Pałeczki G(-),

niefermentujące

Pseudomonas, Acinetobacter,

Neisseria, Moraxella,

Burkholderia,

Stenotrophomonas



„... Do tej licznej grupy należy wiele
rodzajów i gatunków bakterii, które
stanowią podgrupę bakterii
niewybrednych lub inaczej łatwo
hodowlanych, podgupę bakterii
wybrednych ... oraz podgrupę bakterii
niezwykłych lub rozmaitych. Wszystkie te
podgrupy charakteryzuje brak zdolności
fermentacji glukozy, tzn. Rozkładania
glukozy bez udzuału tlenu ...”



„... Pałeczki niefermentujące – niewybredne, z

nielicznymi wyjatkami (P. aeruginosa, B. mallei,

B. pseudomallei) charakteryzują się niskim

stopniem zjadliwosci i uczestniczą w

wiekszości przypadków w zakażeniach

nabywanych przez pacjentów w szpitalach,

jako zakażenia wtórne. Ze względu na wzrost

liczby pacjentów z chorobami zagrażającymi

życiu i z obniżoną odpornością obserwuje się

wzrost zakazeń wywołanych przez niektóre

bakterie; głównie dotyczy to pałeczek rodzajów

Pseudomonas, Stenotrophomonas,

Bulgholderia i Acinetobacter. ...”



„... Powinny być uwzględnione nastepujące ich

właściwości: zużytkowanie glukozy, zdolność do

wzrostu na podłożu MacConkeya i aktywność

oksydazy cytochromowej jako wstępne testy oceny

tych bakterii, a także dodatkowe: ruch, wytwarzanie

barwników, hydroliza mocznika, redukcja azotanów,

denitryfikacja azotanów/azotynów, produkcja indolu,

dekarboksylacja, hydroliza eskuliny i morfologia

rzęsek(mikroskop świetlny), które umożliwiają

zaszeregowanie tych bakterii do pozimu rodzaju,

niekiedy gatunku. Dla badania cech metabolizmu

wykorzystywane są specjalne podłoża dla tych

bakterii opracowane przez Hugh-Leifsona, znane

jako podłoża O/F ...”

Rodzaj Pseudomonas



Pseudomonas aeruginosa



Pseudomonas stutzeri



Pseudomonas fluorescens



Pseudomonas putida



Pseudomonas mallei



Pseudomonas pseudomallei

P. aeruginosa - charakterystyka



szeroko rozpowszechnione w środowisku
naturalnym



mogą stanowić przejściową florę p.
pokarmowego



bezwzględnie tlenowe



niskie wymagania odżywcze



wzrastają w temp. +4 - 43 st. C, optimum 30-
37



na agarze z krwią, kolonie mają szarozielony
kolor z metalicznym połyskiem

P. aeruginosa - charakterystyka



w diagnostyce stosuje się podłoże wybiórcze z

cetrymidem i kwasem nalidyksowym –

PseudoSelAgar, Cetrymide Agar – PYA, King B,

Pseudomonas agar



zabarwiają podłoża na kolory: od jasnożółtego do

brązowgo



wytwarzają barwniki:

- piocyjaninę – niebieska
- piowerdynę (fluorescencja w UV – 254nm)
- piorubinę – czerwona
- melaninę - brązowa



świerze hodowle mają zapach jaśminu, owoców,

kredek świecowych

P. aeruginosa – czynniki
zjadliwości



cz. adhezyjne

- fimbrie
- otoczka polisacharydowa
- śluz alginianowy



cz. inwazyjne

- enzymy proteolityczne: elastaza, kolagenaza,
żelatynaza, fibrynolizyna
- fosfataza zasadowa
- hemolizyny (fosfolipaza C)
- cytotoksyna
- siderofory
- piocyjanina

P. aeruginosa – czynniki
zjadliwości



toksyny

- egzoenzym S – syntetyzowany przez
szczepy izolowane z ran oparzeniowych,
hamuje aktywnosć fagocytów
- egzotoksyna A – syntetyzowana przez 90%
szczepów, działa tak jak toksyna błonicza, jej
synteza jest regulowana dostępnością Fe 3+,
hamuje aktywnosc fagocytów
- enterotoksyna – odpowiada za biegunkę 5-cio

dniową

występującą w tropikach



LPS

P. aeruginosa -
chorobotwórczość



„... Zakażenia wywołane przez P.
aeruginosa mogą być zlokalizowane
w każdym miejscu, zwykle jednak
rozpoczynają sie w miejscach
wilgotnych, np. przy rurce
tracheostomijnej, cewnikach, w
miejscach oparzeń, uchu
zewnętrznym(”ucho pływaka”) oraz
w ranach ...”

P. aeruginosa -
chorobotwórczość



zakażenia układu oddechowego (VAP),

często w przebiegu mukowiscydozy, bo:

- ułatwiona kolonizacja – nasilona sekrecja

kw. sialowego, zwiększona ekspresja

asialogangliozydu 1 (aGM1), uszkodzenie

nabłonków przez proteazy bakteryjne i

zapalne - ułatwia adhezję

- wzmożona zjadliwość – szczepy

izolowane od chorych na mukowiscydozę

produkują dużo egzotoksyny A i mają

dobrze wykształconą otoczkę

P. aeruginosa -
chorobotwórczość



Zakażenia układu moczowego



Bakteriemie i posocznice – 10% zakazeń

uogólnionych G(-) – 50% śmiertelność



ZOMR



Zakażenie wrzodu rogówki o piorunującym

przebiegu



Zapalenie ucha zawnętrznego – otitis

externa(maligna)- ucho pływaka



Zakażenia ran operacyjnych i oparzeniowych



IZW – najczęściej konieczne leczenie operacyjne



Zapalenia kości i stawów

P. aeruginosa - oporność



Naturalna oporność na:

- penicylinę, ampicylinę
- cefalosporyny I + II
- tetracykliny
- linkosamidy



Synteza enzymów modyfikujących leki



Efflux



Zaburzenia przepuszczalnosci osłon

komórkowych(m.inn. mutacje genów

kodujacych białka porynowe)

P.aeruginosa - leczenie



Karbenicylina, tikarcylina



Piperacylina + tazobactam



Cefalosporyny III+IV



Aminoglikozydy



Fluorochinolony



Monobactamy



Karbapenemy



kolistyna

Rodzaj Acinetobacter



Acinetobacter baumanii



Acinetobacter calcoaceticus



Acinetobacter lwofii



Acinetobacter junii



Acinetobacter haemolyticus



Acinetobacter radioresistens

Rodzaj Acinetobacter



21 grup DNA



co najmniej 17 fenotypów



składnik mikroflory skóry ludzi: A.

Johnsonii, A. lwoffii, A. radioresistent



rzadko uczestniczy w zakażeniach

pozaszpitalnych



zakażenia pacjentów intensywnej

opieki, oddziałów onkologicznych,

chirurgicznych, transplantologii

A. baumanii - charakterystyka



G (-) ziarniakopałeczki



nie wytwarzają rzęsek



mogą wytwarzać mikrootoczkę



szeroko rozpowszechnione w środowisku



w środowisku szpitalnym występują w

miejscach wilgotnych



mogą kolonizować skórę



dobrze wzrastają na rutynowo

stosowanych podłożach



laktozo - ujemne, oksydazo - dodatnie

A. baumanii – czynniki wirulencji



hemolizyny



lecytynazy



proteazy



lipazy



właściwości adhezyjne (fimbrie,
mikrootoczka)

A. baumanii - chorobotwórczość



zakażenia układu oddechowego – pacjenci

z tracheostomią



bakteriemia



ZUM



IZW



ZOMR



zapalenia otrzewnej – u pacjentów

dializowanych



zakażenia ran



zakażenia kości i szpiku

A. baumanii – mechanizmy
oporności



ESβLs



mutacje genów kodujacych PBP



synteza enzymów



mutacje w genie gyrazy

A. baumanii - leczenie



penicyliny szerpokowachlarzowe z
inhibitorami β-laktamaz



sulbactam wykazuje aktywność w
stosunku do Acinetobacter spp.



aminoglikozydy



cefalosporyny



fluorochinolony



karbapenemy

Stenotrophomonas maltophila -
charakterystyka



ponad 95% zakażeń w szpitalach – w ostatnich latach

kilkukrotny wzrost częstości, szczególnie wśród

pacjentów leczonych imipenemem



nie stanowi flory człowieka



powszechny w środowisku



małe wymagania odżywcze



kolonie z zielonkawym nalotem o zapachu amoniaku



oksydazo (-)



charakteryzują sie zdolnością do wytwarzania dużych

ilości enzymów zewnatrzkomórkowych, np.: proteaz,

chitynazy, lipazy, hialuronidazy, mucynazy i toksyn

cytolitycznych, np.: hemolizyny – czynniki wirulencji

Stenotrophomonas maltophila -
chorobotwórczość



zakażenia oportunistyczne



bakteriemie



zgorzelinowe zapalenie skóry



IZW



zakażenia ran pooperacyjnych i

pourazowych



ZOMR



zapalenia płuc

Stenotrophomonas maltophila



mechanizmy oporności:

- naturalna opornosć na β-laktamy –

synteza MBL



leczenie - kotrimoksazol

Rodzaj Burgholderia



Burgholderia cepacia



Burgholderia mallei



Burgholderia pseudomallei



Burgholderia pisketii



Burgholderia gladioli

B. cepacia - charakterystyka



oportunista



odporny na wiele środków dezynfekcyjnych



wzrasta nawet w wodzie destylowanej



na zwykłych podłożach tworzy czerwone,

gładkie kolonie o śr. ok 2 mm.



identyfikacja – podłoża wybiórcze z

polimyksyną, solami żółci i fioletem

krystalicznym, zestawy API 20 NE



zakażenia przenoszą sie przez sprzęt

medyczny i płyny lecznicze

B. cepacia – czynniki zjadliwości



pilina – adhezja



enzymy: hemolizyna, lipaza,
lecytynaza, proteaza



lekooporność! – często aktywność
chemioterapeutyków in vitro nie
odpowiada tej in vivo



odporność na środki dezynfekcyjne

B. cepacia – chorobotwórczość



bakteriemie



ZOMR



IZW



zapalenia płuc (w przebiegu
mukowiscydozy)



ZUM



zakażenia ran

B. cepacia – leczenie



temocylina + aminoglikozyd



temocylina + ceftazydym



dawniej powszechnie: kotrimoksazol,
chloramfenikol

Rodzina Neisseriaceae



Rodzaj Neisseria

- N. gonorrheae
- N. meningitidis
- N. lactamica
- N. sicca
- N. subflava
- N. mucosa...



Rodzaj Kingella

- K. kingae
- K. denityficans



Rodzaj Moraxella

-M. catharrhalis

Neisseria meningitidis -
charakterystyka



układa sie w preparacie w dwoinki – ziarna
kawy



bardzo wrażliwe na niekorzystne warunki
środowiska



wysokie wymagania odżywcze



wzrost wyłacznie na podłożach
wzbogaconych w atmosferze wzbogaconej
10% CO2



oksydazo i katalazo (+)



może wytwarzać barwniki

Neisseria meningitidis – czynniki
wirulencji



Czynniki adhezyjne: fimbrie



LPS – 10 x większa aktywność niż u
innych G (-)



proteazy IgA



otoczka o właściwościach
antyfagocytarnych

Neisseria meningitidis –
chorobotwórczość



zakażenie drogą kropelkową



przylega i namnaża się na błonie
śluzowej noso-gardzieli



u osób wrażliwych wnikają do
krwioobiegu – docierają do OUN

Neisseria meningitidis –
chorobotwórczość



choroba gorączkowa

- najłagodniejsza postać – ustępuje
samoistnie, można obserwować bakteriemię



ZOMR

- bóle głowy, dodatnie objawy oponowe
- zaburzenia świadomosci
- objawy ogniskowe
- nudności, wymioty
- bóle mieśniowo-stawowe
- śpiączka

Neisseria meningitidis –
chorobotwórczość



Ostra posocznica meningokokowa

- zakażenie uogólnione prowadzące w ciagu 8-12h do

śmierci
- zaczerwienienie skóry i wybroczyny
- zmiany martwiczo-zgorzelinowe
- wstrząs septyczny i niewydolność wielonarządowa



Zespół Waterhouse’a-Friedrichsen’a

- posocznica meningokokowa o piorunującym

przebiegu

- zapalenie mięśnia sercowego
- ogniska zawałowe w nadnerczach

Neisseria meningitidis – leczenie



cefalosporyny III i IV



monobaktamy



karbapenemy



chloramfenikol



likwidacja nosicielstwa:
ciprofloksacyna, ceftriakson

Rodzaj Moraxella



ziarniaki układające się w preparatach
podobnie jak Neisseria – w dwoinki –
ziarna kawy



mikroflora górnych dróg oddechowych



Dobry wzrost na rutynowych podłożach



Kolonie szare i białe, gładkie



oksydazo i katalazo (+)



wytwarzaja DNA-zę, redukują azotany

Rodzaj Moraxella -
chorobotwórczość



zapalenie górnych dr. Oddechowych
– szczególnie nawracające zapalenia
oskrzeli



zapalenia ucha środkowego



zapalenia kości i szpiku



ZOMR

Rodzaj Moraxella - leczenie



większosć szczepów wytwarza β-
laktamazy



tetracyklina



trimetoprim/sulfametoksazol



cefuroksym