawaniu stolca, oddaje

przy oddawaniu stolca, oddaje

mocz często, małymi kroplami,

mocz często, małymi kroplami,

mikcje są bolesne, występuje

mikcje są bolesne, występuje

gorączka do 39°C.

gorączka do 39°C.

ROZPOZNANIE

WSTĘPNE:

ROZPOZNANIE

WSTĘPNE:

Zapalenie gruczołu

Zapalenie gruczołu

krokowego

krokowego

PRZYPADEK 2

Kobieta lat 36, od 3 dni bóle w

Kobieta lat 36, od 3 dni bóle w

podbrzuszu, objawy dyzuryczne,

podbrzuszu, objawy dyzuryczne,

częstomocz, ból w końcowej fazie

częstomocz, ból w końcowej fazie

mikcji, temp. 38°C, od wczoraj

mikcji, temp. 38°C, od wczoraj

występuje krwiomocz.

występuje krwiomocz.

ROZPOZNANIE

WSTĘPNE:

ROZPOZNANIE

WSTĘPNE:

Krwotoczne zapalenie

Krwotoczne zapalenie

pęcherza moczowego

pęcherza moczowego

PRZYPADEK 3

Kobieta lat 27, zgłasza nasilone

Kobieta lat 27, zgłasza nasilone

dolegliwości bólowe w okolicy

dolegliwości bólowe w okolicy

lędźwiowej kręgosłupa, objawy

lędźwiowej kręgosłupa, objawy

dyzuryczne, gorączkę do 39.5°C,

dyzuryczne, gorączkę do 39.5°C,

dreszcze, bóle brzucha, nudności,

dreszcze, bóle brzucha, nudności,

wymioty.

wymioty.

ROZPOZNANIE

WSTĘPNE:

ROZPOZNANIE

WSTĘPNE:

Ostre odmiedniczkowe

Ostre odmiedniczkowe

zapalenie nerek

zapalenie nerek

PRZYPADEK 4

Mężczyzna lat 45, od 2 dni

Mężczyzna lat 45, od 2 dni

występują objawy dyzuryczne, ból

występują objawy dyzuryczne, ból

na początku mikcji, pieczenie i

na początku mikcji, pieczenie i

bolesność cewki moczowej

bolesność cewki moczowej

ROZPOZNANIE

WSTĘPNE:

ROZPOZNANIE

WSTĘPNE:

Zapalenie cewki moczowej

Zapalenie cewki moczowej