Identyfikacja, analiza i ocena zagrożeń 

występujących 

w procesach pracy

 

                 Identyfikacja, analiza i ocena 

zagrożeń ... 1

Definicje, podstawowe pojęcia

Analiza zagrożeń to systematyczne działanie pozwalające uzyskać 
odpowiedzi na pytania:

jakie mogą wystąpić zagrożenia – identyfikacja;
jakie są przyczyny ujawniania się zagrożeń – scenariusz 
powstawania sytuacji wypadkowej czy chorobowej;
jaka jest częstotliwość ujawniania się zagrożeń 
– prawdopodobieństwo wypadku, choroby;
jakie są konsekwencje ujawnienia się zagrożeń – skutki 
zdrowotne. 

Bezpieczeństwo i higiena pracy to stan warunków i 
organizacji pracy oraz zachowań pracowników zapewniający 
wymagany poziom ochrony zdrowia i życia przed 
zagrożeniami występującymi 
w środowisku pracy.

 

                 Identyfikacja, analiza i ocena 

zagrożeń ... 2

Definicje, podstawowe pojęcia cd.

Czynnik niebezpieczny to czynnik, którego oddziaływanie może 
prowadzić do urazu lub innego istotnego natychmiastowego 
pogorszenia stanu zdrowia człowieka nawet ze skutkiem śmiertelnym.

Czynnik szkodliwy to czynnik, którego oddziaływanie na 
pracującego prowadzi lub może prowadzić do schorzenia, w tym do 
powstania choroby zawodowej.

Czynnik uciążliwy to czynnik, którego oddziaływanie na 
pracującego może spowodować złe samopoczucie lub nadmierne 
zmęczenie, nie powodując trwałego pogorszenia stanu zdrowia 
człowieka.

np. ruchome, w tym wirujące części maszyn i innych urządzeń 
oraz narzędzi, poruszające się środki transportu, ostre 
wystające elementy, spadające przedmioty.

np. czynniki fizyczne (hałas, drgania mechaniczne, niska lub 
wysoka temperatura, azbest, promieniowanie), czynniki 
chemiczne (kwasy, zasady, związki organiczne), czynniki 
biologiczne. 

np. wymuszone tempo pracy, praca w ustalonym z góry 
tempie, niedostateczne oświetlenie, wymuszona pozycja 
ciała oraz stres.

 

                 Identyfikacja, analiza i ocena 

zagrożeń ... 3

Wypadek przy pracy to nagłe zdarzenie wywołane 
przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które 
nastąpiło w związku 
z pracą:

podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika 
zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika 
czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji 
pracodawcy 
w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem 
wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Choroba  zawodowa  to  choroba  wymieniona  w 
wykazie  chorób  zawodowych,  jeżeli  w  wyniku  oceny 
warunków  pracy  można  stwierdzić  bezspornie  lub  z 
wysokim 

prawdopodobieństwem, 

że 

została 

spowodowana  działaniem  czynników  szkodliwych  dla 
zdrowia 

występujących 

w  środowisku  pracy  albo  w  związku  ze  sposobem 
wykonywania pracy, czyli narażeniem zawodowym.

Definicje, podstawowe pojęcia cd.

 

                 Identyfikacja, analiza i ocena 

zagrożeń ... 4

Identyfikacja zagrożeń

Identyfikacja zagrożeń powinna obejmować

:

określenie wszelkich czynników niebezpiecznych, szkodliwych 
i uciążliwych występujących na określonym stanowisku pracy 
(w miejscach wykonywania prac);
zwrócenie uwagi na te właściwości czynników, które na danym 
stanowisku i w określonych okolicznościach mogą stworzyć 
największe zagrożenie;
ustalenie, w jaki sposób czynniki te mogą oddziaływać na 
człowieka (drogi wchłaniania, mechanizm oddziaływania, zakres 
zmian);
określenie czasu lub częstotliwości narażenia człowieka na 
istniejące 
i mogące wystąpić zagrożenie;
ustalenie osób narażonych (liczba osób, płeć, wiek);
sposób ujawniania się zagrożenia (szybko czy powoli, z 
sygnalizacją ostrzegawczą czy bez).

 

                 Identyfikacja, analiza i ocena 

zagrożeń ... 5

Źródła informacji o zagrożeniach

Podstawowe źródła informacji o zagrożeniach to m.in.:

 

                 Identyfikacja, analiza i ocena 

zagrożeń ... 6

Źródła zagrożeń mogą być identyfikowane również za pomocą:

obserwacji wykonywania zadań na stanowisku pracy,
obserwacji wykonywania zadań poza stanowiskiem pracy,
wywiadów z pracownikami,
obserwacji czynników zewnętrznych mogących wpłynąć na 
środowisko pracy, np. czynników atmosferycznych,
analizy działań zakładu w zakresie zapewnienia właściwych 
warunków pracy.

Źródła informacji o zagrożeniach cd.

Można również korzystać z gotowej listy kontrolnej lub 
sporządzić ją na potrzeby konkretnego zakładu, na dwa 
sposoby:
1)lista obejmująca wszystkie zagrożenia występujące w firmie;
2)lista kontrolna obejmująca konkretne stanowisko pracy 
będące przedmiotem analizy.

 

                 Identyfikacja, analiza i ocena 

zagrożeń ... 7

Czynniki powodujące zagrożenia

Czynniki szkodliwe dla zdrowia, to m.in.:

a) zapylenie pomieszczeń i stanowisk pracy,
b) pola i promieniowanie elektromagnetyczne, 
c) promieniowanie optyczne, 
d) hałas i drgania mechaniczne,
e) czynniki chemiczne w środowisku pracy,
f) czynniki rakotwórcze,
g) czynniki biologiczne.

Wśród czynników powodujących zagrożenia należy wyróżnić 
czynniki:

1) niebezpieczne dla zdrowia,
2) szkodliwe dla zdrowia,
3) uciążliwe dla zdrowia.

Czynniki niebezpieczne dla zdrowia to czynniki prowadzące zarówno 
do urazów ze skutkami odwracalnymi (wypadki tzw. lekkie), jak i skutkami 
powodującymi ciężkie uszkodzenia ciała (kalectwo), a nawet śmierć.

 

                 Identyfikacja, analiza i ocena 

zagrożeń ... 8

Czynniki uciążliwe dla zdrowia to m.in.:

a) obciążenie organizmu pracą fizyczną;
b) obciążenie organizmu pracą umysłową;
c) praca w wymuszonej pozycji ciała;
d) praca w miejscach tylko o sztucznym oświetleniu bądź w 

miejscach 
o niedostatecznym oświetleniu, w miejscach, gdzie oświetlenie 
powoduje m.in. olśnienia, odbicia, tętnienie światła, czy też 
istnieje brak jego równomierności, nieprawidłowa barwa 
światła, jak również oświetlenie powodujące nieprawidłowe 
oddawanie barw;

e) hałas;
f) praca monotonna;
g) praca o wymuszonym tempie;
h) praca wymagająca stałej i znacznej uwagi;
i) praca powodująca stres;
j) mikroklimat środowiska pracy – gorący, zimny, zbyt wilgotny 

czy zbyt suchy, przeciągi.

Czynniki powodujące zagrożenia cd.

 

                 Identyfikacja, analiza i ocena 

zagrożeń ... 9

Czynniki powodujące zagrożenia cd.

Omawiając zagrożenia, warto przyporządkowywać je poszczególnym 
czynnościom wykonywanym na stanowiskach pracy, a związanym w 
szczególności z:

a) transportem wewnątrzzakładowym i pracami transportowymi 

ręcznymi,

b) składowaniem materiałów,
c) obsługą maszyn i urządzeń,
d) używaniem monitorów ekranowych,
e) używaniem materiałów niebezpiecznych i czynników 

energetycznych (energia elektryczna, energia cieplna, sprężone 
gazy),

f) używaniem narzędzi z napędem i bez napędu,
g) miejscem wykonywania prac: prace na poziomie różnym od 

poziomu otoczenia,

h) kontaktem z materiałem, czynnikiem gorącym lub zimnym,
i) poruszaniem się na stanowisku pracy, w jego otoczeniu i w 

zakładzie 
(ciągi komunikacyjne poziome, schody, windy),

j) korzystaniem z pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych,
k) brakiem (nieskutecznością) przeglądów, remontów i konserwacji 

maszyn, urządzeń, sieci, obiektów budowlanych i narzędzi.

 

                 Identyfikacja, analiza i ocena 

zagrożeń ... 10