Choroby zakaźne i

pasożytnicze w Polsce i na

świecie

Dr n.med. Witold Wrodycki

Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w

Łodzi

Choroba zakaźna –

jest wywołana przez

drobnoustroje (bakterie, wirusy, grzyby) i biologiczne
czynniki przez niego wytwarzane

Choroba inwazyjna

– jest wywołana przez

pasożyty ze świata zwierzęcego.

Choroba zaraźliwa

– jest wywołana przez

biologiczny czynnik chorobotwórczy mogący przenosić
się od osobnika zakażonego do zdrowego

Choroby zakaźne –

definicja wg ustawu o chorobach

zakaźnych i zakażenaich z dnia

6.09.2001r

.

Choroby które zostały wywołane
przez drobnoustroje ich toksyczne
produkty a także przez pasożyty lub
ich biologiczne czynniki
chorobotwórcze które ze względu na
charakter i sposób szerzenia
sięstanowią zagrożenia dla zdrowia
iżycia ludzi tkankach w warunkach
osłabienia zdolności obronnych
ustroju.

Zakażenie (infectio) –

wirusy, bakterie , grzyby

Zarażenie (invasioductio)
– pasożyty

Występowanie chorób

zakaźnych

Zakażenia sporadyczne
Endemia
Epidemia
Pandemia

Epidemia

–

pojawienie się

zachorowań na daną
jednostkę chorobową
wśród ludności
zamieszkującej
określony obszar
w liczbie wyższej niż
w latach ubiegłych

Endemia

–

utrzymywanie

się

zachorowań na daną

jednostkę chorobową
wśród ludności
zamieszkującej określony
obszar na takim samym
poziomie

Choroby

kwarantannowe

Cholera
Dżuma
Żółta febra
Ospa prawdziwa

(eradykacja po

200 latach od zastosowania szczepionki)

 dur plamisty, gorączki

krwotoczne?)

Najczęstsze choroby

zakaźne w Polsce

Grypa -

80 tys. – 2,4 mln

Ospa wietrzna -

200 tys 80 tys

Świnka -

5 tys  60 tys

Zatrucia pokarmowe -

100 tys 

50 tys

WZW (A,B,C) -

42 tys  12 tys

Różyczka -

17 tys  392 tys  13

tys

Odra (Morbilli)

Rok 1961

138 049 przyp. (85% w

wieku 1-9
255 zgonów

Rok 1970

125 572 przyp. 94 zgony

Rok 2000

77 przyp. 0 zgonów-

Krztusiec (Pertusis)

Rok 1961

53 026 przyp. 199

zgonów

Rok 1970

9998 przyp. 11 zgonów

Rok 2000

729 przyp. 0 zgonów

Błonica (Diphteria)

Rok 1961-

6356 przyp. (75% w wieku

1-9),

295 zgonów

Rok 1970 -

22 przyp. zgonów 0

Rok 2000 -

0 zachorowań

Choroba Heinego-

Medina (Poliomyelitis

anterior acuta)

Rok 1954

– 2400 zachorowań

(1955r początek szczepień)

Rok 1961

– 96 przypadków 2 zgony

Rok 1968

– 464 przypadki

Rok 1970 -

20 przypadków

Rok 2000 -

0 zachorowań

Eradykacja w 2005r???

Tężec (tetanus)

Rok 1961 -

362 przyp. (45% w wieku

0-14)
200 zgonów

Rok 1970 -

134 przyp. 58 zgonów

Rok 2000 -

14 przyp

.

Rok 2005 –

28 przyp

.

Płonica (Scarlatina)

Rok 1961

–

44 445 przyp. 24 zgony

Rok 1970 -

38 930 przyp. 10 zgonów

Rok 2000 -

8345 przyp. zgony 0

Biegunki u dzieci do lat

2 (diarrhoeae

infantum)

Rok 1961

–

32 903 przyp. umieralność 66,2 /

10 000,
zgony ?

Rok 1970

–

29703 przyp. umieralność

22,9/10 000

Rok 2000 -

17 538 przyp. zgonów 6

Świnka (Parotitis

epidemica)

Rok 1961-

69 057 przyp. ( 91% w

wieku 0-14),
zgony 0

Rok 1970-

59 630 przyp. zgony 1

Rok 2000-

17 548 przyp. zgony 0

Szczepienia !!!

Różyczka (Rubeola)

Rok 1961 - ?

- rejestracja od 1966r

Rok 1970 -

26 372 przyp. (95% w wieku

0-14),
zgon 1

Rok 1993-

398 000 przyp.

Epidemia !!!

Rok 2000-

46 181 przyp. zgony 0

1 przyp. różyczki
wrodzonej

Szczepienia – 1994.

Ropne zapalenie opon

mózgowo-rdzeniowych

W latach 60 i 70-ych

powyżej 6

tys. zachorowań rocznie, ropne
nagminne
zapalenie opon (meningokokowe) –
951 przyp.
38 zgonów

W latach 80 i 90-ych

średnio 4-5

tys.
zachorowań, śmiertelność w
zależności od
etologii – od 10 - 30 %

W latach 2000-2005

1,5 – 2 tys.

zachorowań, śmiertelność 8-10%,
w tym meningokokowych w 2000r 982
przyp.
(49% w wieku 0-14), 143

zgony

„Znikające” choroby

zakaźne

Dur brzuszny :

1961 – 2883 przyp., 66 zgonów
1970 – 419 przyp. 4 zgony
2000 – 13 przyp. zgony 0

Dury rzekome A, B, C

19961 – 400 przyp. 5 zgonów
1970- 55 przyp. 0 zgonów
2000r 1 przyp.

„Nowe” choroby

zakaźne

HIV/AIDS –

od 1985r ok. 10 tys.zakażonych i 1tys.

chorych

Biorelioza z Lyme – w

1999r 892 przyp. w 2000r –

1859 przyp.

Mononukleoza zakaźna

1999 – 1573 przyp. 2000 -

1757 przyp.

Toxoplazmoza - w

1999r - 272 przyp. w 2000r – 368

przyp.

WZW B i C (HCV, HBV) -

13 tys. przyp.

Toxocaroza
SIRS
Ptasia grypa

Zespół nabytego

upośledzenia

odporności (AIDS,

SIDA)

Rok 1995

114przyp 0<19 r.ż.

1996

92 – 2<19

1997

195 przyp. 2<19

1998

120 przyp. 3 < 19 r.ż.

1999

98 przyp. 123 przyp 5 <19

2000

98 przyp. 3 <19

2001

60 dzieci HIV + AIDS u dzieci ?

Od wdrożenia badań w 1985r do 30.09.2006r: HIV+ 10
360 (5300)
AIDS
1809- 829 zmarło

Wirusowe zapalenie

wątroby (hepatitis

virusalis)

1961 – 57 088 przyp. zgony 102,
1970 – 70 355 przyp. zgony 369
2000 HAV 262 przyp. (25,5 % w wieku 0-

14) zgony 0

HBV 2825 przyp.(10,3% w wieku 0-

14) zgony 0

HCV 2086 przyp. (5,7 % w wieku 0-

14) zgony 0

Epidemia wyrównawcza wzw A ???

Choroby

prionowe CDJ i inne

Rok 1996 - 5 przyp.
1997 - 1 przyp.
1998 - 4 przyp.
1999 - 9 przyp.
2000 - 3 przyp.

Realne zagrożenie ???

Całkowity brak

informacji w

biuletynach PZH

Zapalenie płuc
Toxokaroza
Zakażenia szpitalne
Posocznice
Grzybice ukłdowe

Obowiązkowa

hospitalizacja

Gruźlica płuc w okresie prątkowania
Błonica
Cholera
Dur brzuszny i dury rzekome A, B, C
Dżuma
Choroba HM i inne porażenia wiotkie
Tularemia
Zapalenie mózgu i zapalenie opon m-

rdz.

Żółta gorączka i inne wirusowe

gorączki krowotoczne

Śmierć w wyniku

zakażeń w Polsce

W latach 1920 – 1939 20-25 % zgonów było

skutkiem chorób zakaźnych i pasożytniczych

1- gruźlica, 2 – posocznice

3- neuroinfekcje

4- WZW

W roku 1980 - 6763 zgonów = 1,9%
1985 - 5073 = 1,32%
1990 - 3744 = 0,96 %

Zagrożenie chorobami

zakaźnymi – prognoza

na 2020r (świat)

Przewidywane zmiany na liście przyczyn zgonów

Zapalenie płuc 3  4 (1)

Biegunki 4  11 ( 7)

Gruźlica 7  7 (0)

Odra 8  27 (  19)

Zimnica 11  29 ( 18)

Marskość wątroby 13  12 (1)

Rak wątroby 21  13 ( 8)

HIV/AIDS 30 9 (21)

Liczba zgonów z powodu AIDS wzrośnie do 0,8 –

1.2 mln rocznie zależnie od rozwoju epidemii
w Azji

Prognoza na rok 2020 –

przewidywana

najczęstsze przyczyny

zgonów

1.Zawał serca
2.Depresja
3.Wypadki drogowe
4.Udar mózgu
5.Zespół płucno-sercowy (tytoń)

6.Zapalenie płuc
7.Gruźlica

8.Urazy wojenne

9.Biegunki
10.AIDS

Choroby zakaźne na

świecie

Malaria

– 150-200 mln zachorowań rocznie,

narażonych jest około 1 miliarda, walka z
malarią prowadzona jest od 1954r pod
auspicjami WHO: weryfikacja rozpoznań,
zasięg typów zarodźca (mapa)

Schistosomoza-

100- 150 mln

zachorowań rocznie
(Płw. Arabski,
Indochiny)

Cholera

– pod koniec lat 70-ch 100 tys.

przyp.
lat 80-ch 30 tys. przyp. (głównie
endemicznie w Azji)

i na koniec XX wieku szacowano na 10 tys.-

eradykacja?

w 1993r epidemia cholery w Chile i Peru – 250

tys.przyp.

Choroby zakaźne na

świecie

Trąd –

około 10 mln zachorowań (głównie

Afryka), leczonych jest mniej niż 50% - brak
skutecznej szczepionki

Dur brzuszny -

kilka milionów zachorowań

- duże zagrożenie dla wyjeżdżających strefy
tropikalnej

HIV/AIDS -

liczba zakażonych na świecie na

dzień 30.09.2006r – 38,6 mln (33-46mln), w tym
dorośli 36,3 mln (17,3 mln kobiet i 2,3 mln
dzieci).

W 2005: nowo-wykrytych 4,1 mln, zmarło 2,8 mln.

Dziękuje za uwagę