System wymiarowy opakowań

Stosowanie nowoczesnych metod produkcji,
transportu i magazynowania wyrobów wymaga
koordynacji i wzajemnego dostosowania wielu
parametrów technicznych dotyczących zarówno
zagadnień konstrukcyjnych jak i technologicznych.

W koordynacji wymiarowej występuje dosyć
wyraźny łańcuch bezpośrednich i pośrednich
zależności.

Podstawowymi elementami tego łańcucha są
wymiary:

· Powierzchni magazynowych

· Ramp, dróg dojazdowych, bram (drzwi) magazynów,
dźwigów itp.

· Urządzeń magazynowych, jak np. gniazda regałów,

· Urządzeń transportu wewnętrznego i bliskiego
(wózki podnośnikowe, unoszące itp.)

· Przestrzeni ładownej środków transportowych
(wagony kolejowe, samochody ciężarowe, ładownie
statków, samolotów itp.)

· Palet ładunkowych

· Opakowań transportowych

· Opakowań zbiorczych i jednostkowych

· Określonych zespołów maszyn pakujących i
formujących oraz

ich oprzyrządowania

· Materiałów opakowaniowych w arkuszach (sklejki,
płyty

pilśniowe, płyty polipropylenowe „Tekpol”, papier,
tektura,

folie, blachy itp.)

Wszystkie te wymiary są ze sobą ściśle powiązane i
współzależne. Ich wzajemne niedostosowanie powoduje
duże straty gospodarcze, wynikłe np. z nieracjonalnego
zużycia materiałów opakowaniowych, złego
wykorzystania środków transportowych i powierzchni
magazynowych itp.

Ze względu na daleko posunięte prace dotyczące
ujednolicenia wymiarów, przyjęto za podstawę wymiary
powierzchni palet ładunkowych.

Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna przyjęła
początkowo trzy wymiary palet : 800 x 1000 mm; 800 x
1200 mm; 1000 x 1200 mm.

W wielu krajach europejskich, również w Polsce,
uprzywilejowana jest paleta 800 x 1200 mm, a także
przyjęty w ramach ISO

moduł 600 x 400 mm.

Zalecenie normalizacyjne dotyczące koordynacji
wymiarowej ustala:

Dla opakowań – wymiary palety 800 x 1200 mm
pomniejszone o 5%, tj. wymiary 760x 1140 mm

Dla środków transportowych i pomieszczeń
magazynowych – wymiary palety 800 x 1200 mm
powiększone o luz manipulacyjny tj. 900 x 1300 mm (
minimum 870 x 1270 mm) inaczej miejsce paletowe.

Rodzaje palet:

a. Palety drewniane – płaskie, czterowejściowe (800 x 1200 mm,
wysokość 144 mm), służą do formowania jednostek ładunkowych z
wyrobów odpornych na uszkodzenia mechaniczne w czasie
piętrzenia i transportu.

b. Palety słupkowe – wysokość słupków 100 cm, stosowane do
wyrobów opakowanych lub nie opakowanych, charakteryzujących
się niską wytrzymałością na ściskanie.

c. Palety skrzyniowe – stosowane do ładunków o nieregularnych
kształtach i niewielkich gabarytach. Rodzaje palet skrzyniowych:

• Ze ścianami z blachy, drewna płyt wiórowych, tworzyw
sztucznych

• Ze ścianami z siatki, prętów itp.
• Nierozbieralne, o konstrukcji sztywnej, uniemożliwiającej
demontaż poszczególnych elementów

• Rozbieralne o konstrukcji umożliwiającej demontaż
poszczególnych elementów

•Składane o konstrukcji umożliwiającej składanie
poszczególnych elementów

d. Palety specjalne – do formowania jednostek z
wyrobów o specyficznych kształtach.

Rodzaje:

- Palety dla wyrobów o dużych gabarytach i
nieregularnych kształtach

- Palety do wyrobów prostopadłościennych

- Palety do beczek i bębnów

- Palety do zwojów (papier, papa, dywany)

Palety jednorazowego użytku – wykonane z
materiałów odpadowych oraz z tworzyw sztucznych
spienionych

Wyroby o małych gabarytach luzem lub w
opakowaniach jednostkowych, a także wyroby
nieodporne na uszkodzenia mechaniczne w czasie
magazynowania i transportu mogą być pakowane do
metalowych lub z tworzyw sztucznych pojemników
wielokrotnego użytku.

Pojemniki ładunkowe
Zasobniki o różnych kształtach, konstrukcjach i
wymiarach, wykonywane z różnych materiałów – głównie
z blachy, drewna i tworzyw sztucznych. Pojemniki
stanowią mikro jednostki ładunkowe, które można
spiętrzać w stosy, a także formować większe jednostki np.
Jednostki paletowe.

Rodzaje pojemników:

- Pojemniki metalowe z blachy wykonywane są jako
nieskładane, z zamknięciami przystosowanymi do
plombowania. Stosowane są do formowania jednostek
ładunkowych z wyrobów drobnych i ciężkich (śruby,
łożyska, nakrętki).

- Pojemniki metalowe siatkowe – wykonywane są
jako składane, z zamknięciami umożliwiającymi
plombowanie o wymiarach podstawy 400x800 mm,
600x800 mm oraz 1200x800 mm. Stosowane są do
formownia jednostek ładunkowych z wyrobów
przestrzennych, lekkich.

- Pojemniki z tworzyw sztucznych (PE-HD)
wykonywane są jako nieskładane lub składane.
Posiadają wieko przystosowane do plombowania lub
nie posiadają wieka. Stosowane są do formownia
jednostek ładunkowych z wyrobów drobnych
nieopakowanych lub opakowanych.

- Pojemniki drewniane lub z materiałów
drewnopochodnych wykonywane są jako
nieskładane lub składane o wymiarach podstawy
400x800 mm oraz 600x800 mm, z zamknięciami
umożliwiającymi plombowanie. Stosowane są do
pakowania artykułów technicznych, piśmiennych,
pasmanterii itp.

Pakietowa jednostka ładunkowa – ładunek
składający się z co najmniej dwóch jednakowych
sztuk, tworzący jeden zwarty pakiet, sformowany przy
użyciu środków zespalających w sposób zapewniający
trwałość formy i możliwość zastosowania
zmechanizowanego przeładunku.

Pakietowe jednostki ładunkowe formowane są
przeważnie z wyrobów nieopakowanych o wymiarach
większych od wymiarów typowej palety ładunkowej, a
więc szkła płaskiego, płyt pilśniowych, blach i rur
stalowych, metalowych elementów konstrukcyjnych,
elementów armatury ogrzewczej, wentylacyjnej.
Wymiary jednostek pakietowych zależą od rodzaju
formowanych wyrobów i dlatego można spotkać
różnorodność stosowanych rozwiązań.
Do wiązania pakietów stosuje się: jarzma, klamry,
obejmy, taśmy, druty. Pakiet powinien być tak
uformowany aby umożliwiał piętrzenie w stabilne
stosy.

Kontenerowe jednostki ładunkowe

Kontenerowa jednostka ładunkowa – formowana przy
użyciu kontenera.

Kontener – urządzenie transportowe:

· O charakterze stałym i odpowiednio mocnej
konstrukcji,

· Skonstruowane w celu ułatwienia przemieszczania
ładunków dla wielu środków transportu,

· Wyposażone w urządzenie ułatwiające jego
przemieszczanie,

· Umożliwiające łatwe napełnianie i opróżnianie,

· O pojemności większej niż 1 m³.

Najbardziej istotnym kryterium klasyfikacji kontenerów
jest ich wielkość na podstawie, której wyróżnia się:

·

Kontenery małe,

·

Kontenery średnie,

·

Kontenery duże.

Kontenery małe – do transportu drobnych przesyłek
(przeładowywane głównie ręcznie), wyposażone we
własny układ jezdny, masa brutto do 2,5 t., pojemności do
3 m³.

Kontenery średnie – masa brutto 2,5 – 10 t.,
pojemność 2,5 – 10 m³. Służą do przewozu ładunków,
które ze względu na rozmieszczenie miejsc nadania i
przeznaczenia – nie mogą być przewożone w
kontenerach dużych.

Kontenery duże – masa brutto ponad 10 t., pojemność
powyżej 14 m³. Bardzo rozpowszechnione w
transporcie światowym.

Oznaczenie kontenerów

Obok kontenerów sztywnych stosuje się coraz szerzej
kontenery elastyczne, wykonane ze specjalnej tkaniny,
o pojemności do 2 m3. Przeznaczone są do transportu
i okresowego składowania towarów sproszkowanych i
granulowanych.

System wymiarowy opakowań to ograniczony
ilościowo układ zalecanych wymiarów opakowań
transportowych i jednostkowych.

W Polsce ustalono i przyjęto system wymiarowy
oparty w swych założeniach teoretycznych na tzw.
systemie norweskim, tj. ustalającym wewnętrzne
wymiary opakowań transportowych

( w przeciwieństwie do szwajcarskiego w którym
ustala się zewnętrzne wymiary opakowań
transportowych).

System ten został ujęty w normie PN-89/O-79021.
Opiera się on na następujących zasadach:
· Podstawą wyjściową systemu wymiarowego
opakowań transportowych jest uprzywilejowana
paleta ładunkowa o wymiarach 800x1200 mm;
· Dla opakowań prostopadłościennych obowiązują
szeregi wymiarów wewnętrznych opakowań
transportowych oraz szeregi wymiarów
zewnętrznych opakowań jednostkowych wkładanych
do tych opakowań transportowych;
· Przyjęto założenie teoretyczne że grubość ścianek
opakowania transportowego powinna być wprost
proporcjonalna do jego wielkości i wynosić
przeciętnie 5% wymiarów liniowych opakowań

· Wykorzystanie powierzchni ładownej palety przez
opakowania transportowe o dnie prostokątnym powinno
wynosić około 100%; dopuszcza się mniejsze wykorzystanie
powierzchni palety, jednak nie poniżej 90%; opakowania nie
mogą zbytnio wystawać poza obrzeże palety, przewisy muszą
się mieścić w przewidzianym luzie wynoszącym +40 mm na
każdy wymiar liniowy;

· Jako największe wymiary liniowe opakowań transportowych
przyjęto pomniejszone o 5% wymiary palety 800x1200 mm, a
jako najmniejsze-graniczny wymiar dla opakowań-190 mm;

· Wymiary liniowe opakowań transportowych utworzono przez
podzielenie pomniejszonych o 5% wymiarów palety przez
liczby naturalne oraz przez odpowiedni dobór powstałych w
ten sposób wymiarów wewnętrznych długości opakowań
transportowych;

Postanowienia normy stosuje się przy projektowaniu
opakowań transportowych z różnych tworzyw i do różnych
towarów z wyjątkiem przypadków gdy kształt towaru,
wymagania odbiorcy zagranicznego lub inne specjalne
okoliczności uzasadniają zastosowanie innych wymiarów
opakowań.