Eksploatacja maszyn i

urządzeń energetycznych

dr inż.Mieczysław Świętochowski

Zakład Urządzeń Kotłowych i Gospodarki Cieplnej

pok. 301 A4

Wykład

Program wykładu

1. Podstawowe akty prawne regulujące zasady

eksploatacji maszyn i urządzeń energetycznych

(miue).

2. Odbiór techniczny i przekazywanie do eksploatacji

miue.

3. Instrukcje eksploatacji miue.
4. Czyszczenie chemiczne, płukanie i dmuchanie

elementów ciśnieniowych kotła.

5. Zasady pierwszego uruchomieniakotła, turbiny,

młyna.

6. Układy rozpałkowe w kotłach.
7. Podstawowe wymagania prawne i techniczne

dotyczące wyposażenia kotła i turbiny w armaturę,

układy pomiarowe, regulacyjne i układy automatyki.

Program wykładu c.d.

8. Ogólne wytyczne przy rozpalaniu kotła, rozruch ze

stanu zimnego i gorącego.

9. Zasady uruchamiania i eksploatacji kotła rusztowego,

paliwa dla palenisk rusztowych i pyłowych.

10. Układy rozruchowe kotłów, wiodące parametry

rozruchu, warunki zapłonu i spalania w czasie
rozruchu.

11. Zjawiska zachodzące w konturze cyrkulacyjnym w

stanie ustalonym,podczas uruchamiania i odstawiania
kotła.

12. Zasady eksploatacji młynów.
13. Zasady eksploatacji właściwej miue, optymalizaja

pracy.

Program wykładu,c.d.

14. Zakłócenia i awarie w pracy miue; zasady

postępowania.

15. Wyłączanie z pracy miue.

Ogólne zasady eksploatacji urządzeń
energetycznych

(wg zarządzenia MGiE z 86r)

Przepisy ogólne

1. Eksploatację urządzeń energetycznych należy prowadzić zgodnie z przepisami
oraz szczegółowymi zasadami eksploatacji w sposób zapewniający właściwe i zgodne

z

przeznaczeniem wykorzystanie tych urządzeń, racjonalne i oszczędne użytkowanie
paliw i energii, bezpieczeństwo obsługi i otoczenia oraz zachowanie wymagań

ochrony

środowiska.

2. Jeżeli szczegółowe zasady eksploatacji przewidują wymagania wyższe od
określonych w zarządzeniu, stosuje się w tym zakresie postanowienia szczegółowych
zasad eksploatacji.

3. W przypadkach uzasadnionych ważnymi względami technicznymi i ekonomiczny-
mi kierownik zakładu może - po uzyskaniu zgody właściwego okręgowego

inspektora-

tu gospodarki energetycznej - zezwolić na eksploatację urządzeń energetycznych w
sposób odmienny, niż to przewidują przepisy zarządzenia, jeżeli nie spowoduje to
obniżenia stanu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stanu ochrony

przeciwpożarowej

i ochrony środowiska.

Ogólne zasady eksploatacji urządzeń
energetycznych

(wg zarządzenia MGiE z 86r)

Przepisy ogólne c.d.

4. Osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń energetycznych prowadzą

prawidło-

wą, bezpieczną i ekonomiczną eksploatację tych urządzeń odpowiednio do

zakresu

czynności ustalonego przez kierownika zakładu oraz instrukcji eksploatacji
urządzeń energetycznych.

5. Stan techniczny urządzeń energetycznych, ich zdolność do dalszej pracy

i

warunki eksploatacji powinny być poddawane ocenie technicznej w

terminach

ustalonych w szczegółowych zasadach eksploatacji lub instrukcjach

ekslploatacji;

wyniki oceny stanu technicznego urządzeń energetycznych powinny być

odnoto-

wane w dokumentacji technicznej.
W ocenie stanu technicznego powinny być zawarte wnioski dotyczące

usprawnienia

pracy urządzeń energetycznych, ich modernizacji lub wymiany na

urządzenia o

niższej energochłonności oraz terminy ich wdrażania.

Ogólne zasady eksploatacji urządzeń
energetycznych

(wg zarządzenia MGiE z 86r)

Dokumentacja techniczna urządzeń

1.

Dla każdego urządzenia energetycznego prowadzi się

dokumentację techniczną, która powinna być na bieżąco

aktualizowana.

Kierownik zakładu określa zakres i tryb prowadzenia dokumentacji
technicznej w sposób zapewniający w szczególności:
a) prawidłowe prowadzenie ruchu urządzeń energetycznych,
b) dokonywanie bieżącej oceny zużycia paliw i energii oraz oceny

stopnia

wykorzystania urządzeń energetycznych,
c) dokonywanie oceny stanu technicznego urządzeń

energetycznych,

d) prawidłowe określenie terminów i zakresów wykonywania prac

konserwacyjno-remontowych dotyczących urządzeń

energetycznych.

2. Do dokumentacji technicznej zalicza się w szczególności:
a) projekt techniczny z wszystkimi rysunkami zamiennymi lub

naniesionymi zmianami wprowadzonymi w toku realizacji,

Ogólne zasady eksploatacji urządzeń
energetycznych

(wg zarządzenia MGiE z 86r)

Dokumentacja techniczna urządzeń, c.d.

b) dokumentację fabryczną dostarczaną przez dostawcę

urządzeń energetycznych, w szczególności:

świadectwa, karty gwarancyjne, fabryczne instrukcje

obsługi, opisy

techniczne oraz rysunki konstrukcyjne, montażowe i

zestawieniowe,

c) dokumentację eksploatacyjną obejmującą:
- dokumenty przyjęcia urządzeń energetycznych do

eksploatacji, w tym protokoły przeprowadzonych prób oraz

protokoły rozruchu i ruchu próbnego tych urządzeń,

- instrukcje eksploatacji urządzeń energetycznych,
- książki i raporty pracy urządzeń, obejmujące parametry i ich

zapisy w określonym czasie, umożliwiające ocenę

sprawności energetycznej urządzeń i instalacji bądź poziomu

strat paliw i energii lub poboru mocy i energii elektrycznej

Ogólne zasady eksploatacji urządzeń
energetycznych

(wg zarządzenia MGiE z 86r)

Instrukcja eksploatacji

3. Instrukcja eksploatacji urządzenia energetycznego powinna zawierać:
• ogólną charakterystykę techniczną urządzenia energetycznego,
• niezbędne warunki techniczne eksploatacji urządzenia energetycznego,
• określenie czynności związanych z uruchomieniem, obsługą w czasie

pracy i zatrzymaniem urządzenia energetycznego w warunkach

normalnej eksploatacji,

• wymagania w zakresie konserwacji i napraw urządzeń energetycznych,
• zasady postępowania w razie awarii, pożaru lub innych zakłóceń

w pracy urządzenia energetycznego,

• zakresy i terminy wykonywania zapisów ruchowych (wskazania apara-

tury kontrolno-pomiarowej, manipulacje ruchowe i inne),

• zakresy i terminy przeprowadzania oględzin, przeglądów oraz prób

i pomiarów,

• wymagania dotyczące ochrony przed porażeniem, pożarem, wybu-

chem oraz inne wymagania w zakresie bezpieczeństwa obsługi i oto-

czenia,

• 9) wymagania dotyczące kwalifikacji osób zajmujących się eksploatacją,

Przyjmowanie urządzeń
energetycznych do eksploatacji

Urządzenie energetyczne może być przyjęte do eksploatacji po

stwierdzeniu

- kompletności dokumentacji technicznej,
- gotowości urządzenia energetycznego do eksploatacji zgodnie z

wymaganiami ustalonymi w projekcie technicznym

- przygotowania do eksploatacji urządzenia energetycznego i jego

miejsca pracy zgodnie z określonymi warunkami technicznymi

oraz wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy,

przeciwpożarowymi i ochrony środowiska,

- uzyskania pozytywnych wyników przeprowadzonych prób i pomiarów

parametrów technicznych oraz sprawdzenia działania i

poprawnej pracy poszczególnych urządzeń i ich zespołów,

- uzyskania pozytywnych wyników pomiarów oraz rozruchu i ruchu

próbnego,

-

zapewnienia dostaw i zapasów wody oraz paliw, a także odpowiednich

składowisk dla paliw, popiołu i żużla, spełnienia warunków sanitarnych,

socjalno-bytowych oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, Przyjęcie

urządzenia energetycznego do eksploatacji powinno być potwierdzone

protokołem, po ustaleniu, że nie zawiera ono żadnych braków lub

usterek.

Protokół ten powinien być podpisany przez kierownika zakładu

przyjmującego urządzenie energetyczne.

Prowadzenie eksploatacji urządzeń
energetycznych

• W czasie prowadzenia eksploatacji urządzeń energetycznych

powinny być w niezbędnym zakresie zapisywane zdarzenia

ruchowe, wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej,

obejmujące w szczególności wielkości zużycia paliw i energii

oraz obciążenia urządzeń energetycznych i inne parametry

decydujące o prawidłowej ich pracy.

• Jeżeli ruch urządzenia energetycznego stwarza zagrożenie

bez-pieczeństwa obsługi lub otoczenia albo może

spowodować zniszczenie tego urządzenia, osoba obsługująca

urządzenie energetyczne powinna wstrzymać jego ruch,

zawiadamiając o tym właściwą osobę sprawującą nadzór nad

eksploatacją urządzenia energetycznego. Ponowne

uruchomienie urządzenia energetycznego może nastąpić po

usunięciu zagrożenia i po wyrażeniu zgody osoby sprawującej

nadzór nad jego eksloatacją.

• § 15. Oględziny i przeglądy urządzeń energetycznych oraz

próby i po-miary przeprowadza się w zakresie i terminach

ustalonych w szczegóło-wych zasadach eksploatacji lub w

instrukcjach eksploatacji.

Przekazanie do remontu lub
wycofanie z eksploatacji urządzeń
energetycznych

•

Przekazanie urządzenia energetycznego do remontu lub wycofanie z

eksploatacji powinno nastąpić na podstawie wyników oceny stanu

technicznego tego urządzenia.

•

Urządzenie energetyczne powinno być przekazane do remontu lub

wycofane z eksploatacji, jeżeli zostanie stwierdzone:

- pogorszenie stanu technicznego poniżej wartości dopuszczalnych dla

tego urządzenia, określonych w szczegółowych zasadach eksploatacji,

normach lub instrukcji eksploatacji, oraz w razie zwiększenia energo-

chłonności,

- uszkodzenie urządzenia energetycznego zagrażające niezawodności ru-

chu lub uniemożliwiające dalszą jego pracę, a zwłaszcza zagrażające

bezpieczeństwu obsługi i otoczenia.

•

Decyzję o przekazaniu urządzenia energetycznego do remontu lub

wycofaniu z eksploatacji podejmuje kierownik zakładu na wniosek osoby

zajmującej się eksploatacji tego urządzenia.

•

W toku remontu urządzenia energetycznego celowe jest dokonywanie

jego modernizacji dla poprawienia parametrów techniczno-ekono-

micznych lub przystosowania do nowych warunków pracy.

Szczegółowe zasady eksploatacji

kotłów parowych i wodnych

Przyjmowanie kotłów do eksploatacji

1.

Wyniki ruchu próbnego kotła należ uznać za prawidłowe, jeżeli po

72 godzinach nieprzerwanej pracy - przy nominalnej wydajności i

nominalnych parametrach, a w odniesieniu do kotłów

połączonych z obiegiem ciepłowniczym przy wydajności możliwej

do osiągnięcia w danych warunkach ruchowych - kocioł

zachowuje pełną zdolność ruchową.

•

2. W czasie ruchu próbnego kotła:

•

kocioł powinien być opalany paliwem podstawowym, a w

szczególnie uzasadnionych przypadkach, po uzgodnieniu z

dostawcą lub konstruktorem kotła, może być opalany paliwem o

niższej jakości, lecz nie gorszym od paliwa granicznego,

•

dopuszcza się okresowe obniżenie ciśnienia w kotle.

•

W okresie osiągania projektowanej zdolności produkcyjnej kotła

powinien być wykonany pomiar gwarancyjny oraz pomiar

osiągania minimum technicznego.

•

§ 5. Kotły nowe i przebudowane, przyjmowane do eksploatacji,

powin ny być wyposażone w szczególności w: 1) układy

automatycznej regulacji: a) utrzymania poziomu wody w

walczaku,

•

b) temperatury pary przegrzanej na wylocie z kotła parowego,

Szczegółowe zasady eksploatacji kotłów

parowych i wodnych

Obowiązkowe wyposażenie kotła

Kotły nowe i przebudowane, przyjmowane do

eksploatacji, powinny być wyposażone w

szczególności w:

1) układy automatycznej regulacji:
a) utrzymania poziomu wody w walczaku,
b) temperatury pary przegrzanej na wylocie z kotła

parowego,

c) temperatury wody na wylocie z kotła wodnego,
d) ilości paliwa podawanego do kotłów z

paleniskami pyłowymi, gazowymi i olejowymi,

e) ilości powietrza podawanego do kotłów z

paleniskami pyłowymi, gazowymi i olejowymi,

f) wielkości ciągu,
g) urządzeń odpylania spalin - w razie zastosowania

elektrofiltrów,

Szczegółowe zasady eksploatacji kotłów

parowych i wodnych

Obowiązkowe wyposażenie kotła

2) urządzenia i układy zabezpieczające:

a)

przed cofaniem się wody z kotła do układu zasilania,

b) przed nadmiernym wzrostem i spadkiem ciśnienia w komorze

paleniskowej kotłów

c) przed nadmiernym wzrostem i spadkiem ciśnienia w układach

doprowadzania paliwa do kotłów z paleniskami pyłowymi, na paliwa

gazowe lub olejowe,

d) przed zanikiem płomienia w komorze paleniskowej kotłów z paleniskami

komor.

e) przed pożarem regeneracyjne podgrzewacze powietrza,
f) układ wspomagania zaworu bezpieczeństwa, jeżeli projekt techniczny

taki układ przewiduje,

g) kotły blokowe - w układ rozruchowy wraz z odpowiednimi stacjami

redukcyjnymi,

h) układ odcinający automatycznie dopływ paliwa w razie spadku poziomu

wody w walczaku kotła oraz przepływu poniżej ustalonego minimum

lub wzrostu powyżej ustalonego maksimum w kotłach parowych i

kotłach przepływowych,

i) układ indywidualnej kontroli płomienia, palników rozpałkowych
j) blokady technologiczne,

Szczegółowe zasady eksploatacji kotłów

parowych i wodnych

Obowiązkowe wyposażenie kotła

3) Urządzenia umożliwiające rejestrację oraz

nieprzerwaną kontrolę ze stanowiska obsługi:

a) poziomu wody w walczaku kotła,
b) ciśnień, temperatur oraz ilości pary i wody zasilającej,
c) pracy elektrofiltrów,
4) aparaturę pomiarową umożliwiającą wykonanie

pomiarów podczas ruchu kotła oraz taką liczbę króćców i

otworów za poszczególnymi powierzchniami

ogrzewalnymi, przed i za odpylaczem oraz za

wentylatorem ciągu, aby można było wykonywać pomiary

ciągu i temperatur, analizy spalin i emisji zanieczyszczeń

pyłowych i gazowych,

5) układy sterowania urządzeniami i instalacjami

pomocniczymi oraz armaturą, dostępne w miejscu

zainstalowania i ze stanowiska obsługi,

6) układy akustyczno-optycznej sygnalizacji

nieprawidłowości w ruchu kotła,

Szczegółowe zasady eksploatacji kotłów

parowych i wodnych

Obowiązkowe wyposażenie kotła

7) instalacje:

a) odwodnienia kotła,
b) odpowietrzenia kotła,
c) okresowego lub ciągłego odmulania kotła,
d) okresowego i ciągłego odsalania kotła,
e) dawkowania chemikaliów do kotła lub wody zasilającej przed wlo

tem do kotła,

f) do poboru próbek wody zasilającej i wody z kotła, a w kotłach

parowych - pary nasyconej i przegrzanej,

g) awaryjnego spustu wody z armaturą sterowaną ze stanowiska

obsługi (dla kotłów blokowych),

h) do oczyszczania powierzchni ogrzewalnych od strony spalin, jeżeli
paliwo i warunki spalania tego wymagają,
i) do gaszenia pożaru w zasobnikach przykotłowych węgla lub pyłu
węglowego,
j) do napełniania kotła wodą,
k) do usuwania nawisów w zasobnikach przykotłowych węgla,

Szczegółowe zasady eksploatacji kotłów

parowych i wodnych

Eksploatacja właściwa kotłów

18.10.2006
Program i sposób uruchamiania kotła oraz szybkość

wzrostu parametrów powinny być określane w

instrukcji eksploatacji.

Podczas rozruchu kotła należy zapewnić odpowiednie

chłodzenie i odwodnienie przegrzewaczy pary,

prawidłowe nagrzanie walczaka, grubościennych

elementów rurociągów parowych w kotłach

przepływowych oraz powierzchni ogrzewalnych.

W szczególności należy:

1.

utrzymać właściwy poziom wody w walczaku i minimalny

przepływ w kotłach przepływowych,

2.

przewietrzyć kocioł przed rozpaleniem,

3.

uzyskać stabilne spalanie w palnikach rozpałkowych i

równomierne nagrzewanie komory paleniskowej,

Szczegółowe zasady eksploatacji kotłów

parowych i wodnych

Eksploatacja właściwa kotłów, c.d.

4.

włączać palniki główne, gdy palniki rozpałkowe dają

stabilny płomień, a palenisko jest należycie nagrzane,

5. zapalać palniki główne pyłowe, olejowe lub gazowe tylko od

palnika rozpałkowego, przeznaczonego dla danego palnika
głównego,

6. uzyskiwać w czasie całego rozruchu przyrosty temperatury i

ciśnienia określone w instrukcji eksploatacji ,

7. utrzymywać wydajność kotła powyżej minimalnej

dopuszczalnej wydajności, ze względu na obieg wody w
kotle.

Szczegółowe zasady eksploatacji kotłów

parowych i wodnych

Eksploatacja właściwa kotłów

W czasie ruchu kotła należy w szczególności:
1.

kontrolować prawidłowość jego pracy,

2.

utrzymywać nominalne parametry pary w kotle parowym i

nominalne parametry wody w kotle wodnym, a także

odpowiednią jakość wody kotle,

3.

utrzymywać prawidłowe temperatury spalin, wody i pary

za poszczególnymi powierzchniami ogrzewalnymi kotła

oraz powietrza za podgrzewaczem powietrza,

4.

prowadzić poprawnie proces spalania w kotle,

5.

zapewnić czystość powierzchni ogrzewalnych kotła,

6.

prowadzić bieżącą kontrolę pracy urządzeń

oczyszczających spaliny,

7.

zapewnić regularny odbiór żużla i popiołu,

8.

wykrywać i w miarę możliwości na bieżąco usuwać usterki

w pracy kotła

9.

nie dopuszczać do zanieczyszczenia pomieszczeń pyłem

węglowym, gazem, spalinami i paliwem płynnym.

Szczegółowe zasady eksploatacji kotłów

parowych i wodnych

Eksploatacja właściwa kotłów

Kotła nie wolno uruchamiać w razie stwierdzenia:
1.

niesprawnych układów zabezpieczeń, zaworów

bezpieczeństwa, klap eksplozyjnych lub stacji redukcyjno-

zabezpieczających,

2.

niesprawnego działania w kotłach z walczakami dwóch

niezależnych wodowskazów,

3.

braku właściwego poziomu wody w kotle lub

niemożliwości prawidłowego zasilania i kontroli poziomu

wody,

4.

niesprawnego układu automatycznej regulacji poziomu

wody w kotle lub przepływu w kotle przepływowym,

5.

nieszczelności układu parowo-wodnego kotła,

6.

niesprawnego układu rozruchowego kotła lub

niesprawnego zasilania w paliwo podstawowe,

7.

niedostatecznego chłodzenia elementów kotła

podlegających chłodzeniu,

Szczegółowe zasady eksploatacji kotłów

parowych i wodnych

Eksploatacja właściwa kotłów

Kotła nie wolno uruchamiać w razie stwierdzenia- c.d.
9. niesprawnego działania układu blokad technologicznych

kotła,oczyszczania spalin.

10. nieprawidłowego działania aparatury pomiarowej,

uniemożliwiającego bezpieczne uruchomienie i prowadzenie

ruchu kotła,

11. niesprawnych układów automatycznej regulacji przy

równoczesnym braku możliwości ręcznego bezpiecznego

regulowania,

12. niesprawnej instalacji do regulacji temperatury pary przegrzanej,
13. niesprawnej sygnalizacji awaryjnej i technologicznej,
14. niesprawnej instalacji odwodnień, odpowietrzania, odsalania,

odmulania i spustów awaryjnych,

15. deformacji konstrukcji nośnej kotła i orurowania lub osłon

termicznych

16. braku możliwości odprowadzania żużla i popiołu,
17. niesprawnych urządzeń doprowadzających powietrze oraz

służących do usuwania i

Szczegółowe zasady eksploatacji kotłów

parowych i wodnych

Eksploatacja właściwa kotłów

Ruch kotła należy niezwłocznie wstrzymać, jeżeli:

1.

poziom wody w walczaku jest niższy od poziomu minimalnego i nie

wzrasta pomimo zasilania,

2.

brak jest zasilania kotła w wodę,

3.

poziom wody w walczaku wzrośnie powyżej poziomu maksymalnego,

4.

poziom wody jest niewidoczny lub obserwacja poziomu wody przez

obługę nie jest możliwa,

5.

ciśnienie pary w kotle wzrośnie więcej niż o 10% wielkości ciśnienia

dopuszczonego przez organy dozoru technicznego,

6.

stwierdzono uszkodzenie w części ciśnieniowej, konstrukcji nośnej,

osłon termicznych lub fundamentu kotła,

7.

w komorze paleniskowej lub w kanałach wystąpiła eksplozja paliwa,

8.

stwierdzono pożar lub duże zagrożenie pożarowe,

9.

stwierdzono uszkodzenie kanałów spalinowych i spaliny wydostają

się do kotłowni,

10. stwierdzono nierównomierne spalanie w komorze paleniskowej,
11. przestały działać urządzenia zdalnego sterowania, aparatura

kontrolno-pomiarowa i urządzenia pomocnicze, uniemożliwiając

bezpieczne prowadzenie ruchu kotła.