Podstawy prawne działalności lekarza

Podstawy prawne działalności lekarza

SEMINARIUM

SEMINARIUM

Medycyna Sądowa z

Medycyna Sądowa z

Elementami Prawa

Elementami Prawa

Przepisy ogólne

Przepisy ogólne

Art. 2 Ustawy o zawodzie lekarza

Art. 2 Ustawy o zawodzie lekarza

Wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu

Wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu

przez

osobę

posiadającą

wymagane

kwalifikacje,

przez

osobę

posiadającą

wymagane

kwalifikacje,

potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń

potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń

zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia,

zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia,

rozpoznawaniu chorób zapobieganiu im, leczeniu i

rozpoznawaniu chorób zapobieganiu im, leczeniu i

rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także

rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także

wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich.

wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich.

Za wykonywanie zawodu lekarza uważa się również

Za wykonywanie zawodu lekarza uważa się również

prowadzenie przez lekarza prac badawczych w dziedzinie

prowadzenie przez lekarza prac badawczych w dziedzinie

nauk medycznych lub promocji zdrowia oraz nauczanie

nauk medycznych lub promocji zdrowia oraz nauczanie

zawodu lekarza.

zawodu lekarza.

Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie ze

Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie ze

wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej dostępnymi mu

wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej dostępnymi mu

metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i

metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i

leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz

leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz

należytą starannością.

należytą starannością.

Przepisy ogólne

Przepisy ogólne

Art. 2 Ustawy o zawodzie lekarza

Art. 2 Ustawy o zawodzie lekarza

Wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu

Wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu

przez

osobę

posiadającą

wymagane

kwalifikacje,

przez

osobę

posiadającą

wymagane

kwalifikacje,

potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń

potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń

zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia,

zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia,

rozpoznawaniu chorób zapobieganiu im, leczeniu i

rozpoznawaniu chorób zapobieganiu im, leczeniu i

rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także

rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także

wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich.

wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich.

Za wykonywanie zawodu lekarza uważa się również

Za wykonywanie zawodu lekarza uważa się również

prowadzenie przez lekarza prac badawczych w dziedzinie

prowadzenie przez lekarza prac badawczych w dziedzinie

nauk medycznych lub promocji zdrowia oraz nauczanie

nauk medycznych lub promocji zdrowia oraz nauczanie

zawodu lekarza.

zawodu lekarza.

Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie ze

Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie ze

wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej dostępnymi mu

wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej dostępnymi mu

metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i

metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i

leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz

leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz

należytą starannością.

należytą starannością.

Przepisy ogólne

Przepisy ogólne

Art. 2 Ustawy o zawodzie lekarza

Art. 2 Ustawy o zawodzie lekarza

Wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu

Wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu

przez

osobę

posiadającą

wymagane

kwalifikacje,

przez

osobę

posiadającą

wymagane

kwalifikacje,

potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń

potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń

zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia,

zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia,

rozpoznawaniu chorób zapobieganiu im, leczeniu i

rozpoznawaniu chorób zapobieganiu im, leczeniu i

rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także

rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także

wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich.

wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich.

Za wykonywanie zawodu lekarza uważa się również

Za wykonywanie zawodu lekarza uważa się również

prowadzenie przez lekarza prac badawczych w dziedzinie

prowadzenie przez lekarza prac badawczych w dziedzinie

nauk medycznych lub promocji zdrowia oraz nauczanie

nauk medycznych lub promocji zdrowia oraz nauczanie

zawodu lekarza.

zawodu lekarza.

Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie ze

Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie ze

wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej dostępnymi mu

wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej dostępnymi mu

metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i

metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i

leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz

leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz

należytą starannością.

należytą starannością.

Przepisy ogólne

Przepisy ogólne

Art. 2 Ustawy o zawodzie lekarza

Art. 2 Ustawy o zawodzie lekarza

Wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu

Wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu

przez

osobę

posiadającą

wymagane

kwalifikacje,

przez

osobę

posiadającą

wymagane

kwalifikacje,

potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń

potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń

zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia,

zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia,

rozpoznawaniu chorób zapobieganiu im, leczeniu i

rozpoznawaniu chorób zapobieganiu im, leczeniu i

rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także

rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także

wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich.

wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich.

Za wykonywanie zawodu lekarza uważa się również

Za wykonywanie zawodu lekarza uważa się również

prowadzenie przez lekarza prac badawczych w dziedzinie

prowadzenie przez lekarza prac badawczych w dziedzinie

nauk medycznych lub promocji zdrowia oraz nauczanie

nauk medycznych lub promocji zdrowia oraz nauczanie

zawodu lekarza.

zawodu lekarza.

Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie ze

Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie ze

wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej dostępnymi mu

wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej dostępnymi mu

metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i

metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i

leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz

leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz

należytą starannością.

należytą starannością.

Art. 5 Ustawy o zawodzie lekarza

Art. 5 Ustawy o zawodzie lekarza

Okręgowa rada lekarska przyznaje prawo

Okręgowa rada lekarska przyznaje prawo

wykonywania zawodu lekarza osobie która:

wykonywania zawodu lekarza osobie która:

- jest obywatelem polskim

- jest obywatelem polskim

-

posiada dyplom lekarza wydany przez polską

posiada dyplom lekarza wydany przez polską

uczelnie bądź uzyskany w innym państwie

uczelnie bądź uzyskany w innym państwie

dyplom uznany w RP za równorzędny zgodnie

dyplom uznany w RP za równorzędny zgodnie

z odrębnymi przepisami

z odrębnymi przepisami

-

posiada pełną zdolność do czynności

posiada pełną zdolność do czynności

prawnych

prawnych

-

odbyła staż podyplomowy

odbyła staż podyplomowy

-

posiada stan zdrowia pozwalający na

posiada stan zdrowia pozwalający na

wykonywanie zawodu lekarza

wykonywanie zawodu lekarza

-

wykazuje nienaganną postawę etyczną

wykazuje nienaganną postawę etyczną

Przepisy ogólne

Przepisy ogólne

Art. 5 Ustawy o zawodzie lekarza

Okręgowa rada lekarska przyznaje prawo
wykonywania zawodu lekarza osobie która:

- jest obywatelem polskim

- jest obywatelem polskim

-

posiada dyplom lekarza wydany przez polską

posiada dyplom lekarza wydany przez polską

uczelnie bądź uzyskany w innym państwie

uczelnie bądź uzyskany w innym państwie

dyplom uznany w RP za równorzędny zgodnie

dyplom uznany w RP za równorzędny zgodnie

z odrębnymi przepisami

z odrębnymi przepisami

-

posiada pełną zdolność do czynności

posiada pełną zdolność do czynności

prawnych

prawnych

-

odbyła staż podyplomowy

odbyła staż podyplomowy

-

posiada stan zdrowia pozwalający na

posiada stan zdrowia pozwalający na

wykonywanie zawodu lekarza

wykonywanie zawodu lekarza

-

wykazuje nienaganną postawę etyczną

wykazuje nienaganną postawę etyczną

Przepisy ogólne

Przepisy ogólne

Podstawy odpowiedzialności lekarza

Podstawy odpowiedzialności lekarza

Lekarz

postępując

nieprawidłowo

może

Lekarz

postępując

nieprawidłowo

może

naruszać postanowienie prawne szeregu

naruszać postanowienie prawne szeregu

aktów ustawowych ogólnych odnoszących się

aktów ustawowych ogólnych odnoszących się

do każdego, kto powoduje jakieś ujemne

do każdego, kto powoduje jakieś ujemne

skutki dla życia lub zdrowia człowieka np.

skutki dla życia lub zdrowia człowieka np.

uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia, śmierć,

uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia, śmierć,

niezdolność do pracy w zawodzie.

niezdolność do pracy w zawodzie.

Ponadto wyłącznie do lekarzy lub innych

Ponadto wyłącznie do lekarzy lub innych

pracowników służby zdrowia odnoszą się

pracowników służby zdrowia odnoszą się

przepisy prawne zawodowe zawarte w

przepisy prawne zawodowe zawarte w

Ustawie o zawodzie lekarza ora w Ustawie o

Ustawie o zawodzie lekarza ora w Ustawie o

Izbach Lekarskich.

Izbach Lekarskich.

Podstawy odpowiedzialności lekarza

Podstawy odpowiedzialności lekarza

Jeżeli wykluczy się przypadki w których ujemne

Jeżeli wykluczy się przypadki w których ujemne

skutki dla zdrowia lub życia pacjenta są wyłącznie –

skutki dla zdrowia lub życia pacjenta są wyłącznie –

niezależnie od ingerencji lekarza – następstwem

niezależnie od ingerencji lekarza – następstwem

ciężkości choroby lub obrażeń ciała doznanych w

ciężkości choroby lub obrażeń ciała doznanych w

określonym zdarzeniu to w praktyce wszystkie inne

określonym zdarzeniu to w praktyce wszystkie inne

niekorzystne wyniki postępowania lekarskiego dzieli

niekorzystne wyniki postępowania lekarskiego dzieli

się na:

się na:

1.

Nieszczęśliwe

wypadki

(

niezawinione

1.

Nieszczęśliwe

wypadki

(

niezawinione

niepowodzenie le- karskie) – niekorzystny wynik

niepowodzenie le- karskie) – niekorzystny wynik

leczniczego działania, który jest spowodowany

leczniczego działania, który jest spowodowany

niezwykłymi okolicznościami, których lekarz nie mógł

niezwykłymi okolicznościami, których lekarz nie mógł

przewidzieć i im zapobiec np. niedoskonałość za-

przewidzieć i im zapobiec np. niedoskonałość za-

lecanych metod diagnostycznych, nietypowość lub

lecanych metod diagnostycznych, nietypowość lub

brak objawów charakterystycznych dla danej

brak objawów charakterystycznych dla danej

jednostki chorobo-wej, nieprzewidziane powikłania,

jednostki chorobo-wej, nieprzewidziane powikłania,

nie dający się przewidzieć brak odporności lub

nie dający się przewidzieć brak odporności lub

przeciwnie – niezwykle gwałtowna reakcja na podany

przeciwnie – niezwykle gwałtowna reakcja na podany

lek;

lek;

2. Błędy lekarskie – pojęcie niekodeksowe,

2. Błędy lekarskie – pojęcie niekodeksowe,

tradycyj-ne; oznacza postępowanie lekarza

tradycyj-ne; oznacza postępowanie lekarza

niezgodne z aktualnie i powszechnie uznaną

niezgodne z aktualnie i powszechnie uznaną

wiedzą i praktyką

wiedzą i praktyką

3.

Skutki

niezachowania

obowiązku

3.

Skutki

niezachowania

obowiązku

staranności (niedopatrzenia) nie zaliczane do

staranności (niedopatrzenia) nie zaliczane do

błędów lekarskich sensu stricto, a nazywane

błędów lekarskich sensu stricto, a nazywane

często błędami technicz-nymi

często błędami technicz-nymi

4. Inne wykroczenia np. przywłaszczenie sobie

4. Inne wykroczenia np. przywłaszczenie sobie

ty-tułu lub stopnia naukowego, wykonywanie

ty-tułu lub stopnia naukowego, wykonywanie

czynności

zawodowych

bez

posiadania

czynności

zawodowych

bez

posiadania

uprawnień, niezawia-domienie odpowiednich

uprawnień, niezawia-domienie odpowiednich

instytucji o chorobie zakaź-nej

instytucji o chorobie zakaź-nej

5. Przestępstwa szczególne np. nieudzielenie

5. Przestępstwa szczególne np. nieudzielenie

pomo-cy,

bezprawne

przeprowadzenie

pomo-cy,

bezprawne

przeprowadzenie

eksperymentu lecz-niczego i badawczego na

eksperymentu lecz-niczego i badawczego na

ludziach, bezprawne przerywanie ciąży,

ludziach, bezprawne przerywanie ciąży,

sterylizację, nieuszanowanie woli pacjenta,

sterylizację, nieuszanowanie woli pacjenta,

ujawnienie tajemnicy lekarskiej

ujawnienie tajemnicy lekarskiej

Odpowiedzialność karna lekarza

Odpowiedzialność karna lekarza

1.

1.

Stwierdzenie związku przyczynowego między

Stwierdzenie związku przyczynowego między

postępo-waniem lekarskim a pogorszeniem

postępo-waniem lekarskim a pogorszeniem

stanu zdrowia chorego, jego śmiercią lub

stanu zdrowia chorego, jego śmiercią lub

narażeniem na takie niebezpieczeństwo

narażeniem na takie niebezpieczeństwo

Koniecznymi warunkami odpowiedzialności karnej lekarza są:

Koniecznymi warunkami odpowiedzialności karnej lekarza są:

2.

2.

Wykazanie winy lekarza która może być

Wykazanie winy lekarza która może być

nieumyślna lub umyślna

nieumyślna lub umyślna

Odpowiedzialność karna lekarza

Odpowiedzialność karna lekarza

Art.

9

Art.

9

KK

KK

§ 1. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli

§ 1. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli

sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go

sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go

popełnić

albo

przewidując

możliwość

jego

popełnić

albo

przewidując

możliwość

jego

popełnienia na to się godzi

popełnienia na to się godzi

§ 2. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie,

§ 2. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie,

jeśli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia

jeśli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia

popełnia go jednak na skutek niezachowania

popełnia go jednak na skutek niezachowania

ostrożności wymaganej w danych okolicznościach,

ostrożności wymaganej w danych okolicznościach,

mimo że możliwość popełnienia tego czynu

mimo że możliwość popełnienia tego czynu

przewidywał albo mógł przewidzieć

przewidywał albo mógł przewidzieć

§ 3. Sprawca ponosi surowszą odpowiedzialność,

§ 3. Sprawca ponosi surowszą odpowiedzialność,

którą ustawa uzależnia od określonego następstwa

którą ustawa uzależnia od określonego następstwa

czynu

zabronionego,

jeżeli

następstwo

to

czynu

zabronionego,

jeżeli

następstwo

to

przewidywał albo mógł przewidzieć

przewidywał albo mógł przewidzieć

Odpowiedzialność karna lekarza

Odpowiedzialność karna lekarza

Art.

9

Art.

9

KK

KK

§ 1.

§ 1.

Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli

Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli

sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go

sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go

popełnić

albo

przewidując

możliwość

jego

popełnić

albo

przewidując

możliwość

jego

popełnienia na to się godzi

popełnienia na to się godzi

§ 2. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie,

§ 2. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie,

jeśli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia

jeśli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia

popełnia go jednak na skutek niezachowania

popełnia go jednak na skutek niezachowania

ostrożności wymaganej w danych okolicznościach,

ostrożności wymaganej w danych okolicznościach,

mimo że możliwość popełnienia tego czynu

mimo że możliwość popełnienia tego czynu

przewidywał albo mógł przewidzieć

przewidywał albo mógł przewidzieć

§ 3. Sprawca ponosi surowszą odpowiedzialność,

§ 3. Sprawca ponosi surowszą odpowiedzialność,

którą ustawa uzależnia od określonego następstwa

którą ustawa uzależnia od określonego następstwa

czynu

zabronionego,

jeżeli

następstwo

to

czynu

zabronionego,

jeżeli

następstwo

to

przewidywał albo mógł przewidzieć

przewidywał albo mógł przewidzieć

Odpowiedzialność karna lekarza

Odpowiedzialność karna lekarza

Art.

9

Art.

9

KK

KK

§ 1. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli

§ 1. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli

sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go

sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go

popełnić

albo

przewidując

możliwość

jego

popełnić

albo

przewidując

możliwość

jego

popełnienia na to się godzi

popełnienia na to się godzi

§ 2.

§ 2.

Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie,

Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie,

jeśli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia

jeśli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia

popełnia go jednak na skutek niezachowania

popełnia go jednak na skutek niezachowania

ostrożności wymaganej w danych okolicznościach,

ostrożności wymaganej w danych okolicznościach,

mimo że możliwość popełnienia tego czynu

mimo że możliwość popełnienia tego czynu

przewidywał albo mógł przewidzieć

przewidywał albo mógł przewidzieć

§ 3. Sprawca ponosi surowszą odpowiedzialność,

§ 3. Sprawca ponosi surowszą odpowiedzialność,

którą ustawa uzależnia od określonego następstwa

którą ustawa uzależnia od określonego następstwa

czynu

zabronionego,

jeżeli

następstwo

to

czynu

zabronionego,

jeżeli

następstwo

to

przewidywał albo mógł przewidzieć

przewidywał albo mógł przewidzieć

Odpowiedzialność karna lekarza

Odpowiedzialność karna lekarza

Art.

9

Art.

9

KK

KK

§ 1. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli

§ 1. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli

sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go

sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go

popełnić

albo

przewidując

możliwość

jego

popełnić

albo

przewidując

możliwość

jego

popełnienia na to się godzi

popełnienia na to się godzi

§ 2. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie,

§ 2. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie,

jeśli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia

jeśli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia

popełnia go jednak na skutek niezachowania

popełnia go jednak na skutek niezachowania

ostrożności wymaganej w danych okolicznościach,

ostrożności wymaganej w danych okolicznościach,

mimo że możliwość popełnienia tego czynu

mimo że możliwość popełnienia tego czynu

przewidywał albo mógł przewidzieć

przewidywał albo mógł przewidzieć

§ 3.

§ 3.

Sprawca ponosi surowszą odpowiedzialność,

Sprawca ponosi surowszą odpowiedzialność,

którą ustawa uzależnia od określonego następstwa

którą ustawa uzależnia od określonego następstwa

czynu

zabronionego,

jeżeli

następstwo

to

czynu

zabronionego,

jeżeli

następstwo

to

przewidywał albo mógł przewidzieć

przewidywał albo mógł przewidzieć

Odpowiedzialność karna lekarza

Odpowiedzialność karna lekarza

Przestępstwa umyślne

Przestępstwa umyślne

– ich motywem jest najczęściej

– ich motywem jest najczęściej

chęć

zysku

np.

sporządzanie

i

wydawanie

chęć

zysku

np.

sporządzanie

i

wydawanie

dokumentów

poświadczających

nieprawdę,

dokumentów

poświadczających

nieprawdę,

przyjmowanie korzyści majątkowych i uzależnianie od

przyjmowanie korzyści majątkowych i uzależnianie od

nich swoich czynności, podawanie bezpodstawnie

nich swoich czynności, podawanie bezpodstawnie

środków odurzających, dokonanie przerwania ciąży

środków odurzających, dokonanie przerwania ciąży

wbrew przepisom ustawy, podejmowanie czynności

wbrew przepisom ustawy, podejmowanie czynności

zawodowych w stanie nietrzeźwości, nie udzielenie

zawodowych w stanie nietrzeźwości, nie udzielenie

pomocy w stanie bezpośredniego zagrożenia życia

pomocy w stanie bezpośredniego zagrożenia życia

lub zdrowia w warunkach, kiedy jest to możliwe

lub zdrowia w warunkach, kiedy jest to możliwe

Art.271 KK

Art.271 KK

§ 1. Funkcjonariusz publiczny lub

§ 1. Funkcjonariusz publiczny lub

inna

osoba

uprawniona

o

inna

osoba

uprawniona

o

wystawienia doku-mentu, która

wystawienia doku-mentu, która

poświadcza w nim nie-prawdę co

poświadcza w nim nie-prawdę co

do okoliczności mającej znaczenie

do okoliczności mającej znaczenie

prawne podlega karze pozbawienia

prawne podlega karze pozbawienia

wolności od 3 miesięcy do lat 8.

wolności od 3 miesięcy do lat 8.

Przestępstwa nieumyślne

Przestępstwa nieumyślne

– polega na spowodowaniu

– polega na spowodowaniu

ujemnego skutku dla zdrowia lub życia pacjenta:

ujemnego skutku dla zdrowia lub życia pacjenta:

2. niedbalstwo – lekarz który w ogóle nie przewiduje

2. niedbalstwo – lekarz który w ogóle nie przewiduje

ujemnych skutków swojego działania dla zdrowia i

ujemnych skutków swojego działania dla zdrowia i

życia pacjenta, jeżeli można wykazać że mógł takie

życia pacjenta, jeżeli można wykazać że mógł takie

skutki przewidzieć np. niewykonanie rtg czaszki przy

skutki przewidzieć np. niewykonanie rtg czaszki przy

realnych wykładnikach urazu czaszki,

realnych wykładnikach urazu czaszki,

1. lekkomyślność – można zarzucić lekarzowi, który

1. lekkomyślność – można zarzucić lekarzowi, który

przewiduje wprawdzie, że leczenie które zastosował

przewiduje wprawdzie, że leczenie które zastosował

może zagrozić zdrowiu lub życiu chorego (ma

może zagrozić zdrowiu lub życiu chorego (ma

świadomość że dopuszcza się czynu niedozwolonego)

świadomość że dopuszcza się czynu niedozwolonego)

ale jednocześnie sądzi nie mając dostatecznych

ale jednocześnie sądzi nie mając dostatecznych

podstaw że w danym przypadku żadne ujemne skutki

podstaw że w danym przypadku żadne ujemne skutki

jego postępowania nie nastąpią np. podjęcie przez

jego postępowania nie nastąpią np. podjęcie przez

niedoświadczonego

lekarza

przeprowadzenia

niedoświadczonego

lekarza

przeprowadzenia

poważnego zabiegu operacyjnego

poważnego zabiegu operacyjnego

Oceniając winę lekarza najczęściej

Oceniając winę lekarza najczęściej

dąży się do wykazania dwóch

dąży się do wykazania dwóch

elementów:

elementów:

1. Obowiązku przewidywania – element w pełni

1. Obowiązku przewidywania – element w pełni

obiektywny, wypływa logicznie z przestrzegania zasad

obiektywny, wypływa logicznie z przestrzegania zasad

nauk medycznych i określonych regulaminów pracy

nauk medycznych i określonych regulaminów pracy

2. Możności przewidywania skutków postępowania –

2. Możności przewidywania skutków postępowania –

wymaga uwzględnienia realnych warunków pracy

wymaga uwzględnienia realnych warunków pracy

lekarza, jego aktualnej sytuacji zawodowej i

lekarza, jego aktualnej sytuacji zawodowej i

posiadanego doświadczenia

posiadanego doświadczenia

Odpowiedzialność

cywilna

–

nieograniczona

Odpowiedzialność

cywilna

–

nieograniczona

odpowiedzialność majątkowa dłużnika względem

odpowiedzialność majątkowa dłużnika względem

wierzyciela; ograniczenia występują jedynie przy

wierzyciela; ograniczenia występują jedynie przy

egzekucji

egzekucji

Dłużnik – osoba zobowiązana do spełnienia

Dłużnik – osoba zobowiązana do spełnienia

świadczenia w ramach stosunku prawnego na rzecz

świadczenia w ramach stosunku prawnego na rzecz

wierzyciela tj. drugiej strony zobowiązania; dłużnik

wierzyciela tj. drugiej strony zobowiązania; dłużnik

odpowiada za dług całym swoim majątkiem obecnym

odpowiada za dług całym swoim majątkiem obecnym

i przyszłym

i przyszłym

Odpowiedzialność cywilna lekarza

Odpowiedzialność cywilna lekarza

Odpowiedzialność cywilna lekarza

Odpowiedzialność cywilna lekarza

Główną funkcją odpowiedzialności

Główną funkcją odpowiedzialności

cy-wilnej

jest

funkcja

cy-wilnej

jest

funkcja

kompensacyjna, jej celem jest

kompensacyjna, jej celem jest

wyrównanie

uszczerbku

wyrównanie

uszczerbku

doznanego przez poszkodowanego

doznanego przez poszkodowanego

Odpowiedzialność cywilna lekarza

Odpowiedzialność cywilna lekarza

Warunki powstawania odpowiedzialności cywilnej:

Warunki powstawania odpowiedzialności cywilnej:

- zdarzenie wyrządzające szkodę, za które

- zdarzenie wyrządzające szkodę, za które

prawo czyni dłużnika odpowiedzialnym np.

prawo czyni dłużnika odpowiedzialnym np.

niewykonanie

zobowiązania

lub

czyn

niewykonanie

zobowiązania

lub

czyn

niedozwolony

niedozwolony

- szkoda mająca charakter majątkowy (na

- szkoda mająca charakter majątkowy (na

osobie lub mieniu) lub niemajątkowy

osobie lub mieniu) lub niemajątkowy

(doznana krzywda)

(doznana krzywda)

- związek przyczynowy między zdarzeniem i szkodą

- związek przyczynowy między zdarzeniem i szkodą

Odpowiedzialność cywilna lekarza

Odpowiedzialność cywilna lekarza

Zbieg odpowiedzialności

Zbieg odpowiedzialności

– jeżeli

– jeżeli

nie- wykonanie lub nienależyte

nie- wykonanie lub nienależyte

wykonanie

zobowiązania

jest

wykonanie

zobowiązania

jest

jednocześnie

czynem

jednocześnie

czynem

niedozwolonym

niedozwolonym

Odpowiedzialność cywilna lekarza

Odpowiedzialność cywilna lekarza

Odpowiedzialność kontraktowa – oparta na zasadzie

Odpowiedzialność kontraktowa – oparta na zasadzie

winy lub na zasadzie ryzyka:

winy lub na zasadzie ryzyka:

zasada winy

zasada winy

– sprawca szkody ( dłużnik ) odpowiada

– sprawca szkody ( dłużnik ) odpowiada

tylko wtedy, gdy można mu przypisać winę

tylko wtedy, gdy można mu przypisać winę

zasada ryzyka

zasada ryzyka

– zaostrzona, odpowiada niezależnie

– zaostrzona, odpowiada niezależnie

od swej winy za sam fakt wyrządzenia szkody przez

od swej winy za sam fakt wyrządzenia szkody przez

niewykonanie

lub

nienależyte

wykonanie

niewykonanie

lub

nienależyte

wykonanie

zobowiązania

zobowiązania

Odpowiedzialność cywilna lekarza

Odpowiedzialność cywilna lekarza

Odpowiedzialność deliktowa

Odpowiedzialność deliktowa

– gdy szkoda jest

– gdy szkoda jest

wyrządzona

czynem

niedozwolonym;

wyrządzona

czynem

niedozwolonym;

odpowiedzialność ponoszą sprawca szkody lub osoba

odpowiedzialność ponoszą sprawca szkody lub osoba

odpowiedzialna za powstanie szkody albo obie te

odpowiedzialna za powstanie szkody albo obie te

osoby razem ( odpowiedzialność solidarna – każda z

osoby razem ( odpowiedzialność solidarna – każda z

osób jest zobowiązana do naprawienia wyrządzonej

osób jest zobowiązana do naprawienia wyrządzonej

szkody w pełnej wysokości ).

szkody w pełnej wysokości ).

Ciężar udowodnienia danego faktu spoczywa na

Ciężar udowodnienia danego faktu spoczywa na

osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne –

osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne –

poszkodowany jest zobowiązany do udowodnienia

poszkodowany jest zobowiązany do udowodnienia

winy lub zaistnienia szkody

winy lub zaistnienia szkody

Zasady

odpowiedzialności

Zasady

odpowiedzialności

lekarza

lekarza

•

jeżeli lekarz prowadzi działalność na własny rachunek, co jest

jeżeli lekarz prowadzi działalność na własny rachunek, co jest

podane do wiadomości pacjentów – wtedy pacjent zawiera

podane do wiadomości pacjentów – wtedy pacjent zawiera

umowę z lekarzem i tylko lekarz jest odpowiedzialny za

umowę z lekarzem i tylko lekarz jest odpowiedzialny za

ewentualne szkody

ewentualne szkody

Odpowiedzialność zależy od charakteru stosunków

Odpowiedzialność zależy od charakteru stosunków

prawnych łączących go z pacjentem:

prawnych łączących go z pacjentem:

•

lekarz zatrudniony w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej,

lekarz zatrudniony w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej,

nie łączy go z pacjentem żaden stosunek umowny - w stosunku

nie łączy go z pacjentem żaden stosunek umowny - w stosunku

do pacjenta lekarz jest osobą trzecią, jeżeli wyrządzi pacjentowi

do pacjenta lekarz jest osobą trzecią, jeżeli wyrządzi pacjentowi

szkodę jego odpowiedzialność jest deliktowa, a zakład ponosi

szkodę jego odpowiedzialność jest deliktowa, a zakład ponosi

wobec pacjenta odpowiedzialność kontraktową za wyrządzenie

wobec pacjenta odpowiedzialność kontraktową za wyrządzenie

szkody

szkody

•

jeżeli lekarz w ramach zakładu opieki zdrowotnej prowadzi

jeżeli lekarz w ramach zakładu opieki zdrowotnej prowadzi

swoją prywatną praktykę, korzystając tylko z urządzeń zakładu, z

swoją prywatną praktykę, korzystając tylko z urządzeń zakładu, z

jego personelu pomocniczego, lecz pacjentowi nie zostało to

jego personelu pomocniczego, lecz pacjentowi nie zostało to

podane do wiadomości, to odpowiedzialność kształtuje się jw.

podane do wiadomości, to odpowiedzialność kształtuje się jw.

Zobowiązanie

lekarza

polega

najczęściej

na

Zobowiązanie

lekarza

polega

najczęściej

na

dołożeniu należytej staranności – lekarz odpowiada

dołożeniu należytej staranności – lekarz odpowiada

tylko za brak tej staranności ( za co ponosi winę ), a

tylko za brak tej staranności ( za co ponosi winę ), a

nie za wyniki leczenia:

nie za wyniki leczenia:
•

jeżeli nie wykona lub nienależycie wykona

jeżeli nie wykona lub nienależycie wykona

zobowiązanie – odpowiedzialność kontraktowa

zobowiązanie – odpowiedzialność kontraktowa

•

jeżeli doprowadzi to do szkody na osobie – również

jeżeli doprowadzi to do szkody na osobie – również

odpowiedzialność deliktowa

odpowiedzialność deliktowa

lekarz zatrudniający personel pomocniczy odpowiada

lekarz zatrudniający personel pomocniczy odpowiada

za szkody wyrządzone przez poszczególnych

za szkody wyrządzone przez poszczególnych

członków personelu niezależnie od własnej winy, na

członków personelu niezależnie od własnej winy, na

zasadzie ryzyka

zasadzie ryzyka

Zasady odpowiedzialności lekarza

Zasady odpowiedzialności lekarza

Zasady odpowiedzialności lekarza

Zasady odpowiedzialności lekarza

Odpowiedzialność w szczególnych warunkach

Odpowiedzialność w szczególnych warunkach

–

–

lekarza nie łączy z pacjentem żaden stosunek

lekarza nie łączy z pacjentem żaden stosunek

prawny np. pacjent nieprzytomny po wypadku –

prawny np. pacjent nieprzytomny po wypadku –

lekarz również ma obowiązek dołożyć staranności

lekarz również ma obowiązek dołożyć staranności

jak gdyby była zawarta umowa – gdy zaistnieje

jak gdyby była zawarta umowa – gdy zaistnieje

szkoda lekarz ponosi odpowiedzialność kontraktową

szkoda lekarz ponosi odpowiedzialność kontraktową

w zbiegu z deliktową;

w zbiegu z deliktową;

Zobowiązanie lekarza wobec pacjenta opiera się na

Zobowiązanie lekarza wobec pacjenta opiera się na

staranności, a nie na rezultacie leczenia.

staranności, a nie na rezultacie leczenia.

Może zdarzyć się niepowodzenie mimo należytej

Może zdarzyć się niepowodzenie mimo należytej

staranności – wysoki stopień zaawansowania

staranności – wysoki stopień zaawansowania

choroby, nie zawsze można przewidzieć reakcję

choroby, nie zawsze można przewidzieć reakcję

organizmu;

organizmu;

Wyjątek

Wyjątek

– chirurgia plastyczna – pacjentowi chodzi

– chirurgia plastyczna – pacjentowi chodzi

tylko o rezultat i chirurg ponosi odpowiedzialność za

tylko o rezultat i chirurg ponosi odpowiedzialność za

jego nieosiągnięcie.

jego nieosiągnięcie.

Charakter odpowiedzialności lekarza

Szkoda – każdy uszczerbek na dobrach prawnie

Szkoda – każdy uszczerbek na dobrach prawnie

chro-nionych:

chro-nionych:

•

materialna – majątkowa, uszczerbek materialny na

materialna – majątkowa, uszczerbek materialny na

osobie lub mieniu

osobie lub mieniu

•

niemajątkowa – doznana krzywda, cierpienia

niemajątkowa – doznana krzywda, cierpienia

fizyczne

fizyczne

Szkoda może być wyrządzona:

Szkoda może być wyrządzona:

samemu pacjentowi

samemu pacjentowi

•

jego rodzinie – gdy pacjent umrze

jego rodzinie – gdy pacjent umrze

•

dziecku nienarodzonemu

dziecku nienarodzonemu

Szkoda może powstać na skutek:

Szkoda może powstać na skutek:

•

zaniedbań lekarza i/lub personelu pomocniczego

zaniedbań lekarza i/lub personelu pomocniczego

•

zaniedbań organizacyjnych zakładu opieki zdrowotnej

zaniedbań organizacyjnych zakładu opieki zdrowotnej

Charakter odpowiedzialności lekarza

Szkoda

majątkowa

–

może

być

wynikiem

Szkoda

majątkowa

–

może

być

wynikiem

nieprawidłowego

leczenia

lub

leczenia

nieprawidłowego

leczenia

lub

leczenia

przeprowadzonego bez zgody pacjenta:

przeprowadzonego bez zgody pacjenta:

Przesłanki odpowiedzialności lekarza

Przesłanki odpowiedzialności lekarza

•

uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia

uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia

•

straty wynikłe z całkowitej lub częściowej

straty wynikłe z całkowitej lub częściowej

niezdolności do pracy majątkowej

niezdolności do pracy majątkowej
•

zmniejszenie widoków powodzenia poszkodowanego

zmniejszenie widoków powodzenia poszkodowanego

na przyszłość

na przyszłość

•

zwiększenie potrzeb poszkodowanego

zwiększenie potrzeb poszkodowanego

•

inne wydatki np. koszty przekwalifikowania się do

inne wydatki np. koszty przekwalifikowania się do

innego zawodu

innego zawodu

•

gdy poszkodowany umiera, stratą są szkody które

gdy poszkodowany umiera, stratą są szkody które

ponoszą osoby trzecie – koszty pogrzebu, utrata środków

ponoszą osoby trzecie – koszty pogrzebu, utrata środków

utrzymania, pogorszenie sytuacji życiowej

utrzymania, pogorszenie sytuacji życiowej

Szkoda niemajątkowa

Szkoda niemajątkowa

– związana

– związana

naj-częściej ze szkodą majątkową

naj-częściej ze szkodą majątkową

na osobie ale nie jest to związek

na osobie ale nie jest to związek

konieczny;

konieczny;

Krzywda

Krzywda

– cierpienia fizyczne i

– cierpienia fizyczne i

moralne na skutek wadliwego

moralne na skutek wadliwego

leczenia lub le-czenia na które

leczenia lub le-czenia na które

pacjent się nie zgodził;

pacjent się nie zgodził;

Przesłanki

odpowiedzialności

Przesłanki

odpowiedzialności

lekarza

lekarza

Wysokość

Wysokość

szkody:

szkody:

•

ustalenie polega na porównaniu w jakim stanie

ustalenie polega na porównaniu w jakim stanie

znajdowałby się pacjent jeśliby nie nastąpiło wadliwe

znajdowałby się pacjent jeśliby nie nastąpiło wadliwe

postępowanie lekarza, ze stanem jaki powstał w

postępowanie lekarza, ze stanem jaki powstał w

wyniku tego postępowania

wyniku tego postępowania

•

w razie możliwości wystąpienia innych szkód niż

w razie możliwości wystąpienia innych szkód niż

istniejące w chwili orzekania, poszkodowany może

istniejące w chwili orzekania, poszkodowany może

żądać odpo-wiedzialności lekarza za szkody które

żądać odpo-wiedzialności lekarza za szkody które

mogą ujawnić się w przyszłości

mogą ujawnić się w przyszłości

Przesłanki

odpowiedzialności

Przesłanki

odpowiedzialności

lekarza

lekarza

Przesłanki

odpowiedzialności

Przesłanki

odpowiedzialności

lekarza

lekarza

Pojęcie winy:

Pojęcie winy:

•

wina zachodzi wtedy, gdy sprawcy

wina zachodzi wtedy, gdy sprawcy

szkody

można

postawić

zarzut

szkody

można

postawić

zarzut

subiektywnej

i

obiektywnej

subiektywnej

i

obiektywnej

niewłaściwości postępowania

niewłaściwości postępowania

•

element subiektywny i obiektywny

element subiektywny i obiektywny

muszą wystąpić łącznie

muszą wystąpić łącznie

Przesłanki odpowiedzialności lekarza

Przesłanki odpowiedzialności lekarza

Obiektywny element winy:

Obiektywny element winy:
•

niezgodny z przepisami prawa

niezgodny z przepisami prawa

•

niezgodny z zasadami etycznymi

niezgodny z zasadami etycznymi

•

niezgodny z obowiązkiem ostrożności

niezgodny z obowiązkiem ostrożności

•

w przypadku lekarzy – naruszenie obowiązujących

w przypadku lekarzy – naruszenie obowiązujących

zasad lub reguł wynikających z zasad wiedzy

zasad lub reguł wynikających z zasad wiedzy

medycznej, doświadczenia i deontologii zawodowej,

medycznej, doświadczenia i deontologii zawodowej,

błąd lekarski

błąd lekarski

•

w przypadku lekarzy – naruszenie obowiązujących

w przypadku lekarzy – naruszenie obowiązujących

zasad lub reguł wynikających z zasad wiedzy

zasad lub reguł wynikających z zasad wiedzy

medycznej, doświadczenia i deontologii zawodowej,

medycznej, doświadczenia i deontologii zawodowej,

błąd lekarski

błąd lekarski

•

gdy istnieje umowa z pacjentem – niewykonanie lub

gdy istnieje umowa z pacjentem – niewykonanie lub

nienależyte wykonanie zobowiązania

nienależyte wykonanie zobowiązania

•

czyn niedozwolony – działanie wbrew woli pacjenta,

czyn niedozwolony – działanie wbrew woli pacjenta,

czy bez wyraźnej jego zgody, odmowa leczenia jeżeli

czy bez wyraźnej jego zgody, odmowa leczenia jeżeli

zwłoka w udzieleniu pomocy mogłaby powodować

zwłoka w udzieleniu pomocy mogłaby powodować

utratę zdrowia lub kalectwo

utratę zdrowia lub kalectwo

Przesłanki odpowiedzialności lekarza

Przesłanki odpowiedzialności lekarza

Subiektywny element winy:

Subiektywny element winy:

•

wina dotycząca techniki medycznej (niewiedza

wina dotycząca techniki medycznej (niewiedza

lekarza, nieostrożność w postępowaniu, niedbalstwo,

lekarza, nieostrożność w postępowaniu, niedbalstwo,

niezręczność, nieuwaga)

niezręczność, nieuwaga)

•

wina nie dotycząca techniki medycznej – brak

wina nie dotycząca techniki medycznej – brak

porady, informacji, brak koniecznego nadzoru nad

porady, informacji, brak koniecznego nadzoru nad

chorym,

odmowa

udzielenia

pomocy,

chorym,

odmowa

udzielenia

pomocy,

przeprowadzenie zabiegu o zbyt dużym ryzyku w

przeprowadzenie zabiegu o zbyt dużym ryzyku w

stosunku do zamierzanych korzyści, przeprowadzenie

stosunku do zamierzanych korzyści, przeprowadzenie

eksperymentu badawczego narażającego pacjenta na

eksperymentu badawczego narażającego pacjenta na

utratę zdrowia lub życia

utratę zdrowia lub życia

Przesłanki odpowiedzialności lekarza

Przesłanki odpowiedzialności lekarza

Na staranność lekarza nie może mieć

Na staranność lekarza nie może mieć

żadnego wpływu fakt nieodpłatności

żadnego wpływu fakt nieodpłatności

lub

odpłatności

dokonywanych

lub

odpłatności

dokonywanych

zabiegów – podstawowe obowiązki

zabiegów – podstawowe obowiązki

lekarza są jednakowe bez względu na

lekarza są jednakowe bez względu na

charakter prawny łączącego go

charakter prawny łączącego go

stosunku prawnego z pacjentem.

stosunku prawnego z pacjentem.

Przesłanki odpowiedzialności lekarza

Przesłanki odpowiedzialności lekarza

Lekarz nie ponosi odpowiedzialności za błędy

Lekarz nie ponosi odpowiedzialności za błędy

nauki

tzn.

za

pomyłki

w

diagnozie

nauki

tzn.

za

pomyłki

w

diagnozie

uzasadnione aktualnym stanem wiedzy oraz

uzasadnione aktualnym stanem wiedzy oraz

za ryzyko postępu, kiedy stosowane środki i

za ryzyko postępu, kiedy stosowane środki i

leki – należycie testowane i dopuszczane do

leki – należycie testowane i dopuszczane do

obrotu w świetle rozwoju nauki stały się

obrotu w świetle rozwoju nauki stały się

szkodliwe.

szkodliwe.

Przesłanki odpowiedzialności lekarza

Przesłanki odpowiedzialności lekarza

Ciężar dowodu winy:

Ciężar dowodu winy:

•

pacjent występujący z powództwem

pacjent występujący z powództwem

odszkodo-wawczym

musi

udowodnić

odszkodo-wawczym

musi

udowodnić

podstawy swojego roszczenia, w tym także

podstawy swojego roszczenia, w tym także

winę lekarza

winę lekarza

•

lekarz powinien udowodnić, że

lekarz powinien udowodnić, że

należycie wykonał swoje obowiązki i

należycie wykonał swoje obowiązki i

działał zgodnie z zasadami wiedzy

działał zgodnie z zasadami wiedzy

medycznej

medycznej

Przesłanki odpowiedzialności lekarza

Przesłanki odpowiedzialności lekarza

Przyjęcie

winy

nie

decyduje

jeszcze

o

Przyjęcie

winy

nie

decyduje

jeszcze

o

odpowiedzialności

lekarza

jeżeli

między

jego

odpowiedzialności

lekarza

jeżeli

między

jego

zachowaniem

a

szkoda

nie

ma

związku

zachowaniem

a

szkoda

nie

ma

związku

przyczynowego.

przyczynowego.

Związek przyczynowy oczywisty – np. chirurg

Związek przyczynowy oczywisty – np. chirurg

pozostawia w polu operacyjnym ciało obce

pozostawia w polu operacyjnym ciało obce

Związek przyczynowy nieoczywisty – np. pogorszenie

Związek przyczynowy nieoczywisty – np. pogorszenie

stanu zdrowia pacjenta po operacji mimo, że była

stanu zdrowia pacjenta po operacji mimo, że była

przeprowadzona prawidłowo

przeprowadzona prawidłowo

Wynagrodzenie szkody

Wynagrodzenie szkody

Naprawienie szkody wyrządzonej pacjentowi następuje przez

Naprawienie szkody wyrządzonej pacjentowi następuje przez

zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej zwykle określonej przez

zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej zwykle określonej przez

sad w wyroku, obejmuje ono;

sad w wyroku, obejmuje ono;
•

wszelkie koszty związane z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem

wszelkie koszty związane z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem

zdrowia, wyłożenie z góry kosztów leczenia , przekwalifikowania

zdrowia, wyłożenie z góry kosztów leczenia , przekwalifikowania

do

innego

zawodu,

wyrównanie

utraconych

przez

do

innego

zawodu,

wyrównanie

utraconych

przez

poszkodowanego zarobków i dochodów oraz inne korzyści, które

poszkodowanego zarobków i dochodów oraz inne korzyści, które

mógłby osiągnąć gdyby nie zaistniała szkoda

mógłby osiągnąć gdyby nie zaistniała szkoda
•

renta – jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo

renta – jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo

zdolność do pracy zarobkowej, jeżeli zwiększyły się jego potrzeby

zdolność do pracy zarobkowej, jeżeli zwiększyły się jego potrzeby

lub zmniejszyły widoki na przyszłość, miernikiem wysokości renty

lub zmniejszyły widoki na przyszłość, miernikiem wysokości renty

jest procent uszczerbku na zdrowiu; jeżeli poszkodowany w

jest procent uszczerbku na zdrowiu; jeżeli poszkodowany w

chwili wyrządzenia szkody nie pracował np. odbywał studia jego

chwili wyrządzenia szkody nie pracował np. odbywał studia jego

możliwości zarobkowe ustala się od dnia w którym mógłby

możliwości zarobkowe ustala się od dnia w którym mógłby

podjąć pracę; jeżeli w chwili zdarzenia poszkodowany cierpiał na

podjąć pracę; jeżeli w chwili zdarzenia poszkodowany cierpiał na

chorobę samoistną, a zdarzenie rozwój tej choroby przyspieszyło,

chorobę samoistną, a zdarzenie rozwój tej choroby przyspieszyło,

powodując niezdolność do pracy, poszkodowany ma prawo do

powodując niezdolność do pracy, poszkodowany ma prawo do

renty, gdyby jednak niezdolność wystąpiła również bez

renty, gdyby jednak niezdolność wystąpiła również bez

wyrządzenia szkody – renta należy się wyłącznie za okres

wyrządzenia szkody – renta należy się wyłącznie za okres

przyspieszenia;

przyspieszenia;

Zadośćuczynienie

za

doznaną

Zadośćuczynienie

za

doznaną

krzywdę:

krzywdę:

•

zależy od uznania sądu – czas i

zależy od uznania sądu – czas i

stopień trwania cierpień fizycznych,

stopień trwania cierpień fizycznych,

trwałość

skutków

zaistnienia

trwałość

skutków

zaistnienia

szkody, prognozy na przyszłość i

szkody, prognozy na przyszłość i

wiek poszkodowanego

wiek poszkodowanego

Wynagrodzenie szkody

Wynagrodzenie szkody

Prawomocne

orzeczenie

ma

powagę

rzeczy

Prawomocne

orzeczenie

ma

powagę

rzeczy

osądzonej, mimo późniejszego pogorszenia stanu

osądzonej, mimo późniejszego pogorszenia stanu

zdrowia pacjenta wyłącza przyznanie mu dalszego

zdrowia pacjenta wyłącza przyznanie mu dalszego

zadośćuczynienia, chyba że ujawni się nowa krzywda,

zadośćuczynienia, chyba że ujawni się nowa krzywda,

której nie można było przewidzieć.

której nie można było przewidzieć.

Poszkodowany może przyczynić się do szkody jeżeli

Poszkodowany może przyczynić się do szkody jeżeli

nie wykonuje poleceń lekarza i nie stosuje się do

nie wykonuje poleceń lekarza i nie stosuje się do

diagnozy.

diagnozy.

Pośrednio poszkodowani również mają prawo do

Pośrednio poszkodowani również mają prawo do

odszkodowania:

odszkodowania:

Wynagrodzenie szkody

Wynagrodzenie szkody

•

osoby względem których ciążył na zmarłym

osoby względem których ciążył na zmarłym

obowiązek alimentacyjny, bez względu na to czy go

obowiązek alimentacyjny, bez względu na to czy go

wypełniał czy nie

wypełniał czy nie

•

inne bliskie osoby, którym zmarły dostarczał

inne bliskie osoby, którym zmarły dostarczał

środków utrzymania

środków utrzymania

Główną podstawą działania lekarza jest zgoda

Główną podstawą działania lekarza jest zgoda

pacjenta, a gdy chodzi o małoletnich lub osoby

pacjenta, a gdy chodzi o małoletnich lub osoby

niezdolne do świadomego wyrażania woli np.

niezdolne do świadomego wyrażania woli np.

dotknięte chorobą psychiczną lub niedorozwojem

dotknięte chorobą psychiczną lub niedorozwojem

umysłowym zgoda ustawowego przedstawiciela lub

umysłowym zgoda ustawowego przedstawiciela lub

niekiedy

faktycznego

opiekuna

lub

sądu

niekiedy

faktycznego

opiekuna

lub

sądu

opiekuńczego ( art. 32-34 Ustawy o zawodzie lekarza

opiekuńczego ( art. 32-34 Ustawy o zawodzie lekarza

). Oprócz przepisów prawnych mówi o tym Kodeks

). Oprócz przepisów prawnych mówi o tym Kodeks

Etyki Lekarskiej – art. 15 – Postępowanie

Etyki Lekarskiej – art. 15 – Postępowanie

diagnostyczne, lecznicze i zapobiegawcze wymaga

diagnostyczne, lecznicze i zapobiegawcze wymaga

zgody pacjenta.

zgody pacjenta.

Poszczególne przypadki

Poszczególne przypadki

odpowiedzialności lekarza - zgoda

odpowiedzialności lekarza - zgoda

pacjenta

pacjenta

Art. 27 KK§ 2

Art. 27 KK§ 2

Eksperyment

jest

niedopuszczalny

bez

zgody

Eksperyment

jest

niedopuszczalny

bez

zgody

uczestnika, na którym jest przeprowadzany, należycie

uczestnika, na którym jest przeprowadzany, należycie

poinformowanego o spodziewanych korzyściach i

poinformowanego o spodziewanych korzyściach i

grożących

mu

ujemnych

skutkach

oraz

grożących

mu

ujemnych

skutkach

oraz

prawdopodobieństwie ich powstania, jak również o

prawdopodobieństwie ich powstania, jak również o

możliwości odstąpienia od udziału w eksperymencie

możliwości odstąpienia od udziału w eksperymencie

na każdym jego etapie.

na każdym jego etapie.

Poszczególne przypadki

Poszczególne przypadki

odpowiedzialności lekarza - zgoda

odpowiedzialności lekarza - zgoda

pacjenta

pacjenta

Lekarz, który dokonuje zabiegu bez wymaganej zgody

Lekarz, który dokonuje zabiegu bez wymaganej zgody

pacjenta naraża się na odpowiedzialność karną.

pacjenta naraża się na odpowiedzialność karną.

Art. 192 KK

Art. 192 KK

§ 1. Kto wykonuje zabieg leczniczy bez zgody pacjenta

§ 1. Kto wykonuje zabieg leczniczy bez zgody pacjenta

podlega grzywnie, karze ograniczenia

podlega grzywnie, karze ograniczenia

wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Poszczególne przypadki

Poszczególne przypadki

odpowiedzialności lekarza - zgoda

odpowiedzialności lekarza - zgoda

pacjenta

pacjenta

Ustawa o zawodzie lekarza pozwala na działanie lekarza bez

Ustawa o zawodzie lekarza pozwala na działanie lekarza bez

uzyskania zgody pacjenta lub innych uprawnionych osób albo sądu

uzyskania zgody pacjenta lub innych uprawnionych osób albo sądu

opiekuńczego w dwóch przypadkach:

opiekuńczego w dwóch przypadkach:

Poszczególne przypadki

Poszczególne przypadki

odpowiedzialności lekarza - zgoda

odpowiedzialności lekarza - zgoda

pacjenta

pacjenta

•

zabieg operacyjny lub diagnostyki stwarzającej podwyższone

zabieg operacyjny lub diagnostyki stwarzającej podwyższone

ryzyko

dla

pacjenta

wtedy,

gdy

zwłoka

spowodowana

ryzyko

dla

pacjenta

wtedy,

gdy

zwłoka

spowodowana

postępowaniem w sprawie uzyskania zgody groziłaby pacjentowi

postępowaniem w sprawie uzyskania zgody groziłaby pacjentowi

niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub

niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub

ciężkiego rozstroju zdrowia . W takim przypadku lekarz ma

ciężkiego rozstroju zdrowia . W takim przypadku lekarz ma

obowiązek o ile to jest możliwe zasięgnąć opinii drugiego lekarza i

obowiązek o ile to jest możliwe zasięgnąć opinii drugiego lekarza i

zawiadamia przedstawiciela ustawowego, opiekuna faktycznego lub

zawiadamia przedstawiciela ustawowego, opiekuna faktycznego lub

sąd opiekuńczy oraz odnotowuje ten fakt w dokumentacji

sąd opiekuńczy oraz odnotowuje ten fakt w dokumentacji

medycznej

medycznej

•

badanie lub udzielenie pacjentowi innego świadczenia

badanie lub udzielenie pacjentowi innego świadczenia

zdrowotnego bez jego zgody jest dopuszczalne, jeżeli wymaga on

zdrowotnego bez jego zgody jest dopuszczalne, jeżeli wymaga on

niezwłocznej pomocy lekarskiej, a ze względu na stan zdrowia lub

niezwłocznej pomocy lekarskiej, a ze względu na stan zdrowia lub

wiek nie może wyrazić zgody i nie ma możliwości porozumienia się

wiek nie może wyrazić zgody i nie ma możliwości porozumienia się

z jego przedstawicielem ustawowym lub opiekunem faktycznym;

z jego przedstawicielem ustawowym lub opiekunem faktycznym;

decyzję o podjęciu czynności medycznych w tych okolicznościach

decyzję o podjęciu czynności medycznych w tych okolicznościach

lekarz powinien w miarę możliwości skonsultować z innym lekarzem

lekarz powinien w miarę możliwości skonsultować z innym lekarzem

oraz odnotować w dokumentacji medycznej ( art. 33 ustawy )

oraz odnotować w dokumentacji medycznej ( art. 33 ustawy )

Poszczególne przypadki odpowiedzialności

Poszczególne przypadki odpowiedzialności

lekarza

lekarza

Przymus leczenia

Przymus leczenia

Przymus leczenia wprowadza się najczęściej dla

Przymus leczenia wprowadza się najczęściej dla

ochrony dla osób niepoczytalnych z powodu wieku,

ochrony dla osób niepoczytalnych z powodu wieku,

stanu psychicznego oraz dla ochrony zdrowia

stanu psychicznego oraz dla ochrony zdrowia

publicznego (przymusowe leczenie alkoholików,

publicznego (przymusowe leczenie alkoholików,

narkomanów, chorych wenerycznie i szczepienia

narkomanów, chorych wenerycznie i szczepienia

ochronne).

ochronne).

Poszczególne przypadki odpowiedzialności

Poszczególne przypadki odpowiedzialności

lekarza

lekarza

Postępowanie

lecznicze

wobec

osób

z

Postępowanie

lecznicze

wobec

osób

z

zaburzeniami psychicznymi

zaburzeniami psychicznymi

Pacjent przymusowo umieszczony w zakładzie

Pacjent przymusowo umieszczony w zakładzie

ma prawo do otrzymania właściwego leczenia i

ma prawo do otrzymania właściwego leczenia i

opieki. Ograniczenia jego wolności osobistej

opieki. Ograniczenia jego wolności osobistej

mogą dotyczyć tylko sytuacji, w których są

mogą dotyczyć tylko sytuacji, w których są

niezbędne z uwagi na stan jego zdrowia lub

niezbędne z uwagi na stan jego zdrowia lub

konieczne

do

zapewnienia

pomyślnego

konieczne

do

zapewnienia

pomyślnego

przebiegu

leczenia.

We

wszelkich

przebiegu

leczenia.

We

wszelkich

okolicznościach godność pacjenta powinna być

okolicznościach godność pacjenta powinna być

respektowana oraz powinny zostać podjęte

respektowana oraz powinny zostać podjęte

odpowiednie środki dla ochrony jego życia.

odpowiednie środki dla ochrony jego życia.

Art. 12 Ustawy o ochronie zdrowia

Art. 12 Ustawy o ochronie zdrowia

psychicznego

psychicznego

•

Przy wyborze metod i rodzaju postępowania

Przy wyborze metod i rodzaju postępowania

leczniczego lekarz (szpital) musi brać pod

leczniczego lekarz (szpital) musi brać pod

uwagę nie tylko cele zdrowotne ale także

uwagę nie tylko cele zdrowotne ale także

interesy oraz inne dobra osoby z zaburzeniami

interesy oraz inne dobra osoby z zaburzeniami

psychicznymi i dążyć do osiągnięcia poprawy

psychicznymi i dążyć do osiągnięcia poprawy

stanu zdrowia w sposób najmniej dla tej osoby

stanu zdrowia w sposób najmniej dla tej osoby

uciążliwy.

uciążliwy.

Poszczególne przypadki odpowiedzialności

Poszczególne przypadki odpowiedzialności

lekarza

lekarza

Postępowanie

lecznicze

wobec

osób

z

Postępowanie

lecznicze

wobec

osób

z

zaburzeniami psychicznymi

zaburzeniami psychicznymi

Badanie

psychiatryczne

osoby,

która

Badanie

psychiatryczne

osoby,

która

wykazuje zaburzenia psychiczne może się

wykazuje zaburzenia psychiczne może się

odbyć za jej zgodą lub za zgodą jej

odbyć za jej zgodą lub za zgodą jej

przedstawiciela ustawowego. Jednakże osoba

przedstawiciela ustawowego. Jednakże osoba

której zachowanie wskazuje na to, że z

której zachowanie wskazuje na to, że z

powodu

zaburzeń

psychicznych

może

powodu

zaburzeń

psychicznych

może

zagrażać bezpośrednio własnemu życiu lub

zagrażać bezpośrednio własnemu życiu lub

zdrowiu albo życiu lub zdrowiu innych osób,

zdrowiu albo życiu lub zdrowiu innych osób,

bądź nie jest zdolna do zaspokajania własnych

bądź nie jest zdolna do zaspokajania własnych

podstawowych potrzeb życiowych może być

podstawowych potrzeb życiowych może być

poddana badaniu psychiatrycznemu również

poddana badaniu psychiatrycznemu również

bez jej zgody lub zgody jej przedstawiciela

bez jej zgody lub zgody jej przedstawiciela

ustawowego. W tym przypadku może być

ustawowego. W tym przypadku może być

zastosowany przymus bezpośredni.

zastosowany przymus bezpośredni.

Poszczególne przypadki odpowiedzialności

Poszczególne przypadki odpowiedzialności

lekarza

lekarza

Postępowanie

lecznicze

wobec

osób

z

Postępowanie

lecznicze

wobec

osób

z

zaburzeniami psychicznymi

zaburzeniami psychicznymi

Art. 18 Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego

Art. 18 Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego

W toku wykonywania czynności przewidzianych w

W toku wykonywania czynności przewidzianych w

ustawie przymus bezpośredni wobec osób z

ustawie przymus bezpośredni wobec osób z

zaburzeniami psychicznymi można stosować tylko

zaburzeniami psychicznymi można stosować tylko

wtedy gdy osoby te dopuszczają się zamachu

wtedy gdy osoby te dopuszczają się zamachu

przeciwko życiu7 lub zdrowiu własnemu, życiu lub

przeciwko życiu7 lub zdrowiu własnemu, życiu lub

zdrowiu innej osoby, bezpieczeństwu publicznemu

zdrowiu innej osoby, bezpieczeństwu publicznemu

bądź w sposób gwałtowny niszczą lub uszkadzają

bądź w sposób gwałtowny niszczą lub uszkadzają

przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu. O

przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu. O

zastosowaniu przymusu bezpośredniego decyduje

zastosowaniu przymusu bezpośredniego decyduje

lekarz i odnotowuje to w historii choroby.

lekarz i odnotowuje to w historii choroby.

Poszczególne przypadki odpowiedzialności

Poszczególne przypadki odpowiedzialności

lekarza

lekarza

Postępowanie

lecznicze

wobec

osób

z

Postępowanie

lecznicze

wobec

osób

z

zaburzeniami psychicznymi

zaburzeniami psychicznymi

Na przyjęcie do szpitala psychiatrycznego osoby z

Na przyjęcie do szpitala psychiatrycznego osoby z

zaburzeniami psychicznymi wymagana jest jej

zaburzeniami psychicznymi wymagana jest jej

pisemna zgoda lub zgoda jej przedstawiciela

pisemna zgoda lub zgoda jej przedstawiciela

ustawowego.

ustawowego.

Do szpitala psychiatrycznego może być przyjęta bez

Do szpitala psychiatrycznego może być przyjęta bez

zgody osoba chora psychicznie:

zgody osoba chora psychicznie:

Poszczególne przypadki odpowiedzialności

Poszczególne przypadki odpowiedzialności

lekarza

lekarza

Postępowanie

lecznicze

wobec

osób

z

Postępowanie

lecznicze

wobec

osób

z

zaburzeniami psychicznymi

zaburzeniami psychicznymi

•

której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to że

której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to że

nieprzyjęcie

do

szpitala

spowoduje

znaczne

nieprzyjęcie

do

szpitala

spowoduje

znaczne

pogorszenie stanu jej zdrowia psychicznego

pogorszenie stanu jej zdrowia psychicznego

•

która jest niezdolna do samodzielnego zaspokajania

która jest niezdolna do samodzielnego zaspokajania

potrzeb życiowych a uzasadnione jest przewidywanie,

potrzeb życiowych a uzasadnione jest przewidywanie,

że leczenie w szpitalu psychiatrycznym przyniesie

że leczenie w szpitalu psychiatrycznym przyniesie

poprawę stanu jej zdrowia

poprawę stanu jej zdrowia

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Odmowa udzielenia pomocy

Odmowa udzielenia pomocy

L

L

Art. 30 Ustawy o zawodzie lekarza

Art. 30 Ustawy o zawodzie lekarza

Lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w

Lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w

każdym przypadku gdy zwłoka w jej udzielaniu

każdym przypadku gdy zwłoka w jej udzielaniu

mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty

mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty

życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego

życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego

rozstroju zdrowia oraz w innych przypadkach nie

rozstroju zdrowia oraz w innych przypadkach nie

cierpiących zwłoki.

cierpiących zwłoki.

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Odmowa udzielenia pomocy

Odmowa udzielenia pomocy

Art. 68 Kodeksu Etyki Lekarskiej

Art. 68 Kodeksu Etyki Lekarskiej

Lekarz nie może odmówić pomocy lekarskiej w

Lekarz nie może odmówić pomocy lekarskiej w

przypadkach nie cierpiących zwłoki jeśli pacjent nie

przypadkach nie cierpiących zwłoki jeśli pacjent nie

ma możliwości uzyskania jej ze strony instytucji

ma możliwości uzyskania jej ze strony instytucji

powołanych do udzielania pomocy.

powołanych do udzielania pomocy.

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Odmowa udzielenia pomocy

Odmowa udzielenia pomocy

Art. 2 Kodeksu Etyki Lekarskiej

Art. 2 Kodeksu Etyki Lekarskiej

Powołaniem lekarza jest ochrona życia i zdrowia

Powołaniem lekarza jest ochrona życia i zdrowia

ludzkiego, zapobieganie chorobom, leczenie chorych

ludzkiego, zapobieganie chorobom, leczenie chorych

oraz niesienie ulgi w cierpieniu

oraz niesienie ulgi w cierpieniu

Art. 7 Kodeksu Etyki Lekarskiej

Art. 7 Kodeksu Etyki Lekarskiej

daje lekarzowi prawo niepodjęcia leczenia tylko w

daje lekarzowi prawo niepodjęcia leczenia tylko w

szczególnie uzasadnionych wypadkach – np. choroba

szczególnie uzasadnionych wypadkach – np. choroba

lekarza, brak odpowiedniej specjalizacji

lekarza, brak odpowiedniej specjalizacji

Art. 38 Ustawy o zawodzie lekarza

Art. 38 Ustawy o zawodzie lekarza

pozwala lekarzowi odstąpić leczenia wg własnego

pozwala lekarzowi odstąpić leczenia wg własnego

uznania z wyjątkiem wypadków grożących utratą

uznania z wyjątkiem wypadków grożących utratą

życia lub ciężkim kalectwem np. w sytuacjach gdy

życia lub ciężkim kalectwem np. w sytuacjach gdy

pacjent obraża godność lekarza, gdy nie wykonuje

pacjent obraża godność lekarza, gdy nie wykonuje

jego poleceń, gdy prośba pacjenta jest niezgodna z

jego poleceń, gdy prośba pacjenta jest niezgodna z

zasadami

deontologii

lekarskiej

lub

wiedzy

zasadami

deontologii

lekarskiej

lub

wiedzy

medycznej;

medycznej;

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Odmowa udzielenia pomocy

Odmowa udzielenia pomocy

Art. 162 KK

Art. 162 KK

§1 Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu

§1 Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu

grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty

grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty

życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela

życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela

pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub

pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub

innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo

innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo

ciężkiego uszczerbku na zdrowiu polega karze

ciężkiego uszczerbku na zdrowiu polega karze

pozbawienia wolności do lat 3.

pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy

§ 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy

do której jest konieczne poddanie się zabiegowi

do której jest konieczne poddanie się zabiegowi

lekarskiemu albo w warunkach w których możliwa jest

lekarskiemu albo w warunkach w których możliwa jest

niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do

niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do

tego powołanej.

tego powołanej.

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Odmowa udzielenia pomocy

Odmowa udzielenia pomocy

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Błąd sztuki lekarskiej

Błąd sztuki lekarskiej

Błędem lekarskim nazywamy

Błędem lekarskim nazywamy

postę- powanie sprzeczne z

postę- powanie sprzeczne z

powszechnie uznanymi zasadami

powszechnie uznanymi zasadami

wiedzy medycznej

wiedzy medycznej

Kategorie błędów:

Kategorie błędów:

błąd diagnostyczny – wywiera zwykle największe

błąd diagnostyczny – wywiera zwykle największe

konsekwencje wpływa ujemnie na cały proces

konsekwencje wpływa ujemnie na cały proces

leczenia, skutki są często nieodwracalne; np.

leczenia, skutki są często nieodwracalne; np.

stwierdzenie mylne nieistniejącej choroby, częściej

stwierdzenie mylne nieistniejącej choroby, częściej

nierozpoznanie istniejącej choroby co prowadzi do

nierozpoznanie istniejącej choroby co prowadzi do

pogorszenia jego stanu zdrowia lub nawet śmierci;

pogorszenia jego stanu zdrowia lub nawet śmierci;

błąd ten wynika z wadliwych przesłanek na których

błąd ten wynika z wadliwych przesłanek na których

oparł się lekarz, rzeczą sądu będzie jednak ustalenie

oparł się lekarz, rzeczą sądu będzie jednak ustalenie

czy błędne rozpoznanie było usprawiedliwione

czy błędne rozpoznanie było usprawiedliwione

występującymi objawami, czy wynikało z przyczyn

występującymi objawami, czy wynikało z przyczyn

zawinionych

przez

lekarza

np.

niewykonanie

zawinionych

przez

lekarza

np.

niewykonanie

koniecznych badań pomocniczych

koniecznych badań pomocniczych

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Błąd sztuki lekarskiej

Błąd sztuki lekarskiej

Kategorie

błędów

Kategorie

błędów

cd.:

cd.:

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Błąd sztuki lekarskiej

Błąd sztuki lekarskiej

błąd terapeutyczny

błąd terapeutyczny

– wybór niewłaściwej metody

– wybór niewłaściwej metody

lub wadliwego sposobu leczenia ( np. zapisanie

lub wadliwego sposobu leczenia ( np. zapisanie

nieodpowiedniego leku lub brak pouczenia o jego

nieodpowiedniego leku lub brak pouczenia o jego

stosowaniu

)

nienależycie

dokonanej

operacji,

stosowaniu

)

nienależycie

dokonanej

operacji,

poszerzenia pola operacyjnego bez konieczności;

poszerzenia pola operacyjnego bez konieczności;

najczęściej i wywołuje najgorsze skutki błąd

najczęściej i wywołuje najgorsze skutki błąd

operacyjny np. kontynuacja porodu naturalnego w

operacyjny np. kontynuacja porodu naturalnego w

sytuacji niedotlenienia płodu, gdzie konieczne było

sytuacji niedotlenienia płodu, gdzie konieczne było

zastosowanie cięcia cesarskiego, podjęcie zabiegu

zastosowanie cięcia cesarskiego, podjęcie zabiegu

mimo przeciwwskazań;

mimo przeciwwskazań;

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Błąd sztuki lekarskiej

Błąd sztuki lekarskiej

Kategorie

błędów

Kategorie

błędów

cd.:

cd.:

•

błąd prognozy

błąd prognozy

– błąd rokowania co do stanu

– błąd rokowania co do stanu

zdrowia chorego bez podjęcia leczenia lub w razie

zdrowia chorego bez podjęcia leczenia lub w razie

leczenia może nie wpływać ujemnie na proces leczenia

leczenia może nie wpływać ujemnie na proces leczenia

jako całości; gdy łączy się z błędem diagnostycznym

jako całości; gdy łączy się z błędem diagnostycznym

może powodować poważne skutki;

może powodować poważne skutki;

•

błąd organizacyjny

błąd organizacyjny

•

błąd

błąd

techniczny

techniczny

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Eksperyment medyczny

Eksperyment medyczny

Eksperymenty medyczne mogą być prowadzone z

Eksperymenty medyczne mogą być prowadzone z

poszanowaniem osobowości i autonomii woli osób im

poszanowaniem osobowości i autonomii woli osób im

poddanych i z międzynarodowymi Zasadami Dobrej

poddanych i z międzynarodowymi Zasadami Dobrej

Praktyki Badań Klinicznych powinny wyważać korzyści

Praktyki Badań Klinicznych powinny wyważać korzyści

i straty dla pacjentów zgodnie z obowiązującą lekarza

i straty dla pacjentów zgodnie z obowiązującą lekarza

zasada etyczną primum non nocere nie powinny

zasada etyczną primum non nocere nie powinny

zastępować należytego leczenia, muszą mieć na celu

zastępować należytego leczenia, muszą mieć na celu

dobro pacjenta lub w eksperymentach badawczych –

dobro pacjenta lub w eksperymentach badawczych –

pogłębienie wiedzy medycznej, co ma dać w

pogłębienie wiedzy medycznej, co ma dać w

konsekwencji

korzyści

społeczne.

Eksperyment

konsekwencji

korzyści

społeczne.

Eksperyment

medyczny jest regulowany w art. 21-29 ustawy o

medyczny jest regulowany w art. 21-29 ustawy o

zawodzie lekarza oraz w art. 41-49 Kodeksu Etyki

zawodzie lekarza oraz w art. 41-49 Kodeksu Etyki

Lekarskiej.

Lekarskiej.

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Eksperyment medyczny

Eksperyment medyczny

Art. 27 KK

Art. 27 KK

§ 1. Nie popełnia przestępstwa kto działa w celu

§ 1. Nie popełnia przestępstwa kto działa w celu

przeprowadzenia

eksperymentu

poznawczego,

przeprowadzenia

eksperymentu

poznawczego,

medycznego, technicznego lub ekonomicznego, jeżeli

medycznego, technicznego lub ekonomicznego, jeżeli

spodziewana

korzyść

ma

istotne

znaczenie

spodziewana

korzyść

ma

istotne

znaczenie

poznawcze, medyczne lub gospodarcze a oczekiwanie

poznawcze, medyczne lub gospodarcze a oczekiwanie

jej

osiągnięcia,

celowość

oraz

sposób

jej

osiągnięcia,

celowość

oraz

sposób

przeprowadzenia eksperymentu są zasadne w świetle

przeprowadzenia eksperymentu są zasadne w świetle

aktualnego stanu wiedzy.

aktualnego stanu wiedzy.

§ 2 Eksperyment jest niedopuszczalny bez zgody

§ 2 Eksperyment jest niedopuszczalny bez zgody

uczestnika, na którym jest przeprowadzany, należycie

uczestnika, na którym jest przeprowadzany, należycie

poinformowanego o spodziewanych korzyściach i

poinformowanego o spodziewanych korzyściach i

grożących

mu

ujemnych

skutkach

oraz

grożących

mu

ujemnych

skutkach

oraz

prawdopodobieństwie ich powstania, jak również o

prawdopodobieństwie ich powstania, jak również o

możliwości odstąpienia od udziału w eksperymencie

możliwości odstąpienia od udziału w eksperymencie

na każdym jego etapie.

na każdym jego etapie.

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Eksperyment medyczny

Eksperyment medyczny

Eksperyment badawczy

Eksperyment badawczy

– ma wyłącznie doświadczalny

– ma wyłącznie doświadczalny

charakter, zmierzający do pogłębienia wiedzy naukowej;

charakter, zmierzający do pogłębienia wiedzy naukowej;

warunki dopuszczalności są tu bardzo zaostrzone; jest on

warunki dopuszczalności są tu bardzo zaostrzone; jest on

dopuszczalny wówczas, gdy uczestnictwo w nim nie jest

dopuszczalny wówczas, gdy uczestnictwo w nim nie jest

związane z ryzykiem lub ryzyko jest niewielkie i nie pozostaje w

związane z ryzykiem lub ryzyko jest niewielkie i nie pozostaje w

dysproporcji do możliwych pozytywnych rezultatów takiego

dysproporcji do możliwych pozytywnych rezultatów takiego

eksperymentu; jest to tzw. ryzyko nowatorstwa, gdzie

eksperymentu; jest to tzw. ryzyko nowatorstwa, gdzie

prawdopodobieństwo powstawania szkody jest małe, ale nigdy

prawdopodobieństwo powstawania szkody jest małe, ale nigdy

nie można go wykluczyć, dlatego eksperyment ten powinien

nie można go wykluczyć, dlatego eksperyment ten powinien

być poprzedzony próbami laboratoryjnymi lub badaniami na

być poprzedzony próbami laboratoryjnymi lub badaniami na

zwierzętach; jest niedopuszczalny na dziecku poczętym,

zwierzętach; jest niedopuszczalny na dziecku poczętym,

osobach ubezwłasnowolnionych, pozbawionych wolności oraz

osobach ubezwłasnowolnionych, pozbawionych wolności oraz

żołnierzach służby zasadniczej oraz osobach podległych np.

żołnierzach służby zasadniczej oraz osobach podległych np.

studenci; kobieta ciężarna może uczestniczyć tylko w

studenci; kobieta ciężarna może uczestniczyć tylko w

eksperymencie który nie dotyka dziecka poczętego

eksperymencie który nie dotyka dziecka poczętego

Rodzaje eksperymentów medycznych

Rodzaje eksperymentów medycznych

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Eksperyment medyczny

Eksperyment medyczny

Rodzaje eksperymentów medycznych

Rodzaje eksperymentów medycznych

cd.:

cd.:

Eksperyment leczniczy

Eksperyment leczniczy

– ma na celu polepszenie

– ma na celu polepszenie

zdrowia pacjenta i stanowi niekiedy jedyną szansę

zdrowia pacjenta i stanowi niekiedy jedyną szansę

wyleczenia; polega na wprowadzeniu przez lekarza

wyleczenia; polega na wprowadzeniu przez lekarza

nowych lub tylko częściowo wypróbowanych metod

nowych lub tylko częściowo wypróbowanych metod

leczenia; może być przeprowadzony jeżeli dotychczas

leczenia; może być przeprowadzony jeżeli dotychczas

stosowane metody medyczne nie są skuteczne;

stosowane metody medyczne nie są skuteczne;

można uznać za dopuszczalny eksperyment kliniczny

można uznać za dopuszczalny eksperyment kliniczny

nawet wtedy gdy ryzyko niebezpieczeństwa jego

nawet wtedy gdy ryzyko niebezpieczeństwa jego

zastosowania

dla

pacjenta

jest

wysokie,

a

zastosowania

dla

pacjenta

jest

wysokie,

a

prawdopodobieństwo korzyści niewielkie, jeśli inne

prawdopodobieństwo korzyści niewielkie, jeśli inne

metody i środki są nieskuteczne, a pacjentowi w

metody i środki są nieskuteczne, a pacjentowi w

niedługim czasie grozi śmierć;

niedługim czasie grozi śmierć;

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Eksperyment medyczny

Eksperyment medyczny

Każdy eksperyment medyczny może być

Każdy eksperyment medyczny może być

przeprowadzony po uzyskaniu świadomej

przeprowadzony po uzyskaniu świadomej

zgody pacjenta, która może być cofnięta na

zgody pacjenta, która może być cofnięta na

każdym etapie trwania eksperymentu.

każdym etapie trwania eksperymentu.

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Tajemnica lekarska

Tajemnica lekarska

Art. 40 Ustawy o zawodzie lekarza

Art. 40 Ustawy o zawodzie lekarza

nakłada na

nakłada na

lekarza

obowiązek

zachowania

w

tajemnicy

lekarza

obowiązek

zachowania

w

tajemnicy

informacji związanych z pacjentem a uzyskanych w

informacji związanych z pacjentem a uzyskanych w

związku z wykonywaniem zawodu. Obowiązek

związku z wykonywaniem zawodu. Obowiązek

zachowania tajemnicy nie wygasa nawet po śmierci

zachowania tajemnicy nie wygasa nawet po śmierci

pacjenta.

pacjenta.

Tajemnica obejmuje nie tylko wypowiedzi ustne

Tajemnica obejmuje nie tylko wypowiedzi ustne

lekarza, ale także dokumenty i materiały pisemne

lekarza, ale także dokumenty i materiały pisemne

(historia choroby, karty informacyjne leczenia

(historia choroby, karty informacyjne leczenia

szpitalnego, kartoteki lekarskie, notatki, dane

szpitalnego, kartoteki lekarskie, notatki, dane

wprowadzane do komputera) które powinny by

wprowadzane do komputera) które powinny by

odpowiednio chronione oraz niedostępne dla osób

odpowiednio chronione oraz niedostępne dla osób

trzecich;

trzecich;

Art. 40 Ustawy o zawodzie lekarza zwalnia od obowiązku zachowania

Art. 40 Ustawy o zawodzie lekarza zwalnia od obowiązku zachowania

tajemnicy lekarskiej gdy:

tajemnicy lekarskiej gdy:

•

jest to niezbędne dla celów naukowych

jest to niezbędne dla celów naukowych

•

tak stanowią ustawy – obowiązek powiadomienia przez lekarza o

tak stanowią ustawy – obowiązek powiadomienia przez lekarza o

niektórych chorobach zakaźnych lub wenerycznych

niektórych chorobach zakaźnych lub wenerycznych

•

pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża na to zgodę po

pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża na to zgodę po

uprzednim poinformowaniu o niekorzystnych dla pacjenta skutkach ich

uprzednim poinformowaniu o niekorzystnych dla pacjenta skutkach ich

ujawnienia

ujawnienia

•

zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub

zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub

zdrowia pacjenta lub innych osób (np. powiadomienie współmałżonka

zdrowia pacjenta lub innych osób (np. powiadomienie współmałżonka

chorego na AIDS lub nosiciela HIV jeżeli istnieją przesłanki że nie

chorego na AIDS lub nosiciela HIV jeżeli istnieją przesłanki że nie

powstrzyma się on od stosunków seksualnych ze współmałżonkiem lub

powstrzyma się on od stosunków seksualnych ze współmałżonkiem lub

partnerem)

partnerem)

•

badanie lekarskie zostało przeprowadzone na żądanie uprawnionych na

badanie lekarskie zostało przeprowadzone na żądanie uprawnionych na

podstawie odrębnych ustaw organów i instytucji ( np. sądu, prokuratury,

podstawie odrębnych ustaw organów i instytucji ( np. sądu, prokuratury,

ZUS ) wówczas lekarz jest zobowiązany poinformować o stanie zdrowia

ZUS ) wówczas lekarz jest zobowiązany poinformować o stanie zdrowia

pacjenta wyłącznie te organy i instytucje

pacjenta wyłącznie te organy i instytucje

•

badanie lekarskie zostało przeprowadzone na żądanie uprawnionych

badanie lekarskie zostało przeprowadzone na żądanie uprawnionych

na podstawie odrębnych ustaw organów i instytucji (np. sądu,

na podstawie odrębnych ustaw organów i instytucji (np. sądu,

prokuratury, ZUS) wówczas lekarz jest zobowiązany poinformować o

prokuratury, ZUS) wówczas lekarz jest zobowiązany poinformować o

stanie zdrowia pacjenta wyłącznie te organy i instytucje

stanie zdrowia pacjenta wyłącznie te organy i instytucje
•

zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie

zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie

związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych innemu lekarzowi lub

związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych innemu lekarzowi lub

osobom uprawnionym uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń

osobom uprawnionym uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń

•

jest to niezbędne dla praktycznej nauki zawodów medycznych

jest to niezbędne dla praktycznej nauki zawodów medycznych

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Tajemnica lekarska

Tajemnica lekarska

Art. 266 KK

Art. 266 KK

§ 1. Kto wbrew przepisom ustawy lub przyjętemu na

§ 1. Kto wbrew przepisom ustawy lub przyjętemu na

siebie zobowiązaniu ujawnia lub wykorzystuje

siebie zobowiązaniu ujawnia lub wykorzystuje

informację, z którą zapoznał się w związku z pełnioną

informację, z którą zapoznał się w związku z pełnioną

pracą, działalnością publiczną społeczną, gospodarczą

pracą, działalnością publiczną społeczną, gospodarczą

lub naukową podlega grzywnie, karze ograniczenia

lub naukową podlega grzywnie, karze ograniczenia

wolności lub pozbawienia wolności do lat 2.

wolności lub pozbawienia wolności do lat 2.

§ 2. Funkcjonariusz publiczny, który ujawnia osobie

§ 2. Funkcjonariusz publiczny, który ujawnia osobie

nieuprawnionej informację stanowiącą

nieuprawnionej informację stanowiącą

tajemnicę służbową lub informację, którą uzyskał w

tajemnicę służbową lub informację, którą uzyskał w

czasie wykonywania czynności służbowych, a której

czasie wykonywania czynności służbowych, a której

ujawnienie może narazić na szkodę prawnie chroniony

ujawnienie może narazić na szkodę prawnie chroniony

interes podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

interes podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Poszczególne przypadki odpowiedzialności lekarza

Tajemnica lekarska

Tajemnica lekarska

Lekarz ma obowiązek powiadomić władze powołane

Lekarz ma obowiązek powiadomić władze powołane

do

ścigania

przestępstw,

gdy

przy

leczeniu

do

ścigania

przestępstw,

gdy

przy

leczeniu

uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub stwierdzeniu

uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub stwierdzeniu

śmierci uzyskał pewność lub powziął uzasadnione

śmierci uzyskał pewność lub powziął uzasadnione

podejrzenie że powstały one w związku z

podejrzenie że powstały one w związku z

przestępstwem.

przestępstwem.

Od obowiązku zachowania tajemnicy może zwolnić

Od obowiązku zachowania tajemnicy może zwolnić

lekarza prokurator lub sąd, gdy składa zeznania jako

lekarza prokurator lub sąd, gdy składa zeznania jako

świadek ( art. 179 kpk, art. 180 kpk ) lecz powinno to

świadek ( art. 179 kpk, art. 180 kpk ) lecz powinno to

mieć miejsce tylko wtedy gdy jest to konieczne dla

mieć miejsce tylko wtedy gdy jest to konieczne dla

przeprowadzenia postępowania lub rozstrzygnięcia

przeprowadzenia postępowania lub rozstrzygnięcia

sprawy.

sprawy.

Odpowiedzialność zawodowa lekarza

Odpowiedzialność zawodowa lekarza

Lekarze podlegają odpowiedzialności zawodowej

Lekarze podlegają odpowiedzialności zawodowej

przed sądami lekarskimi.

przed sądami lekarskimi.

Sprawy odpowiedzialności zawodowej rozpatrują

Sprawy odpowiedzialności zawodowej rozpatrują

Okręgowe Sądy Lekarskie i Naczelny sąd Lekarski –

Okręgowe Sądy Lekarskie i Naczelny sąd Lekarski –

postępowanie toczy się niezależnie od postępowania

postępowanie toczy się niezależnie od postępowania

karnego lub dyscyplinarnego. Nie można wszcząć

karnego lub dyscyplinarnego. Nie można wszcząć

postępowania jeżeli od czasu zdarzenia upłynęły 3

postępowania jeżeli od czasu zdarzenia upłynęły 3

lata.

Funkcję

oskarżyciela

pełni

rzecznik

lata.

Funkcję

oskarżyciela

pełni

rzecznik

odpowiedzialności zawodowej.

odpowiedzialności zawodowej.

Odpowiedzialność zawodowa lekarza

Odpowiedzialność zawodowa lekarza

Lekarzowi ukaranemu przez Naczelny Sąd Lekarski (upomnienia,

Lekarzowi ukaranemu przez Naczelny Sąd Lekarski (upomnienia,

nagany, zawieszenie i pozbawienie prawa wykonywania zawodu)

nagany, zawieszenie i pozbawienie prawa wykonywania zawodu)

w II instancji karą zawieszenia lub pozbawienia prawa

w II instancji karą zawieszenia lub pozbawienia prawa

wykonywania zawodu przysługuje prawo wniesienia apelacji do

wykonywania zawodu przysługuje prawo wniesienia apelacji do

Sądu Najwyższego w terminie 14 dni. Jeżeli zawieszenie lub

Sądu Najwyższego w terminie 14 dni. Jeżeli zawieszenie lub

pozbawienie prawa wykonywania zawodu jest orzekane przez

pozbawienie prawa wykonywania zawodu jest orzekane przez

Sąd I instancji zostaje natychmiast wykonane.

Sąd I instancji zostaje natychmiast wykonane.

Ukaranie naganą lub zawieszeniem pociąga za sobą utratę

Ukaranie naganą lub zawieszeniem pociąga za sobą utratę

prawa wybieralności do organów izb lekarskich do czasu

prawa wybieralności do organów izb lekarskich do czasu

usunięcia z rejestru wzmianki o ukaraniu. Usunięcie wzmianki o

usunięcia z rejestru wzmianki o ukaraniu. Usunięcie wzmianki o

ukaraniu następuje z urzędu po upływie trzech lat od daty

ukaraniu następuje z urzędu po upływie trzech lat od daty

uprawomocnienia się orzeczenia o ukaraniu upomnieniem lub

uprawomocnienia się orzeczenia o ukaraniu upomnieniem lub

naganą oraz pięciu lat od odbycia kary zawieszenia. Nie usuwa

naganą oraz pięciu lat od odbycia kary zawieszenia. Nie usuwa

się wzmianki o karze pozbawienia praw wykonywania zawodu.

się wzmianki o karze pozbawienia praw wykonywania zawodu.

Lekarz zawieszony nie może wykonywać praktyki lekarskiej w

Lekarz zawieszony nie może wykonywać praktyki lekarskiej w

żadnej formie.

żadnej formie.

Odpowiedzialność zawodowa lekarza

Odpowiedzialność zawodowa lekarza

Jeżeli okres tymczasowego zawieszenia trwa

Jeżeli okres tymczasowego zawieszenia trwa

dłużej niż 3 miesiące Naczelny sąd Lekarski

dłużej niż 3 miesiące Naczelny sąd Lekarski

bada z urzędu zasadność zawieszenia – w

bada z urzędu zasadność zawieszenia – w

razie

uniewinnienia

lub

umorzenia

razie

uniewinnienia

lub

umorzenia

postępowania lekarzowi przysługuje prawo do

postępowania lekarzowi przysługuje prawo do

odszkodowania do roku od uprawo-mocnienia

odszkodowania do roku od uprawo-mocnienia

wyroku.

wyroku.