STRATEGIE
ADAPTACYJNO-OBRONNE.
POBUDZANIE FUNKCJI
ADAPTACYJNO-OBRONNYCH.
Katarzyna Zopołka
Ewa Jędrzejczyk
Wojciech Dziura
gr. 2b
Każda sytuacja stresowa stawia
przed jednostką określone
wymagania i aby im sprostać
zarówno w organizmie
człowieka, jak i w jego
funkcjonowaniu psychicznym
zachodzą istotne zmiany.
W stanie stresu pojawia się
wzmożone napięcie
emocjonalne oraz pewne
względnie stałe, niespecyficzne
zmiany w zakresie czynności
poznawczych, organizacji i
sprawności działania, które
zależą od stopnia natężenia i
czasu trwania stresu.
• W pierwszym okresie po zadziałaniu bodźca
stresowego o umiarkowanej sile występuje na
ogół wzrost intensywności i tempa działań,
przyspieszenie procesów myślenia, pamięci,
zwiększenie wrażliwości na bodźce.
• W przypadku nasilania się stresu lub
przedłużania jego trwania może dojść do
rozstrojenia mechanizmów regulacyjnych, co
przejawia się spadkiem tempa i poziomu
wykonywania różnych czynności,
pogorszeniem procesów pobierania
i przetwarzania informacji, a w końcu -
dezorganizacją zachowania i utratą kontroli
nad sytuacją. Może dojść do gwałtownej
zmiany kierunku działania bądź apatii i zaniku
wszelkiej aktywności.
Współczesne psychologiczne
teorie podkreślają, że stres
jest wynikiem indywidualnej
(czyli właściwej dla danego
człowieka) interakcji
zewnętrznych i wewnętrznych
wymagań oraz możliwości.
Stres powstaje, gdy
dochodzi do rozbieżności
wymagań i możliwości.
W rezultacie interakcji czynników
indywidualnych i środowiskowych
powstaje ocena sytuacji.
w y z w a n ie
z a g r o ż e n ie
s t r a ta
o b o j ę t n e
W y d a r z e n i e m o ż e b y ć o c e n i a n e j a k o
uruchamiają procesy regulacji
neurohormonalnej oraz procesy
poznawczego i emocjonalnego
radzenia sobie ze stresem
u k ie ru n k o w a n e n a p ro b le m
(s p ro s ta n ie w y m a g a n io m , u s u n ię c ie z a g ro ż e n ia )
u k ie ru n k o w a n e n a e m o c je w ła s n e
(re d u k c ja p o c z u c ia z a g ro ż e n ia , p o ra ż k i)
R a d z e n ie s o b ie z e s tre s e m
(z e s p ó ł p o d e jm o w a n y c h n a p o d s ta w ie o c e n y w y d a rz e n ia d z ia ła ń )
Wybór każdej z tych dwóch
strategii zależy od:
• czynników indywidualnych (np.
kompetencji, celów, przekonań,
wartości, temperamentu);
• czynników środowiskowych (głównie
charakteru i czasu trwania
wydarzenia).
STRESOR
reakcja
stresowa
reakcja
obronna
strategia pasywna
(uleganie bierności
przy zagrożeniu, po
nieskutecznej próbie
uwolnienia się od
stresora)
strategia aktywna
(mobilizowana duża
ilość energii; walka
lub ucieczka)
Strategia pasywna
Stres przewlekły
•przedłużenie czasu trwania reakcji stresowej;
•brak możliwości zużycia sił i środków, które
zostały zmobilizowane;
•przedłużenie czasu pobudzenia funkcji
adaptacyjno- obronnych;
•przedłużenie czasu trwania hamowania funkcji
zbędnych
w adaptacji i obronie;
•dominacja w reakcji stresowej funkcji korowo-
nadnerczowej;
•negatywne skutki w rozwoju i zdrowiu.
Strategia aktywna
Stres ostry
•skrócenie czasu trwania reakcji stresowej;
•zużycie zmobilizowanych środków
metabolicznych
i czynnościowych;
•skrócenie czasu pobudzenia funkcji
adaptacyjno-obronnych;
•skrócenie czasu trwania hamowania funkcji
zbędnych
w adaptacji i obronie;
•dominacja w reakcji stresowej pobudzenia
współczulno-rdzeniowo-nadnerczowego;
•brak negatywnych skutków dla rozwoju i
zdrowia;
•pozytywne skutki dla rozwoju i zdrowia.
Do składowych reakcji
stresowej należy:
• pobudzenie funkcji adaptacyjno-
obronnych;
• hamowanie funkcji zbędnych w
adaptacji
i obronie
Pobudzenie funkcji
adaptacyjno-obronnych
• pobudzenie układów neuronalnych odpowiadających za
koncentrację, uwagę, zwiększenie pobudliwości, agresję;
pojemności minutowej serca;
wentylacji płuc;
• redystrybucja krwi z jamy brzusznej i miednicy do OUN i
mięśni;
glukoneogenezy, lipolizy, hydrolizy białek w celu
uzyskania substancji będących dobrym źródłem
swobodnej energii;
• pobudzenie funkcji metabolicznych niezbędnych do
zachowania zagrożonej homeostazy.
Dlaczego reakcja stresowa
(przecież obronna) szkodzi?
brak kontroli natężenia
reakcji stresowej
nadmierne
pobudzenie funkcji
adaptacyjno-
obronnych
wyczerpanie
potencjalnych
możliwości
czynnościowych i
metabolicznych
brak skonsumowania
reakcji stresowej;
przejście stresu ostrego
w przewlekły
wydłużenie czasu
hamowania funkcji
zbędnych w adaptacji
i obronie
zaburzenia
czynnościowe
i metaboliczne w
narządach
i układach
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ