background image

Patofizjologia zaburzeń 

immunologicznych II – 

AIDS

Jacek M. Witkowski, Ewa D. Bryl

2007

background image

JMW & EB 2007

2

Historia:

• Dawno temu w Afryce

:

• Mutacja wirusa małpiego (SIV) umożliwiła powstanie HIV i infekcję ludzi
• Endemiczna obecność HIV w populacji Afryki równikowej, część populacji 

odporna

• Pierwsze przypadki AIDS w krajach rozwiniętych

:

• 1981 - Zapalenie płuc w wyniku infekcji Pneumocystis carinii – 5 przypadków 

w Los Angeles

• 1981 – mięsak Kaposi’ego – 26 przypadków w Nowym Jorku i Kalifornii 

• Odkrywcy wirusa:

• Luc Montaigner, Institute Pasteur, Francja 1983 – LAV (Lymphadenopathy 

Associated Virus)

• Robert Gallo, NIH, USA 1984 – Human T cell lymphotropic virus type III.

• Pierwsze testy diagnostyczne

:

• ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay – 1985; wykrywa przeciwciała 

przeciwko HIV

• Western blot – 1987; wykrywa przeciwciała przeciwko HIV i białka wirusa

• Pierwsze leki:

• Inhibitor odwrotnej transkrypcji – AZT (azydotymidyna)

background image

JMW & EB 2007

3

Biologia wirusów:

LATENCJA

PĄCZKOWANIE

LIZA

INTEGRACJA

INFEKCJA
ROZPOZNANIE

background image

JMW & EB 2007

4

HIV - właściwości

RNA

ENZYMY: odwrotna transkryptaza 

   integraza, 
   proteaza

KAPSYD

BIAŁKA OTOCZKI:
gp120
gp41

OTOCZKA FOSFOLIPIDOWA

HIV jest RETROWIRUSEM (GENOM W POSTACI RNA musi być 
PRZEPISANY na DNA aby możliwa była replikacja wirusa)

background image

JMW & EB 2007

5

HIV – cykl życiowy - 1

FUZJA

ODWROTNA 

TRANSKRYPCJA

INTEGRACJA

SYNTEZA

PĄCZKOWANIE

background image

JMW & EB 2007

6

HIV – cykl życiowy - 2

background image

JMW & EB 2007

7

• W 1% zainfekowanych komórek genom 

HIV jest zintegrowany z genomem 

jądrowym i przenoszony do komórek 

potomnych w trakcie mitozy, ale 

pozostaje nieaktywny (LATENCJA)

HIV – cykl życiowy - 3

background image

JMW & EB 2007

8

Jakie komórki infekuje HIV?

• Limfocyty T 

CD4

+

• Limfocyty NK

• Ma

kro

fagi

• Mikroglej

• Ko

rki 

Lan

ger

hansa

• Komórki 

dendrytyczne

CKR-5, CXCR-4

background image

JMW & EB 2007

9

Centralna rola limfocytów T CD4

+

:

„pomoc immunologiczna” - produkcja 

CYTOKIN

CD8

+

 B

NK

Y Y

Y

Y

PRZECIWCIAŁA

CYTOKINY
(INTERLEUKINY, IL)

IL-
2,18
IFNγ

IL-2

IL-2

IL-
3,4,5,10,13

IL-12

IL-2

CYTOTOKSYCZNOŚĆ

CYTOTOKSYCZNOŚĆ

PREZENTACJA
ANTYGENU

CD4

+

CD4

+

CD4

+

©

CD4

+

CD4

+

IL-
1

IFNγ

background image

JMW & EB 2007

10

Konsekwencje infekcji komórek 

CD4

+

 i innych wirusem HIV

• Wzrost liczby cząsteczek wirusa

 – replikacja 10

10

/dobę

• Spadek liczby limfocytów CD4

+

 

(norma >1000, AIDS 

<200/mm

3

) – obniżenie CD4

+

/CD8

+

• Apoptoza

• Syncytium

• Trwała infekcja

 gospodarza (1% latencji)

• Transmisja wirusa

 w obrębie gospodarza (makrofagi)

• Zapalenie mózgu

 – bezpośrednio w wyniku infekcji 

neuronów i gleju

IMMUNOSUPRESJA

background image

JMW & EB 2007

11

Odwrócenie proporcji komórek CD4

+

 i CD8

+

 w 

zakażeniu HIV

Osoba 
zdrowa

Osoba HIV+

I= 1.47

I = 
0.49

background image

JMW & EB 2007

12

Konsekwencje infekcji HIV – późne 

stadium AIDS

CD4

+

CD4

+

CD8

+

 B

NK

APC

X

Zmniejszona obronność
nieswoista (fagocytoza) 
i swoista (prezentacja antygenu)

Zmniejszona 
cytotoksyczność ADCC
(Obrona p-wirusowa,
p-nowotworowa  
i p-pasożytnicza)

Zmniejszona produkcja 
przeciwciał (odporność 
p-wirusowa,
p-bakteryjna, p-
grzybicza…)

Zmniejszona 
cytotoksyczność
 naturalna 
 (odporność
P-nowotworowa, 
p-wirusowa)

Zmniejszona produkcja
cytokin, brak nowych 
komórek
CD4+

INFEKCJE 

OPORTUNISTYCZNE

© J.M. Witkowski 2004

background image

JMW & EB 2007

13

UWAGA

• Pomiędzy infekcją HIV a wystąpieniem 

klinicznych objawów choroby AIDS mija 

średnio 10-12 lat

• Osoba zainfekowana może zarażać 

natychmiast po infekcji

• Przeciwciała przeciwko wirusowi HIV 

pojawiają się po 6-12 tygodniach od infekcji

• Obecność przeciwciał nie oznacza odporności 

na infekcję (koegzystencja przeciwciał i 

wirusa)

background image

JMW & EB 2007

14

Klinika AIDS - 1

• Kategoria kliniczna A

– Ostry zespół retrowirusowy ARS

 – 

pierwotna infekcja HIV:

• Brak przeciwciał anty-HIV

• Ostre objawy „grypowe” 2-4 tygodnie po infekcji, 

przemijające

– Infekcja bezobjawowa

 – nosicielstwo

• Obecne przeciwciała

• Brak objawów klinicznych

– Uogólniona limfadenopatia (PGL)

• Obecne przeciwciała

• Powiększone węzły chłonne w 2 lub więcej regionach 

ciałą przez ponad 3 miesiące

background image

JMW & EB 2007

15

• Kategoria kliniczna B

 – 

pośrednia

– Obecne przeciwciała anty-HIV
– Schorzenia towarzyszące:

• Drożdżyce śluzówek
• Dysplazja i rak in situ szyjki macicy
• Gorączka >38

o

C lub biegunka > 1 miesiąc

• Leukoplakia
• Rozległy półpasiec
• Rozlane zapalenie narządów miednicy małej
• Neuropatie obwodowe

Klinika AIDS - 2

background image

JMW & EB 2007

16

• Kategoria kliniczna C

 – 

pełnoobjawowy AIDS

 (zespół nabytej 

niewydolności immunologicznej):

–  

INFEKCJE OPORTUNISTYCZNE

• Zapalenie płuc wywołane Pneumocystis carinii
• Drożdżyca układu oddechowego i przełyku
• Cytomegalia poza watrobą, śledzioną i węzłami chłonnymi
• Chroniczne (> 1 miesiąc) owrzodzenia opryszczkowe z zajęciem oskrzeli, płuc i 

przełyku

• Infekcje Mycobacterium (gruźlica), inne gatunki – dowolna lokalizacja
• Toksoplazmoza mózgu
• Posocznica wywołana przez Salmonella
• Uogolnione infekcje grzybicze (coccidioidomycosis, cryptococcosis, 

cryptosporidiosis, histoplasmosis, isosporiasis

–  

NOWOTWORY

• Mięsak Kaposi’ego
• Rak szyjki macicy
• Chłoniaki (pierwotny chłoniak mózgu, chłoniak Burkitta)

– OBJAWY NEUROLOGICZNE

• Encefalopatia zależna od HIV (w tym AIDS Dementia Complex) 
• Przewlekła wieloogniskowa leukoencefalopatia

– ZESPÓŁ WYNISZCZENIA

Klinika AIDS - 3

background image

JMW & EB 2007

17

Infekcje oportunistyczne - 1

Zapalenie płuc wywołane 
Pneumocystis carinii (PCP)

Zapalenie płuc wywołane 
Candida

background image

JMW & EB 2007

18

Infekcje oportunistyczne - 2

Pneumocystis carinii – rozsiana infekcja
nerki

Toxoplasma gondii – ropień mózgu

background image

JMW & EB 2007

19

Nowotwory charakterystyczne dla 

AIDS – mięsak Kaposi’ego

SKÓRA

WĄTROBA

background image

JMW & EB 2007

20

Przewlekła wieloogniskowa 

leukoencefalopatia

background image

JMW & EB 2007

21

Rozwój terapii antywirusowej:

• Inhibitory odwrotnej transkrypcji

zidovudine/Retrovir (AZT, ZDV) - 1987

didanosine/Videx, Videx EC (ddI) 

zalcitabine/HIVID (ddC) 

stavudine/Zerit (d4T) 

lamivudine/Epivir (3TC) 

abacavir/Ziagen (ABC) 

nevirapine/Viramune (NVP) 

delavirdine/Rescriptor (DLV) 

efavirenz/Sustiva (EFV) 

• Inhibitory proteaz

 

indinavir/Crixivan 

ritonavir/Norvir 

saquinavir/InviraseFortovase  - 1995

nelfinavir/Viracept 

amprenavir/Agenerase 

lopinavir/ritonavir, Kaletra 

• Protokoły wielolekowe o wysokiej 

aktywności (HAART – High Activity 

Antiretroviral Therapy) – wprowadzone w 

późnych latach 90-tych XX wieku, 

obecnie leczenie z wyboru

• Brak leków 
zapobiegających 
  rozpoznaniu,fuzji, 

integracji

.

• Próby kliniczne 
antagonistów 
  transkrypcji

• 

SZCZEPIONKI – 

DOTYCHCZAS
   NIESKUTECZNE

background image

JMW & EB 2007

22

SPOSOBY TRANSMISJI WIRUSA HIV

• Kontakty płciowe (hetero- i homoseksualne) z 

osobą zainfekowaną

• Kontakt z krwią osoby zainfekowanej

• Transmisja przezłożyskowa lub okołoporodowa 

matki na dziecko

• HIV nie może być przenoszony przez przypadkowy 

kontakt z osobą zainfekowaną lub jej rzeczami

• HIV nie przechodzi przez nietknięty lateks 

(rękawice, prezerwatywy)

background image

JMW & EB 2007

23

Środki ostrożności

• Uniwersalne środki ostrożności 

wymagane

 w razie kontaktu z:

• Krwią

• Nasieniem

• Wydzieliną pochwową

• Płynem owodniowym, opłucnowym, otrzewnowym, osierdziowym, mózgowo-

rdzeniowym, maziówkowym

• Uniwersalne środki ostrożności 

NIE wymagane

 w razie kontaktu z:

• Ślina (z wyjątkiem praktyki dentystycznej)

• Mleko

• Kał

• Plwocina

• Pot

• Łzy

• Mocz

• Wydzielina z nosa

• Wymiociny

O ILE W/W NIE ZAWIERAJĄ WIDOCZNEJ KRWI

• Poza ciałem ludzkim HIV jest bardzo wrażliwy na:

• Autoklawowanie

• Czynniki antyseptyczne

• H2O2 (nierozcieńczony)

• Etanol, metanol

• Wodę z mydłem

background image

JMW & EB 2007

24

KONIEC

background image

JMW & EB 2007

25

Wykład nie może być 

umieszczony na stronie WWW 

bez zgody autora zawartej w 

pliku.


Document Outline