Biotesty stosowane w
Biotesty stosowane w
ekotoksykologii
ekotoksykologii.
.
Anna Kamińska
Anna Kamińska
Co to są biotesty?
Co to są biotesty?
Biotest
Biotest
- test biologiczny
- test biologiczny
przeprowadzony z udziałem organizmów
przeprowadzony z udziałem organizmów
żywych; określenie ilości lub pomiar
żywych; określenie ilości lub pomiar
aktywności substancji biologicznie
aktywności substancji biologicznie
czynnej; np. leków, hormonów, witamin,
czynnej; np. leków, hormonów, witamin,
czynników toksycznych; stosowany w
czynników toksycznych; stosowany w
badaniach biologicznych, biologiczno-
badaniach biologicznych, biologiczno-
chemicznych, diagnostyce medycznej, a
chemicznych, diagnostyce medycznej, a
także w ekologii.
także w ekologii.
Biotest (gr. bios - życie + łac. testari =
świadczyć), można zdefiniować jako
eksperymentalną próbę biologiczną, której
celem jest wykazanie obecności substancji
toksycznych w środowisku albo poznaniu
jej szkodliwości poprzez ilościowe
oszacowanie wpływu tej substancji na
żywy organizm (na podstawie porównania
z próbą kontrolną). Pomiar toksyczności
jest bowiem jeszcze jednym przykładem
pomiaru względnego tak powszechnego w
dziedzinie klasycznej analityki chemicznej.
OCENA EFEKTÓW
TOKSYCZNYCH
Badania toksyczności próbek środowiskowych mogą
stanowić podstawę do rozwiązania trzech
zasadniczych problemów:
- ocena ryzyka, czyli prawdopodobieństwo
wystąpienia negatywnego oddziaływania danego
czynnika na żywy organizm,
- określenie jak wysoka jest jego toksyczność,
poprzez wyznaczenie dawki wywołującej efekt
toksyczny,
- próba wykrycia odległych skutków ekspozycji
organizmu na czynniki toksyczne, takie jak np.:
mutageny, kancerogeny, czy też związki wykazujące
właściwości teratogenne i/lub embriotoksyczne.
Badania ekotoksykologiczne można prowadzić w dwojaki
sposób:
-
poprzez badania epidemiologiczne, polegające na
obserwacji pewnej populacji ludzkiej narażonej na określone
zanieczyszczenia środowiska
-
- poprzez stosowanie metod laboratoryjnych prowadzonych
z wykorzystaniem różnych modeli doświadczalnych i
podjęcie próby wykorzystania uzyskanych wyników do
oceny wielkości narażenia człowieka.
W zależności od stosowanego modelu, metody laboratoryjne
dotyczyć mogą badań toksyczności w stosunku do:
- całego organizmu
- wybranego narządu
metody in vivo
- hodowli komórek
metody in vitro
- reakcji enzymatycznych
W przypadku przeprowadzania badań z
wykorzystaniem prostych modeli doświadczalnych
in vitro, jak i badań na zwierzętach otrzymuje się
zależność między dawką (stężeniem) czynnika
toksycznego a odpowiedzią biologiczną, czyli
reakcją organizmu na tę dawkę.
Na podstawie zależności: dawka – odpowiedź
wyznaczyć można wartości wskaźników będące
ilościową miarą toksyczności badanej substancji.
Siłę toksycznego oddziaływania na organizmy
żywe określają takie wskaźniki jak EC25 lub EC50
oraz ED25 lub ED50, czyli stężenie danej toksyny
w środowisku lub jej dawka, która wywołuje
określony efekt biologiczny w wysokości 25% lub
50% jego maksymalnej wartości.
Toksyczność ostra - oddziaływanie danej substancji,
które zaburza procesy biologiczne w takim
stopniu, iż następuje śmierć. Miarą takiego efektu
jest dawka śmiertelna - LD50 (ang. Lethal Dose),
czyli dawka wywołująca po określonym czasie
śmierć 50% osobników badanej populacji.
Dłuższy czas obserwacji i opisowy charakter
wyników charakteryzuje metody badania
toksyczności podostrej (subletalnej) i przewlekłej
(chronicznej). Dotyczą one całego organizmu i
polegają na obserwacji procesów komórkowych i
biochemicznych, funkcji fizjologicznych i
zachowania się osobników. Z kolei po śmierci
zwierząt przeprowadza się obserwacje zmian
makro- i mikroskopowych w narządach, które
zaszły podczas ekspozycji na toksynę.
Ogólnie rzecz biorąc wyróżnia się dwie grupy
zastosowań metod biologicznych
- biomonitoring, który może być realizowany
w dwojaki sposób:
- w oparciu o typowe badania analityczne
próbek materii ożywionej (bioty)
traktowanych jako tzw. pasywne próbniki
akumulacyjne dla zanieczyszczeń,
- poprzez obserwację biowskaźników
(odpowiednich organizmów roślinnych i
zwierzęcych);
- bioanalityka, która jest związana z
wykorzystaniem substancji aktywnych
biologicznie jako receptorów określonych
zanieczyszczeń. Ze względu na sposób
wykorzystania składnika biologicznego
można mówić o:
- bioczujnikach, gdy składnik aktywny
biologicznie (bakterie, wirusy,enzymy,
przeciwciała, itd.) stanowi część aktywną
odpowiedniego czujnika.
- biotestach, gdy materiał biologiczny
stanowi „oryginalne” urządzenie kontrolno
- pomiarowe.
Porost - brodaczka kępkowa
Usnea hirta
SPOSOBY PRZEPROWADZANIA
BADAŃ Z WYKORZYSTANIEM
BIOTESTU
W literaturze spotyka się informacje na temat trzech głównych
sposobów przeprowadzania badań z wykorzystaniem
biotestu:
1A. testy toksyczności realizowane w laboratorium, podczas
których substancja toksyczna jest sztucznie wprowadzana
do czystej wody lub osadu. Wykonywany jest w celu
przeprowadzenia wzorcowania biotestu, który następnie
zostanie wykorzystany do oszacowania toksyczności próbek
rzeczywistych
1B. testy toksyczności prowadzone w laboratorium na bazie
pobranych próbek rzeczywistych (woda, gleba i osady).
Toksyczność takich próbek jest porównywana z
toksycznością próbek wzorcowych
2. testy przeprowadzane in situ, z wykorzystaniem populacji
organizmów żyjących w warunkach naturalnych
Podstawowych informacji na temat skażenia danego elementu
środowiska dostarczają biotesty realizowane z wykorzystaniem
pojedynczego gatunku roślinnego lub zwierzęcego (ang. single
species tests), reprezentującego określony poziom troficzny.
W celu dokładniejszego zbadania skomplikowanego zjawiska
interakcji potencjalnie toksycznych związków chemicznych z
organizmami zasiedlającymi określone ekosystemy
przeprowadza się niekiedy eksperymenty w mikrosystemach
(ang. microcosm).
Jeszcze rzadziej wpływ toksyn na populacje gatunków roślinnych
i/lub zwierzęcych, ich strukturę i funkcjonowanie bada się w
kosztownych mezosystemach – izolowanych wycinkach jeziora
lub sztucznych strumieniach (ang. mesocosm), do których w
sposób kontrolowany doprowadza się związki chemiczne.
Układy te poddawane są naturalnej zmienności warunków
środowiskowych (wiatry, temperatura, nasłonecznienie).
Biotesty wykorzystywane w praktyce
analitycznej można oczywiście
sklasyfikować ze względu na rodzaj
organizmu, który stanowi element
aktywny testu. Najczęściej
wykorzystywane są następujące
organizmy:
rośliny,
bakterie,
organizmy zwierzęce.
TESTY BAKTERYJNE
Biotesty stanowią ważny element
bioanalityki i biomonitoringu.
Bioluminescencja morskich
bakterii Vibrio fischeri znalazła
szerokie zastosowanie w
testach toksyczności. Biotesty
takie stanowią użyteczne
narzędzie wykorzystywane do
oceny stopnia
zanieczyszczenia wód ,
osadów dennych i gleb.
Toksyczność każdego z tych
ekosystemów jest określana
na podstawie pomiaru
bioluminescencji bakterii,
które w trakcie swoich funkcji
życiowych emitują światło.
Pomiaru luminescencji
dokonuje się przed i po
inkubacji zawiesiny bakteryjnej
z badaną próbką.
Bakterie Vibrio fischeri.
MIKROBIOTESTY
Konieczność wykonywania analiz wielu próbek
środowiskowych w stosunkowo krótkim czasie doprowadziła
do wzrostu znaczenia szybkich zminiaturyzowanych testów
toksyczności, zwanych mikrobiotestami, testami
alternatywnymi, czy też testami drugiej generacji.
Mikrobiotesty działają w oparciu o organizmy jednokomórkowe
lub małe wielokomórkowce, które w wyniku kontaktu z
próbką ciekłą wykazują specyficzną odpowiedź.
Ze względu na liczne zalety, testy alternatywne stosowane są
najczęściej w postaci baterii biotestów opartych na
wykorzystaniu organizmów należących do różnych
poziomów troficznych. Ponieważ mikroorganizmy stanowią
podstawowe ogniwo w łańcuchu pokarmowym, wszelkie
niekorzystne zmiany w nich zachodzące, w sposób
bezpośredni lub pośredni mogą wpływać na organizmy
wyższych poziomów troficznych, a w dalszym etapie na
stan całego ekosystemu.
TESTY OPARTE NA
WYKORZYSTANIU ROŚLIN
W przypadku testów toksyczności opartych na
wykorzystaniu roślin (fitotesty) jako czynnika
aktywnego zastosowanie znajdują glony
(zielenice, sinice, okrzemki), rzęsa wodna i
ukorzenione makrofity (roślina i jej nasiona)
wodne i lądowe. Reprezentują one organizmy o
szczególnym znaczeniu dla swoich siedlisk
naturalnych: dostarczają tlen, zapewniają obieg
substancji organicznych, kontrolują jakość wody
oraz równowagę gleby i osadów dennych.
Zmiany zachodzące w roślinach mogą bezpośrednio
wpływać za strukturę i funkcjonowanie całego
ekosystemu.
Rośliny takie jak algi i makrofity
znalazły szerokie zastosowanie
jako biowskaźniki in situ w kontroli
jakości wody ze względu na ich
zdolność akumulacji związków
chemicznych, jak i fakt, że pod
względem biomasy stanowią
znaczną immobilną część
środowiska wodnego.
ZASTOSOWANIE ALG JAKO ELEMENTU
AKTYWNEGO FITOTESTÓW
Wybór gatunku glonu do danego
testu zależy od jego dostępności,
wymagań hodowli i łatwości
użycia. Na podstawie tych
kryteriów zaleca się stosowanie
mikroalg (w postaci
mikrobiotestu), wśród których
dwa najczęściej testowane
gatunki należą do rodziny zielenic.
Są to algi Selenastrum
capricornutum oraz Scenedesmus
quadricauda i S. subspicatus.
Sinice i okrzemki są rzadziej
stosowane ze względu na ich
powolny wzrost i wymagające
warunki hodowli.
Algi morskie.
ZASTOSOWANIE ROŚLIN NACZYNIOWYCH JAKO ELEMENTU
AKTYWNEGO FITOTESTÓW
Badanie toksyczności z wykorzystaniem testów opartych na
wykorzystaniu roślin naczyniowych przeprowadza się głównie w
stosunku do pestycydów, wielopierścieniowych węglowodorów
aromatycznych (WWA) i metali ciężkich.
1.
Rzęsa wodna
Makrofity niezwykle rzadko znajdują zastosowanie w testach
toksyczności. Jeśli jednak w literaturze napotyka się na tę grupę
roślin, to przedstawione badania najczęściej dotyczą rzęsy wodnej
(Lemna minor i L. gibba) - gatunku reprezentatywnego dla
wszystkich roślin naczyniowych.
Rzęsa wodna jest gatunkiem swobodnie pływającym, nie
zakorzenionym w podłożu.
Jej małe rozmiary, łatwość hodowli i
krótki czas rozmnażania
(dwukrotny wzrost liczebności
następuje w ciągu 1-4 dni)
decydują o wykorzystaniu jej
jako materiału biologicznego.
Rzęsa wodna.
2. Rośliny zakorzenione
Zakorzenione rośliny submersyjne
i emersyjne niezwykle rzadko
znajdują zastosowanie w
testach toksyczności. Duże
rozmiary, powolny wzrost i
brak ustalonych metod
przeprowadzania testów
przyczyniły się do
sporadycznego ich stosowania
w formie materiału
biologicznego. W literaturze
spotkano informacje o
wykorzystaniu wywłócznika
kłosowego (Myriophyllum
spicatum) i różnolistnego (M.
hydrophyllum). Rośliny mogą
być hodowane w laboratorium
lub pozyskiwane do testów z
naturalnych źródeł.
Wywłócznik kłosowy.
ZASADA „3 R”
ZASADA „3 R”
R
R
eduction – zmniejszenie liczby zwierząt
eduction – zmniejszenie liczby zwierząt
wykorzystywanych w doświadczeniach
wykorzystywanych w doświadczeniach
R
R
eplacement – zastępowanie zwierząt metodami
eplacement – zastępowanie zwierząt metodami
alternatywnymi
alternatywnymi
R
R
efinement – doskonalenie stosowanych metod
efinement – doskonalenie stosowanych metod
R
R
esponsibility – odpowiedzialność:
esponsibility – odpowiedzialność:
opracowywanie, wytwarzanie i testowanie nowych
opracowywanie, wytwarzanie i testowanie nowych
leków
leków
zapobieganie, diagnozowanie i leczenie chorób ludzi,
zapobieganie, diagnozowanie i leczenie chorób ludzi,
zwierząt i roślin
zwierząt i roślin
ochrona śrdowiska naturalnego dla dobra ludzi i
ochrona śrdowiska naturalnego dla dobra ludzi i
zwierząt
zwierząt
TESTY OPARTE NA WYKORZYSTANIU
ORGANIZMÓW ZWIERZĘCYCH
Testy toksyczności ostrej z wykorzystaniem
gatunków organizmów zwierzęcych
przeprowadza się znacznie częściej niż
fitotesty.
Przykłady organizmów zwierzęcych w
biotestach:
Pierwotniaki - Rozwinięcie metodyki
przeprowadzania kilkupokoleniowego testu
polegającego na hamowaniu wzrostu
pierwotniaków.
Pierścienice - Pijawka lecznicza (Hirudo
medicinalis L.). Parametr mierzony i
wielkość oznaczana - Ruchliwość, liczba
osobników unikających kontaktu z próbką,
zmiana kształtu ciała, apetyt.
Zastosowanie - Ocena toksyczności wody
w jeziorze, osadów dennych i modelowej
mieszaniny metali ciężkich na podstawie
obserwacji zmian zachowania pijawek.
Mięczaki - Postać larwalna małży –
glochidium (Anodonta cygnea zellensis).
Parametr mierzony i wielkość oznaczana –
żywotność. Zastosowanie - Wpływ pH i
twardości wody na toksyczność Cd, Cu i Zn
dla larwy małży słodkowodnej.
Pijawka lekarska.
Stawonogi – rozwielitka (Daphnia magna).
Parametr mierzony i wielkość
oznaczana – Liczebność potomstwa,
śmiertelność, ruchliwość.
Zastosowanie – Ocena jakości
wody rzecznej, ocena toksyczności wód
opadowych, określenie wpływu wieku
osobników na wyniki testu toksyczności
ostrej, ocena toksyczności oczyszczonych
ścieków przemysłowych i nie oczyszczonych
ścieków szpitalnych.
Ryby- Okoń błękitnoskrzeli (Lepomis
macrochirus). Parametr mierzony i wielkość
oznaczana –Długość osobnika, masa
mokra, śmiertelność, masa wątroby,
stężenie MBP w wątrobie
(białek kompleksujących metale).
Zastosowanie - Ocena toksyczności osadów
rzecznych zanieczyszczonych przez kadm.
Ssaki - samica szczura. Parametr mierzony i wielkość oznaczana - 1Aktywność
etoksyrezorufiny (EROD) zależnej od P450 1A1, 1aktywność
pentoksyrezorufiny (PROD) zależnej od P450 2B, masa wątroby, 2stężenie
białek mikrosomalnych w wątrobie, stężenie tyroksyny (T4) w surowicy,
powierzchnia i wysokość komórki folikuliny (hormonu żeńskiego). Zastosowanie
- Ocena toksyczności ekstraktów z gleby zawierającej wysokie stężenia
polichlorowanych bifenyli, pochodzącej z nieczynnego składowiska odpadów.
WYKAZ ZWIERZĄT LABORATORYJNYCH
WYKAZ ZWIERZĄT LABORATORYJNYCH
HODOWANYCH W POLSCE
HODOWANYCH W POLSCE
:
:
-
Myszy – szczepy wsobne
Myszy – szczepy wsobne
-
MYSZY – szczepy kongeniczne
MYSZY – szczepy kongeniczne
(szczepy kongeniczne różnią się krótkim
(szczepy kongeniczne różnią się krótkim
odcinkiem jednego chromosomu a
odcinkiem jednego chromosomu a
otrzymuje się je na drodze szeregu
otrzymuje się je na drodze szeregu
krzyżówek genetycznych połączonych z
krzyżówek genetycznych połączonych z
równoczesną selekcją).
równoczesną selekcją).
-
MYSZY – specjalne modele
MYSZY – specjalne modele
(transgeniczne, linie selekcyjne, szczepy
(transgeniczne, linie selekcyjne, szczepy
z mutacją, mieszańce)
z mutacją, mieszańce)
-
MYSZY – stada niekrewniacze
MYSZY – stada niekrewniacze
-
SZCZURY – szczepy wsobne
SZCZURY – szczepy wsobne
-
SZCZURY – stada niekrewniacze
SZCZURY – stada niekrewniacze
-
CHOMIKI – syryjski i dżungarski
CHOMIKI – syryjski i dżungarski
-
GERBILE – myszoskoczki
GERBILE – myszoskoczki
-
KOTY - kot europejski (czyli nasze
KOTY - kot europejski (czyli nasze
dachowce) – służ jako :model
dachowce) – służ jako :model
neurofizjologiczny, badania
neurofizjologiczny, badania
neurofizjologiczne
neurofizjologiczne
-
KRÓLIKI
KRÓLIKI
-
NORNICA RUDA
NORNICA RUDA
-
OPOS LABORATORYJNY
OPOS LABORATORYJNY
-
PRZEPIÓRKA JAPOŃSKA
PRZEPIÓRKA JAPOŃSKA
-
ŚWINKI MORSKIE
ŚWINKI MORSKIE
Opos.
CZY EKSPERYMENTOWAĆ NA
CZY EKSPERYMENTOWAĆ NA
ZWIERZĘTACH?!
ZWIERZĘTACH?!
DOŚWIADCZENIA NA ZWIERZĘTACH NIGDY
DOŚWIADCZENIA NA ZWIERZĘTACH NIGDY
NIE WZBUDZAŁY TAK WIELKICH EMOCJI JAK
NIE WZBUDZAŁY TAK WIELKICH EMOCJI JAK
DZISIAJ. NIEZALEŻNIE OD OGRANICZEŃ
DZISIAJ. NIEZALEŻNIE OD OGRANICZEŃ
PRAWNYCH I DOBREJ WOLI NAUKOWCÓW,
PRAWNYCH I DOBREJ WOLI NAUKOWCÓW,
NIE DA SIĘ UNIKNĄĆ TAKICH PRAKTYK. CO
NIE DA SIĘ UNIKNĄĆ TAKICH PRAKTYK. CO
ZROBIĆ, BY JAK NAJMNIEJ ZWIERZĄT
ZROBIĆ, BY JAK NAJMNIEJ ZWIERZĄT
SKŁADAŁO OFIARĘ ŻYCIA NA OŁTARZU
SKŁADAŁO OFIARĘ ŻYCIA NA OŁTARZU
NAUKI, A TE, KTÓRE POŚWIĘCONO, NIE
NAUKI, A TE, KTÓRE POŚWIĘCONO, NIE
MUSIAŁY CIERPIEĆ?
MUSIAŁY CIERPIEĆ?
Człowiek zabijał i nadal zabija zwierzęta z wielu powodów,
Człowiek zabijał i nadal zabija zwierzęta z wielu powodów,
najczęściej jednak, żeby je zjadać. Zwierzęta doświadczalne
najczęściej jednak, żeby je zjadać. Zwierzęta doświadczalne
stanowią szczególną grupę ofiar i choć ich liczba w stosunku do
stanowią szczególną grupę ofiar i choć ich liczba w stosunku do
liczby zjedzonych jest nieznacząca, to właśnie wykorzystywanie
liczby zjedzonych jest nieznacząca, to właśnie wykorzystywanie
zwierząt w nauce budzi największe emocje. To o myszkach i
zwierząt w nauce budzi największe emocje. To o myszkach i
chomikach, a tym bardziej kotach i psach, lubimy myśleć jako o
chomikach, a tym bardziej kotach i psach, lubimy myśleć jako o
naszych "braciach mniejszych" i zastanawiać się, czy zasłużyły
naszych "braciach mniejszych" i zastanawiać się, czy zasłużyły
na taki los.
na taki los.
W ostatnich latach pojawiły się tzw. metody alternatywne,
W ostatnich latach pojawiły się tzw. metody alternatywne,
pozwalające ograniczyć liczbę badanych zwierząt. Owe metody,
pozwalające ograniczyć liczbę badanych zwierząt. Owe metody,
co warto podkreślić, są owocem żmudnej pracy samych
co warto podkreślić, są owocem żmudnej pracy samych
naukowców, choć, trzeba przyznać, przyspieszonej przez
naukowców, choć, trzeba przyznać, przyspieszonej przez
społeczne ruchy obrońców zwierząt.
społeczne ruchy obrońców zwierząt.
W niektórych rodzajach badań substytutem całego zwierzęcia
W niektórych rodzajach badań substytutem całego zwierzęcia
mogą być hodowle jego komórek oraz tkanek. Pewne
mogą być hodowle jego komórek oraz tkanek. Pewne
doświadczenia można wykonywać z udziałem niżej
doświadczenia można wykonywać z udziałem niżej
zorganizowanych zwierząt, co do których sądzimy, iż ich
zorganizowanych zwierząt, co do których sądzimy, iż ich
cierpienie i świadomość o nim są mniejsze niż istot stojących
cierpienie i świadomość o nim są mniejsze niż istot stojących
wyżej na drabinie ewolucyjnej. Niestety, badania alternatywne
wyżej na drabinie ewolucyjnej. Niestety, badania alternatywne
są zwykle droższe 5 do 10 razy od badań na całych
są zwykle droższe 5 do 10 razy od badań na całych
zwierzętach, a co ważniejsze, nie mogą całkowicie zastąpić
zwierzętach, a co ważniejsze, nie mogą całkowicie zastąpić
tych ostatnich
tych ostatnich
Ustawa o ochronie zwierząt ma dla doświadczeń na
Ustawa o ochronie zwierząt ma dla doświadczeń na
zwierzętach dwa zasadnicze skutki.
zwierzętach dwa zasadnicze skutki.
Po pierwsze, został utworzony system komisji etycznych i nie
Po pierwsze, został utworzony system komisji etycznych i nie
można przeprowadzać eksperymentów bez zasięgnięcia ich
można przeprowadzać eksperymentów bez zasięgnięcia ich
opinii. Już sama świadomość, że projekt będzie oceniany
opinii. Już sama świadomość, że projekt będzie oceniany
pod tym kątem, pozwala na ograniczenie liczby
pod tym kątem, pozwala na ograniczenie liczby
doświadczeń, zwłaszcza tych wiążących się ze znacznym
doświadczeń, zwłaszcza tych wiążących się ze znacznym
cierpieniem zwierząt lub nie do końca przemyślanych.
cierpieniem zwierząt lub nie do końca przemyślanych.
Po drugie, ustawa określa, jak należy prowadzić
Po drugie, ustawa określa, jak należy prowadzić
licencjonowane hodowle zwierząt w zdefiniowanych -
licencjonowane hodowle zwierząt w zdefiniowanych -
bardzo dobrych - warunkach. Oznacza to, że zwierzęta będą
bardzo dobrych - warunkach. Oznacza to, że zwierzęta będą
mniej cierpieć, a co również ważne, ów "materiał
mniej cierpieć, a co również ważne, ów "materiał
doświadczalny" będzie bardziej jednolity, co pozwoli
doświadczalny" będzie bardziej jednolity, co pozwoli
zmniejszyć ich liczbę.
zmniejszyć ich liczbę.
Dlaczego koty powinny
Dlaczego koty powinny
powiedzieć “nie” aspirynie?
powiedzieć “nie” aspirynie?
Twój kot nieco źle wygląda, a więc podajesz mu
Twój kot nieco źle wygląda, a więc podajesz mu
tabletkę aspiryny razem z karmą. Zły pomysł –
tabletkę aspiryny razem z karmą. Zły pomysł –
aspiryna może być prawdziwym panaceum dla
aspiryna może być prawdziwym panaceum dla
człowieka, ale u kotów powoduje problemy z układem
człowieka, ale u kotów powoduje problemy z układem
oddechowym oraz zapalenie wątroby. Są leki, które
oddechowym oraz zapalenie wątroby. Są leki, które
działają dużo gorzej u kotów – podanie paracetamolu
działają dużo gorzej u kotów – podanie paracetamolu
powoduje śmierć u tego zwierzęcia.
powoduje śmierć u tego zwierzęcia.
Lekcja jest prosta i dobrze znana każdemu
Lekcja jest prosta i dobrze znana każdemu
weterynarzowi. Nie oszukujemy się – nasi
weterynarzowi. Nie oszukujemy się – nasi
czworonożni pupile to nie ludzie. Leki wywołują u nich
czworonożni pupile to nie ludzie. Leki wywołują u nich
określone efekty, których nie wywołują u ludzi i vice
określone efekty, których nie wywołują u ludzi i vice
versa. W tym właśnie tkwi bezsens testowania leków
versa. W tym właśnie tkwi bezsens testowania leków
na zwierzętach i nie ma to nic wspólnego z „obroną
na zwierzętach i nie ma to nic wspólnego z „obroną
praw zwierząt”.
praw zwierząt”.
Poszczególne gatunki różnie reagują na te same substancje, np.:
Poszczególne gatunki różnie reagują na te same substancje, np.:
Aspiryna: lek dla ludzi – trująca dla kotów i psów
Aspiryna: lek dla ludzi – trująca dla kotów i psów
Penicylina: bardzo dobry antybiotyk – zabija świnki morskie
Penicylina: bardzo dobry antybiotyk – zabija świnki morskie
Choroform: środek znieczulający – zabójczy dla psów
Choroform: środek znieczulający – zabójczy dla psów
Morfina: środek uspokajający- wywołuje agresję kotów i myszy
Morfina: środek uspokajający- wywołuje agresję kotów i myszy
Strychnina: trucizna dla ludzi – nieszkodliwa dla świnek morskich
Strychnina: trucizna dla ludzi – nieszkodliwa dla świnek morskich
Muchomor: trujący dla człowieka – nieszkodliwy dla królika
Muchomor: trujący dla człowieka – nieszkodliwy dla królika
Arsen: trucizna dla ludzi- mało szkodliwy dla owiec
Arsen: trucizna dla ludzi- mało szkodliwy dla owiec
Wiwisekcji NIE!!!!
Wiwisekcji NIE!!!!
Wiwisekcja
Wiwisekcja
(łac. vivus –
(łac. vivus –
żywy + sectio –
żywy + sectio –
rozdzielanie) – zabieg
rozdzielanie) – zabieg
operacyjny wykonywany
operacyjny wykonywany
na żywym zwierzęciu w
na żywym zwierzęciu w
celach badawczych.
celach badawczych.
Wiwisekcja kota …
Wiwisekcja małpy…
Podsumowanie
Podsumowanie
Wyniki analizy chemicznej są źródłem
informacji jakościowych i ilościowych
o różnych formach zanieczyszczeń
występujących w badanych próbkach.
Poprzez porównanie wyników
oznaczeń z odpowiednimi normami i
standardami możliwe jest również
uzyskanie ogólnych informacji co do
stopnia toksyczności badanego
materiału. Źródłem takich informacji
mogą być natomiast wyniki badań
uzyskane za pomocą odpowiednich
biotestów.
W chwili obecnej większa część testów
oparta jest na wykorzystaniu różnych
organizmów zwierzęcych jako
elementu aktywnego. Wydaje się
jednak, że wzrastać będzie znaczenie
fitotestów, co związane jest z:
- wrażliwością organizmów
roślinnych na zmiany w środowisku
życia,
- rosnącą liczbą regulacji prawnych
zalecających stosowanie fitotestów
Zakończenie TESTU!!!!!!
Zakończenie TESTU!!!!!!