Podejście systemowe

Terapia strukturalna Salwadora

Minuchna jako przedstawiciela

podejścia systemowego

Kategorie opisu rodziny -

Struktura, podsystemy i granice

• Podstawę teorii stanowią trzy pojęcia: struktura, podsystemy i granice.

• Struktura to organizacja rodziny. Tworzą ją powtarzające się

sekwencje zachowań członków rodziny wobec siebie. Transakcjami w

rodzinie kieruje zestaw ukrytych reguł. I wyznacza, jak, kiedy i z kim

dany członek rodziny kontaktuje się.

• Na przykład, reguła: "Członkowie rodziny muszą zawsze pomagać

sobie wzajemnie„ przejawia się w różny sposób, zależnie od kontekstu.

• Jeśli kilkunastoletni syn ma wstać rano do szkoły, matka budzi go. Jeśli

matka ma kłopot w zrobieniu zakupów, ojciec robi zakupy. Jeśli rodzice

kłócą się, dzieci interweniują. Rodzice są zaangażowani w sprawy

dzieci.

• Zmiana którejś z tych transakcji może mieć wpływ na zmianę reguły,

ale nie musi. Natomiast zmiana reguły ma wpływ na wszystkie te

transakcje

Kategorie opisu rodziny -

Struktura, podsystemy i granice

• Struktura rodzinna jest kształtowana częściowo przez uniwersalne

reguły, a w części przez reguły wynikające z unikalnej historii rodziny.

• Ogólną regułą jest ta, że wszystkie rodziny mają jakiś rodzaj

hierarchicznej struktury = rodzice mają więcej autorytetu niż dzieci.

Inną ogólną regułą jest ta, że członkowie rodziny mają wzajemnie

uzupełniające się funkcje. Jeśli jeden rodzic jest bardziej

odpowiedzialny, to drugi mniej. Jeśli bardziej odpowiedzialny

zachoruje, drugi staje się bardziej odpowiedzialny i przejmuje jego

obowiązki.

• Jak powstaje reguła wynikająca z unikalnej historii rodziny? Na

przykład, matka każe córce pozbierać zabawki, córka odmawia, dopóki

ojciec nie krzyknie na nią. Jeśli, w ten sposób zapoczątkowany,

interakcyjny schemat będzie powtarzał się, powstanie stały schemat

charakteryzujący się tym, że ojciec jest kompetentny w utrzymywaniu

dyscypliny w przeciwieństwie do matki. Matka w tej sytuacji będzie

okazywała więcej uczuć córce, w przeciwieństwie do ojca.

• Takie stałe schematy zachowań tworzą strukturę rodziny.

Kategorie opisu rodziny –

Struktura, podsystemy i granice

• W rodzinie można wyróżnić podsystemy

członków ze względu na wykonywane funkcje.

Podsystemem może być jednostka, dwie osoby

czy więcej, które łączą się w podgrupy, aby

wykonać pewne funkcje. Są podsystemy

wyznaczone generacją, płcią czy wspólnym

interesem. Podsystemem są rodzice i dzieci.

• Ukryte koalicje to podsystem wyznaczony

wspólnym interesem - są skierowane przeciw

komuś trzeciemu. Na przykład, matka i

najmłodsze dziecko przeciwko ojcu lub dwa obozy

przeciwko sobie: matka i synowie oraz ojciec i

córki.

Kategorie opisu rodziny –

Struktura, podsystemy i granice

• Podsystemy w ramach rodziny, czy całe rodziny są

oddzielone przez interpersonalne granice.

• Granice te są tworzone przez reguły regulujące ilość i

jakość kontaktów. Metaforycznie można je nazwać

niewidzialnymi barierami, które otaczają podsystemy,

regulując ilość i jakość kontaktów z innymi. Służą one

ochronie autonomii rodziny i jej podsystemów.

• Granice tworzą kontinuum od sztywnych (mała

wymiana kontaktów z innym podsystemem) do

rozproszonych (duża wymiana kontaktów z innym

podsystemem).

Kategorie opisu rodziny –

Struktura, podsystemy i granice

• Rozproszone granice oznaczają, że podsystemy są nazbyt ściśle związane

emocjonalnie.

• Daje to poczucie wzajemnego oparcia, ale kosztem niezależności i autonomi.

• Nazbyt ścisłe związanie emocjonalne rodziców z dziećmi oznacza, ze rodzice

spędzają dużo czasu z dziećmi i dużo dla nich robią. Ogranicza to rozwój

interpersonalnych umiejętności, które dzieci powinny nabyć w podsystemie

złożonym z dzieci. Jeśli rodzice , zawsze wkraczają do akcji, aby zażegnać

kłótnie między dziećmi, to dzieci nie uczą się rozwiązywać konfliktów i radzić

sobie z rówieśnikami. Dzieci uczą się liczyć na rodziców i są zależne. Nie

czują się dobrze same, mają trudności w kontaktach poza rodziną.

• Sztywne granice oznaczają dystans w kontaktach. Zdystansowane

podsystemy są względnie wyizolowane i autonomiczne.

• Pozytywną stroną tego jest rozwój niezależnośći. Jeśli rodzice nie ingerują w

sprawy dzieci, mówiąc im np. co robić, jak rozwiązać konflikt, wówczas dzieci

są zmuszone rozwinąć własne możliwości. Z drugiej jednak strony, dystans

ogranicza okazywanie uczuć.

• Jeśli rodzice trzymają dzieci na dystans, trudno jest im zauważyć sytuację,

gdy dzieci potrzebują oparcia i rady. Dopiero pod wpływem wydarzenia

stresującego mobilizują pomoc i oparcie.

Symbole użyte do opisu struktury rodziny

Jak powstają symptomy zaburzonego zachowania

Symptom funkcją → relacji, a ta relacja funkcją →

innej relacji

• Symptomy jednego członka rodziny są funkcją relacji tej osoby z innymi.

Z kolei te relacje są funkcją innych relacji w rodzinie. Dlatego bierze się

pod uwagę wszystkie relacje.

• Na przykład, dziewczyna l.17 ma objawy depresji. Relacja z matką

pomaga wyjaśnić przyczyny depresji. Córka jest nadmiernie związana z

matką; matka wymaga od niej posłuszeństwa we wszystkim i nie

pozwala jej samodzielnie myśleć, i ogranicza jej relacje poza rodziną.

Dlaczego matka jest tak ściśle związana z córką? Być może na skutek

braku więzi między nią a mężem. Być może jest wdową, a nie ma

bliskich przyjaciół, pracy zawodowej, czy zainteresowań. Jeśli tak, to aby

pomóc córce pozbyć się depresji, należy pomóc jej matce w

zaspokojeniu jej potrzeby bliskości z mężem lub przyjaciółmi lub znaleźć

zainteresowania poza domem.

• Na przykład, ojciec skarży się na nieposłuszeństwo syna.

Nieposłuszeństwo syna jest funkcją jego relacji z synem; ojciec nie

wypowiada poleceń wobec syna w zdecydowany sposób i nie egzekwuje

ich skutecznie. Relacja z synem jest funkcją relacji ojca z matką. To, że

ojciec wypowiada stanowczo poleceń jest funkcją tego, że matka

krytykuje ojca w obecności syna, podkopując w ten sposób autorytet

ojca. Matka uważa, że mąż nie spełnia jej oczekiwań i rodzice są w

konflikcie.

Symptom funkcją → relacji, a ta relacja

funkcją → innej relacji

Jak powstają symptomy zaburzonego

zachowania

Dysfunkcyjne struktury rodzinne

• Zaburzenie zachowania jednego z

członków rodziny powstaje, gdy
struktura rodziny nie pozwala
członkom rodziny dostosować się do
zmian wynikających z procesu
dojrzewania członków rodziny lub
zmian wynikających ze
zmieniających się warunków życia.

Dysfunkcyjna struktura rodzinna

Odwrócenie konfliktu małżeńskiego –

skoncentrowanie niepokoju na dziecku; dziecko

kozłem ofiarnym

• Gdy rodzice nie są w stanie rozwiązać konfliktu między sobą i

zastępczo koncentrują się na dziecku.

• Przybiera to jedną z dwóch form:

• 1. Wzmacniają każde dewiacyjne zachowanie dziecka, bo

zachowanie zaburzone dziecka daje powód do zajmowania

się nim. Wtedy problemy małżeńskie odkładają i zajmują się

problemami rodzicielskimi. Określają dziecko jako źródło

problemów w rodzinie i je atakują jako niedobre lub określają

je jako słabe i wymagające opieki i pomagają mu.

• 2. Każde z rodziców wymaga od dziecka trzymania z nim

strony.

• Gdy trzyma stronę jednego, drugie odbiera to jako atak i ma

pretensje.

Dysfunkcyjna struktura rodzinna

Odwrócenie konfliktu małżeńskiego –

skoncentrowanie niepokoju na dziecku; dziecko

kozłem ofiarnym

Dysfunkcyjna struktura rodzinna

2. Koalicja matki z dzieckiem przeciw ojcu

• Może powstać z powodu szukania wsparcia przez stronę

konfliktu. Matka ma pretensje z powodu braku

zainteresowania męża, i skarży się córce, córka przejmuje

skargę matki i zaczyna traktować jako własną. Mówi: „Ojciec

za mało się zajmuje rodziną”. Podczas gdy zapytana, co

ona ma do zarzucenia ojcu, nie formułuje takiej skargi. W

rezultacie powstaje koalicja między matką i dzieckiem

przeciw ojcu.

• Może powstać z powodu sporu na temat wychowania dzieci.

Np. Ojciec mówi, że matka jest zbyt przyzwalająca; matka

mówi, że ojciec jest zbyt surowy. Ojciec wycofuje się, dając

żonie powód do krytykowania go za sposób radzenia sobie z

dzieckiem. To z kolei powoduje dalsze wycofanie ojca. W

rezultacie powstaje koalicja między matką i dzieckiem

przeciw ojcu.

Dysfunkcyjna struktura rodzinna

2. Koalicja matki z dzieckiem przeciw

ojcu

Dysfunkcyjna struktura

rodzinna

3.Rodzice nazbyt silnie związani emocjonalnie z

dziećmi

•

Rodzice mają poczucie wzajemnego oparcia, kosztem niezależności i autonomi dzieci.

•

Rodzice spędzają dużo czasu z dziećmi i dużo dla nich robią. Ograniczają w ten

sposób rozwój interpersonalnych umiejętności dzieci. Np. jeśli rodzice zażegnują

kłótnie między dziećmi, to dzieci nie uczą się rozwiązywać konfliktów i radzić sobie z

rówieśnikami.

•

Dzieci uczą się liczyć na rodziców i są zależne. Nie czują się dobrze same, mają

trudności w kontaktach poza rodziną.

•

W okresie niemowlęcym system ten system funkcjonuje względnie dobrze. Rodzice dają

niemowlętom znakomitą opiekę; przytulają je, trzymają na rękach, zajmują się nimi

dostarczając wiele stymulacji. Chociaż mogą być zbyt zmęczeni opieką nad dzieckiem i

nie mieć czasu dla siebie nawzajem, czy dla zainteresowań pozarodzinnych.

• Gdy dzieci dorastają pojawia się potrzeba stawiania im wymagań i

stosowania wobec nich większej dyscypliny i kontroli. Rodzice zbyt

zaangażowani i związani emocjonalnie z dziećmi nie są w stanie

dostosować się do tej potrzeby.

•

Przyczyny są różne. Mogą to być rodzice, którzy mają powód, aby martwić się o

zdrowie dziecka, czy tacy, którzy długi czas oczekiwali dziecka, czy tacy, którzy mają

mało zainteresowań poza rodziną, nadających znaczenie ich życiu. Rodzicom, którzy

nie mogą mieć własnych dzieci i decydują się na adopcję, także może być trudno

ustalić adekwatne granice.

Dysfunkcyjna struktura

rodzinna

3.Rodzice nazbyt silnie związani emocjonalnie z

dziećmi

•

Rys. 3

• O..........................................M
• Dzieci

Dysfunkcyjna struktura rodzinna

4. Fobia szkolna jako konsekwencja nie stawiania

wymagań dziecku przez rodziców

• Rodzice nazbyt ściśle związani z dziećmi nie uczą dzieci

przestrzegania reguł i respektu dla autorytetu dorosłych.

• Dziecko wtedy nie jest przygotowane do radzenia sobie

w szkole, gdzie nauczyciel wymaga podporządkowania.

Jest ono przyzwyczajone do robienia tego, co chce, może

być niesforne, niezdyscyplinowane i przeszkadzać na

lekcjach.

• Dzieci robiąc to, co chcą nie uczą przystosowywać do

innych; z powodu braku umiejętności mogą być

odrzucane przez inne dzieci w szkole.

• Konsekwencją jest fakt, że dziecko boi się iść do szkoły.

Jego lęki mogą być wzmacniane przez "rozumiejących"

rodziców, którzy pozwalają mu zostać w domu.

• Z powodu lęku dziecka przed szkołą rodzina zgłasza się

do leczenia. Jeśli dziecko ma problemy z przestrzeganiem

dyscypliny, wtedy szkoła może kontaktować się z

poradnią.

Dysfunkcyjna struktura rodzinna

4. Fobia szkolna jako konsekwencja nie stawiania

wymagań dziecku przez rodziców

Dysfunkcyjna struktura

rodzinna

6. Brak akceptacji ojczyma lub macochy

• Jeśli owdowiała czy rozwiedziona kobieta ponownie

wyjdzie za mąż, i nie pozwoli mężowi / ojczymowi na

uczestniczenie jako równemu partnerowi w nowym

podsystemie rodzicielskim, doświadczy konfliktu.

• Matka i dzieci mają od dawna ustalone reguły

transakcyjne i nauczyli się dostosowywać do siebie

wzajemnie. Stąd oczekiwanie, że „nowy rodzic”

powinien nauczyć się "prawidłowych" (do których

przyzwyczaili się) reguł postępowania. Im bardziej

matka czy dzieci obstają przy zachowaniu schematów,

do których się przyzwyczaili, tym bardziej ojczym

będzie sfrustrowany i zły.

• W rezultacie może to prowadzić do atakowania dziecka

lub stałych kłótni między rodzicami.

Dysfunkcyjna struktura

rodzinna

6. Brak akceptacji ojczyma lub macochy

Dysfunkcyjna struktura

rodzinna

7. Dziecko w roli rodzica

• Struktura rodzinna jest niefunkcjonalna, gdy przekazanie władzy rodzicielskiej dziecku

nie jest jawne, lub gdy dziecko staje się jedną osobą odpowiedzialną za kierowanie,

kontrolę i decyzje dotyczące rodziny. Wtedy wymagania wobec dziecka –rodzica są w

sprzeczności z jego własnymi potrzebami i przekraczają jego możliwości poradzenia

sobie.

• W przykładzie na rysunku poniżej dziecko/rodzic ma tyle władzy i odpowiedzialności za

rodzinę, ile ma matka (zajmuje miejsce w obok matki w podsystemie rodzicielskim) i

jest z nią w nazbyt ścisłym związku emocjonalnym. Między matką a pozostałymi

dziećmi jest za mało kontaktów. Między dzieckiem/rodzicem i rodzeństwem

odpowiednia ilość kontaktów, tyle że z pozycji odpowiedzialności i kontroli, jaką matka

powinna zajmować. Dzieci młodsze są zadbane, a dziecko-rodzic rozwija

odpowiedzialność, kompetencje, autonomię ponad jego wiek, i nie zaspokaja własnych

potrzeb.

• Gdy związek emocjonalny między matką i dzieckiem/rodzicem jest silny a z pozostałymi

dziećmi słaby, może dojść do stworzenia z nim koalicji przeciw młodszemu rodzeństwu.

• Aby struktura rodzinna była funkcjonalna, matka musi wziąć władzę i odpowiedzialność

i nie traktować dziecka/rodzica jak równego sobie i ograniczyć kontakty z nim.

Dziecko/rodzic powinno mieć dużo kontaktów z rodzeństwem, a mniej z matką. Może

pełnić funkcję pomocnika matki w opiece na rodzeństwem.

• Jak są definiowane granice systemu rodzicielskiego? Np. matka mówi do syna: „Nie

jesteś ojcem dla siostry. Jeśli się bawi zapałkami, powiedz mi o tym. Ja ją

powstrzymam”.

• Delegowanie władzy rodzicielskiej dziecku najczęściej ma miejsce w rodzinach

wielodzietnych, gdy obydwoje rodzice pracują, gdy rodzic sam wychowuje dzieci.

Koncepcja terapii-

stworzenie funkcjonalnej struktury

rodzinnej

• Ponieważ problemy członków rodziny są utrzymywane przez

dysfunkcyjną strukturą rodzinną, dlatego terapia jest skierowana

na zmianę struktury rodzinnej.

• Celem terapii jest pomoc w zmianie struktury systemu rodzinnego.

• Rozwiązanie problemu indywidualnego jest niejako produktem

ubocznym. Sposobem doprowadzenia do poprawy w zakresie

symptomu indywidualnego jest zmiana schematów interakcji w

rodzinie, które utrzymują symptom.

• Jeśli nie weźmie się pod uwagę całej rodziny i pracuje nad jednym

podsystemem, może okazać się, że uzyskana poprawa jest

krótkotrwała.

• Terapia ma za zadanie doprowadzić do stworzenia funkcjonalnej

struktury rodzinnej. Funkcjonalna to taka, że daje oparcie jej

członkom a zarazem na tyle elastyczna , że pozwala na

dostosowanie się do zmian związanych z dojrzewaniem członków i

zmieniającymi się warunkami życia.

Koncepcja terapii- Funkcjonalna struktura

rodzinna

hierarchiczna struktura i przepuszczalne

granice

• Dwa aspekty struktury rodzinnej są istotne dla

wszystkich rodzin i decydują o tym, że struktura

jest funkcjonalna:

• ■Istnieje system hierarchiczny: rodzice - dzieci

lub rodzic - dzieci.

• Rodzice pełnią rolę kierowniczą, nie odnoszą się

do dzieci jak do równych sobie. Funkcjonują jako

spójny kierowniczy podsystem. To samo dotyczy

rodzica samotnie wychowującego dzieci.

• ■ Istnieją odpowiednie granice między

rodzicami a dziećmi (Nie są nazbyt związani

emocjonalnie i nie są nazbyt zdystansowani).

Cel terapii –

hierarchiczna struktura i przepuszczalne granice

•

Rys. 9

• O-----------------M
• Dzieci

Cel terapii – hierarchiczna struktura i przepuszczalne granice -

Funkcjonalna struktura rodzinna

5. Rozwód i ponowne małżeństwo

• 1. Gdy kobieta rozwodzi się, zarówno ona, jak i dzieci

muszą dostosować granice do zaistniałej zmiany.

Granice sztywne oddzielające rozwiedzionych

małżonków, a przejrzyste granice między ojcem a

dziećmi, pozwalające na swobodny kontakt.

• 2. Gdy owdowiały czy rozwiedziony rodzic żeni się czy

wychodzi za mąż, wymaga to włączenia go do

podsystemu rodzicielskiego, który do tej pory stanowił

jeden rodzic; granice powinny być przejrzyste między

tym podsystemem a podsystemem dzieci; jak również

powinny być zachowane przejrzyste granice między

dziećmi i ojcem biologicznym.

Cel terapii – hierarchiczna struktura i przepuszczalne granice -

Funkcjonalna struktura rodzinna

5. Rozwód i ponowne małżeństwo

Koncepcja terapii

• Terapia trwa 10-20 sesji.
• Koncentruje się na zachowaniu

rodziny podczas sesji.

• Podejście Minuchina jest

bezpośrednie i konfrontacyjne.

Techniki –

włączenie się do rodziny

• Na początku terapeuta włącza się do rodziny, co zwiększa

jego możliwości oddziaływania na nią. Okazuje akceptację i

zrozumienie każdemu z członków rodziny, aby rozbroić ich

obrony i zmniejszyć ich lęk.

• Na przykład „Co myślisz o problemie Jasiu? Rozumiem, że

nie chcesz mówić nic w tej chwili. W porządku. Może

zechcesz powiedzieć coś później”.

• Dostosowuje się do języka i zachowania rodziny.

• Np. W rodzinie żartującej, żartuje; w rodzinie o ograniczonej

komunikacji, niewiele mówi.

• Gdy jest już „włączony” do rodziny, tworzy nowy system -

„system terapeutyczny” z własną osobą jako liderem.

Wtedy już może być konfrontacyjny i stawiać wyzwania

rodzinie.

Określenie problemu jako

rodzinny

• Terapeuta określa problem indywidualnej osoby jako wydarzenie rodzinne

a nie indywidualne

• Na przykład pierwsze spotkanie z rodziną w składzie: ojciec

hospitalizowany dwukrotnie z powodu depresji ,12 -letni syn, żona, i teść.

• Minuchin: ”Co stanowi problemem?

• Ojciec: ”Myślę, że to mój problem”

• M. Proszę powiedzieć, na czym polega pana problem.

• O. Jestem nerwowy. Zawsze zdenerwowany, nigdy zrelaksowany

• M. Czy pan myśli, że pan jest problemem dla rodziny?

• O. Tak myślę. Nie wiem, czy jest to spowodowane przez kogoś. Ale to ja

mam problem.

• M. A gdyby to było spowodowane przez kogoś, to jakby pan określił, co jest

pańskim problemem?

• O. Byłbym zdziwiony, gdyby tak było.

• M. Pomyślmy, kto w rodzinie sprawia, że jest pan zdenerwowany?

• O. Nie sądzę, aby ktoś w rodzinie sprawiał, że jestem zdenerwowany.

• M. Zapytajmy żonę

Określenie problemu jako

rodzinny

• Na przykład sesja z rodziną w składzie

ojciec, matka i córka. Córka

hospitalizowana z powodu epizodu

psychotycznego wraca do domu.

• Minuchin do rodziców: „Martwi mnie

to, że kiedy państwo wrócicie do

domu, córka znowu zachoruje. A

uczyni to z powodu troski o

zachowanie małżeństwa rodziców,

które nie jest zgodne”.

Techniki-

Skłanianie do przejawiania zachowań

dysfunkcyjnych podczas sesji

• Terapeuta skłania rodziny do przejawiania dysfunkcyjnych

interakcji w trakcie sesji, aby rozpoznać, jakie one są.

• W tym celu np. prosi, aby rodzina anorektyczki przyszła z

jedzeniem w porze obiadu i pokazała, jak je wspólnie obiad.

• Obserwuje rodzinę i poznaje jej strukturę.

• Na przykład, Matka skarży się na nieposłuszeństwo syna.

Jest zaproszona z mężem, synem, i dwojgiem młodszych

dzieci. Dialog między matką a synem ukazuje intensywny

konflikt między nimi. Jeśli w tej sytuacji ojciec trzyma stronę

syna przeciwko matce, ujawnia się koalicja między ojcem i

synem. Jeśli ojciec trzyma stronę żony, ale nie przejawia

większego zainteresowania ujawnia się brak

zaangażowania męża. Jeśli młodsze dzieci zgadzają się z

matką i określają starszego brata jako złego, wówczas

uwidacznia się koalicja z matką.

Techniki-

Zapoczątkowywanie interakcji

pożądanych podczas sesji

• Terapeuta modyfikuje interakcje w trakcie sesji.

Prowokuje do przejawienia pożądanego zachowania i

wzmacnia je. Zapoczątkowuje interakcje pożądane

podczas sesji, aby rodzina kontynuowała je poza

sesją.

•

• Na przykład, matka ma kłopoty z utrzymaniem

dyscypliny wśród dzieci. Terapeuta zwraca się do niej

mówiąc: „Jak tu głośno”. Matka w reakcji na to

krzyczy kilka razy do dzieci: ‘Cisza”. Zapada cisza. W

tym momencie, zanim dzieci znowu zaczną

hałasować, terapeuta mówi do matki: „Trzeba kochać

swoje dzieci, aby postępować z nimi w zdecydowany

sposób”. Przekazuje w ten sposób komunikat „Jesteś

osobą kompetentną. Umiesz być zdecydowana”.

Techniki-

Zapoczątkowywanie interakcji pożądanych

podczas sesji

• Problem 10-latka nie chodzi do szkoły, nie odrabia lekcji.

Szkoła zgłosiła problem do poradni.

• Problem w relacjach rodzinnych - matka samotnie

wychowująca dziewczynki nie jest autorytetem, ponieważ

nie określiła jasno swojej roli jako kierownika, który ma

władzę. Matka wyróżnia 4- letnią a 10- letnia czuje się w

dystansie wobec matki i jest na nią zła.

• Celem interwencji jest wyrównać traktowanie córek.

Wesprzeć kontrolę matki nad 4- latką.

• Terapeuta prosi, aby usiadły. Matka siada, starsza córka

siada, młodsza chodzi. Terapeuta powtarza zwracając się do

matki: „Proszę, aby wszyscy usiedli”. Matka prosi, córka

zwiększa aktywność. Matka patrzy na terapeutę bezradnie.

10- letnia siedzi, ramiona skrzyżowane i patrzy. Terapeuta

prosi, żeby matka usadziła 4- letnią tak, jak siedzi 10 –

letnia. Obie córki widzą, że młodsza jest traktowana tak, jak

starsza.

Techniki-

Zapoczątkowywanie interakcji

pożądanych podczas sesji

• Minuchin mówi do nastolatka z problemem

agresywnego zachowania, chcąc, aby wziął

odpowiedzialność za własne zachowanie:

„Przedyskutuj z matką, na jaki czas dostaniesz

szlaban i doprowadź do podjęcia decyzji”.

• W przypadku problemu matki z utrzymaniem

dyscypliny wśród kilkorga własnych dzieci w

obecności własnej matki, która ma pozycję

głowy rodziny, Minuchin zaprasza babcię na

sesję i prosi ją, aby zza szyby jednostronnej

obserwowała córkę i wnuki.

Techniki-

Zapoczątkowywanie interakcji

pożądanych podczas sesji

• Przykład rodzina w składzie matka, ojciec ,

dwie córki, jedna z astmą.

• Matka tworzy koalicję z córką z astmą

przeciwko ojcu. Kiedykolwiek konflikt się

zarysowuje między rodzicami, córka się włącza

do rozmowy, potwierdzając zdanie matki.

• Minuchin prosi, aby rodzice uzgodnili do końca

sporną kwestię a córki prosi, aby odsunęły się

od rodziców w przestrzeni i odwróciły się do

nich plecami, siedząc na krześle. Córki

relacjonują, że jest to dla nich komfortowa

pozycja.

Regulowanie granic między podsystemami – celem

granice przepuszczalne

Zmniejszenie interakcji, gdy jest ich za dużo

• Terapeuta interweniuje, aby zwiększyć liczbę interakcji albo

wytworzyć dystans między członkami rodziny.

• Gdy członkowie rodziny są nazbyt ściśle związani emocjonalnie dąży

do ich oddzielenia przez wzmocnienie granic między nimi i

zwiększenie niezależności jednostek.

• Na przykład, terapeuta zachęca, aby członkowie rodziny mówili za

siebie, blokuje przerywanie im przez innych, gdy dwie osoby

rozmawiają pomaga im zakończyć rozmowę, nie pozwalając wtrącać

się do niej innym. Na przykład, mówi wtedy: „Zuziu i Janku

porozmawiajcie o tym. A wszyscy niech posłuchają uważnie”.

• Jeśli to dzieci wtrącają się do rozmowy rodziców, może na przykład

powiedzieć: „Nie mogę uwierzyć, że państwo pozwalacie, wtrąć się im

do rozmowy. Każcie im zająć się czymś innym, abyście wy – dwie

dorosłe osoby - mogli to ustalić między sobą”.

• Np. Jeśli matka i córka zachowują się jak siostry, zaleca, aby matka

przez tydzień pokierowała aktywnościami córki.

• Jeśli dziecko stale siedzi między rodzicami, proponuje zamianę miejsc.

Regulowanie granic między podsystemami – celem

granice przepuszczalne

Zwiększenie interakcji, gdy jest ich za mało

• W przypadku rodzin z dystansem, terapeuta dąży do

zwiększenia interakcji między członkami rodziny i czyni w

ten sposób granice między nimi bardziej przepuszczalnymi.

• Na przykład prosi rodziców, którzy niewiele ze sobą

rozmawiają, aby wybrali się na wspólną wycieczkę.

• Jeśli przyczyną ograniczenia interakcji jest unikanie

konfliktu, wtedy terapeuta zachęca ich do rozmowy na ten

temat i daje możliwość wypowiedzenia własnych racji bez

przerywania przez druga stronę, nie dopuszcza do unikania

rozmowy, aby konflikt został rozwiązany.

• Np. W przypadku dystansu wobec dzieci i słabej kontroli

rodziców, prosi dziecko, którego zaburzone zachowanie

polega na kradzieżach w sklepach, aby kradło rzeczy ojcu.

Chodzi o to, aby zmobilizować ojca do wzmocnienia kontroli

nad dzieckiem i zwiększenia z nim interakcji.