1

EKONOMIA KEYNESOWSKA

2

Plan zajęć



Warunki zewnętrzne



Sylwetka Johna Maynarda Keynesa



Teoria rozwoju gospodarki w stanie nierównowagi



Rynek dóbr i usług – konsumpcja, oszczędności,

inwestycje i popyt globalny



Mnożnik keynesowski



Teoria interwencjonizmu państwowego



Zmienne zależne i niezależne



Porównanie ekonomii klasycznej i keynesowskiej



Podsumowanie – znaczenie teorii Keynesa.

3

Okres historyczny



Od lat 30-tych XX wieku



Do lat 70-tych XX wieku

4

Warunki zewnętrzne (1/2)

Sytuacja gospodarcza:

1.

Powszechna zamożność obywateli

2.

Nierównomierna alokacja majątku

3.

Powszechne przekonanie o możliwości
wzbogacenia się przez zakup akcji

4.

Kryzys bankowy – wielki kryzys giełdowy
w październiku 1929 r. – kryzys
gospodarczy

5

Warunki zewnętrzne (2/2)

Przebieg i skutki kryzysu:



Spadek wartości dochodu narodowego z 87 mld

(1929 r.) do 39 mld (1933 r.)



Wzrost bezrobocia z 2 mln (1929 r.) do 14 mln

(1933 r.)



Likwidacja 9 mln rachunków oszczędnościowych



Bankructwo 85 tys. przedsiębiorstw



Spadek wartości płac o 40%, dywident o 56%, a

przeciętnego wynagrodzenia o 60%



Długotrwałość kryzysu

6

Sylwetka Johna Maynarda

Keynesa

Syn znanego ekonomisty,

zaprzyjaźnionego z innymi

znamienitymi ekonomistami np.z A.

Marshallem. Staranie wykształcony,

odrzucił teorię ojca.Studiował w

Cambridge, gdzie uznano go za

dyletanta. Mało interesował się teorią

ekonomii, bardziej strona praktyczną.

Sprawował liczne urzędy państwowe

m. in. pracował w Urzędzie do spraw

Indii. Został redaktorem „Economic

Journal”. Wykładowcą w Cambridge.

Podczas I wojny światowej pracował

w Ministerstwie Skarbu i wykupił

część obrazów z fancuskiej galerii

narodowej.

7

Teoria rozwoju gospodarki w

stanie nierównowagi



Powrót do koncepcji Malthusa (ogólnego
przesytu), czyli potraktowanie oszczędzania
jako źródła nierównowagi w gospodarce

Oszczędzanie połączone z równoczesnym

inwestowaniem nie powodowało kryzysu. Z
czasem (od połowy XIX w.) oszczędzanie
zostało oddzielone od inwestowania i było
realizowane przez inne grupy ludności.

8

Przyczyny kryzysu

gospodarczego

1.

Nadmierne oszczędzanie polegające
na zamrażaniu środków pieniężnych,
które zakłóca przepływ dochodów i
spowalnia ruch okrężny

2.

Zmniejszone zainteresowanie
przedsiębiorstw inwestowaniem, w
wyniku pesymistycznych zapatrywań w
przyszłość, niskiego popytu, inflacji, itp.

9

Kryzys

W gospodarce rynkowej nie istnieje

jakiekolwiek zabezpieczenie przed

kryzysem, bowiem w fazie

najgłębszej recesji nie ma nadmiaru

oszczędności

1
0

Wpływ na rynek

„Ludzkie potrzeby są zawsze tak wielkie jak

marzenia. Gospodarka nie służy ich
zaspokajaniu, wytwarza dobra by zaspokoić
popyt; ten jest zaś równie mały jak
zawartość portfela. Bezrobotni z
ekonomicznego punktu widzenia znaczą tyle
co zero; równie dobrze mogliby znajdować
się na księżycu, tak mały jest ich wpływ na
rynek”

1
1

Wnioski

1.

Gospodarka znajdująca się w stanie recesji
może w niej trwale pozostawać

2.

Koniunktura gospodarcza zależy od
inwestycji – spiralę koniunktury nakręca
wzrost nakładów inwestycyjnych)

3.

Inwestycje są kategorią niepewną w
gospodarce, ze względu na „ogólny przesyt”
czyli nasycenie rynku dobrami i usługami

1
2

Teoria interwencjonizmu

państwowego



Keynes odchodzi od liberalizmu

państwowego i postuluje aktywną

gospodarczo politykę państwa.



Zalecane środki interwencjonizmu dzieli na

bezpośrednie i pośrednie, w zależności od

stopnia zaangażowania się państwa w

działalność gospodarczą.



Państwo stosując te środki stara się wpłynąć

na przebieg koniunktury gospodarczej.

1
3

Pośrednie środki interwencji

państwa

1.

Manipulowanie stopą procentową –
działanie w kierunku jej obniżenia, aby
relatywnie wzrosła krańcowa rentowność
kapitału i przez to został pobudzony
kapitał inwestycyjny. Obniżenie stopy
procentowej może odbywać się drogą
obniżenia stopy dyskontowej lub
zwiększenia ilości pieniądza w obiegu.

1
4

Pośrednie środki interwencji

państwa



Przeprowadzanie zmian w podziale dochodu

narodowego – zakłada wprowadzenie progresywnego

opodatkowania wysokich dochodów i przerzucenia

uzyskanych tą drogą środków na świadczenia socjalne,

głównie zasiłków dla bezrobotnych.



Keynes podkreśla, że w okresie kryzysów środki te

mogą być niewystarczające, dla wyprowadzenia

gospodarki z kryzysu.



Wtedy państwo powinno wystąpić w roli przedsiębiorcy,

prowadząc roboty publiczne o charakterze inwestycji

społecznie użytecznych, np.. Budowa dróg, mostów,

kolei.

1
5

Przeprowadzanie zmian w

podziale dochodu

narodowego



Inwestycje publiczne mogą mieć też charakter
społecznie nieużyteczny, np. kopanie dołów i ich
zasypywanie.



W okresie kryzysu gospodarczego nie będą one stratą,
bowiem uruchamiają środki, które bez nich byłyby
niewykorzystane i powodują zwiększenie zatrudnienia.



Inwestycje publiczne powinny być finansowane z
długu publicznego – państwo emituje obligacje i
sprzedaje je obywatelom, w ten sposób gromadzi ich
oszczędności.

1
6

Teoria interwencjonizmu

państwowego a inflacja



Keynes odrzuca pogląd, że wzrost ilości pieniądza w obiegu

prowadzi zawsze do zjawisk inflacyjnych.



Wskazuje, ze wzrostowi emisji pieniądza i wzrostowi popytu,

który jest finansowany ta drogą odpowiada wzrost podaży

towarów, które dotychczas leżały w magazynach.



Kolejnej emisji pieniądza i kolejnemu wzrostowi popytu

odpowiadać będzie pełniejsze wykorzystanie mocy

wytwórczych, a więc wzrostowi popytu będzie odpowiadał

wzrost podaży.



Zjawiska inflacyjne wystąpią dopiero wówczas, gdy wzrost

popytu natrafi na bariery pełnego wykorzystania mocy

wytwórczych i wówczas na skutek niemożliwości szybkiego

dopasowania podaży do popytu wystąpi inflacja.

1
7

Sposób uzdrowienia

gospodarki

Kuracja gospodarcza polega na wprowadzeniu

celowych wydatków państwa, mających na
celu pobudzenie gospodarki.

W USA wprowadzono prace interwencyjne:

sprzątanie, budownictwo dróg, mostów, domów,
portów, lotnisk, itp. Podtrzymano siłę nabywczą
ludności, pobudzono konsumpcję, stworzona
warunki do rozwoju przedsiębiorstw. Zanotowano
wzrost dochodu i spożycia o 50%.

1
8

Zmienne zależne i niezależne

Keynes wyróżnił 5 zmiennych zależnych i 3

zmienne niezależne

1
9

Zmienne zależne

1.

Dochód narodowy - podstawowa zmienna
zależna, jego poziom decyduje o rozmiarach
innych zmiennych.

2.

Zatrudnienie – zależne od dochodu, zgodnie z
popytową teorią kształtowania się dochodu
narodowego.

3.

Konsumpcja

4.

Inwestycje

5.

Oszczędności

2
0

Zmienne niezależne

1.

Psychologiczna skłonność do konsumpcji
– wpływa na rozmiary popytu
konsumpcyjnego.

2.

Krańcowa rentowność kapitału – wpływa
na rozmiary popytu inwestycyjnego.

3.

Stopa procentowa

2
1

Psychologiczna skłonność do

konsumpcji



Skłonność do konsumpcji ujmowana jest jako właściwa danej

jednostce skłonność do wydawania części swojego dochodu



Prawem psychologii jest to, ze ludzie przeznaczają na

konsumpcję tylko część swoich dochodów, a pozostałą część

oszczędzają.



Wraz ze wzrostem dochodów relatywnie maleje skłonność

do konsumpcji, a rośnie skłonność do oszczędzania..



Niepełne zatrudnienie i niepełne wykorzystanie mocy

wytwórczych ma związek z niedostosowanym popytem

ekwiwalentnym (konsumpcyjnym i inwestycyjnym),

względnie z kombinacją tych czynników.



Teoria Keynesa ma charakter psychologiczny.

2
2

Krańcowa rentowność

kapitału



Rentowność, opłacalność , zyskowność.



Związana jest również z prawem psychologicznym.



Przedsiębiorcy inwestują w najbardziej rentownych
lokatach, a więc możliwie nowych inwestycjach,
zależnych od krańcowej rentowności lokat
inwestycyjnych.



Krańcowa rentowność kapitału wspólnie z
poziomem stopy procentowej decyduje o popycie
inwestycyjnym.

2
3

Stopa procentowa



Wspólnie z krańcową rentownością
kapitału określa rozmiar inwestycji.



Dzieje się tak poprzez porównanie
wielkości stopy procentowej z krańcową
rentownością kapitału.

2
4

Stopa procentowa, a

krańcowa rentowność

kapitału.



Gdy stopa procentowa jest > od krańcowej

rentowności kapitału → przedsiębiorcy nie

opłaca się pożyczać pieniędzy i inwestować.



Gdy stopa procentowa jest < od krańcowej

rentowności kapitału → przedsiębiorcy

opłaca się zaciągać kredyty i pożyczki w

bankach. Dzieje się tak do momentu

zrównania krańcowej rentowności kapitału

ze stopa procentową.

2
5

Mnożnik inwestycyjny

Keynesa



Służy do dokładniejszego wyjaśnienia
związku między inwestycjami, a
przyrostem dochodu narodowego.



Oparł go na mnożniku zatrudnienia.

2
6

Mnożnik zatrudnienia



Wskazuje, że w przypadku wystąpienia bezrobocia
nie jest konieczne, aby państwo zatrudniało
wszystkich bezrobotnych w ramach robót
publicznych.



Każdy przyrost zatrudnienia przy robotach
publicznych powoduje wzrost popytu
konsumpcyjnego.



Aby zaspokoić ten wzrost popytu konsumpcyjnego
wzrasta produkcja dóbr inwestycyjnych.

2
7

Mnożnik inwestycyjny



Jest stosunkiem zmiany dochodu
narodowego do zmiany czynnika, który tę
zmianę wywołał.



Czynnikiem tym mogą być tylko wielkości
autonomiczne.

2
8

Zasadnicze części modelu

klasycznego

1. Klasyczna teoria wyznaczania zatrudnienia

i produkcji

2. Prawo rynków J. B. Saya

3. Ilościowa teoria pieniądza

4. Bezrobocie

2
9

Klasyczna teoria wyznaczania

zatrudnienia i produkcji

AD = I(r) +C(r) = Y

Y – C(r) = S(r)

S(r) = I(r)

Gdzie: AD – planowany popyt globalny na

dobra, I – wydatki inwestycyjne, C –

wydatki konsumpcyjne, S – oszczędności,

r – stopa procentowa, Y- dochód

narodowy, produkcja.

3
0

Keynesowska teoria

wyznaczania zatrudnienia i

produkcji

Zasada efektywnego popytu

(J. M. Keynesa)

W

gospodarce

zamkniętej

z

wolnymi

mocami

wytwórczymi poziom produkcji i perz to też

zatrudnienia, wyznaczany jest przez planowane łączne

wydatki, na które składają się wydatki konsumpcyjne

sektora

gospodarstw

domowych

i

wydatki

inwestycyjne sektora przedsiębiorstw.

AD = C +I =Y

Gdzie: AD – planowany popyt na dobra, C – wydatki

konsumpcyjne, I – wydatki inwestycyjne, Y – produkcja

3
1

Ilościowa teoria pieniądza

(w ekonomii klasycznej)

„Większa czy mniejsza podaż pieniądza nie

pociąga za sobą żadnych skutków,
ponieważ ceny towarów są zawsze
proporcjonalne do obfitości pieniądza”

David Hume

3
2

Równanie Fischera

M  V = P  Y,

 

Gdzie: M – podaż pieniądza, V – szybkość

dochodowa obiegu pieniądza, P – ceny, Y
– łączny produkt, P  Y – wartość

nominalnego dochodu narodowego

3
3

Bezrobocie

1.

Bezrobocie klasyczne – spowodowane
działalnością związków zawodowych lub
wprowadzaniem cen minimalnych i
maksymalnych.

2.

Bezrobocie keynesowskie
(koniunkturalne) – spowodowane
niedostosowaniem się popytu
globalnego do globalnej podaży.

3
4

Podsumowanie – znaczenie

teorii Keynesa



Wznawia analizę całej gospodarki, czyli w skali
makro.



W pełni rozwija popytową teorię kształtowania się
dochodu narodowego.



Jego teoria pokazuje szereg realnych prawidłowości
gospodarki kapitalistycznej, m. in. rozwija tezę, że
głównym czynnikiem kształtującym koniunkturę jest
popyt inwestycyjny.



Teoria Keynesa dostarczyła realne środki radzenie
sobie państwa z kryzysem gospodarczym.

3
5

Podsumowanie – znaczenie

teorii Keynesa



Braki teorii Keynesa wynikają z ujęcia
psychologicznego niektórych zmiennych.



Teoria Keynesa ma rewolucyjny charakter
w ekonomii zachodniej i jest podstawa
rozważań analizy dynamicznej.