Jak napisać dobry

konspekt?

Beata Nowakowska

Zagadnienia:
1. Cechy dobrego konspektu.
2. Przedstawienie schematu

konspektu obowiązującego w
Zespole Szkół w Ostrorogu.

3. Omówienie poszczególnych

elementów konspektu.

Konspekt lekcji

Wyjaśnijmy sobie najpierw

słowo konspekt.

Konspekt- z łac. conspectus 'rzut

oka; przegląd. To zarys, szkic,
skrót; streszczenie wykładu,
przemówienia, utworu lit. lekcji itp.
 

Cechy dobrego konspektu



Konspekt powinien być ściśle zorientowany na

cele lekcji;



Cele lekcji nie mogą być „ozdobą konspektu”

ani jego marginalnym elementem;



Konspekt powinien być skoncentrowany na

czynnościach uczniów;



Konspekt powinien zawierać cele końcowe

lekcji i pośredniczące (środki do celu);



Konspekt powinien akcentować adekwatną do

potrzeb uczniów sekwencję czynności uczenia

się uczniów;

Cechy dobrego konspektu



Konspekt powinien być ściśle powiązany z planem

wynikowym;



Konspekt powinien zapewnić „sprzężenie zwrotne” w

doskonaleniu nauczania przez zawieranie elementów

ewaluacyjnych;



Konspekt powinien umożliwić oryginalne sposoby

osiągania celów przez projektowanie sekwencji

czynności pośrednich (zadań dydaktycznych);



Konspekt powinien służyć samoocenie, rozwojowi

samoświadomości dydaktycznej nauczyciela;



Konspekt powinien być prosty w budowie, łatwy w

wykorzystaniu i nie ograniczający możliwości bieżących

modyfikacji.

Wzór konspektu lekcji

pierwsza strona

Konspekt lekcji

Imię i nazwisko nauczyciela………………………………………………………
Przedmiot……………………….....…lekcja nr*…………………klasa…......
Data………………………………..……Czas realizacji…………………………
Temat lekcji……………………………………………………………….............
Ścieżka edukacyjna…………………………………………………………….....
Treści ścieżki dydaktycznej……………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
Cele ogólne:
Np.
Zdobycie…
Rozwijanie…
Kształtowanie
Cele szczegółowe:
Np.
Uczeń rozwiąże…
Uczeń wymieni
Uczeń opisze
Metody nauczania:………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………….
Środki dydaktyczne:…………………………..………………………………...
……………………………………………………………………………………………….
Formy nauczania: ……………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………
*numer lekcji musi odpowiadać numerowi lekcji w planie wynikowym

Wzór konspektu lekcji

druga strona

Części

lekcji-

ogniwa

Czynności uczniów

Czynności

nauczyciela

Środki

dydakt

yczne

Formy

naucz

ania

docelowe

pośrednie

Wstępn

a
Główna
Końcow

a
Praca

domow

a

Cele ogólne

Zawierają informację co nauczyciel

poprzez daną lekcję chce osiągnąć ,
inaczej czego wychowankowie będą
się uczyć, jakie kompetencje
nabywać. Cele te ukierunkowują na
to, co przez planowaną lekcję będzie
przez uczniów zdobywane, ćwiczone,
doskonalone, tworzone, przeżywane.

Cele ogólne

Najogólniej cele te można by ująć następująco:



Zdobycie (poszerzenie, ugruntowanie) nowej

wiedzy o faktach i procesach, mechanizmach

przyrodniczych i społecznych;



Nabywanie i rozwijanie umiejętności

intelektualnych takich jak: rozwiązywanie

problemów typowych i nietypowych,

teoretycznych i praktycznych, interpretacja i

ocena faktów, analiza i synteza.



Ćwiczenia umiejętności intelektualnych i

doskonalenie stopnia ich opanowania,

automatyzowanie (stosowanie nawyków)

Cele ogólne



Nabywanie umiejętności praktycznych,

manualnych, technicznych, sprawności

fizycznych i ich ćwiczenie.



Promowanie twórczości, wytworów

artystycznych i technicznych.



Kształtowanie umiejętności organizatorskich i

społecznych.

Cele ogólne

Aby dobrze sformułować cele ogólne, nauczyciel

musi wziąć pod uwagę następujące rzeczy:

1.

strategiczne (długofalowe) cele kształcenia i

wychowania;

2.

wymagania i standardy programowe (zakres

wiedzy i umiejętności wyznaczonych do

opanowania na danym etapie rozwoju ucznia)

3.

własny plan wynikowy;

4.

własną ocenę postępów uczniów

5.

badanie wyników nauczania w danym oddziale

prowadzonym przez nadzór pedagogiczny;

Cele szczegółowe

Po ustaleniu celów ogólnych przygotowywanej

lekcji nauczyciel musi określić cele uczniowskie,

a więc takie szczegółowe stany rzeczy w

zakresie wiedzy, umiejętności, przeżyć i

zachowań uczniów, które staną się

przekonywującym dowodem uzyskania

(rozszerzania, doskonalenia) kompetencji

określonych w celach ogólnych.

Aby dobrze założyć cele szczegółowe nauczyciel

musi wziąć pod uwagę następujące czynniki:

1.

poziom wyjściowy swoich uczniów;

2.

treści określone tematem.

Cele szczegółowe

Oprócz tego nauczyciel musi przekonać się, że

uczniowie osiągnęli określone cele szczegółowe
poprzez konkretne zachowania uczniów po
skończonej lekcji. Zachowania te powinny
korespondować z poszczególnymi celami
ogólnymi. Przewidywane zachowania
nauczyciel opisuje w sposób operacyjny, a więc
za pomocą zwrotów umożliwiających skuteczne
skontrolowanie i ocenę uzyskanych przez
ucznia wyników. Zaliczymy do nich m. in.
zwroty

Cele szczegółowe

Uczeń :



rozwiąże (zadanie, problem teoretyczny lub praktyczny)



wymieni, wyliczy (fakty, zdarzenia, osoby, wzory, reguły)



rozróżni (cechy, gatunki, stany rzeczy)



opisze (przedmioty, sytuacje)



uzasadni, że...



wykona (wytwór, utwór artystyczny, określoną czynność)



przetłumaczy na język obcy, z języka obcego (to i to)



oceni (zjawisko, zdarzenie, proces, postawy moralne)



zidentyfikuje (przedmiot, gatunek, problem)



uzyska taki poziom sprawności ( dokładność, szybkość, ilość)



wyszuka, odnajdzie (dowody, materiały, fakty, dokumenty)



skomentuje (wydarzenia, zachowania)



streści, opracowuje plan, konspekt



wypowie się swobodnie (na temat)

Cele szczegółowe

Tak opisane zachowanie uczniów

nauczyciel uzupełnia ewentualnymi
standardami ilościowymi lub
jakościowymi. Ustala dokładnie np. ile
faktów i jakie uczeń wyliczy, ile zadań i
jakie musi rozwiązać, ile nowych pojęć
czy reguł opanuje, jakie nowe słowa
zapamięta itp.

Cele szczegółowe

Operacjonalizacja celów wymaga od

nauczyciela wiele wysiłku, wyobraźni,

dostosowania wymagań do możliwości

wychowanków i do czasu, jakim się dysponuje.

Trud ten bardzo się jednak opłaci, ponieważ

sprawne działanie nauczyciela i uczniów jest

możliwe tylko w warunkach szczegółowego,

konkretnego planowania.. Mając tak starannie

opisane cele możemy już bez większego

wysiłku „opracować” scenariusz całej lekcji. Nie

działamy bowiem po omacku, wiemy, czego

chcemy zarówno od siebie, jak i od uczniów.

Cele szczegółowe

Streszczając rozważania o celach lekcji,
możemy powiedzieć, że nauczyciel
przygotowując się do lekcji obmyśla
przyszłe stany rzeczy zarówno w skali
makro, czyli ustala, jakie kompetencje
uczniów dana lekcja ma kształtować lub
ćwiczyć, jak i w skali mikro, czyli
precyzyjnie, w jaki sposób powinni się
zachowywać uczniowie po lekcji.

Metoda nauczania

Definicja
Metoda nauczania to systematycznie

stosowany sposób pracy nauczyciela z
uczniami, umożliwiający osiągnięcie
celów kształcenia, to wypróbowany
układ czynności nauczycieli i uczniów
realizowanych świadomie w celu
spowodowania założonych zmian w
osobowości uczniów.

Metoda nauczania

O wartości metod nauczania decyduje

charakter czynności nauczycieli i uczniów

oraz środków poglądowo-technicznych ,

wspierających lub zastępujących niektóre

czynności. Wartość metod nauczania

zależy przede wszystkim od tego, czy i w

jakim stopniu wywołuje aktywność,

samodzielność i zaangażowanie samych

uczniów. Ze względu na wielkie bogactwo

metoda nauczania i ciągłe pojawianie się

nowych metod ich klasyfikacja nie została

ujednolicona.

Podział metod nauczania

Dawny podział na metody podające i

poszukujące okazał się za wąski,
zaczęto więc poszukiwać nowych.

Podział najbardziej pełny obejmuje 5 grup

metod nauczania, którym odpowiada 5
rodzajów uczenia się wg Szloska:

Podział metod nauczania

1)

metody podające-uczenie się przez

przyswajanie



Wykład informacyjny



Pogadanka



Opowiadanie



Opis



Prelekcja



Anegdota



Odczyt



Objaśnienie lub wyjaśnienie

Podział metod nauczania

2)

metody problemowe-uczenie się przez

odkrywanie



Wykład problemowy



Wykład konwersatoryjny



Klasyczna metoda problemowa



Aktywizujące



Metoda przypadków



Metoda sytuacyjna



Inscenizacja



Gry dydaktyczne (np. symulacyjne, decyzyjne, psychologiczne)



Seminarium



Dyskusja dydaktyczna (związana z wykładem, okrągłego stołu,

burza mózgów, panelowa, metaplan)

Podział metod nauczania

3)

metody waloryzacyjne (eksponujące)

uczenie się przez przeżywanie



Pokaz łączony z przeżyciem



Film



Sztuka teatralna



Ekspozycja

Podział metod nauczania

4)

metody praktyczne
uczenie się przez działania



Pokaz z objaśnieniem



Pokaz z instruktażem



Ćwiczenia przedmiotowe



Ćwiczenia laboratoryjne



Ćwiczenia produkcyjne



Metoda projektów



Metoda przewodniego tekstu

Podział metod nauczania

5)

metody programowe



Z użyciem komputera



Z użyciem maszyny dydaktycznej



Z użyciem podręcznika programowanego

Środki dydaktyczne

Definicja

Środki dydaktyczne, przedmioty materialne

umożliwiające usprawnienie procesu
nauczania-uczenia się i uzyskania optymalnych
osiągnięć szkolnych

Środki dydaktyczne

Funkcja środków dydaktycznych
sprowadza się:



a) upoglądowienia procesu kształcenia, tj. do

rozszerzenie zasięgu kontaktów uczącego się z

rzeczywistością;



b) ułatwienia procesów myślowych;



c) pomocy w wykonywaniu przez uczniów

ćwiczeń i zdobywaniu sprawności praktycznego

działania;



d) eksponowania materiałów wywołujących

przeżycia uczniów.

Środki dydaktyczne

Środki dydaktyczne dzielą się na:

1) słowne, tj. udostępniające teksty drukowane lub pisane;
2) wzrokowe proste, zw. Tradycyjnie pomocami

naukowymi, jak oryginalne przedmioty, modele, obrazy,

wykresy, mapy;

3) techniczne środki wzrokowe, jak np. diaskop, grafoskop,

mikroskop, teleskop;

4) techniczne środki słuchowe, jak magnetofon czy radio;
5) słuchowo-wzrokowe, jak film, telewizja;
6) automatyzujące proces dydaktyczny, jak maszyny

dydaktyczne, komputery, urządzenia symulacyjne.

Formy nauczania

Definicja

Forma nauczania (łac. forma –
kształt, postać), termin
oznaczający organizacyjną stronę
nauczania w odróżnieniu od
metody nauczania, która dotyczy
sposobu pracy nauczycieli i
uczniów.

Formy nauczania

Forma nauczania obejmuje zewnętrzne

warunki tego nauczania, a więc dobór
uczniów i nauczycieli, połączenie ich w
odpowiednie grupy, współpracę grup i
jednostek ze sobą, rodzaj zajęć oraz
warunki miejsca i czasu pracy
dydaktycznej. W niektórych dawnych
podręcznikach dydaktyki można się
spotkać z utożsamianiem metody z formą
nauczania, co nie jest uzasadnione.

Formy nauczania

Zastosowane w skali makro pojecie formy nauczania

odnosi się zwykle do systemów nauczania, jak np.

klasowo-lekcyjny system nauczania, system

pracowniany, system Freineta. W skali mikro pojecie

formy nauczania kojarzy się z takimi elementami

systemu jak: lekcja (jako organizacyjna forma

nauczania), praca domowa, wycieczka szkolna, bądź z

takimi kategoriami organizacji pracy uczniów na lekcji

czy poza nią , jak praca zbiorowa (frontalna) uczniów,

praca grupowa czy praca jednostkowa (indywidualna).

Zróżnicowanie form pracy wychowanków sprzyja

powstawaniu kontaktów międzyjednostkowych i

międzygrupowych i stwarza wiele nowych sytuacji

dydaktyczno-wychowawczych, sprzyjających rozwojowi

osobowości.