Definicje opakowania:

- pojemnik stosowany do okrywania produktów;

- towary przeznaczone do tego aby osłaniać względnie łączyć

inne towary, przystosowywać je do magazynowania i transportu

oraz ochraniać je przed wpływem atmosfery;

- całościowo lub częściowo owiniecie towaru w celu ochrony

podczas transportu i magazynowania a także w celu prezentowania

towaru we właściwym świetle.

Funkcje opakowań:

a) w stosunku do zawartości: -ochronna –gospodarcza (ułatwia

transport, użytkowanie magazynowanie)

b) w stosunku do konsumenta: -informacyjna (skład, cena, sposób

użytkowania) –promocyjna

1wprowadzenie towaru na rynek,2wzrost sprzedaży,3faza dojrza-

łości,4-faza zastoju(nie ma nowych odbiorców,5- spadek sprzedaży

Funkcje ekologiczne (często zawiera się w funkcji gosp.):

1. opakowania wielokrotnego użytku

2. przerób tego opakowania

tworz.sztucz.- formowanie nowych kształtów(wtórny przerób)

Podział opakowań:

a)wg zasadniczej funkcji w stosunku do zawartości:

- jednostkowe(zawierające określona ilość)–zbiorcze –transportowe

b)wg materiałów podst. elementów:-drewniane i z tworzyw drewnia-

nych –papierowe i z tworzyw papierowych –z tworzyw sztucznych

–metalowe –szklane ceramiczne–włókiennicze–kombinowane–inne

bezpośrednie i pośrednie opakowania jednostkowe

op. Bezpośr.-styka się z opakowanym produktem

op.pośrednie-dodatkowa ochrona opakowania bezpośr.

Materiał podstawowych elementów-np. Butelka z etykietą i

Metalowym kapslem=opakowanie szklane

c)wg zasadniczego kształtu: -ampułka –balony –bańki –beczki

–bębny –butelki –butle –faski –fiolki –kadzie –kanistry –klatki

–kosze –kubki –łubianki –owinięcia –pudełka –puszki –siatki

–skrzynki –słoje –tacki –torby –tuby –wiadra –worki –wytłaczarki

Faski-beczki drewniane

Butelki-jeśli szer. Otworu nie przekracza połowy średnicy

Dna Kadzie-coś jak beczki

Łubianki-opakowanie transp., koszyk z cienkich płatów drewna

Puszki-jeśli coś ma wieczko wciskane to jest to pudełko

Szczegółowe kryteria podziału opakowań:

-wg zasięgu obrotu

-wg sposobu wykorzystania(jednorazowe i wielokrotn.użytku)

-wg sposobu rozliczeń (sprzedawane albo zwrotne)

-wg użytkujących przemysłów

-z punktu widzenia ochrony środowiska

działanie środow.naop.║ulegającebiodeg║nie ulegającebiodeg

technologia wtórnego przerobu nadające się nie nadające się

działanie op. na środowisko toksyczne nietoksyczne

DOBÓR I PROJEKTOWANIE OPAKOWAŃ

Czynniki wpływające na dobór opakowania:

-właściwości produktu (konsystencja, barwa, zapach)

-właściwości tworzyw opakowaniowych (przenikalność, itp.)

-sposób pakowania i urządzenia pakujące

-oddziaływanie na środowisko

-warunki magazynowania (czas, wilgotność, temperatura)

-warunki transportu (czas, zabezpieczenie przeciw wstrząsowe)

-czynniki ekonomiczne

-informacje dla konsumenta (gładkość powierzchni aby dobrze

było odczytać dane)

-wymagania estetyki i reklamy

-kulturowe, zwyczajowe i religijne wymagania odbiorców

-wiek i płeć odbiorców

-opinie konsumentów

Z punktu widzenia estetyki i reklamy opakowanie powinno:

-zwracać uwagę –budzić zainteresowanie–wywoływać pragnienie

posiadania –skłaniać do zakupu –wzbudzać sympatię i zaufanie do

produktu i producenta –wywoływać korzystne wyobrażenia o jako-

ści produktu –wyróżniać się z otoczenia.

Projektowanie opakowania: *wybór kształtu *wybór grafiki

*wybór koloru. Nazwa powinna być widoczna z odległości ok.2 m

Nie powinna być przeładowana informacjami,zwłaszcza niepotrze-

bnymi. Dostosowanie grafiki do jakości i rodzaju towaru .

Cechy nazwy handlowej:

-odróżniająca się od innych

-łatwa do wymówienia i zapamiętania

-związana z towarem

-wywołująca pozytywne skojarzenia

Zadania barwy opakowań:

1. skupienie uwagi

2. wyróżnienie opakowania spośród innych

3. ułatwienie zapamiętania produktu i producenta

4. zwiększenia czytelności grafiki

5. stwarzanie efektów optycznych

6. informowanie o zawartości

7. wywoływanie pozytywnych skojarzeń

8. budzenie zaufania do produktu i producenta

9. umożliwienie odróżnienia elementów serii produktów

Opakowanie jednostkowe ma na celu za zadanie poinformować o:

*cenie *składnikach *itp.Opakowanie zbiorcze ma za zadanie

dostarczenie produktów jednostkowychTransportowa

jednostka opakowania to jednostka wyrobu opakowania całkowicie

lub częściowo przygotowana do transportu.

Psychologiczne działania barw:

-psychiczne

-fizyczne

-fizjologiczne

-optyczne

-skojarzenia smakowe

-działanie przez powierzchnię

-uwarunkowania regionalne

-znaczenie symboliczne

Na opakowaniu powinno znajdowac się:

-nazwa(handlowa)

-wykaz składników

-sposób przygotowania/stosowania (np. Koncenstraty)

-data nieprzekraczalna:

• data minimalnej trwałości(najlepiej spożyc przed)-

data, do której prawidłowo przechowywany lub transportowany

środek spożywczy zachowuje pełne właściwości fizyczyne,chem.,

mikrobiologiczne i organoleptyczne, data powinna byc poprzedzona

określeniem „najlepiej spożyc przed”

• termin przydatności do spożycia (należy spożyc do)-

termin, po upływie którego środek spożywczy traci przydatnośc do

spożycia;termin ten jest stos. do oznaczania środków spożywczych

nietrwałych biol., łatwo psujących się

-dane identyfikujące(inf.o producencie lub handlującym)

*producent

*wprowadzający do obrotu

*miejsce wytwarzania(pochodzenia), ważne w przypadku produ-

któw regionalnych

-zawartośc netto lub liczba sztuk

-warunki przechowywania

-oznaczanie partii produkcyjnej(reklamacje),czasem łączona z

okresem minimalnej trwałości

-klasa jakości

Symbole informacyjne:

a)Tworzywa dopuszczone do kontaktu z żywnością

b)Gwarancja deklarowanej ilości, pojemności

c)Opakowanie wielokrotnego użytku-zwrotne

d)Nadające się do przetwarzania-podlega zbiórce

e)Nie podlegące zbiórce, ponownemu przetworzeniu

f) Zielony punkt-firma,która stosuje ten znak przystąpiła do

programu ochrony środowiska i ponosi opłaty związane z wywozem

(zbiórką opakowań)

g)Rodzaj tworzywa opakowaniowego do ponownego przetworzenia

h)Znak weterynaryjny-zatwierdzenie przez inspekcję weterynaryjną

na rynki lokalne i)kod kreskowy

Kodowanie- nie jest przeznaczone dla bezpośredniego konsumenta.

Kod EAN- European Article Numbering- głównie w krajach

zachodnioeuropejskich (początkowo)

Kod EANA- European Article Numbering Asociation,

Kod IANA- Iternational Article Numbering Asociation

Budowa kodu paskowego: -zbiór cyfr –zbiór kresek

EAN- 13 cyfrowy- bardziej popularny

EAN- 8 cyfrowy

13. 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1

a)trzy pierwsze cyfry (13,12,11) to numer przyznawany z Brukseli

danym organizacjom (kraj) –to nr kraju.

b)kolejne 4 (10,9,8,7) no nr producenta lub dystrybutora danego kraju

c)(6,5,4,3,2) to nr towaru

d)(1) to cyfra kontrolna. Jest ona obliczana z wszystkich pozostałych-

kontrola prawidłowości odczytu.

8- cyfrowe: 8 7 6 5 4 3 2 1- jest to skrócony nr producenta krajowego.

Jest stosowany dla firmy która produkuje tylko jeden towar.

1. (8,7,6) nr kraju (prefix)

2. (5,4,3,2) nr towaru

3. liczba kontrolna

Kreski w takim kodzie są powiązane z cyframi (zazwyczaj bezpośr).

Wyjątkiem jest cyfra 13 (kodowana pośrednio)

Znak skrajny-rozpoczyna kod i kończy(3moduły o tej samej szer.)

Znak rozgraniczający (rozdzielający)

Kolory na przemian- co się kończy jasnym musi się zaczynać

ciemnym i na odwrót.

Aby móc umieścić taki kod na opakowaniu powierzchnia op. musi

być gładka, o niewielkiej krzywiźnie, w miejscu łatwo dostępnym,

ale dyskretnym.

Zabarwienie: najbardziej pożądane jest biało- czarne, ale może być

inne o wyraźnym kontraście (jasne- ciemne).

Inny kod- Carla Code, jest to kod cyfrowo graficzny

1	4
2	8

Np. kodujemy 345

Kod SWWKTM- 13sto cyfrowy kod towarowo materiałowy,

systematyczny wykaz wyrobów

Obejmuje XXXX- XXX- XXX-XXX

↓↓ ↓↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓

aa bc ddd eee

znaczenie tych cyfr:

początkowe => branże w gospodarce narodowej

a)gałąź na podstawie pewnego przemysłu

b)tzw. branża (przemysł cukierniczy)

c)podbranża

d)konkretny produkt lub grupa prod. o podobnych właściwościach

e)towary na terenie danego przedsiębiorstwa

Normalizacja wymiarowa:wymiary opakowań nie mogą byc dowol-

ne, aby pasowały do innych op., palet, regałów, maszyn sortujących

Paleta uprzywilejowana:800×1200, 1000×1200-na jej podstawie

Produkuje się op. Transportowe i jednostkowe

TWORZYWA OPAKOWANIOWE

1) papiernicze 2) sztuczne 3) szkło 4) metale 5) drewno 6) pozostałe,

o mniejszym znaczeniu, np. tkaniny

Tworzywa papierowe- do ich produkcji potrzebne są włókna roślinne

z drzew iglastych, liściastych, do produkcji tkanin typu len, bawełna,

konopie oraz z innych roślin oraz z makulatury.

Na jakośc wyrobu wpływa:

a)Rodzaj surowca( podstawowy składnik włókien): -celuloza –żywice

–woski –garbniki –zw. mineralne –ligniny

Obecność tych składników poza celulozą może wpływać negatywie na

jakość wyrobów (szczególnie ligniny).Skutkiem ich występowania jest

żółkniecie papieru,zwłaszcza po pewnym czasie(wpływ tlenu i światła)

Najwięcej lignin jest w drewnie(20-30%),len (kilka %),bawełna(ślady)

b) długość włókien-im dłuższe włókna tym papier jest b. Wytrzymały

Masy do produkcji papieru(półprodukty):

*masa szmaciana- z surowców lnianych, bawełnianych, skład włókien

jest najlepszy(mało lignin, długie włókna)

*masa celulozowa- masa otrzymywana z lignin i innych subst.

towarzyszących celulozie; pochodzenia drzewnego- usuwa się z tego

drzewa substancje towarzyszące celulozie poprzez gotowanie w

odpowiednim roztworze (głównie ligniniany). Metody: siarczynowa i

siarczanowa

*ścier drzewny-uzyskany z rozdrobnionego drewna(nie oczyszczonego)

należy do gorszych odmian papieru(dużo lignin)

*masa makulaturowa-rozdrobniona makulatura-do gorszych odmian p.

*masa słomiana- sporadycznie

do tych mas dodaje się substancje dodatkowe- do 15%. Są to tzw.

wypełniacze- wypełniają przestrzenie między włóknami, np. gips, talk,

kreda. Nadaje to większą szczelność, gładkość, wytrzymałość mech.,

przyjmowanie farb. Są też stosowane kleje– ograniczają nasiąkliwość

papieru, poprawiają wytrzymałość mechaniczną. Mogą być poch.

roślinnego lub zwierzęcego, łączą wypełniacze z włóknami

Barwniki też się dodaje. Bibuła filtracyjna-bez dodatków

Produkcja papieru

-przygotowanie masy do produkcji papieru

-przygotowanie zawiesin zmielonych włókien w wodzie

-uzupełnianie w ewentualne dodatki

-odwadnianie i prasowanie

-suszenie

-wyrównanie

-nawijanie

Przygotowanie papieru: na papier nakładane są różne powłoki, które

nadają cechy

USZLACHETNIANIE PAPIERU-jak nakładac powłoki:

* nasycanie masy papierniczej substancjami poprawiającymi bariero-

wość i wytrzymałość mechaniczną (parafinowanie)

* powlekanie, laminowanie - połączenie z warstwą ochronną z innego

tworzywa. (laminowanie-przy użyciu środka wiążącego; powlekanie-

bez środka wiążącego, używa się właściwości tworzyw)

zaleta: nadanie zgrzewalności

PODZIAŁY WYTWORÓW PAPIERNICZYCH:

a) wg gramatury(masy 1m³)

* bibułki -do 28 g/m

*papiery -do 160 g/m

* kartony -do 315 g/m

*tektury -powyżej 315 g/m

Ostatnio pojawił się podział tylko na papiery i tektury

(podz.zawężony) papiery poniżej 225 g/m

tektury powyżej 225 g/m

b) wg surowca

Podział na klasy: (im niższy numer klasy tym papier lepszy)

klasa I –z najlepszego surowca,100%celulozy długowłóknistej

(masy szmacianej)

klasa II -50% masy szmacianej ; 50%celulozy krótkowłóknistej

( masy celulozowej)

klasaIV-IX-ścier drzewny

klasa X -100% makulatura

BIBUŁKI-zastosowanie:

-owinięcia bezpośrednie ewentualnie wewn. wyposażenie opakowań,

-owinięcia owoców cytrusowych

-zabezpieczenia dodatkowe(bibułki butelkowe - do owijania

butelek z alkoholem

najczęściej są uszlachetniane-parafinowane itp.

PAPIERY:

*drukowe*do pisania*etykietowe(strona zewn.-podatna na drukowanie

;strona wewn.-zdolnośc przyjmowania kleju*do produkcji torebek

*papiery pakowe(mają różne odmiany)

zwykłe lub specjalne

*zwykłe-mają różne odmiany mające nazwy handlowe:

-natron-z masy celulozowej ;met. siarczynową, stosunkowo mocny

(torebki, worki, podłoże do powlekania, laminowane)

-jawa-siarczynowy stosunkowo mocny, do wyrobu torebek,

niektórych warstw tektury falistej -manilla- papier celulozowo-

makulaturowy,najsłabszy z papierów pakowych -szrenc-papier wytrzy-

mały mechanicznie, pochodzenie makulaturowego(na ogół),

nie stosowany do bezpośredniego kontaktu z żywnością

-kraft- celulozowy, o dużej wytrzymałości mechanicznej, szerokie

zastosowanie (torby, worki, części składowe tektury falistej)

*specjalne-papiery nietypowe, uszlchaetnione np poprzez odpowiednią

metodę produkcji-papiery pergaminowe o lepszej barierowościniżzwykłe:

-pergamin sztuczny (kwasowy)-podczas produkcji występuje kąpiel gł.

w kwasie siarkowym, pod wpływem kwasu włókna roślinne pęcznieją,

tworzą masę wypełniającą między włóknamii tym samym poprawiają

barierowosc

-pergamin zwykły(normalny)-rozdrabnianie jest w urządzeniach z

tępymi ostrzami (raczej jest to miażdżenie).Uzyskuje się włókna

spęczniałe-> poprawa barierowości

-papier półpergaminowy- stopień zmielenia niższy, miażdżenie trwa

krócej, ma właściwości pośrednie między pergaminem, a zwykłym p.

Papiery powlekane i laminowane-powłoki w papierach uszlachetn:

-parafinowane-zwiększenie barierowości

-woskowane-zwiększenie barierowości

-powlekane lub nasycane

uzyskujemy większą szczelność w stosunku do zapachów, tłuszczy itp.

Wada:wrażliwość termiczna większa niż papi.(na wysokie i niskie temp)

w niskich temperaturach-> tendencja do kruszenia

w wysokich temp-> sklejanie się warstw

Papiery asfaltowane - nie dopuszczone do kontaktu z żywnością

(ze wzgl. na zapach),mają dużą odporność na wodę morską

Łączenie (powlekane lub laminowane)p.z tworzywami sztucznymi

*barierowość

*zgrzewalność

*wytrzymałość mechaniczna

np. powlekanie polietylenem lub powlekanie diofanem- są to tworzywa

o wysokiej barierowości

HOT MELT-(gorący stop) mieszaniny różnych substancji, które maja

b.Wysoką lepkość-większa niż woski lub parafina, przyczepnośc-dobrze

osadzają sie na powlekanej powierzchni. Mogą miec różny skład-o

dpowiednie właściwości(zmniejszenie tarcia, ograniczenie sklejania

powierzchni,połysk,barwienie-(torebki,worki,warstwy pudeł,owinięcia)

KARTONY - można powlekać różnymi tworzywami i TEKTURY

Tektury:

a)lite-z różnych tworzyw (rodzaj tworzywa wpływa na zabarwienie)

w zależności od surowca, np.biała,brązowa(ze ścieru nieoczyszczonego),

szara (poch. makulaturowego),wielowarstwowa (2-3warstwy)powlekane .

Zastosowanie: pudła i pudełka

b)faliste -połączenie warstw litych z pofalowanymi

(lepsza wytrzymałosc mechaniczna)

Tektury faliste różnią się:

1.ilościa wartw:

a)dwuwarstwowe-do zabezpieczeń przecwwstrząsowych

b)trójwarstwowe-na pudła i pudełka(najczęściej stosowane)

c)5-warstwowe –stosuje się czasem różne wymiary fal(też w 7-warst.)

d)7-warstwowe ->na produkty wrażliwe na transport

tektura czterowarstwowa z falą X-gdy nie wystraczy 7warst stosuje się

4-warstwową, w której połączone są 2 fale

2.Różne wymiary fali(wysokośc, podziałka):

a)mikrofala E

b)fala niska B

c)fala średnia C

d)fala wysoka A

e)fala b.wysoka D

Tektury faliste można uszlachetniać, powlekać itp.

sztuczna tektura falista- elementami konstrukcyjnymi są tworzywa

sztuczne, nie wymagające stosowania powłok