Choroby alergiczne u
Choroby alergiczne u
dzieci
dzieci
Choroby alergiczne u
Choroby alergiczne u
dzieci
dzieci
Joanna Lange
Joanna Lange
Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku
Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku
Dziecięcego
Dziecięcego
AM w Warszawie
AM w Warszawie
Co to jest „marsz
Co to jest „marsz
alergiczny”?
alergiczny”?
AZS
AZS
ASTMA
ASTMA
ANN
ANN
WIEK DZIECKA
W
Y
S
T
Ę
P
O
W
A
N
IE
Definicja
Definicja
Jest to przewlekła i nawrotowa
Jest to przewlekła i nawrotowa
dermatoza zapalna, której
dermatoza zapalna, której
towarzyszy wybitny
towarzyszy wybitny
świąd
świąd
i
i
charakterystyczny
charakterystyczny
obraz
obraz
zmian skórnych.
zmian skórnych.
eozyno
fil
limf. Th2
k-ka
Langerhansa
wypry
sk
świąd
nieprawidłowości
limfocytów T
CD4+, zaburzona
równowaga
komórek Th1/Th2
sucha skóra,
zaburzona
bariera
ochronna
skóry
podwyższone
stężenie IgE
alergeny
podrażnienie
mechaniczne, wełna,
kurz, detergenty,
chemikalia
Staphylococc
us aureus
drapanie
nieprawidło
wa
odpowiedź
autonomiczn
a
psychika,
neuropeptyd
y
Czynnik wywołujące i zaostrzające atopowe
Czynnik wywołujące i zaostrzające atopowe
zapalenie skóry
zapalenie skóry
Atopowe zapalenie skóry-
Atopowe zapalenie skóry-
mieszana etiologia
mieszana etiologia
predyspozycje genetyczne;
predyspozycje genetyczne;
czynniki zewnętrzne:
czynniki zewnętrzne:
alergeny pokarmowe
alergeny pokarmowe
alergeny zewnątrzpochodne (kurz
alergeny zewnątrzpochodne (kurz
domowy, pleśnie)
domowy, pleśnie)
czynniki infekcyjne
czynniki infekcyjne
(
(
Staphylococcus
Staphylococcus
aureus
aureus
)
)
alergeny
alergeny
kontaktowe
kontaktowe
u dorosłych
u dorosłych
Kryteria Hanifina i Rajki
Kryteria Hanifina i Rajki
Kryteria
Kryteria
PODZIAŁ:
PODZIAŁ:
cechy podstawowe (główne);
cechy podstawowe (główne);
cechy mniejsze (dodatkowe)
cechy mniejsze (dodatkowe)
ROZPOZNANIE:
ROZPOZNANIE:
3 cechy podstawowe i 3 cechy
3 cechy podstawowe i 3 cechy
mniejsze
mniejsze
Cechy podstawowe
Cechy podstawowe
typowa morfologia i lokalizacja zmian
typowa morfologia i lokalizacja zmian
na skórze – wiek chorych;
na skórze – wiek chorych;
świąd;
świąd;
przewlekły i nawrotowy charakter;
przewlekły i nawrotowy charakter;
w wywiadzie atopia u pacjenta lub w
w wywiadzie atopia u pacjenta lub w
jego rodzinie;
jego rodzinie;
Świąd - nie ma atopowego
Świąd - nie ma atopowego
zapalenia skóry bez świądu
zapalenia skóry bez świądu
Cechy mniejsze
Cechy mniejsze
(dodatkowe)
(dodatkowe)
suchość skóry;
suchość skóry;
rybia łuska;
rybia łuska;
rogowacenie przymieszkowe;
rogowacenie przymieszkowe;
obecność nadwrażliwości typu I (IgE-zależna);
obecność nadwrażliwości typu I (IgE-zależna);
podwyższone stężenie IgE w surowicy;
podwyższone stężenie IgE w surowicy;
wczesny początek choroby;
wczesny początek choroby;
upośledzenie odporności komórkowej i skłonność do
upośledzenie odporności komórkowej i skłonność do
zakażeń skóry;
zakażeń skóry;
skłonność do niespecyficznego stanu zapalnego rąk i stóp;
skłonność do niespecyficznego stanu zapalnego rąk i stóp;
zapalenie brodawek sutkowych;
zapalenie brodawek sutkowych;
zapalenie czerwieni wargowej (cheilitis);
zapalenie czerwieni wargowej (cheilitis);
nawrotowe zapalenie spojówek;
nawrotowe zapalenie spojówek;
objaw Dennie-Morgana (dodatkowy fałd skórny poniżej dolnej powieki);
objaw Dennie-Morgana (dodatkowy fałd skórny poniżej dolnej powieki);
keratokonus (stożek rogówki);
keratokonus (stożek rogówki);
przednia katarakta;
przednia katarakta;
przebarwienie powiek i skóry wokół oczu;
przebarwienie powiek i skóry wokół oczu;
rumień twarzy;
rumień twarzy;
łupież biały;
łupież biały;
świąd podczas pocenia;
świąd podczas pocenia;
pogrubienie fałdów na szyi;
pogrubienie fałdów na szyi;
nietolerancja wełny;
nietolerancja wełny;
nietolerancja pokarmowa;
nietolerancja pokarmowa;
wpływ czynników środowiskowych i stresu;
wpływ czynników środowiskowych i stresu;
biały dermografizm.
biały dermografizm.
Cechy mniejsze
Cechy mniejsze
(dodatkowe)
(dodatkowe)
Cechy mniejsze atopowego zapalenia
Cechy mniejsze atopowego zapalenia
skóry
skóry
Objaw Dennie-
Objaw Dennie-
Morgana
Morgana
Wyprysk
Wyprysk
pieniążkowaty
pieniążkowaty
Biały dermografizm
Biały dermografizm
Zmiany na twarzy
Zmiany na twarzy
zajęcie policzków
zajęcie policzków
objaw Dennie Morgana
objaw Dennie Morgana
zmiany w okolicach pozausznych
zmiany w okolicach pozausznych
zmiany na skórze czaszki
zmiany na skórze czaszki
Zmiany na twarzy
Zmiany na twarzy
zajęcie policzków
zajęcie policzków
Zmiany na twarzy
Zmiany na twarzy
objaw Dennie Morgana
objaw Dennie Morgana
Zmiany na twarzy
Zmiany na twarzy
zmiany w okolicach pozausznych
zmiany w okolicach pozausznych
Zmiany na twarzy
Zmiany na twarzy
zmiany na skórze czaszki
zmiany na skórze czaszki
Zmiany na kończynach
Zmiany na kończynach
lokalizacja w fałdach skóry
lokalizacja w fałdach skóry
zgięcia łokciowe
zgięcia łokciowe
doły
doły
podkolanowe
podkolanowe
fałdy na szyi
fałdy na szyi
Zmiany na kończynach
Zmiany na kończynach
zajęcie kończyn
zajęcie kończyn
Zmiany na kończynach
Zmiany na kończynach
zajęcie kończyn
zajęcie kończyn
Zmiany na kończynach
Zmiany na kończynach
zajęcie kończyn - ssanie palca
zajęcie kończyn - ssanie palca
Okolice zasłonięte pieluszką
Okolice zasłonięte pieluszką
z reguły nie są zajęte
z reguły nie są zajęte
Powikłania
Powikłania
bakteryjne nadkażenia:
bakteryjne nadkażenia:
stała kolonizacja bakteriami
stała kolonizacja bakteriami
możliwość rozwoju infekcji
możliwość rozwoju infekcji
infekcje wirusowe:
infekcje wirusowe:
wirusy z grupy herpes
wirusy z grupy herpes
inne wirusy
inne wirusy
reperkusje psychiczne
reperkusje psychiczne
Staphylococcus aureus
Staphylococcus aureus
Zakażenia
Zakażenia
Staphylococcus
Staphylococcus
aureus
aureus
infekcje zlokalizowane
infekcje zlokalizowane
ospopodobne uszkodzenie
ospopodobne uszkodzenie
skóry Kaposi
skóry Kaposi
Zakażenia
Zakażenia
wirusem z
wirusem z
rodzaju
rodzaju
herpes
herpes
infekcje
infekcje
zlokalizowan
zlokalizowan
e
e
uszkodzenie
uszkodzenie
typu Kaposi
typu Kaposi
Inne wirusy
Inne wirusy
wirusy z rodzaju varicella-
wirusy z rodzaju varicella-
zoster
zoster
wirus papilloma -
wirus papilloma -
brodawki zwykłe
brodawki zwykłe
pox wirus -
pox wirus -
molluscum
molluscum
contagiosum
contagiosum
Atopowe zapalenie skóry u dzieci
Atopowe zapalenie skóry u dzieci
Łupież biały
Łupież biały
Wyprysk
Wyprysk
pieniążkowaty
pieniążkowaty
Zapalenie na skórze
Zapalenie na skórze
powiek
powiek
Zapalenie na skórze
Zapalenie na skórze
dłoni - lichenifikacja
dłoni - lichenifikacja
Manifestacja kliniczna
Manifestacja kliniczna
i histopatologiczna
i histopatologiczna
1
. Rumień
. Rumień
2
. Obrzęk
. Obrzęk
3
. Zmiany pęcherzowe
. Zmiany pęcherzowe
4
. Obrzęk w przebiegu
. Obrzęk w przebiegu
wyprysku
wyprysku
5
. Lichenifikacja
. Lichenifikacja
Manifestacja kliniczna
Manifestacja kliniczna
Histopatologia
Histopatologia
Zaczerwienienie skóry, które znika pod
Zaczerwienienie skóry, które znika pod
uciśnięciem skóry szkiełkiem koresponduje z
uciśnięciem skóry szkiełkiem koresponduje z
rozszerzeniem powierzchownych kapilar
rozszerzeniem powierzchownych kapilar
Elementy
Elementy
grudkowe
grudkowe
korespondują z
korespondują z
obrzękiem skóry
obrzękiem skóry
subkliniczne
subkliniczne
gromadzenie
gromadzenie
płynu
płynu
Stan gąbczasty
Stan gąbczasty
obrzęk
obrzęk
międzykomórkowy
międzykomórkowy
naskórka
naskórka
obrzęk w przebiegu
obrzęk w przebiegu
wyprysku
wyprysku
Pęcherze
Pęcherze
śródnaskórkowe
śródnaskórkowe
pęknięcie pęcherzy
pęknięcie pęcherzy
śródnaskórkowych
śródnaskórkowych
Zgrubienia
Zgrubienia
naskórkowe w
naskórkowe w
miejscach toczącego
miejscach toczącego
się przewlekłego
się przewlekłego
procesu zapalnego
procesu zapalnego
Śródnaskórkowe
Śródnaskórkowe
zgrubienia
zgrubienia
Lichenifikacja
Lichenifikacja
Ciężki wyprysk
Ciężki wyprysk
atopowy
atopowy
Zmiany na twarzy i na
Zmiany na twarzy i na
szyi
szyi
Atopowe zapalenie skóry u
Atopowe zapalenie skóry u
dorosłych
dorosłych
Uczulenie
Uczulenie
kontaktowe na
kontaktowe na
nikiel
nikiel
Atopowe zapalenie skóry u
Atopowe zapalenie skóry u
dorosłych
dorosłych
Wyprysk na
Wyprysk na
skórze dłoni
skórze dłoni
Leczenie
Leczenie
atopowego
atopowego
zapalenia skóry
zapalenia skóry
Identyfikacja i eliminacja czynników
Identyfikacja i eliminacja czynników
wyzwalających zmiany chorobowe
wyzwalających zmiany chorobowe
odpowiedni dobór środków czyszczących
odpowiedni dobór środków czyszczących
(mydła, preparaty do prania);
(mydła, preparaty do prania);
regulacja temperatury i wilgotności
regulacja temperatury i wilgotności
powietrza;
powietrza;
eliminacja znanych alergenów
eliminacja znanych alergenów
wywołujących zaostrzenia (pokarmy,
wywołujących zaostrzenia (pokarmy,
alergeny powietrznopochodne);
alergeny powietrznopochodne);
Leczenie atopowego zapalenia
Leczenie atopowego zapalenia
skóry
skóry
Identyfikacja i eliminacja czynników
Identyfikacja i eliminacja czynników
wyzwalających zmiany chorobowe
wyzwalających zmiany chorobowe
rozwiązywanie problemów emocjonalnych,
rozwiązywanie problemów emocjonalnych,
unikanie sytuacji stresowych;
unikanie sytuacji stresowych;
opanowywanie zakażeń:
opanowywanie zakażeń:
Staphylococcus aureus -
Staphylococcus aureus -
zazwyczaj makrolidy, cefalosporyny
zazwyczaj makrolidy, cefalosporyny
I generacji,
I generacji,
wirusy z rodzaju
wirusy z rodzaju
herpes -
herpes -
ewentualnie leczenie acyclowirem;
ewentualnie leczenie acyclowirem;
grzybice -
grzybice -
Pityrosporum ovalae;
Pityrosporum ovalae;
zakażenie świerzbowcem.
zakażenie świerzbowcem.
Leczenie atopowego zapalenia
Leczenie atopowego zapalenia
skóry
skóry
nawodnienie skóry;
nawodnienie skóry;
stosowanie środków zmiękczających;
stosowanie środków zmiękczających;
stosowanie preparatów steroidowych;
stosowanie preparatów steroidowych;
identyfikacja i w miarę możliwości eliminacja
identyfikacja i w miarę możliwości eliminacja
czynników zaostrzających przebieg choroby:
czynników zaostrzających przebieg choroby:
substancje drażniące;
substancje drażniące;
alergeny;
alergeny;
stres;
stres;
zakażenia skóry
zakażenia skóry
Leczenie atopowego zapalenia
Leczenie atopowego zapalenia
skóry
skóry
Świąd
Świąd
ważny cel - opanowanie świądu;
ważny cel - opanowanie świądu;
nasilenie świądu:
nasilenie świądu:
sucha skóra w zimie;
sucha skóra w zimie;
pocenie się w miesiącach letnich;
pocenie się w miesiącach letnich;
wełna - drażnienie skóry;
wełna - drażnienie skóry;
środki drażniące - mydła, substancje rozpuszczające
środki drażniące - mydła, substancje rozpuszczające
tłuszcze;
tłuszcze;
stres;
stres;
ekspozycja na alergeny i inne.
ekspozycja na alergeny i inne.
Leczenie atopowego zapalenia
Leczenie atopowego zapalenia
skóry
skóry
Zasady pielęgnacji suchej
Zasady pielęgnacji suchej
skóry
skóry
unikanie kontaktu z czynnikami drażniącymi –
unikanie kontaktu z czynnikami drażniącymi –
rękawice ochronne;
rękawice ochronne;
mycie – preparaty emolientowe o kwaśnym pH;
mycie – preparaty emolientowe o kwaśnym pH;
unikanie maceracji naskórka – krótki prysznic;
unikanie maceracji naskórka – krótki prysznic;
unikanie wysokiej temperatury do kąpieli;
unikanie wysokiej temperatury do kąpieli;
nie wycierać, osuszać, w ciągu 5 minut – nałożyć
nie wycierać, osuszać, w ciągu 5 minut – nałożyć
emolient;
emolient;
natłuszczanie skóry co 2 -4 godzin !!!! (czas
natłuszczanie skóry co 2 -4 godzin !!!! (czas
działanie emolientu w AZS do 1 godziny);
działanie emolientu w AZS do 1 godziny);
unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce;
unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce;
nie używać preparatów w formie oliwki oraz
nie używać preparatów w formie oliwki oraz
mydeł glicerynowych - wysuszają skórę !!!!
mydeł glicerynowych - wysuszają skórę !!!!
Leki antyhistaminowe
Leki antyhistaminowe
histamina
histamina
nie jest jedynym mediatorem
nie jest jedynym mediatorem
odpowiadającym za świąd;
odpowiadającym za świąd;
nasilenie świądu w nocy - leki
nasilenie świądu w nocy - leki
sedatywne na noc - I generacja
sedatywne na noc - I generacja
(hydroksyzyna, diphenhydramina);
(hydroksyzyna, diphenhydramina);
doksepina
doksepina
- trójpierścieniony
- trójpierścieniony
antydepresant - działa na H1 i H2;
antydepresant - działa na H1 i H2;
Leczenie atopowego zapalenia
Leczenie atopowego zapalenia
skóry
skóry
Kortykosteroidy do
Kortykosteroidy do
stosowania
stosowania
miejscowego
miejscowego
Leczenie atopowego zapalenia
Leczenie atopowego zapalenia
skóry
skóry
Zasady stosowanie steroidów na skórę
Zasady stosowanie steroidów na skórę
podstawa leczenia zmian wypryskowych;
podstawa leczenia zmian wypryskowych;
stosować łącznie z preparatami
stosować łącznie z preparatami
zmiękczającymi skórę;
zmiękczającymi skórę;
nie stosować
nie stosować
steroidów fluorowanych
steroidów fluorowanych
na
na
skórę twarzy, okolicę narządów płciowych
skórę twarzy, okolicę narządów płciowych
zewnętrznych i okolice fałdów skórnych;
zewnętrznych i okolice fałdów skórnych;
nakładać tylko na skórę zmienioną
nakładać tylko na skórę zmienioną
chorobowo;
chorobowo;
Tachyfilaksja
Tachyfilaksja
Blokada receptora dla KS
Blokada receptora dla KS
Terapia przerywana
Terapia przerywana
I ETAP
I ETAP
7-14 dni codziennie
7-14 dni codziennie
II ETAP
II ETAP
3-6 miesięcy
3-6 miesięcy
1-2 x w tygodniu 1 x
1-2 x w tygodniu 1 x
dziennie steroidy
dziennie steroidy
5-6 x podłoże
5-6 x podłoże
Kortykosteroidy miejscowe
Kortykosteroidy miejscowe
2 FTU = 1 g maści
(kremu)
FTU – fingertip unit – jednostka czubka palca
dorosłej
Siła działania steroidów
Siła działania steroidów
GRUPA
GRUPA
Nazwa handlowa
Nazwa handlowa
Nazwa międzynarodowa
Nazwa międzynarodowa
I
I
Dermovate – maść, krem
Dermovate – maść, krem
1%
1%
Propionian clobetazonu
Propionian clobetazonu
Diprolene – maść 0,05%
Diprolene – maść 0,05%
Dwupropionian betametazonu
Dwupropionian betametazonu
II
II
Diprosone – maść 0,05%
Diprosone – maść 0,05%
Dwupropionian betametazonu
Dwupropionian betametazonu
Elocom – maść 0,1%
Elocom – maść 0,1%
Pirośluzan mometazonu
Pirośluzan mometazonu
III
III
Cutivate – maść 0,005%
Cutivate – maść 0,005%
Propionian flutikazonu
Propionian flutikazonu
Kuterid
Kuterid
Walerianian betametazonu
Walerianian betametazonu
Advantan – krem 0,1%
Advantan – krem 0,1%
Aceponat metylprednizolonu
Aceponat metylprednizolonu
IV
IV
Polcortolon – maść 0,1%
Polcortolon – maść 0,1%
Acetonid triamcynolony
Acetonid triamcynolony
Elocom – krem, lotio 0,1%
Elocom – krem, lotio 0,1%
Pirośluzan mometazonu
Pirośluzan mometazonu
Flucinar – maść 0,025%
Flucinar – maść 0,025%
Acetonid fluocinolonu
Acetonid fluocinolonu
Siła działania steroidów
Siła działania steroidów
GRUPA
GRUPA
Nazwa handlowa
Nazwa handlowa
Nazwa międzynarodowa
Nazwa międzynarodowa
V
V
Cutivate - krem 1%
Cutivate - krem 1%
Propionian flutikazonu
Propionian flutikazonu
Laticort – maść, krem 0,1%
Laticort – maść, krem 0,1%
Maślan hydrokortizonu
Maślan hydrokortizonu
Locoid
Locoid
Maślan hydrokortizonu
Maślan hydrokortizonu
Flucinar – krem 0,025%
Flucinar – krem 0,025%
Acetonid fluocinolonu
Acetonid fluocinolonu
Lorinden – maść 0,02%
Lorinden – maść 0,02%
Pivalat flumetazonu
Pivalat flumetazonu
VI
VI
Polcortolon – krem 0,1%
Polcortolon – krem 0,1%
Acetonid triamcynolonu
Acetonid triamcynolonu
Laticort – lotio 0,1%
Laticort – lotio 0,1%
Maślan hydrocortizonu
Maślan hydrocortizonu
Lorinden – krem 0,02%
Lorinden – krem 0,02%
Acetonid triamcynolony
Acetonid triamcynolony
VII
VII
Dexapolcort – aerozol
Dexapolcort – aerozol
0,01%
0,01%
Dexametazon
Dexametazon
Mecortolon – krem 0,5%
Mecortolon – krem 0,5%
Prednizolon
Prednizolon
Hydrocortyzon – krem 1%
Hydrocortyzon – krem 1%
Hydrocortyzon
Hydrocortyzon
Edukacja chorych
Edukacja chorych
edukacja pacjentów i ich rodzin;
edukacja pacjentów i ich rodzin;
wytłumaczenie charakteru choroby -
wytłumaczenie charakteru choroby -
przewlekłość, przebieg z okresami
przewlekłość, przebieg z okresami
remisji i zaostrzeń;
remisji i zaostrzeń;
ustalanie planu leczenia na każdej
ustalanie planu leczenia na każdej
wizycie.
wizycie.
Leczenie atopowego zapalenia
Leczenie atopowego zapalenia
skóry
skóry
Astma oskrzelowa
Astma oskrzelowa
Definicja astmy obejmuje
Definicja astmy obejmuje
trzy
trzy
charakterystyczne
charakterystyczne
jej cechy:
jej cechy:
1. zmienne w czasie zaburzenia wentylacji
1. zmienne w czasie zaburzenia wentylacji
typu obturacyjnego
typu obturacyjnego
2. nadreaktywność oskrzeli
2. nadreaktywność oskrzeli
3. przewlekły proces zapalny w oskrzelach
3. przewlekły proces zapalny w oskrzelach
Terapia
Terapia
Prawidłowe
rozpoznanie
Leczenie
•przyczynowe
•objawowe
Efekt końcowy
Nie wszystko co
„świszcze” jest
astmą
oskrzelową
Diagnostyka różnicowa obturacji
Diagnostyka różnicowa obturacji
oskrzeli u dzieci młodszych
oskrzeli u dzieci młodszych
Astma oskrzelowa
Astma oskrzelowa
Zespoły aspiracyjne
Zespoły aspiracyjne
Ciało obce
Ciało obce
Zakażenia wirusowe
Zakażenia wirusowe
Zapalenie oskrzelików
Zapalenie oskrzelików
Refluks żołądkowo-przełykowy
Refluks żołądkowo-przełykowy
Zespół dyskinetycznych rzęsek
Zespół dyskinetycznych rzęsek
Tracheobronchomalacja
Tracheobronchomalacja
Zwężenia tchawicy i oskrzeli
Zwężenia tchawicy i oskrzeli
Wady serca
Wady serca
.....
.....
Prawidłowe
rozpoznanie
Świszczący oddech a wiek
Świszczący oddech a wiek
Wiek dziecka
Wiek dziecka
Przyczyny
Przyczyny
Noworodki,
Noworodki,
niemowlęta i dzieci
niemowlęta i dzieci
do 3-go roku życia
do 3-go roku życia
•
bronchiolitis
bronchiolitis
•
dysplazja oskrzelowo – płucna
dysplazja oskrzelowo – płucna
•
wiotkość krtani i tchawicy
wiotkość krtani i tchawicy
•
przetoka tchawiczo- przełykowa
przetoka tchawiczo- przełykowa
•
obturacyjne zapalenie oskrzeli
obturacyjne zapalenie oskrzeli
•
pierścień naczyniowy
pierścień naczyniowy
•
odpływ żołądkowo – przełykowy
odpływ żołądkowo – przełykowy
•
wady serca
wady serca
Niezależnie od wieku
Niezależnie od wieku
•
astma oskrzelowa
astma oskrzelowa
•
aspiracja ciała obcego
aspiracja ciała obcego
•
mukowiscydoza
mukowiscydoza
•
guzy śródpiersia, płuc,
guzy śródpiersia, płuc,
przepukliny
przepukliny
•
niewydolność lewokomorowa
niewydolność lewokomorowa
•
dysfunkcja strun głosowych
dysfunkcja strun głosowych
Fizjologia - grasica
Fizjologia - grasica
Mukowiscydoza
Mukowiscydoza
Ciało obce
Ciało obce
Przetoka
Przetoka
przełykowo-
przełykowo-
tchawicza
tchawicza
Zespół dyskinetycznych
Zespół dyskinetycznych
rzęsek
rzęsek
Toxocariasis
Toxocariasis
Torbiel oskrzelopochodna
Torbiel oskrzelopochodna
Podwójny łuk aorty
Podwójny łuk aorty
Objawy kliniczne i najważniejsze badania
Objawy kliniczne i najważniejsze badania
dodatkowe pozwalające na rozpoznanie astmy
dodatkowe pozwalające na rozpoznanie astmy
u dzieci
u dzieci
1. Epizody duszności ze świszczącym oddechem i
1. Epizody duszności ze świszczącym oddechem i
napadowym kaszlem, zwłaszcza w nocy.
napadowym kaszlem, zwłaszcza w nocy.
2. Okresowe lub stałe zaburzenia czynności układu
2. Okresowe lub stałe zaburzenia czynności układu
oddechowego typu obturacyjnego wykrywane
oddechowego typu obturacyjnego wykrywane
przy pomocy spirometru i badaniem PEF.
przy pomocy spirometru i badaniem PEF.
3. Dodatnie testy prowokacyjne świadczące o
3. Dodatnie testy prowokacyjne świadczące o
nadreaktywności oskrzeli.
nadreaktywności oskrzeli.
4. Zmienność PEF rano i wieczorem, oraz
4. Zmienność PEF rano i wieczorem, oraz
odwracalność obturacji po beta-2-mimetykach i
odwracalność obturacji po beta-2-mimetykach i
kortykosteroidach wykrywana badaniem PEF.
kortykosteroidach wykrywana badaniem PEF.
5. Okresy bezobjawowe trwające różnie długo.
5. Okresy bezobjawowe trwające różnie długo.
6. Towarzyszące objawy alergii ze strony innych
6. Towarzyszące objawy alergii ze strony innych
narządów (np. błony śluzowej nosa, spojówek,
narządów (np. błony śluzowej nosa, spojówek,
skóry).
skóry).
Badania czynności układu
oddechowego
próba rozkurczowa, czyli test odwracalności
obturacji po
2
-mimetykach
testy nieswoistej prowokacji oskrzeli (ocena
stopnia reaktywności oskrzeli, ujawniająca
nadreaktywność)
ocena wskaźnika zmienności PEF – pomiary
wykonuje się za pomocą indywidualnych
mierników (peak flow meter)
inne: pletyzmografia, metoda oscylacji
wymuszonych
Badania czynności układu
oddechowego
Próba rozkurczowa, czyli test odwracalności
obturacji po
2
-mimetykach
ocena parametrów drożności oskrzeli (najczęściej FEV
1
–
maksymalna objętość wydechowa pierwszosekundowa,
ewentualnie szczytowy przepływ wydechowy – PEF)
przed
i po podaniu krótko działającego
2
-mimetyku (np.
salbutamol 200–400 µg w inhalatorze ciśnieniowym)
zwiększenie wartości analizowanych parametrów o 12–
15% po 15–20 minutach od podania leku jest uważane za
wynik dodatni, potwierdzający rozpoznanie
Badania czynności układu
Badania czynności układu
oddechowego
oddechowego
Próba rozkurczowa
Próba rozkurczowa
badanie ważne dla rozpoznania astmy – ujemny wynik nie
badanie ważne dla rozpoznania astmy – ujemny wynik nie
wyklucza jej
wyklucza jej
Badania czynności układu oddechowego
Badania czynności układu oddechowego
Test nieswoistej prowokacji oskrzeli
Test nieswoistej prowokacji oskrzeli
ujawnia charakterystyczną dla astmy
nadreaktywność
parametry referencyjne (FEV
1
, PEF)
oceniane są przed i po ekspozycji na
czynniki nieswoiste (fizyczne,
fizykochemiczne, chemiczne lub
farmakologiczne)
zmniejszenie wartości FEV1
o 20%
potwierdza stan nadreaktywności oskrzeli
Badania czynności układu
Badania czynności układu
oddechowego
oddechowego
Test nieswoistej prowokacji oskrzeli
Test nieswoistej prowokacji oskrzeli
Czynniki zwiększające nadreaktywność
Czynniki zwiększające nadreaktywność
oskrzeli
oskrzeli
narażenie na czynniki
narażenie na czynniki
środowiskowe
środowiskowe
1 – 3 tygodni
1 – 3 tygodni
czynniki zawodowe uczulające
czynniki zawodowe uczulające
miesiące
miesiące
zakażenia dróg oddechowych
zakażenia dróg oddechowych
3 – 6 tygodni
3 – 6 tygodni
zanieczyszczenia powietrza
zanieczyszczenia powietrza
1 tydzień
1 tydzień
palenie tytoniu
palenie tytoniu
Nieokreślone
Nieokreślone
chemiczne czynniki drażniące
chemiczne czynniki drażniące
dni do miesięcy
dni do miesięcy
Leki i czynniki zmniejszające nadreaktywność
Leki i czynniki zmniejszające nadreaktywność
oskrzeli
oskrzeli
Nazwa leku
Nazwa leku
Minimalny czas pomiędzy
Minimalny czas pomiędzy
badaniem a ostatnią
badaniem a ostatnią
dawką
dawką
krótko działające
krótko działające
β
β
-mimetyki
-mimetyki
8 godzin
8 godzin
leki rozszerzające o pośrednim czasie działania
leki rozszerzające o pośrednim czasie działania
– ipratropium
– ipratropium
24 godziny
24 godziny
długo działające
długo działające
β
β
-mimetyki (tiotropium)
-mimetyki (tiotropium)
48 godzin
48 godzin
doustne leki rozszerzające oskrzela:
doustne leki rozszerzające oskrzela:
płynna postać teofiliny
płynna postać teofiliny
preparaty o przedłużonym działaniu
preparaty o przedłużonym działaniu
długo działające preparaty tefiliny
długo działające preparaty tefiliny
12 godzin
12 godzin
24 godziny
24 godziny
48 godzin
48 godzin
β
β
-mimetyki w formie doustnej
-mimetyki w formie doustnej
12 godzin
12 godzin
kromoglikan dwusodowy
kromoglikan dwusodowy
8 godzin
8 godzin
nedokromil
nedokromil
48 godzin
48 godzin
leki przeciwhistaminowe
leki przeciwhistaminowe
3 dni
3 dni
leki antyleuktrienowe
leki antyleuktrienowe
24 godziny
24 godziny
kawa, herbata, czekolada, cola
kawa, herbata, czekolada, cola
w dniu badania
w dniu badania
Monitorowanie nasilenia choroby
Monitorowanie nasilenia choroby
Terapia
Terapia
Prawidłowe
rozpoznanie
Leczenie
•przyczynowe
•objawowe
Efekt końcowy
profilaktyka pierwszorzędowa;
profilaktyka pierwszorzędowa;
profilaktyka drugorzędowa;
profilaktyka drugorzędowa;
profilaktyka trzeciorzędowa
profilaktyka trzeciorzędowa
Lepiej zapobiegać niż
Lepiej zapobiegać niż
leczyć !!!!!!
leczyć !!!!!!
Profilaktyka
Profilaktyka
pierwszorzędowa
pierwszorzędowa
unikanie dymu tytoniowego i narażenia na jego
unikanie dymu tytoniowego i narażenia na jego
działanie, szczególnie w okresie ciąży i we wczesnym
działanie, szczególnie w okresie ciąży i we wczesnym
dzieciństwie; narażenie na dym tytoniowy powinno być
dzieciństwie; narażenie na dym tytoniowy powinno być
wyeliminowane z miejsc pracy;
wyeliminowane z miejsc pracy;
unikanie nadmiernej wilgoci w pomieszczeniach oraz
unikanie nadmiernej wilgoci w pomieszczeniach oraz
zmniejszenie narażenia na alergeny
zmniejszenie narażenia na alergeny
powietrznopochodne;
powietrznopochodne;
karmienie piersią do 4-6 miesiąca życia; nie ma
karmienie piersią do 4-6 miesiąca życia; nie ma
specjalnych zaleceń dietetycznych dla karmiącej matki;
specjalnych zaleceń dietetycznych dla karmiącej matki;
zmniejszenie ekspozycji na alergeny inhalacyjne
zmniejszenie ekspozycji na alergeny inhalacyjne
małych dzieci z grupy wysokiego ryzyka (kurz domowy,
małych dzieci z grupy wysokiego ryzyka (kurz domowy,
karaluchy, zwierzęta futerkowe);
karaluchy, zwierzęta futerkowe);
eliminacja uczulających i bardzo drażniących substancji
eliminacja uczulających i bardzo drażniących substancji
z miejsca zatrudnienia (jeżeli brak takiej możliwości
z miejsca zatrudnienia (jeżeli brak takiej możliwości
konieczna kontrola stężenia)
konieczna kontrola stężenia)
Profilaktyka drugorzędowa
Profilaktyka drugorzędowa
leczenie wyprysku atopowego u dzieci celem
leczenie wyprysku atopowego u dzieci celem
zapobiegania rozwojowi chorób alergicznych
zapobiegania rozwojowi chorób alergicznych
układu oddechowego;
układu oddechowego;
leczenie nieżytu nosa i zapalenia spojówek
leczenie nieżytu nosa i zapalenia spojówek
celem zmniejszenia ryzyka rozwoju astmy
celem zmniejszenia ryzyka rozwoju astmy
oskrzelowej;
oskrzelowej;
u dzieci już uczulonych na roztocza kurzu
u dzieci już uczulonych na roztocza kurzu
domowego, sierści zwierząt, karaluchy -
domowego, sierści zwierząt, karaluchy -
zmniejszenie narażenia na kontakt z tymi
zmniejszenie narażenia na kontakt z tymi
alergenami;
alergenami;
odsunięcie od pracy pracowników
odsunięcie od pracy pracowników
narażonych zawodowo na czynniki drażniące,
narażonych zawodowo na czynniki drażniące,
jeżeli rozwijają objawy z nimi związane;
jeżeli rozwijają objawy z nimi związane;
Profilaktyka trzeciorzędowa
Profilaktyka trzeciorzędowa
eliminacja białek mleka krowiego u dzieci na nie
eliminacja białek mleka krowiego u dzieci na nie
uczulone; przy konieczności suplementacji diety
uczulone; przy konieczności suplementacji diety
– preparaty hypoalergiczne;
– preparaty hypoalergiczne;
pacjenci z astmą oskrzelową, pyłkowicą lub
pacjenci z astmą oskrzelową, pyłkowicą lub
wypryskiem uczuleni na alergeny domowe
wypryskiem uczuleni na alergeny domowe
powinni wyeliminować lub znacząco zmniejszyć
powinni wyeliminować lub znacząco zmniejszyć
narażenie na nie celem poprawy kontroli
narażenie na nie celem poprawy kontroli
przebiegu tych chorób i prewencji zaostrzeń;
przebiegu tych chorób i prewencji zaostrzeń;
leczenie powinno być przede wszystkim
leczenie powinno być przede wszystkim
skierowanie na zmniejszenie stanu zapalnego;
skierowanie na zmniejszenie stanu zapalnego;
u chorych z nietolerancją NLPZ należy
u chorych z nietolerancją NLPZ należy
bezwzględnie przestrzegać zakazu podawania
bezwzględnie przestrzegać zakazu podawania
kwasu acetylosalicylowego i innych NLPZ;
kwasu acetylosalicylowego i innych NLPZ;
Leki w astmie oskrzelowej
Leki w astmie oskrzelowej
„
„
kontrolerzy”
kontrolerzy”
steroidy
steroidy
(wziewne/systemowe)
(wziewne/systemowe)
długo-działający beta
długo-działający beta
2
2
-agoniści;
-agoniści;
leki antyleukotrienowe;
leki antyleukotrienowe;
metyloksantyny;
metyloksantyny;
kromony;
kromony;
„
„
łagodzące
łagodzące
objawy”
objawy”
szybko-działający
szybko-działający
beta
beta
2
2
-agoniści
-agoniści
(wyjątek formoterol);
(wyjątek formoterol);
steroidy systemowe;
steroidy systemowe;
leki
leki
antycholinergiczne;
antycholinergiczne;
W przewlekłym leczeniu astmy
oskrzelowej
beta –
sympatykomimetyki długo
działające
nie powinny
być
stosowane w
monoterapii
, ale
zawsze w skojarzeniu z
wziewnymi
glikokortykosteroidami.
Objawy niepożądane GKS
Objawy niepożądane GKS
za bezpieczną i optymalna dawkę uważa się
za bezpieczną i optymalna dawkę uważa się
– 7
– 7
mg dziennie prednisonu (encorton) oraz 200 mcg
mg dziennie prednisonu (encorton) oraz 200 mcg
flutikazonu i 400 mcg budesonidu; (prof. Chlebna – Sokół);
flutikazonu i 400 mcg budesonidu; (prof. Chlebna – Sokół);
ogólne:
ogólne:
upośledzona mineralizacja kości;
upośledzona mineralizacja kości;
zaburzenia wzrastania…….
zaburzenia wzrastania…….
miejscowe:
miejscowe:
grzybica jamy ustnej – przedłużacze!!!!!
grzybica jamy ustnej – przedłużacze!!!!!
ból gardła, chrypka, bezgłos;
ból gardła, chrypka, bezgłos;
kaszel;
kaszel;
Inhalatory proszkowe
Inhalatory proszkowe
Inhalator suchego proszku
w postaci Dysku
Inhalator proszkowy typu
Turbuhaler
Inhalatory proszkowe
Inhalatory proszkowe
Inhalatory ciśnieniowe
Inhalatory ciśnieniowe
Inhalator
Inhalator
ciśnieniowy
ciśnieniowy
z dozownikiem
z dozownikiem
Babyhaler – przystawka
objętościowa do podawania
leków z MDI u dzieci od 1
mies. do 5. rż.
Przedłużacze - spejsery
Przedłużacze - spejsery
Przedłużacze - spejsery
Przedłużacze - spejsery
Przystawka objętościowa
Aerochamber
Volumatic –
przystawka
objętościowa dla
dzieci powyżej 2,5–3
lat
Sposób korzystania ze
Sposób korzystania ze
spejsera
spejsera
Wykonywanie inhalacji z MDI połączonego
Wykonywanie inhalacji z MDI połączonego
z
z
przystawką objętościową (Aeroscopic)
przystawką objętościową (Aeroscopic)
Inhalator ultradźwiękowy
Inhalator ultradźwiękowy
Przykład sprężarki przeznaczonej do pracy
Przykład sprężarki przeznaczonej do pracy
przerywanej – polski inhalator dyszowy D1 z
przerywanej – polski inhalator dyszowy D1 z
nebulizatorem
nebulizatorem
Inhalator ultradźwiękowy
Inhalator ultradźwiękowy
Inhalator pneumatyczny
Inhalator pneumatyczny
Promenade Car
Promenade Car
Moby - Neb
Moby - Neb
Inhalatory pneumatyczne
Inhalatory pneumatyczne
Nebulizatory
Nebulizatory
Nebulizator
Nebulizator
Elementy budowy
Elementy budowy
nebulizatora
nebulizatora
Nebulizator
Nebulizator
połączony z
połączony z
maską twarzową
maską twarzową
Sposób korzystania z
Sposób korzystania z
nebulizatora
nebulizatora
Dziecko w trakcie
nebulizacji leku
Terapia
Terapia
Prawidłowe
rozpoznanie
Leczenie
•przyczynowe
•objawowe
Efekt końcowy
Cele postępowania w astmie
Cele postępowania w astmie
Minimalne (idealnie brak) objawy przewlekłe, z
Minimalne (idealnie brak) objawy przewlekłe, z
objawami występującymi w czasie nocy włączanie
objawami występującymi w czasie nocy włączanie
Minimalne (rzadkie) zaostrzenia
Minimalne (rzadkie) zaostrzenia
Brak konieczności zgłoszeń do IP i hospitalizacji
Brak konieczności zgłoszeń do IP i hospitalizacji
Minimalne (idealnie brak) stosowanie w razie
Minimalne (idealnie brak) stosowanie w razie
potrzeby leków rozkurczajacych oskrzela
potrzeby leków rozkurczajacych oskrzela
Bez ograniczeń aktywności, włączając wysiłek
Bez ograniczeń aktywności, włączając wysiłek
Dobowa zmienność PEF poniżej 20%
Dobowa zmienność PEF poniżej 20%
(prawie) Prawidłowy PEF
(prawie) Prawidłowy PEF
Minimalne (idealnie brak) działania niepożądane
Minimalne (idealnie brak) działania niepożądane
spowodowane stosowanym leczeniem
spowodowane stosowanym leczeniem
Czynność płuc u dzieci i dorosłych
Czynność płuc u dzieci i dorosłych
chorych na astmę
chorych na astmę
Wg H. Bisgaard ESPACI Praga 2001
6 lat
Wiek
20 lat
%
100
14%
wg Martinez
i wsp. NEJM 1995
7%
wg Weiss i wsp.
AJRD 1992
Melbourne cohort
Czynność płuc u dzieci i dorosłych
Czynność płuc u dzieci i dorosłych
chorych na astmę a interwencja
chorych na astmę a interwencja
farmakologiczna
farmakologiczna
(Irvin JACI 2000)
(Irvin JACI 2000)
Non-compliance – nieprzestrzeganie
Non-compliance – nieprzestrzeganie
wskazań lekarskich
wskazań lekarskich
Kategorie „non-compliance”
Kategorie „non-compliance”
Zamierzone (odrzucenie diagnozy lub metody leczenia)
Zamierzone (odrzucenie diagnozy lub metody leczenia)
Niewygodny w podawaniu (zbyt często, duże,
Niewygodny w podawaniu (zbyt często, duże,
niewygodne opakowanie, zburzenie rytmu dnia)
niewygodne opakowanie, zburzenie rytmu dnia)
Brak akceptacji otoczenia – poczucie odmienności
Brak akceptacji otoczenia – poczucie odmienności
Brak odczuwalnej skuteczności leczenia
Brak odczuwalnej skuteczności leczenia
Obawa przed działaniami niepożądanymi
Obawa przed działaniami niepożądanymi
Wiara w nabycie odporności choroby na leczenie
Wiara w nabycie odporności choroby na leczenie
wskutek regularnego stosowania leku
wskutek regularnego stosowania leku
Strach przed uzależnieniem od leku
Strach przed uzależnieniem od leku
Lek uważany za nienaturalny – nie ekologiczny
Lek uważany za nienaturalny – nie ekologiczny
Droga podania nienaturalna
Droga podania nienaturalna
Niezamierzone
Niezamierzone
–
Brak środków finansowych
Brak środków finansowych
–
Nieprawidłowe przyjmowanie leków
Nieprawidłowe przyjmowanie leków
Alergiczny nieżyt nosa
Alergiczny nieżyt nosa
to zespół
to zespół
objawów klinicznych wywołanych
objawów klinicznych wywołanych
przez IgE - zależną reakcję zapalną
przez IgE - zależną reakcję zapalną
błony śluzowej nosa na alergen.
błony śluzowej nosa na alergen.
Objawy:
Objawy:
wyciek wodnistej wydzieliny z nosa, uczucie
wyciek wodnistej wydzieliny z nosa, uczucie
zatkania nosa, świąd, kichanie, ustępujące
zatkania nosa, świąd, kichanie, ustępujące
samoistnie lub pod wpływem leczenia.
samoistnie lub pod wpływem leczenia.
Podział alergicznego nieżytu
Podział alergicznego nieżytu
nosa
nosa
„
„
okresowy”
okresowy”
- objawy:
- objawy:
–
przez mniej niż 4 dni w
przez mniej niż 4 dni w
tygodniu;
tygodniu;
–
lub krócej niż 4 tygodnie;
lub krócej niż 4 tygodnie;
„
„
przewlekły”
przewlekły”
- objawy:
- objawy:
–
przez więcej niż 4 dni w
przez więcej niż 4 dni w
tygodniu;
tygodniu;
–
i ponad 4 tygodnie;
i ponad 4 tygodnie;
„
„
łagodny”
łagodny”
-nie spełnia kryteriów:
-nie spełnia kryteriów:
–
zaburza sen;
zaburza sen;
–
utrudnia wykonywanie codziennych
utrudnia wykonywanie codziennych
czynności;
czynności;
–
utrudnia pracę;
utrudnia pracę;
–
uciążliwe objawy;
uciążliwe objawy;
„
„
umiarkowany lub ciężki”:
umiarkowany lub ciężki”:
–
zaburza sen;
zaburza sen;
–
utrudnia wykonywanie codziennych
utrudnia wykonywanie codziennych
czynności;
czynności;
–
utrudnia pracę;
utrudnia pracę;
–
uciążliwe objawy;
uciążliwe objawy;
Sezonowe alergiczne zapalenie
Sezonowe alergiczne zapalenie
błony śluzowej nosa
błony śluzowej nosa
pyłkowica;
pyłkowica;
katar sienny;
katar sienny;
gorączka sienna;
gorączka sienna;
alergia pyłkowa;
alergia pyłkowa;
przeziębienie czerwcowe;
przeziębienie czerwcowe;
Choroba ogólnoustrojowa pomimo lokalizacji
Choroba ogólnoustrojowa pomimo lokalizacji
objawów w obrębie nosa i spojówek.
objawów w obrębie nosa i spojówek.
Należy do grupy chorób atopowych, czyli takich w
Należy do grupy chorób atopowych, czyli takich w
których mechanizm jest mediowany
których mechanizm jest mediowany
immunoglobulina klasy E (typ I reakcji wg Gella i
immunoglobulina klasy E (typ I reakcji wg Gella i
Coombsa).
Coombsa).
ATOPIA
ATOPIA
IgE
IgE
ALERGEN
ALERGEN
7-8 DNI
7-8 DNI
ALERGEN
ALERGEN
OBJAWY
OBJAWY
Sezonowe zapalenie błony śluzowej nosa występuje
Sezonowe zapalenie błony śluzowej nosa występuje
u ok.
u ok.
10 - 15%
10 - 15%
populacji.
populacji.
Pierwsze objawy
Pierwsze objawy
- niezależnie od wieku.
- niezależnie od wieku.
Rzadko
Rzadko
- małe dzieci oraz pacjenci w wieku
- małe dzieci oraz pacjenci w wieku
podeszłym.
podeszłym.
Najczęściej
Najczęściej
16-24 roku życia.
16-24 roku życia.
Przewaga
Przewaga
mężczyzn
mężczyzn
.
.
Dodatnie testy skórne
Dodatnie testy skórne
u ok. 40% populacji.
u ok. 40% populacji.
6
3
7,2-18,5
10,8
4,9
6,5
13,
1
11,9-
14,9
Dzieci < 15 r.
Dzieci < 15 r.
życia
życia
Częstość występowania pyłkowicy (%) w wybranych krajach
Częstość występowania pyłkowicy (%) w wybranych krajach
europejskich
europejskich
15
HISTORIA
HISTORIA
Starożytność
Starożytność
- niektóre rośliny przyczyną
- niektóre rośliny przyczyną
kataru;
kataru;
V wiek p.n.e.
V wiek p.n.e.
-Talmud - opis choroby;
-Talmud - opis choroby;
1565 r
1565 r
- Botalus,
- Botalus,
1607 r
1607 r
- von Helmot;
- von Helmot;
1819 r
1819 r
- Bostock - okresowa choroba oczu
- Bostock - okresowa choroba oczu
nosa i płuc - ”gorączka sienna”;
nosa i płuc - ”gorączka sienna”;
1873 r
1873 r
- Blackley - opis choroby
- Blackley - opis choroby
aktualny do
aktualny do
dnia dzisiejszego
dnia dzisiejszego
TERAŹNIEJSZOŚĆ
TERAŹNIEJSZOŚĆ
PYŁKI
PYŁKI
OBJAWY
OBJAWY
Pyłek - wywołuje objawy,
Pyłek - wywołuje objawy,
gdy:
gdy:
zawiera czynnik bardzo aktywny;
zawiera czynnik bardzo aktywny;
jest lekki i łatwo przenoszony przez
jest lekki i łatwo przenoszony przez
wiatr;
wiatr;
może być przenoszony na duże
może być przenoszony na duże
odległości;
odległości;
jest wytwarzany w dużej ilości;
jest wytwarzany w dużej ilości;
pochodzi od roślin rozpowszechnionych
pochodzi od roślin rozpowszechnionych
w danej okolicy;
w danej okolicy;
Pyłek brzozy
Pyłek brzozy
Pyłek artemisii
Pyłek artemisii
Pyłek kasztanowca
Pyłek kasztanowca
Pyłki roślin
Pyłki roślin
Kalendarz pylenia -
Kalendarz pylenia -
www. alergen. info. pl
www. alergen. info. pl
Region 1
Region 1
Region 2
Region 2
Region 3
Region 3
Region 4
Region 4
Algorytm leczenia nieżytu nosa
Algorytm leczenia nieżytu nosa
Czy leczenie jest
wskazane
Objawy łagodne lub
występujące
sporadycznie
Objawy
umiarkowane lub
długo utrzymujące
się
Objawy ciężkie
Doustne lub donosowe
leki przeciwhistaminowe
Jeśli objawy oczne:
miejscowe
antyhistaminiki lub
miejscowe kromony
donosowe
steroidy
Jeśli objawy oczne:
miejscowe
antyhistaminiki
lub miejscowe
kromony
Zła
kontrola
donosowe
steroidy plus
doustne lub
donosowe
antyhistaminiki,
plus leki
antyleukotrienow
e i alfa-1
adrenergiczne
•dodaj dalsze
leczenie
objawowe;
•krótkookresowe
leczenie
steroidami
doustnie;
•immunoterapia;
Zła
kontrola
kontrola
•
wszyscy,
wszyscy,
którzy w przeszłości mieli
którzy w przeszłości mieli
reakcję
reakcję
anafilaktyczną lub są „bardzo uczuleni”
anafilaktyczną lub są „bardzo uczuleni”
•
uczuleni na jady owadów błonkoskrzydłych;
uczuleni na jady owadów błonkoskrzydłych;
•
uczuleni na pokarmy;
uczuleni na pokarmy;
•
u pacjentów z anafilaksją indukowana
u pacjentów z anafilaksją indukowana
wysiłkiem;
wysiłkiem;
Adrenalina
Adrenalina
-
-
wskazania
wskazania
•
nie powinna być stosowana u pacjentów z
nie powinna być stosowana u pacjentów z
niedokrwienną chorobą serca, nadciśnieniem
niedokrwienną chorobą serca, nadciśnieniem
tętniczym, nadczynnością tarczycy;
tętniczym, nadczynnością tarczycy;
•
inne: pheochromocytoma, napadowa
inne: pheochromocytoma, napadowa
tachykardia, przewlekle serce płucne, jaskra z
tachykardia, przewlekle serce płucne, jaskra z
wąskim kątem przesączania, ciężkie zaburzenia
wąskim kątem przesączania, ciężkie zaburzenia
czynności nerek, gruczolak prostaty;
czynności nerek, gruczolak prostaty;
•
nie powinna być stosowana z beta-blokerami
nie powinna być stosowana z beta-blokerami
oraz innym sympatykomimetykami.
oraz innym sympatykomimetykami.
Adrenalina -
Adrenalina -
przeciwwskazania
przeciwwskazania
•
natychmiast
natychmiast
działa po podaniu dożylnym oraz
działa po podaniu dożylnym oraz
w
w
ciągu
ciągu
kilku
kilku
sekund
sekund
po podaniu podskórnym
po podaniu podskórnym
lub domięśniowym;
lub domięśniowym;
•
podskórnie –
podskórnie –
0,01 mg/kgm.c. (1:1000) 0,3 – 0,5
0,01 mg/kgm.c. (1:1000) 0,3 – 0,5
ml
ml
•
dożylnie
dożylnie
- najlepiej we wlewie z prędkością 5-
- najlepiej we wlewie z prędkością 5-
20 µg/min w rozcieńczeniu 1:10000;
20 µg/min w rozcieńczeniu 1:10000;
•
forma
forma
inhalacyjna
inhalacyjna
wymaga 10-20 dmuchnięć
wymaga 10-20 dmuchnięć
(dzieci 5-10), aby pojawiły się efekty układowe;
(dzieci 5-10), aby pojawiły się efekty układowe;
•
ze względu na krótki okres półtrwania wymaga
ze względu na krótki okres półtrwania wymaga
powtarzania iniekcji lub inhalacji co 10-20
powtarzania iniekcji lub inhalacji co 10-20
minut;
minut;
Farmakokinetyka
Farmakokinetyka
•
Epipen
Epipen
,
,
Fastject
Fastject
- dawka
- dawka
0,3 mg
0,3 mg
- dla
- dla
dorosłych, do podawania domięśniowego,
dorosłych, do podawania domięśniowego,
trwałość preparatu 30 miesięcy;
trwałość preparatu 30 miesięcy;
•
Epipen Jr
Epipen Jr
- dawka
- dawka
0,15 mg
0,15 mg
- dla dzieci, do
- dla dzieci, do
podawania domięśniowego, trwałość
podawania domięśniowego, trwałość
preparatu 30 miesięcy;
preparatu 30 miesięcy;
•
Medihaler - Epi
Medihaler - Epi
- 400 dawek po
- 400 dawek po
0,15 mg
0,15 mg
-
-
preparat do inhalacji - dawka dla
preparat do inhalacji - dawka dla
dorosłych
dorosłych
10-20
10-20
, dla
, dla
dzieci 5-10
dzieci 5-10
;
;
Adrenalina - preparaty
Adrenalina - preparaty
EpiPen® and EpiPen® JR;
1. Wyjąć ampułkostrzykawkę z opakowania
zabezpieczającego.
2. Usunąć szary „kapturek” z płaskiej końcówki ampułkostrzykawki.
Ważne – ampułkostrzykawka jest „uzbrojona” – gotowa do użycia.
Sposób użycia EpiPena
3. Trzymać EpiPen w dłoni (nic nie naciskaj!)
Przycisnąć czarną końcówkę do skóry, następnie zacząć
dociskać całą strzykawkę, aż usłyszysz „klik".
Oznacza to rozpoczęcie podawania adrenaliny.
Przytrzymać przez 10-15 sekund (licz "1 słoń, 2 słonie, 10 słoni
itd") – pozwala to na całkowite uwolnienie dawki.
4. Usunąć „pen” – uważać na igłę.
Rozmasować miejsce po podaniu leku.
W miejscu po iniekcji może pojawić się niewielkie krwawienie.
Ucisnąć miejsce po iniekcji.
Zapisać czas użycia adrenaliny.
Zadzwonić po pomoc.
Sposób użycia EpiPena
Popełniane błędy
BŁĄD NUMER 1
Czarna końcówka jest zaopatrzona w igłę,
która powinna być „umieszczona” w środkowej części uda.
Trzymanie za nią i iniekcja w kciuk (
niebieska strzałka
)
jest bolesna i mało efektywna.
BŁĄD NUMER 2
Dopóki „szary kapturek” jest nie zdjęty (
niebieska
strzałka
)
EpiPen nie działa !!!
Popełniane błędy
BŁĄD NUMER 3
Pacjent naciska białą końcówkę (
niebieska strzałka
) -
EpiPen nie będzie działać.
Przyciska się czarną końcówkę do skóry.
Dobra odpowiedź na
Dobra odpowiedź na
adrenalinę jest
adrenalinę jest
czynnikiem
czynnikiem
potwierdzającym
potwierdzającym
rozpoznanie anafilaksji.
rozpoznanie anafilaksji.