BLIZNY

BLIZNY

Dlaczego występują ?

Dlaczego występują ?

Są końcowym etapem gojenia u ssaków,

Są końcowym etapem gojenia u ssaków,

jest ceną za przetrwanie

jest ceną za przetrwanie

(nie występują w okresie embrionalnym

(nie występują w okresie embrionalnym

i u bezkręgowców)

i u bezkręgowców)

ok. 100 mln blizn każdego roku

ok. 100 mln blizn każdego roku

11 mln keloidów

11 mln keloidów

4 mln blizn pooparzeniowych

4 mln blizn pooparzeniowych

Blizny nawet małe –oceniane

Blizny nawet małe –oceniane

prze

prze

nas jako mało istotne mogą

nas jako mało istotne mogą

powodować:

powodować:

- negatywne doznania estetyczne

- negatywne doznania estetyczne

- zniekształcenia

- zniekształcenia

- uporczywe swędzenia

- uporczywe swędzenia

- tkliwosć i ból

- tkliwosć i ból

- zaburzenia snu, depresje

- zaburzenia snu, depresje

- przewlekły stress

- przewlekły stress

- obniżone poczucie własnej

- obniżone poczucie własnej

wartosci

wartosci

Klasyfikacja blizn

Klasyfikacja blizn

Vancouver Scar Scale

Vancouver Scar Scale

•

Blizna dojrzała-

Blizna dojrzała-

jasna , płaska

jasna , płaska

•

Blizna niedojrzała- czerwona ,swędząca, bolesna,

Blizna niedojrzała- czerwona ,swędząca, bolesna,

lekko uniesiona

lekko uniesiona

•

Blizna liniowa przerostowa

Blizna liniowa przerostowa

- czerwona , uniesiona,

- czerwona , uniesiona,

pojawia się kilka tygodni po zabiegu, boli , swędzi,

pojawia się kilka tygodni po zabiegu, boli , swędzi,

powiekszaja się przez 3-6 miesiecy, potem

powiekszaja się przez 3-6 miesiecy, potem

zmniejszają, może dojrzewać do 2 lat

zmniejszają, może dojrzewać do 2 lat

•

Rozległa blizna przerostowa

Rozległa blizna przerostowa

-np. pooparzeniowa, jw.

-np. pooparzeniowa, jw.

•

Bliznowiec mniejszy-

Bliznowiec mniejszy-

uniesiony, wykracza poza

uniesiony, wykracza poza

normalna tkankę, może się rozwijać do 1 roku od

normalna tkankę, może się rozwijać do 1 roku od

urazu i nie cofa się samoistnie

urazu i nie cofa się samoistnie

•

Bliznowiec większy-

Bliznowiec większy-

duże uniesienie > 0,5 cm , boli ,

duże uniesienie > 0,5 cm , boli ,

swędzi, może się rozszerzać przez lata

swędzi, może się rozszerzać przez lata

Co wpływa na gojenie?

Co wpływa na gojenie?

•

Geny

Geny

•

Zaburzenia w tworzeniu kolagenu mogą wywoływać

Zaburzenia w tworzeniu kolagenu mogą wywoływać

infekcje, zaburzenia odżywiania, choroby wątroby,

infekcje, zaburzenia odżywiania, choroby wątroby,

cukrzyca, leki, niedobory witaminy C (nieprawidłowy

cukrzyca, leki, niedobory witaminy C (nieprawidłowy

kolagen), wit A (hamuje szybkosć gojenia , niedobór

kolagen), wit A (hamuje szybkosć gojenia , niedobór

Cynku (hamuje naskórkowanie i proliferacje

Cynku (hamuje naskórkowanie i proliferacje

fibroblastów)

fibroblastów)

•

Ukrwienie ( miażdżyca )

Ukrwienie ( miażdżyca )

•

Palenie papierosów

Palenie papierosów

•

Miejsce urazu (ramię, płatek ucha , kl. piersiowa,

Miejsce urazu (ramię, płatek ucha , kl. piersiowa,

powieka, skóra owłosiona głowy)

powieka, skóra owłosiona głowy)

•

Wiek ( u młodych blizny przerostowe)

Wiek ( u młodych blizny przerostowe)

•

Grupa krwi A predysponuje do bliznowców i hipertrofii

Grupa krwi A predysponuje do bliznowców i hipertrofii

•

Rasa czarna

Rasa czarna

•

Kierunek rany

Kierunek rany

•

Technika operacyjna ( napiecie, delikatnosć )

Technika operacyjna ( napiecie, delikatnosć )

Blizna hipertroficzna , a

Blizna hipertroficzna , a

keloid

keloid

•

Blizna przerostowa

Blizna przerostowa

Między 10-30 rż

Między 10-30 rż

autosomalny domin. lub reces.

autosomalny domin. lub reces.

Uszy- płatki, barki, plecy, ramię-

Uszy- płatki, barki, plecy, ramię-

bok

bok

Zwykle poprzedzone przykurczami

Zwykle poprzedzone przykurczami

w stawach najbardziej ruchomych

w stawach najbardziej ruchomych

Nadmierna synteza kolagenu i

Nadmierna synteza kolagenu i

zmniejszona jego degradacja

zmniejszona jego degradacja

Zwykle w ciagu 6-8 pierwszych

Zwykle w ciagu 6-8 pierwszych

tygodni rozwijaja się przez 0,5

tygodni rozwijaja się przez 0,5

roku i później dojrzewają 1-2 lat

roku i później dojrzewają 1-2 lat

Mogą też samoistnie zanikać

Mogą też samoistnie zanikać

Ilosć fibroblastów większa niż w

Ilosć fibroblastów większa niż w

bliznowcu

bliznowcu

Synteza kolagenu 30 x wieksza

Synteza kolagenu 30 x wieksza

Nie wystaje poza brzegi

Nie wystaje poza brzegi

blizny

blizny

•

Bliznowiec

Bliznowiec

Między 10-30 rż

Między 10-30 rż

autosomalny domin. lub reces

autosomalny domin. lub reces

Występuje jak obok

Występuje jak obok

Częsciej u kobiet, u murzynów

Częsciej u kobiet, u murzynów

Guz z tk łącznej , nie ma włókien

Guz z tk łącznej , nie ma włókien

sprężystych , meszków

sprężystych , meszków

włosowych, gruczołów

włosowych, gruczołów

W miejscu urazu lub bez przyczyny

W miejscu urazu lub bez przyczyny

Po pewnym czasie od zagojenia

Po pewnym czasie od zagojenia

Ilosć fibroblastów, miofibroblastów ,

Ilosć fibroblastów, miofibroblastów ,

naczyń wzrasta,a kolagen

naczyń wzrasta,a kolagen

grubieje

grubieje

Raczej nie cofa się samoistnie

Raczej nie cofa się samoistnie

Synteza kolagenu 20 x wieksza

Synteza kolagenu 20 x wieksza

Na komórkach sródbłonka receptory

Na komórkach sródbłonka receptory

CXCR2

CXCR2

Rozrasta się poza brzegi

Rozrasta się poza brzegi

blizny

blizny

Keloidy

Keloidy

nie powstają:

nie powstają:

na dłoniach

na dłoniach

podeszwach

podeszwach

na śluzówkach

na śluzówkach

Leczenie

Leczenie

•

trudne , efekty różne

trudne , efekty różne

lepiej stosować profilaktykę (szybko

lepiej stosować profilaktykę (szybko

usunąć szwy, zastosować ucisk,

usunąć szwy, zastosować ucisk,

unieruchomienie)

unieruchomienie)

•

Chirurgiczne

Chirurgiczne

•

Farmakologiczne

Farmakologiczne

•

Fizyczne ( lasery, rtg-terapia,

Fizyczne ( lasery, rtg-terapia,

krioterapia, kompresja, jontoforeza,

krioterapia, kompresja, jontoforeza,

fototerapia itp. )

fototerapia itp. )

Leczenie chirurgiczne

Leczenie chirurgiczne

•

Tylko blizny dojrzałe

Tylko blizny dojrzałe

•

Nawroty 80 %( od 45 )

Nawroty 80 %( od 45 )

•

Przeszczepy, plastyki miejscowe, płatowe,

Przeszczepy, plastyki miejscowe, płatowe,

•

Szwy bez napięcia

Szwy bez napięcia

•

Lepiej łączyć metody np. z radioterapią

Lepiej łączyć metody np. z radioterapią

(nawroty 10%)

(nawroty 10%)

•

Połączenie ze sterydoterapią w iniekcjach

Połączenie ze sterydoterapią w iniekcjach

(nawroty w 50%)

(nawroty w 50%)

•

Szew śródskórny

Szew śródskórny

•

Opatrunki silikonowe

Opatrunki silikonowe

Sterydoterapia

Sterydoterapia

•

Iniekcje w bliznę

Iniekcje w bliznę

•

Opatrunki zewnętrzne ze sterydów

Opatrunki zewnętrzne ze sterydów

•

Triamcinolon-lek I rzutu (powodzenie 50-

Triamcinolon-lek I rzutu (powodzenie 50-

100%, nawroty 9-50 % )

100%, nawroty 9-50 % )

•

Wyniki lepsze w skojarzeniu z leczeniem

Wyniki lepsze w skojarzeniu z leczeniem

chirugicznym . i krioterapią

chirugicznym . i krioterapią

•

Nie w bliznach pooparzeniowych

Nie w bliznach pooparzeniowych

Terapia uciskowa

Terapia uciskowa

•

24-30 mmHg przez 6-12 miesięcy

24-30 mmHg przez 6-12 miesięcy

•

24 godz na dobę, u dzieci krócej

24 godz na dobę, u dzieci krócej

•

Masaże,

Masaże,

•

Ubrania uciskowe szyte , gotowe

Ubrania uciskowe szyte , gotowe

•

Grube żele silikonowe

Grube żele silikonowe

•

Tylko na zagojone rany

Tylko na zagojone rany

Radioterapia

Radioterapia

•

Efekt przy monoterapii 10-94 %

Efekt przy monoterapii 10-94 %

•

Nawroty 50-100%

Nawroty 50-100%

•

1500-2000 radów 5-6 sesji

1500-2000 radów 5-6 sesji

wczesnych

wczesnych

•

Tylko u dorosłych i opornych na inne

Tylko u dorosłych i opornych na inne

leczenie

leczenie

Laseroterapia

Laseroterapia

•

Mieszane rezultaty

Mieszane rezultaty

•

Lasery CO2 o wysokiej energii skuteczne w

Lasery CO2 o wysokiej energii skuteczne w

bliznach po zabiegach, po urazach,

bliznach po zabiegach, po urazach,

potrądzikowych, nieskuteczne w bliznach

potrądzikowych, nieskuteczne w bliznach

pooparzeniowych

pooparzeniowych

•

Lasery argonowe nieskuteczne

Lasery argonowe nieskuteczne

•

Lasery neodymowo-itrowo-glinowo-

Lasery neodymowo-itrowo-glinowo-

granatowe-60% skutecznosć po 1-sesji

granatowe-60% skutecznosć po 1-sesji

•

Najlepiej sterydy + laser

Najlepiej sterydy + laser

•

Blizny dojrzałe nie reaguja na lasery

Blizny dojrzałe nie reaguja na lasery

Krioterapia

Krioterapia

•

Spłaszczenie blizn w 51-74%

Spłaszczenie blizn w 51-74%

•

Skuteczna w trądziku

Skuteczna w trądziku

•

Efekt uboczny-trwały zanik

Efekt uboczny-trwały zanik

pigmentacji lub nadmierna

pigmentacji lub nadmierna

pigmentacja

pigmentacja

•

Zaniki skóry, bóle

Zaniki skóry, bóle

•

Tylko do małych blizn

Tylko do małych blizn

Dermabrazja

Dermabrazja

mechaniczna

mechaniczna

•

Ścieranie mechaniczne, efekt

Ścieranie mechaniczne, efekt

wygładzenia blizny

wygładzenia blizny

Plastry

Plastry

•

Mech. nieznany ale działa korzystnie

Mech. nieznany ale działa korzystnie

•

6 tygodni

6 tygodni

•

Na powierzchniach stawowych

Na powierzchniach stawowych

•

Gorsza niż silikony

Gorsza niż silikony

Żele silikonowe

Żele silikonowe

•

Dermatix

Dermatix

•

Veraderm

Veraderm

Leki stosowane

Leki stosowane

miejscowo

miejscowo

•

Wyciagi z cebuli Contractubex,

Wyciagi z cebuli Contractubex,

Cepan,

Cepan,

•

Wit E, alantoina,

Wit E, alantoina,

•

Maści heparynowe

Maści heparynowe

Metody

Metody

fizykoterapeutyczne

fizykoterapeutyczne

•

Hydroterapia

Hydroterapia

•

Masaż !- najprostszy , zmiękcza

Masaż !- najprostszy , zmiękcza

bliznę

bliznę

•

Elektrostymulacja

Elektrostymulacja

•

Ultradźwięki

Ultradźwięki