Identyfikacja, analiza i ocena zagrożeń

występujących

w procesach pracy

Identyfikacja, analiza i ocena

zagrożeń ... 1

Definicje, podstawowe pojęcia

Analiza zagrożeń to systematyczne działanie pozwalające uzyskać
odpowiedzi na pytania:

jakie mogą wystąpić zagrożenia – identyfikacja;
jakie są przyczyny ujawniania się zagrożeń – scenariusz
powstawania sytuacji wypadkowej czy chorobowej;
jaka jest częstotliwość ujawniania się zagrożeń
– prawdopodobieństwo wypadku, choroby;
jakie są konsekwencje ujawnienia się zagrożeń – skutki
zdrowotne.

Bezpieczeństwo i higiena pracy to stan warunków i
organizacji pracy oraz zachowań pracowników zapewniający
wymagany poziom ochrony zdrowia i życia przed
zagrożeniami występującymi
w środowisku pracy.

Identyfikacja, analiza i ocena

zagrożeń ... 2

Definicje, podstawowe pojęcia cd.

Czynnik niebezpieczny to czynnik, którego oddziaływanie może
prowadzić do urazu lub innego istotnego natychmiastowego
pogorszenia stanu zdrowia człowieka nawet ze skutkiem śmiertelnym.

Czynnik szkodliwy to czynnik, którego oddziaływanie na
pracującego prowadzi lub może prowadzić do schorzenia, w tym do
powstania choroby zawodowej.

Czynnik uciążliwy to czynnik, którego oddziaływanie na
pracującego może spowodować złe samopoczucie lub nadmierne
zmęczenie, nie powodując trwałego pogorszenia stanu zdrowia
człowieka.

np. ruchome, w tym wirujące części maszyn i innych urządzeń
oraz narzędzi, poruszające się środki transportu, ostre
wystające elementy, spadające przedmioty.

np. czynniki fizyczne (hałas, drgania mechaniczne, niska lub
wysoka temperatura, azbest, promieniowanie), czynniki
chemiczne (kwasy, zasady, związki organiczne), czynniki
biologiczne.

np. wymuszone tempo pracy, praca w ustalonym z góry
tempie, niedostateczne oświetlenie, wymuszona pozycja
ciała oraz stres.

Identyfikacja, analiza i ocena

zagrożeń ... 3

Wypadek przy pracy to nagłe zdarzenie wywołane
przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które
nastąpiło w związku
z pracą:

podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika
zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika
czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji
pracodawcy
w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem
wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Choroba zawodowa to choroba wymieniona w
wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny
warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z
wysokim

prawdopodobieństwem,

że

została

spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla
zdrowia

występujących

w środowisku pracy albo w związku ze sposobem
wykonywania pracy, czyli narażeniem zawodowym.

Definicje, podstawowe pojęcia cd.

Identyfikacja, analiza i ocena

zagrożeń ... 4

Identyfikacja zagrożeń

Identyfikacja zagrożeń powinna obejmować

:

określenie wszelkich czynników niebezpiecznych, szkodliwych
i uciążliwych występujących na określonym stanowisku pracy
(w miejscach wykonywania prac);
zwrócenie uwagi na te właściwości czynników, które na danym
stanowisku i w określonych okolicznościach mogą stworzyć
największe zagrożenie;
ustalenie, w jaki sposób czynniki te mogą oddziaływać na
człowieka (drogi wchłaniania, mechanizm oddziaływania, zakres
zmian);
określenie czasu lub częstotliwości narażenia człowieka na
istniejące
i mogące wystąpić zagrożenie;
ustalenie osób narażonych (liczba osób, płeć, wiek);
sposób ujawniania się zagrożenia (szybko czy powoli, z
sygnalizacją ostrzegawczą czy bez).

Identyfikacja, analiza i ocena

zagrożeń ... 5

Źródła informacji o zagrożeniach

Podstawowe źródła informacji o zagrożeniach to m.in.:

Identyfikacja, analiza i ocena

zagrożeń ... 6

Źródła zagrożeń mogą być identyfikowane również za pomocą:

obserwacji wykonywania zadań na stanowisku pracy,
obserwacji wykonywania zadań poza stanowiskiem pracy,
wywiadów z pracownikami,
obserwacji czynników zewnętrznych mogących wpłynąć na
środowisko pracy, np. czynników atmosferycznych,
analizy działań zakładu w zakresie zapewnienia właściwych
warunków pracy.

Źródła informacji o zagrożeniach cd.

Można również korzystać z gotowej listy kontrolnej lub
sporządzić ją na potrzeby konkretnego zakładu, na dwa
sposoby:
1)lista obejmująca wszystkie zagrożenia występujące w firmie;
2)lista kontrolna obejmująca konkretne stanowisko pracy
będące przedmiotem analizy.

Identyfikacja, analiza i ocena

zagrożeń ... 7

Czynniki powodujące zagrożenia

Czynniki szkodliwe dla zdrowia, to m.in.:

a) zapylenie pomieszczeń i stanowisk pracy,
b) pola i promieniowanie elektromagnetyczne,
c) promieniowanie optyczne,
d) hałas i drgania mechaniczne,
e) czynniki chemiczne w środowisku pracy,
f) czynniki rakotwórcze,
g) czynniki biologiczne.

Wśród czynników powodujących zagrożenia należy wyróżnić
czynniki:

1) niebezpieczne dla zdrowia,
2) szkodliwe dla zdrowia,
3) uciążliwe dla zdrowia.

Czynniki niebezpieczne dla zdrowia to czynniki prowadzące zarówno
do urazów ze skutkami odwracalnymi (wypadki tzw. lekkie), jak i skutkami
powodującymi ciężkie uszkodzenia ciała (kalectwo), a nawet śmierć.

Identyfikacja, analiza i ocena

zagrożeń ... 8

Czynniki uciążliwe dla zdrowia to m.in.:

a) obciążenie organizmu pracą fizyczną;
b) obciążenie organizmu pracą umysłową;
c) praca w wymuszonej pozycji ciała;
d) praca w miejscach tylko o sztucznym oświetleniu bądź w

miejscach
o niedostatecznym oświetleniu, w miejscach, gdzie oświetlenie
powoduje m.in. olśnienia, odbicia, tętnienie światła, czy też
istnieje brak jego równomierności, nieprawidłowa barwa
światła, jak również oświetlenie powodujące nieprawidłowe
oddawanie barw;

e) hałas;
f) praca monotonna;
g) praca o wymuszonym tempie;
h) praca wymagająca stałej i znacznej uwagi;
i) praca powodująca stres;
j) mikroklimat środowiska pracy – gorący, zimny, zbyt wilgotny

czy zbyt suchy, przeciągi.

Czynniki powodujące zagrożenia cd.

Identyfikacja, analiza i ocena

zagrożeń ... 9

Czynniki powodujące zagrożenia cd.

Omawiając zagrożenia, warto przyporządkowywać je poszczególnym
czynnościom wykonywanym na stanowiskach pracy, a związanym w
szczególności z:

a) transportem wewnątrzzakładowym i pracami transportowymi

ręcznymi,

b) składowaniem materiałów,
c) obsługą maszyn i urządzeń,
d) używaniem monitorów ekranowych,
e) używaniem materiałów niebezpiecznych i czynników

energetycznych (energia elektryczna, energia cieplna, sprężone
gazy),

f) używaniem narzędzi z napędem i bez napędu,
g) miejscem wykonywania prac: prace na poziomie różnym od

poziomu otoczenia,

h) kontaktem z materiałem, czynnikiem gorącym lub zimnym,
i) poruszaniem się na stanowisku pracy, w jego otoczeniu i w

zakładzie
(ciągi komunikacyjne poziome, schody, windy),

j) korzystaniem z pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych,
k) brakiem (nieskutecznością) przeglądów, remontów i konserwacji

maszyn, urządzeń, sieci, obiektów budowlanych i narzędzi.

Identyfikacja, analiza i ocena

zagrożeń ... 10