Elastyczność popytu i
podaży

Wydział Zarządzania

Katedra Ekonomii, Finansów i Zarządzania Środowiskiem

Elastyczność popytu

Jest to miara procentowej zmiany wielkości popytu w

stosunku

procentowej

zmiany

czynnika

wpływającego na popyt.

Oznaczenia:
Q

- wielkość popytu na dobro x

∆Q

- przyrost (zmiana absolutna) wielkości popytu na

dobro x

%∆Q

- zmiana procentowa wielkości popytu na dobro

- cena dobra x

- cena dobra y

I- dochód pieniężny

2.04.21

Str. 69/71

Elastyczność cenowa

popytu

Wyraża ona relatywną zmianę nabywanej ilości danego dobra

pod wpływem zmiany ceny tego dobra, cateris paribus.
Elastyczność ta jest z reguły dodatnia, co wynika z prawa
popytu.

2.04.21

Str. 76











Elastyczność cenowa

popytu

Wyróżnia się dwa typy (

sposoby liczenia

)

elastyczności cenowej

Elastyczność punktowa:
Jest to miara elastyczności w wybranym

punkcie na krzywej popytu lub podaży

Elastyczność łukowa:
Jest to miara przeciętnej elastyczności

pomiędzy dwoma punktami na wybranym
odcinku krzywej popytu lub podaży

2.04.21

Str. 69

Mierzenie elastyczności

cenowej popytu

Współczynnik punktowy elastyczności cenowej popytu

(metoda punktowa):

- opisuje zmiany zachodzące w pobliżu punktu wyznaczonego

współrzędnymi P (cena danego dobra) i Q

(wielkość

popytu na dane dobro);

- możemy go obliczyć , gdy znamy funkcję opisującą

zależność między badanymi zmiennymi przy zachowaniu
warunku ceteris paribus;

- zakładamy, że zmiany ceny i wielkości popytu dążą do zera

(∆→0).

2.04.21

Str. 70

Elastyczność cenowa popytu

2.04.21

Str. 72

p d

| > 1

p d

| < 1

p d

|= 0

p d

|= 1

Elastyczność cenowa punktowa



Na podstawie

twierdzenia Talesa:

Elastyczność cenowa

popytu

popyt doskonale elastyczny

minimalna zmiana ceny wywołuje

maksymalną

zmianę wielkości popytu

popyt elastyczny procentowa zmiana wielkości popytu jest większa niż

procentowa zmiana ceny

popyt proporcjonalny procentowa zmiana wielkości popytu jest równa

procentowej zmianie ceny

popyt nieelastyczny - procentowa zmiana wielkości popytu jest mniejsza

niż

procentowa zmiana ceny

popyt doskonale nieelastyczny (popyt sztywny) zmiana ceny nie

wywołuje

zmiany wielkości popytu

2.04.21

Str. 72













Mierzenie elastyczności cenowej

popytu

Współczynnik łukowy elastyczności cenowej popytu

(metoda łukowa):

- współczynnik łukowy elastyczności cenowej popytu

-zmiana wielkości popytu na dane dobro
-wielkość popytu wyjściowego
-wielkość popytu z okresu końcowego
-wartość średnia ∆Q

-zmiana ceny dobra
-cena wyjściowa
-cena końcowa
-wartość średnia dla ∆P

2.04.21

Str. 71

























)

(

)

(

)

(

)

(



Popyt doskonale elastyczny

2.04.21

Str. 73

Przy danej cenie dobra wielkość popytu może przybierać dowolne rozmiary.

Popyt doskonale

nieelastyczny

2.04.21

Str.73

Przy dowolnej cenie popyt przyjmuje stałą

wartość. Dotyczy to dóbr takich jak:
insulina, sól, pieprz.

Popyt jednostkowy

2.04.21

Str. 74

hiperbola równoosiowa

Każdej zmianie ceny towarzyszy identyczna zmiana wielkości

popytu (wzrost lub spadek).

Nachylenie krzywej popytu a

elastyczność cenowa popytu

Należy pamiętać iż nachylenie krzywej popytu

(krzywa bardziej stroma lub bardziej płaska) nie
jest równoznaczne z elastycznością popytu.

Nachylenie krzywej popytu (liniowej) jest stałe,

natomiast elastyczność popytu zmienia się od - ∞
do 0.

2.04.21

Str. 75

Nachylenie krzywej popytu a

elastyczność cenowa popytu

2.04.21

Str. 75

p d A >

p d B

p d C >

p d D

Mierzenie elastyczności cenowej w

punkcie krzywej nieliniowej

2.04.21

Str. 75

D - k r z y w a p o p y tu ,

A B – s ty c z n a d o k r z y w e j p o p y tu

Mierzenie elastyczności cenowej w

punkcie krzywej nieliniowej

Przy wykorzystaniu formuły poziomej

elastyczność cenową obliczamy
następującym wzorem:

Natomiast wykorzystując formułę pionową:

2.04.21

Str. 75-76

pdM



pdM



Elastyczność cenowa

popytu

Czynniki wpływające na elastyczność:

„Występowanie substytutów (zamienników) danego dobra” – Im większa ilość

substytutów na rynku tym konsument ma większa możliwość na przestawienie się
na inne dobro, a zatem większy jest współczynnik elastyczności cenowej

„Stopień, w jakim dane dobro zaspokaja potrzeby podstawowe” – Im wyższe

znaczenie dla konsumenta ma dane dobro tym niższy będzie współczynnik
elastyczności cenowej

Rodzaj dobra tzn. czy jest to dobro podstawowe czy też luksusowe – dobra

podstawowe takie jak żywność i odzież cechują się mniejszą elastycznością niżeli
dobra luksusowe. Wyjątkiem są dobra uznane za powszechnie niezbędne gdyż
niektórzy konsumenci są od nich uzależnieni np. papierosy, w takim przypadku
popyt na dane dobra jest nieelastyczny

„Czas dostosowań” – Im więcej czasu posiada konsument na szukanie zamienników

tym coraz większa elastyczność popytu na dobro którego cena się podwyższyła

2.04.21

Str. 76

Elastyczność mieszana

popytu

Wyraża ona relatywną zmianę nabywanej ilości danego dobra

pod wpływem zmiany ceny innego dobra, cateris paribus.
Dodatnia elastyczność mieszana oznacza na ogół, że
rozpatrywane dobra są substytutami, a ujemna, że dane
dobra są wzajemnie komplementarne.

Elastyczność mieszana popytu (cross elasticity of demand)

) wyraża stosunek procentowej zmiany popytu dobra A

do procentowej zmiany dobra B ( ):

2.04.21

Str. 76





Elastyczność mieszana

popytu

2.04.21

Str. 77

Wzór przedstawiający metodę punktową

wykorzystywaną w przypadku niewielkich zmian

- wielkość popytu na dobro A

- cena dobra B











Elastyczność mieszana

popytu

Zależnie od ceny elastyczność mieszana

może przyjąć następujące wartości:

> 0 Dobra substytucyjne

< 0 Dobra komplementarne

= 0 Dobra obojętne

2.04.21

Str. 77/79

Analiza graficzna elastyczności krzyżowej

popytu dla dóbr substytucyjnych

Spadek popytu na dobro substytucyjne

A i wzrost wielkości popytu na dobro
B są wynikiem spadku ceny dobra B
np.

spadek

ceny

herbaty

(B)

powoduje spadek popytu na kawę
(A).

2.04.21

Str. 78

Analiza graficzna elastyczności krzyżowej

popytu dla dóbr substytucyjnych

2.04.21

Str. 78

rynek herbaty

Analiza graficzna elastyczności krzyżowej

popytu dla dóbr substytucyjnych

2.04.21

Str. 78

rynek kawy

Analiza graficzna elastyczności mieszanek

popytu dla dóbr komplementarnych

Spadek

popytu

dobro

komplementarne A i wzrost wielkości
popytu na dobro B są wynikiem
spadku ceny dobra B np. spadek
ceny atramentu (B) powoduje wzrost
popytu na pióra (A).

2.04.21

Str. 78

Analiza graficzna elastyczności mieszanej

popytu dla dóbr komplementarnych

2.04.21

Str. 78

rynek atramentu

Analiza graficzna elastyczności mieszanej

popytu dla dóbr komplementarnych

2.04.21

Str. 78

rynek piór

Elastyczność dochodowa popytu

Jest to miara relatywnej zmiany

nabywanej ilości danego dobra
względem

relatywnej

zmiany

dochodów

konsumentów,

przy

zachowanej zasadzie ceteris paribus.

2.04.21

Str. 79

Elastyczność dochodowa

popytu

-procentowa zmiana wielkości popytu
-procentowa zmiana wielkości dochodów
-elastyczność dochodowa popytu (income

elasticity of demand)

2.04.21

Str. 79















Elastyczność dochodowa popytu

Współczynnik elastyczności dochodowej popytu przyjmuje

zróżnicowane wielkości:

1 > E

> 0 – dobra normalne

< 0 – dobra podrzędne

> 1 – dobra luksusowe, np. biżuteria, samochody

niewiele > 0 – dobra podstawowe, wielkość popytu rośnie znacznie

wolniej niż dochód, np. transport publiczny, odzież

= 0 - dobra niezbędne, wielkość popytu nie reaguje na zmianę

dochodów,

np. chleb
E

= 1 - wielkość popyty zmienia się identycznie (o taki sam procent) jak
dochód

2.04.21

Str. 80

Elastyczność cenowa podaży

Elastyczność cenowa podaży:
- jest to stosunek procentowej zmiany

wielkości podaży określonego dobra
do procentowej zmiany jego ceny

- bada reakcję producentów na zmianę

ceny rynkowej

2.04.21

Str. 81

Elastyczność cenowa podaży

Współczynnik elastyczności

cenowej podaży (price elasticity
of supply):

-wskaźnik,

który

umożliwia

rozróżnienie stopni elastyczności

-przyjmuje z reguły wartości dodatnie,

gdyż wzrost ceny dobra wywołuje
wzrost podaży

2.04.21

Str. 81-82

Mierzenie elastyczności cenowej

podaży

Współczynnik elastyczności

cenowej podaży

(metoda punktowa):

elastyczność cenowa podaży

- procentowa zmiana wielkości podaży
- procentowa zmiana ceny

2.04.21

Str. 81







100









100









Rodzaje podaży

–

podaż jednostkowa

(neutralna, wzorcowa)

- oznacza proporcjonalność, czyli jednakowej zmianie ceny odpowiada

jednakowa zmiana wielkości podaży

- np. cena wzrosła o 10% to wielkość podaży wzrosła też o 10%
- każda liniowa krzywa podaży przechodząca przez początek układu

ma elastyczność jednostkową dla każdej ceny

2.04.21

Str. 82







Rodzaje podaży

Podaż jednostkowa:

2.04.21

Str. 83

Rodzaje podaży

podaż elastyczna

-jednostkowa zmiana (spadek, wzrost) ceny wywołuje więcej

niż jednostkową zmianę (wzrost, spadek) wielkości podaży

- dotyczy dóbr wyższego rzędu
-np. wzrost ceny o 5% spowodował wzrost wielkości podaży o

-krzywa podaży przecina oś rzędnych

2.04.21

Str. 83









Rodzaje podaży

Podaż elastyczna:

2.04.21

Str. 83

Rodzaje podaży

podaż nieelastyczna

(mało elastyczna)

- jednostkowa zmiana ceny wywołuje mniej niż

jednostkową zmianę wielkości podaży

- dotyczy dóbr podstawowych
- krzywa podaży przecina oś odciętych
- cena spadła o 7% ,a wielkość podaży obniżyła się

o 5%

2.04.21

Str. 84









Rodzaje podaży

Podaż nieelastyczna:

2.04.21

Str. 83

Rodzaje podaży

Podaż doskonale nieelastyczna

2.04.21

Str. 84

Rodzaje podaży

podaż doskonale

nieelastyczna (sztywna)

- zmiana ceny nie wywołuje żadnych zmian w wielkości podaży

2.04.21

Str. 84







Rodzaje podaży

Podaż doskonale elastyczna:

2.04.21

Str. 85

Rodzaje podaży

- podaż doskonale

elastyczna

-dla danej ceny wielkość podaży przyjmuje dowolną wielkość

2.04.21

Str. 85













Determinanty elastyczności cenowej

podaży

Determinanty elastyczności cenowej

podaży:

-zachowanie się kosztów produkcji wraz ze

zmianą skali produkcji

-technologia produkcji
-czas, jakim dysponują producenci na

przystosowanie się do zmienionego
poziomu cen

-podatność danego dobra na magazynowanie.

2.04.21

Str. 85-86

Determinanty elastyczności cenowej

podaży

Zachowanie się kosztów produkcji:

- im większe są jednostkowe koszty produkcji, tym

przedsiębiorstwa mniej chętnie będą zwiększały produkcję,
gdyż mogą się zmniejszyć ich zyski jednostkowe,

- podaż jest elastyczna gdy:

*przedsiębiorstwa posiadają odpowiednio duże rezerwy nie
wykorzystanej zdolności produkcyjnej
* bez większych trudności mogą zdobyć dodatkowe ilości
czynników produkcji
* nie mają problemów z przestawieniem linii produkcyjnej

- gdy omówione wyżej warunki nie będą spełnione, podaż

będzie nieelastyczna

2.04.21

Str.85

Determinanty elastyczności cenowej

podaży

Technologia produkcji:

- Elastyczność cenowa podaży dla niektórych dóbr

niepowtarzalnych, istniejących w jednej sztuce

egzemplarzu (np. dzieła sztuki) jest równa zeru,

czyli podaż jest doskonale nieelastyczna

- Podaż jest doskonale elastyczna (krzywa podaży

jest równoległa do osi odciętych) gdy dany zasób

dobra występuje w ilości nieograniczonej np.

podaż piasku potrzebnego do produkcji granulatu

krzemowego

2.04.21

Str.86

Determinanty elastyczności cenowej

podaży

Czas, jakim dysponują producenci na

przystosowanie się do zmienionego
poziomu cen:

- im krótszy czas, tym elastyczność cenowa podaży

jest mniejsza

2.04.21

Str. 86

Determinanty elastyczności cenowej

podaży

Podatność danego dobra na

magazynowanie:

- Im większa możliwość przechowywania dóbr i

mniejsze koszty magazynowania, tym większa
elastyczność cenowa podaży

- Im krótsza możliwość magazynowania produktów i

wyższe koszty magazynowania, tym mniejsza
elastyczność cenowa podaży

2.04.21

Str. 86

Elastyczność cenowa podaży, a okres

czasu

Wpływ czynnika czasu na charakter

elastyczności cenowej podaży:

1) okres rynkowy (ultrakrótki, bieżący) – podaż jest doskonale

nieelastyczna lub może być zwiększona jedynie o tyle, o ile
pozwalają na to posiadane zapasy czynników wytwórczych

2) okres krótki - podaż może wzrosnąć o tyle, o ile jest to

możliwe przy danym, stałym potencjale produkcyjnym

3) okres długi- przedsiębiorstwa wdrażają postęp techniczny,

powodujący wzrost możliwości produkcyjnych wytwarzania
danego dobra

2.04.21

Str. 86

Elastyczność cenowa podaży, a okres czasu

Elastyczność cenowa podaży, a

czynnik czasu:

2.04.21

Str.86

( o k r e s r y n k o w y )

(k r ó tk i o k r e s )

(d łu g i o k r e s )

Elastyczność cenowa podaży, a okres czasu

Interpretacja:

• W okresie rynkowym krzywa podaży (S

) jest równoległą do osi

rzędnych. Wzrost popytu powoduje przesunięcie krzywej popytu z
D

do D

. Ponieważ krzywa podaży w okresie bieżącym jest linią

pionową, wzrost popytu nie przyczynia się do zmiany wielkości
podaży, a jedynie do wzrostu ceny z P

do P

. Równowaga na

rynku zostanie osiągnięta w punkcie E

. W krótkim okresie podaż

może trochę wzrosnąć, co ilustruje krzywa podaży S

. Wzrost

popytu spowoduje wzrost wielkości sprzedaży do Q

, przy

jednoczesnym obniżeniu się ceny do poziomu P

. Krótkookresowa

równowaga rynkowa zostaje wówczas osiągnięta w punkcie E

. W

długim horyzoncie czasowym podaż będzie prawdopodobnie
wysoce elastyczna, co ilustruje krzywa S

. Długookresowa

równowaga zostaje osiągnięta w punkcie E

, przy jeszcze niższej

cenie równowagi P

i większej wielkości sprzedaży Q

2.04.21

Str.87

Elastyczność cenowa popytu, a przychody

przedsiębiorstw

Przychód całkowity (total revenue – TR) :
- To wartość sprzedanych produktów (przychody

ze sprzedaży)

- przychód całkowity
- ilość sprzedanych jednostek danego dobra
- cena jednostkowa

2.04.21

Str. 87





Elastyczność cenowa popytu, a przychody

przedsiębiorstw

Przychody przedsiębiorstw przy

popycie elastycznym:

2.04.21

Str.88

Elastyczność cenowa popytu, a przychody

przedsiębiorstw

- popyt elastyczny :

- zmniejszenie ceny danego dobra (z do )

spowoduje zwiększenie się wielkości sprzedaży (z
do ), czyli wzrost przychodów

2.04.21

Str. 88



Elastyczność cenowa popytu, a przychody

przedsiębiorstw

Przychody przedsiębiorstw przy popycie

nieelastycznym:

2.04.21

Str.88

s p a d e k

p r z y c h o d ó w

p r z y r o s t

p r z y c h o d ó w

Elastyczność cenowa popytu, a przychody

przedsiębiorstw

2.04.21

Str.88

popyt nieelastyczny

- spadek ceny danego produkty (z do )

spowoduje

zmniejszenie

przychodu

przedsiębiorstwa, gdyż zmiana po stronie ceny
jest silniejsza niż po stronie wielkości popytu



Elastyczność cenowa popytu, a przychody

przedsiębiorstw

Związek między elastycznością

popytu a przychodami całkowitymi
przedsiębiorstw (TR) w zależności od
zmian cen (P) :

2.04.21

Str. 89

Charakter

popytu

P - wzrost

P - spadek

TR -

nie zmienia

się

TR -

nie zmienia

się







|Ep

Elastyczność cenowa popytu, a przychody

przedsiębiorstw

Przychód przeciętny (average revenue -

AR) :

- To stosunek przychodu całkowitego do

ilości sprzedanych jednostek dobra

- przychód przeciętny
- przychód całkowity
- ilość sprzedanych jednostek dobra

2.04.21

Str.89







Elastyczność cenowa popytu, a przychody

przedsiębiorstw

Przychód marginalny (marginal revenue

- MR) :

- To

przyrost

przychodu

całkowitego

wywołany wzrostem sprzedaży danego
dobra o jednostkę.

- przychód przeciętny
- przyrost przychodu całkowitego
- przyrost ilość sprzedanych jednostek dobra

2.04.21

Str.89







Elastyczność cenowa popytu, a przychody

przedsiębiorstw

Przykład zależności między wielkością popytu (Q

przychodem

całkowitym (TR), przychodem marginalnym (MR)

oraz przychodem przeciętnym (AR):

2.04.21

Str.90

P (w

zł)

-1

-3

-5

Elastyczność cenowa popytu, a przychody

przedsiębiorstw

Krzywa przychodu całkowitego:

2.04.21

Str.90

T R

1 6
1 5
1 4
1 3
1 2
1 1
1 0
9
8
7
6
5
4
3

1 2 3

4 5

8 9 1 0

T R

Elastyczność cenowa popytu, a przychody

przedsiębiorstw

Krzywa przychodu przeciętnego i

marginalnego

2.04.21

Str.91

A R

M R

1 0
9
8
7
6
5
4
3
2
1

1 2 3

4 5

8 9 1 0

- 1

A R

M R

- 2
- 3
- 4
- 5

Elastyczność cenowa popytu, a przychody

przedsiębiorstw

Zależności między funkcją przychodu całkowitego,
a

przychodu

marginalnego

dla

danego

przedsiębiorstwa:

- Jeżeli przychód całkowity wzrasta, wówczas przychód

marginalny jest dodatni

- Jeżeli przychód całkowity maleje, to przychód marginalny jest

ujemny

- Jeżeli przychód całkowity osiąga swoje maksimum, to

przychód marginalny jest równy zeru

2.04.21

Str.91



 MR



 MR

TR

max







Elastyczność cenowa popytu, a przychody

przedsiębiorstw

Zależność między charakterem popytu,

a przychodami marginalnymi (MR).

Elastyczność cenowa popytu, a przychody

marginalne przedsiębiorstwa :

2.04.21

Str.92

Charakter popytu

Przychód marginalny

MR > 0
MR < 0
MR = 0







Elastyczność cenowa popytu, a przychody

przedsiębiorstw

Związek między elastycznością cenową

popytu,

a przychodem marginalnym:

- przychód marginalny
- cena danego dobra
- współczynnik elastyczności cenowej popytu na dane dobro

2.04.21

Str.92

)

(





Źródło:

„

Podstawy mikroekonomii” Tomasz

Zalega,

Warszawa 2005

2.04.21

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65

W3 Elastycznosc popytu i podazy

Document Outline