Choroby skóry

Choroby skóry

spotykane w praktyce

spotykane w praktyce

chirurgicznej.

chirurgicznej.

Zmiany łagodne,

Zmiany łagodne,

przednowotworowe

przednowotworowe

oraz nowotwory skóry.

oraz nowotwory skóry.

Lek. Piotr Misiak

Lek. Piotr Misiak

Budowa skóry

Budowa skóry

Skóra składa się z 3 warstw:

Skóra składa się z 3 warstw:

1.

1.

Naskórek (epidermis): warstwa zewnętrzna

Naskórek (epidermis): warstwa zewnętrzna

pełniąca funkcję ochronną i rozrodczą, która

pełniąca funkcję ochronną i rozrodczą, która

posiada barwnik (melaninę) nadającą włosom i

posiada barwnik (melaninę) nadającą włosom i

skórze barwę. Naskórek dzieli się na 4 lub 5

skórze barwę. Naskórek dzieli się na 4 lub 5

warstw. Są to (od dołu)

warstw. Są to (od dołu)

-

warstwa podstawna (stratum basale)

warstwa podstawna (stratum basale)

-

warstwa kolczysta (stratum spinosum)

warstwa kolczysta (stratum spinosum)

-

warstwa ziarnista ( stratum granulosum)

warstwa ziarnista ( stratum granulosum)

-

warstwa jasna (na stopach i dłoniach st.

warstwa jasna (na stopach i dłoniach st.

lucidum)

lucidum)

-

warstwa rogowa (stratum corneum)

warstwa rogowa (stratum corneum)

Budowa skóry

Budowa skóry

2.

2.

Skóra właściwa (cutis vera) warstwa

Skóra właściwa (cutis vera) warstwa

środkowa; zawiera receptory,

środkowa; zawiera receptory,

naczynia, nerwy, gruczoły. Jest

naczynia, nerwy, gruczoły. Jest

warstwą odżywczą o gr. 1-3mm.

warstwą odżywczą o gr. 1-3mm.

3.

3.

Tkanka podskórna (hypodermis)

Tkanka podskórna (hypodermis)

warstwa najgłębsza zbudowana z tk.

warstwa najgłębsza zbudowana z tk.

łącznej właściwej. Zawiera kom.

łącznej właściwej. Zawiera kom.

tłuszczowe.

tłuszczowe.

Pełni funkcję izolacyjną.

Pełni funkcję izolacyjną.

Budowa skóry cdn.

Budowa skóry cdn.

Przydatki skóry powstają z nabłonka tworzącego

Przydatki skóry powstają z nabłonka tworzącego

naskórek zaliczamy do nich:

naskórek zaliczamy do nich:

-

włosy

włosy

-

paznokcie

paznokcie

-

gruczoły; (łojowe, potowe, mlekowe)

gruczoły; (łojowe, potowe, mlekowe)

•

Unaczynienie skóry:

Unaczynienie skóry:

-

Sieć głęboka (skóra właściwa, tk. podskórna)

Sieć głęboka (skóra właściwa, tk. podskórna)

-

Sieć podbrodawkowa

Sieć podbrodawkowa

-

Sieć powierzchowna

Sieć powierzchowna

Zmiany łagodne skóry.

Zmiany łagodne skóry.

1.Brodawki zwyczajne.(verrucae

1.Brodawki zwyczajne.(verrucae

vulgares). Głównie II dekada

vulgares). Głównie II dekada

życia, czynnik etiologiczny

życia, czynnik etiologiczny

należy do rodziny

należy do rodziny

parvovirusów. Leczenie:

parvovirusów. Leczenie:

wyłyżeczkowanie,

wyłyżeczkowanie,

elektrokoagulacja, leczenie

elektrokoagulacja, leczenie

ciekłym azotem, wypalanie

ciekłym azotem, wypalanie

chemicznymi substancjami

chemicznymi substancjami

żrącymi.

żrącymi.

2. Torbiele:

2. Torbiele:

-

Torbiele naskórkowe

Torbiele naskórkowe

-

Kaszaki (torbiel łojowa)

Kaszaki (torbiel łojowa)

powstają na skutek zatkania

powstają na skutek zatkania

ujścia gruczołów. W

ujścia gruczołów. W

przypadku zropienia należy

przypadku zropienia należy

naciąć , pozostawić sączek a

naciąć , pozostawić sączek a

dopiero w późniejszym czasie

dopiero w późniejszym czasie

zaszyć.

zaszyć.

Zmiany łagodne cdn.

Zmiany łagodne cdn.

-

Torbiel dermoidalna:

Torbiel dermoidalna:

zmiana wrodzona, która

zmiana wrodzona, która

może się ujawniać w

może się ujawniać w

późniejszym okresie życia

późniejszym okresie życia

-

Ganglion: może pojawić się

Ganglion: może pojawić się

w przypadku osłabienia i

w przypadku osłabienia i

rozciągnięcia więzadła co

rozciągnięcia więzadła co

prowadzi do uwypuklenia

prowadzi do uwypuklenia

się leżącej pod nim

się leżącej pod nim

maziówki. (leczenie

maziówki. (leczenie

chirurgiczne)

chirurgiczne)

3. Naczyniaki: (naczyniak

3. Naczyniaki: (naczyniak

dziecięcy jamisty,

dziecięcy jamisty,

naczyniak kapilarny płaski,

naczyniak kapilarny płaski,

naczyniak żylny jamisty,

naczyniak żylny jamisty,

naczyniak chlonny,

naczyniak chlonny,

naczyniak tętniczo-żylny)

naczyniak tętniczo-żylny)

Zmiany łagodne cdn.

Zmiany łagodne cdn.

4.

4.

Guzki pochodzenia

Guzki pochodzenia

naczyniowego:

naczyniowego:

-

Ziarniniaki ropotwórcze

Ziarniniaki ropotwórcze

-

Teleangiektazje

Teleangiektazje

-

Glomus( bardzo bolesna

Glomus( bardzo bolesna

guzkowa zmiana, zlokalizowana

guzkowa zmiana, zlokalizowana

z reguły w obrębie paznokcia-

z reguły w obrębie paznokcia-

l.chirurgiczne)

l.chirurgiczne)

5. Tłuszczak (Lipoma): może pojawić

5. Tłuszczak (Lipoma): może pojawić

się w każdej okolicy ciała, w

się w każdej okolicy ciała, w

której prawidłowo znajduje się

której prawidłowo znajduje się

tkanka tłuszczowa.

tkanka tłuszczowa.

Zezłośliwienie zdarza się

Zezłośliwienie zdarza się

rzadko. Usunięcie tłuszczaka

rzadko. Usunięcie tłuszczaka

wraz z torebką daje trwałe

wraz z torebką daje trwałe

wyleczenie.

wyleczenie.

6. Nerwiaki: (osłoniak,

6. Nerwiaki: (osłoniak,

nerwiakowłókniak- związany z

nerwiakowłókniak- związany z

chorobą von Recklinghausena.

chorobą von Recklinghausena.

Może zezłośliwieć.)

Może zezłośliwieć.)

Zmiany łagodne cdn.

Zmiany łagodne cdn.

7. Brodawki łojotokowe.

7. Brodawki łojotokowe.

Chropowate zmiany

Chropowate zmiany

grudkowe barwy jasno- lub

grudkowe barwy jasno- lub

ciemno brunatnej. (Należy

ciemno brunatnej. (Należy

je różnicować ze złośliwymi

je różnicować ze złośliwymi

nowotworami skóry.

nowotworami skóry.

Leczenie wycięcie +

Leczenie wycięcie +

wypalenie diatermią dna

wypalenie diatermią dna

zmiany.

zmiany.

8. Bliznowiec: (keloid)

8. Bliznowiec: (keloid)

patologiczny rozrost tk.

patologiczny rozrost tk.

łącznej poza granice

łącznej poza granice

wczesniejszego uszkodenia.

wczesniejszego uszkodenia.

Leczenie: wycięcie+

Leczenie: wycięcie+

stosowanie opatrunku

stosowanie opatrunku

uciskowego+ niekiedy

uciskowego+ niekiedy

sterydoterapia miejscowa.

sterydoterapia miejscowa.

Zmiany łagodne cdn.

Zmiany łagodne cdn.

1.

1.

Łagodne znamiona barwnikowe.

Łagodne znamiona barwnikowe.

-

Znamię brzeżne: płaskie, gładkie, zwykle o śr. 1-

Znamię brzeżne: płaskie, gładkie, zwykle o śr. 1-

2cm, niekiedy owłosione, wywodzi się z warstwy

2cm, niekiedy owłosione, wywodzi się z warstwy

podstawnej naskórka, zwykle na dłoniach i

podstawnej naskórka, zwykle na dłoniach i

stopach. Na ich podłożu możliwy jest rozwój

stopach. Na ich podłożu możliwy jest rozwój

czerniaka.

czerniaka.

-

Znamię złożone: brunatne, czarne, śr. zwykle

Znamię złożone: brunatne, czarne, śr. zwykle

poniżej 1cm, dobrze odgraniczone od otoczenia,

poniżej 1cm, dobrze odgraniczone od otoczenia,

lekko wypukłe często owłosione. Zezłośliwienie

lekko wypukłe często owłosione. Zezłośliwienie

zdarza się rzadko.

zdarza się rzadko.

-

Znamię barwnikowe śródskórne: jasne, dobrze

Znamię barwnikowe śródskórne: jasne, dobrze

odgraniczone od otoczenia, śr. poniżej 1cm.

odgraniczone od otoczenia, śr. poniżej 1cm.

Zezłośliwienie występuje rzadko.

Zezłośliwienie występuje rzadko.

Zmiany łagodne cdn.

Zmiany łagodne cdn.

-

Znamię barwnikowe olbrzymie: brązowe lub

Znamię barwnikowe olbrzymie: brązowe lub

czarne, nieregularną guzkowatą powierzchnię.

czarne, nieregularną guzkowatą powierzchnię.

W wielu przypadkach obejmuje dużą

W wielu przypadkach obejmuje dużą

powierzchnię skóry. Rozwija się w skórze

powierzchnię skóry. Rozwija się w skórze

właściwej i na pograniczu naskórka.

właściwej i na pograniczu naskórka.

Zezłośliwienie występuje w ok. 10%.

Zezłośliwienie występuje w ok. 10%.

-

Znamię błękitne: gładkie, nieowłosione, śr.

Znamię błękitne: gładkie, nieowłosione, śr.

poniżej 1 cm, zezłośliwienie zdarza się rzadko.

poniżej 1 cm, zezłośliwienie zdarza się rzadko.

-

Znamię Spitza (czerniak młodzieńczy) okrągłe,

Znamię Spitza (czerniak młodzieńczy) okrągłe,

gładkie, śr. 1-2cm , barwy od różowej po

gładkie, śr. 1-2cm , barwy od różowej po

czarną.

czarną.

Stanowi ognisko kom. w górnej warstwie sk.

Stanowi ognisko kom. w górnej warstwie sk.

właściwej. Zezłośliwienie zdarza się rzadko.

właściwej. Zezłośliwienie zdarza się rzadko.

Zmiany barwnikowe.

Zmiany barwnikowe.

Zmiany barwnikowe cdn.

Zmiany barwnikowe cdn.

Leczenie jest wskazane w przypadku znamion brzeżnych i

Leczenie jest wskazane w przypadku znamion brzeżnych i

znamion barwnikowych ze względu na ich skłonność do

znamion barwnikowych ze względu na ich skłonność do

zezłośliwienia.

zezłośliwienia.

Wskazaniami do wycięcia w przypadku wszelkich

Wskazaniami do wycięcia w przypadku wszelkich

barwnikowych znamion skórnych są:

barwnikowych znamion skórnych są:

1.

1.

Zmiana barwy, wielkości, kształtu, konsystencji.

Zmiana barwy, wielkości, kształtu, konsystencji.

2.

2.

Bolesność.

Bolesność.

3.

3.

Pojawienie się guzków satelitarnych.

Pojawienie się guzków satelitarnych.

4.

4.

Powiększenie regionalnych węzłów chłonnych.

Powiększenie regionalnych węzłów chłonnych.

Z wyjątkiem bardzo rozległych znamion należy wykonać

Z wyjątkiem bardzo rozległych znamion należy wykonać

całkowite wycięcie w obrebie zdrowych tkanek połączone

całkowite wycięcie w obrebie zdrowych tkanek połączone

z badaniem Hist-pat.

z badaniem Hist-pat.

W przypadku rozległych zmian wykonuje się biopsję klinową

W przypadku rozległych zmian wykonuje się biopsję klinową

pełnej grubości zmiany, obejmującą jej brzeg razem z

pełnej grubości zmiany, obejmującą jej brzeg razem z

fragmentem sąsiadującej zdrowej skóry.

fragmentem sąsiadującej zdrowej skóry.

Zmiany barwnikowe cdn.

Zmiany barwnikowe cdn.

Stany przedrakowe.

Stany przedrakowe.

Mianem tym określa się

Mianem tym określa się

łagodne zmiany chorobowe,

łagodne zmiany chorobowe,

na których podłożu może z

na których podłożu może z

dużym

dużym

prawdopodobieństwem

prawdopodobieństwem

rozwinąć się inwazyjny rak

rozwinąć się inwazyjny rak

skór(płaskonabłonkowy)

skór(płaskonabłonkowy)

1. Rogowacenie starcze

1. Rogowacenie starcze

(keratosis senilis) jest

(keratosis senilis) jest

chropowata w dodtyku

chropowata w dodtyku

łuszczącą się zmianą

łuszczącą się zmianą

naskórka, która pojawia się

naskórka, która pojawia się

w okolicach długotrwale

w okolicach długotrwale

narażonych na działanie

narażonych na działanie

promieni słonecznych. III, IV

promieni słonecznych. III, IV

dekada życia w ok. 10-20 %

dekada życia w ok. 10-20 %

dochodzi do przemiany

dochodzi do przemiany

nowotworowej.

nowotworowej.

Stany przedrakowe cdn.

Stany przedrakowe cdn.

Pojedyncze zmiany o

Pojedyncze zmiany o

typie rogowacenia

typie rogowacenia

starczego wycina się

starczego wycina się

chirurgicznie. Zmiany

chirurgicznie. Zmiany

mnogie leczy się z

mnogie leczy się z

użyciem maści 5-

użyciem maści 5-

Fluorouracylowej.

Fluorouracylowej.

2. Choroba Bowena: rak

2. Choroba Bowena: rak

płaskonabłonokowy in

płaskonabłonokowy in

situ, czyli nie

situ, czyli nie

wychodzącego poza

wychodzącego poza

granice naskórka.

granice naskórka.

(histologicznie

(histologicznie

śródnaskórkowy rak

śródnaskórkowy rak

kolczystokomórkowy)

kolczystokomórkowy)

Stany przdrakowe cdn.

Stany przdrakowe cdn.

Zmiana ma wygląd zaczerwienionej tarczki,

Zmiana ma wygląd zaczerwienionej tarczki,

dobrze odgraniczonej od otoczenia, pokrytej

dobrze odgraniczonej od otoczenia, pokrytej

żółtym, łuszczącym się strupem, mocno

żółtym, łuszczącym się strupem, mocno

przylegającym do jej powierzchni.

przylegającym do jej powierzchni.

W objętej procesem chorobowym warstwie nie

W objętej procesem chorobowym warstwie nie

ma naczyń chłonnych, dlatego nie istnieje

ma naczyń chłonnych, dlatego nie istnieje

groźba przerzutów. Choroba Bowena

groźba przerzutów. Choroba Bowena

występuje gł. między IV a IV dekadą życia,

występuje gł. między IV a IV dekadą życia,

wiąże się z zakażeniem wirusowym. Leczenie

wiąże się z zakażeniem wirusowym. Leczenie

podobne jak w przypadku rogowacenia

podobne jak w przypadku rogowacenia

starczego.

starczego.

Stany przedrakowe cdn.

Stany przedrakowe cdn.

3. Rogowiak kolczystokomórkowy: jest

3. Rogowiak kolczystokomórkowy: jest

guzkiem skóry z ogniskiem rozpadu,

guzkiem skóry z ogniskiem rozpadu,

zlokalizowanym najczęściej na

zlokalizowanym najczęściej na

głowie, szyi lub kończynach górnych.

głowie, szyi lub kończynach górnych.

W ok.. ¼ przypadków w bad. Hist-Pat

W ok.. ¼ przypadków w bad. Hist-Pat

stwierdza się utkanie raka

stwierdza się utkanie raka

płaskonabłonkowego.

płaskonabłonkowego.

4. Popromienne zapalenie skóry

4. Popromienne zapalenie skóry

Czerniak złośliwy

Czerniak złośliwy

Jest nowotworem wywodzącym się z melanoblastów. Stanowi

Jest nowotworem wywodzącym się z melanoblastów. Stanowi

ok. 2% wszystkich nowotworów. Jest nowotworem złośliwym

ok. 2% wszystkich nowotworów. Jest nowotworem złośliwym

skóry, błon śluzowych odbytnicy, jelit, jamy ustnej, narządów

skóry, błon śluzowych odbytnicy, jelit, jamy ustnej, narządów

płciowych oraz gałki ocznej. Jest przyczyną ok.. 1% ogółu

płciowych oraz gałki ocznej. Jest przyczyną ok.. 1% ogółu

zgonów nowotworowych. Liczba zachorowań rośnie o ok..

zgonów nowotworowych. Liczba zachorowań rośnie o ok..

10% rocznie

10% rocznie

Nowotwór nieco częściej występuje u kobiet, najczęściej w

Nowotwór nieco częściej występuje u kobiet, najczęściej w

lokalizacji kończynowej u mężczyzn częściej na tułowiu.

lokalizacji kończynowej u mężczyzn częściej na tułowiu.

Wśród czynników zagrożenia wymienia się:

Wśród czynników zagrożenia wymienia się:

-

Jasną karnację, niebieskie oczy, jasne lub rude włosy

Jasną karnację, niebieskie oczy, jasne lub rude włosy

-

Zmieniające się znamiona i plamy barwnikowe skóry

Zmieniające się znamiona i plamy barwnikowe skóry

-

Zespół znamion dysplastycznych

Zespół znamion dysplastycznych

-

Oparzenia słoneczne w dzieciństwie lub w młodym wieku

Oparzenia słoneczne w dzieciństwie lub w młodym wieku

-

Zachorowania w przeszłości

Zachorowania w przeszłości

-

Zachorowania w rodzinie

Zachorowania w rodzinie

Większość czerniaków powstaje de-novo.

Większość czerniaków powstaje de-novo.

Czerniak złośliwy cdn.

Czerniak złośliwy cdn.

Diagnostyka

Diagnostyka

Ocena wyglądu klinicznego zmiany barwnikowej skóry:

Ocena wyglądu klinicznego zmiany barwnikowej skóry:

A (asymetria)- kształt nieregularny

A (asymetria)- kształt nieregularny

B (brzegi)- nierówne, postrzępione

B (brzegi)- nierówne, postrzępione

C (kolor)- Nierównomierny rozkład barwnika

C (kolor)- Nierównomierny rozkład barwnika

D (duży rozmiar)- powyżej 6mm

D (duży rozmiar)- powyżej 6mm

E (ewidentny wzrost) zmiana grubości i pow.

E (ewidentny wzrost) zmiana grubości i pow.

F- świąd

F- świąd

Biopsja wycinająca zmiany podejrzanej z przynajmniej 2mm

Biopsja wycinająca zmiany podejrzanej z przynajmniej 2mm

marginesem. (W przypadku stwierdzenia czerniaka należy poszerzyć

marginesem. (W przypadku stwierdzenia czerniaka należy poszerzyć

margines)

margines)

Odcisk (imprint) bad. Cytologiczne zmiany owrzodziałej

Odcisk (imprint) bad. Cytologiczne zmiany owrzodziałej

Dermatoskopia

Dermatoskopia

USG okolicznych węzłów chłonnych

USG okolicznych węzłów chłonnych

BACC powiększonych węzłów chłonnych

BACC powiększonych węzłów chłonnych

Biopsja węzła wartowniczego

Biopsja węzła wartowniczego

USG, CT.

USG, CT.

Postacie czerniaka

Postacie czerniaka

Na podstawie cech klinicznych wyróżnia się:

Na podstawie cech klinicznych wyróżnia się:

1.

1.

Czerniak szerzący się powierzchownie

Czerniak szerzący się powierzchownie

(Rokowanie przeważnie dobre)

(Rokowanie przeważnie dobre)

2.

2.

Czerniak guzowaty – niebieskoczarna barwa,

Czerniak guzowaty – niebieskoczarna barwa,

szerzy się od początku w pionie. Rokowanie złe.

szerzy się od początku w pionie. Rokowanie złe.

3.

3.

Czerniak soczewicowaty- na bł. śluzowych,

Czerniak soczewicowaty- na bł. śluzowych,

dłoniowych pow. Rąk i na podeszwach stóp.

dłoniowych pow. Rąk i na podeszwach stóp.

Zwykle o nieregularnym kształcie, czarne lub

Zwykle o nieregularnym kształcie, czarne lub

bezbarwne. Rosną powoli, promieniście.

bezbarwne. Rosną powoli, promieniście.

Rokowanie zależy od głębokości naciekania.

Rokowanie zależy od głębokości naciekania.

4.

4.

Czerniak rozwijający się na podłożu plam

Czerniak rozwijający się na podłożu plam

soczewicowatych- lentigo maligna- najrzadsza

soczewicowatych- lentigo maligna- najrzadsza

postać, dobre rokowanie.

postać, dobre rokowanie.

Stopnie zaawansowania

Stopnie zaawansowania

klincznego.

klincznego.

a.

a.

Podział Clarka- określa głębokość naciekania

Podział Clarka- określa głębokość naciekania

kolejnych warstw skóry.

kolejnych warstw skóry.

1.

1.

I zm. ograniczona do naskórka

I zm. ograniczona do naskórka

2.

2.

II zm. nacieka warstwę brodawkowatą sk.

II zm. nacieka warstwę brodawkowatą sk.

Właściwej

Właściwej

3.

3.

III zm. obejmuje całą warstwę brodawkowatą

III zm. obejmuje całą warstwę brodawkowatą

nie nacieka warstwy siateczkowatej.

nie nacieka warstwy siateczkowatej.

4.

4.

IV zm. Nacieka warstwę siateczkowatą

IV zm. Nacieka warstwę siateczkowatą

5.

5.

V zm.nacieka tk. podskórną

V zm.nacieka tk. podskórną

b.

b.

Podział Breslowa rzadziej stosowany, opiera się

Podział Breslowa rzadziej stosowany, opiera się

na pomiarze grubości guza pierwotnego.

na pomiarze grubości guza pierwotnego.

U chorych w stopniu I, II, III wg. Clarka oraz o gr. nie

U chorych w stopniu I, II, III wg. Clarka oraz o gr. nie

przekraczajacej 0,75mm

przekraczajacej 0,75mm

Postępowanie lecznicze.

Postępowanie lecznicze.

1 Wycięcie zmiany: melanoma in situ

1 Wycięcie zmiany: melanoma in situ

margines 0,1-1cm; dla zmiany o grubości

margines 0,1-1cm; dla zmiany o grubości

powyżej 0,75 mm zalecany jest margines

powyżej 0,75 mm zalecany jest margines

2-3cm. W tym przypadku rozważana jest

2-3cm. W tym przypadku rozważana jest

również konieczność usunięcia powięzi.

również konieczność usunięcia powięzi.

2.Przy II,III,IV,V należy usunać

2.Przy II,III,IV,V należy usunać

powiększone regionalne węzły chłonne.

powiększone regionalne węzły chłonne.

3. Leczenie uzupełniające: nieskuteczne

3. Leczenie uzupełniające: nieskuteczne

Rokowanie

Rokowanie

Zależy od stanu regionalnych węzłów

Zależy od stanu regionalnych węzłów

chłonnych. Kiedy zasięg czerniaka

chłonnych. Kiedy zasięg czerniaka

jest ograniczony do ogniska

jest ograniczony do ogniska

pierwotnego, 5-letnie przeżycie

pierwotnego, 5-letnie przeżycie

obserwuje się w 80-90%. Przy zajęciu

obserwuje się w 80-90%. Przy zajęciu

regionalnych węzłów chłonnych

regionalnych węzłów chłonnych

odsetek ten spada do 30%. Chorzy z

odsetek ten spada do 30%. Chorzy z

odległymi przerzutami zwykle nie

odległymi przerzutami zwykle nie

przeżywają 12 miesięcy.

przeżywają 12 miesięcy.

Nowotwory nabłonkowe

Nowotwory nabłonkowe

skóry

skóry

Raki skóry są najczęstszymi nowotworami złośliwymi

Raki skóry są najczęstszymi nowotworami złośliwymi

człowieka stanowią ok.. 1/3 wszystkich

człowieka stanowią ok.. 1/3 wszystkich

wykrywanych nowotworów

wykrywanych nowotworów

Raki te pojawiają się najczęściej na odsłoniętych

Raki te pojawiają się najczęściej na odsłoniętych

częściach ciała, w obrębie skóry narażonej na

częściach ciała, w obrębie skóry narażonej na

przewlekłe promieniowanie słoneczne.

przewlekłe promieniowanie słoneczne.

Zachorowalność na raki skóry wzrasta w tempie ok..

Zachorowalność na raki skóry wzrasta w tempie ok..

10-15% na rok.

10-15% na rok.

Do czynników kancerogennych zaliczamy:

Do czynników kancerogennych zaliczamy:

promieniowanie UV( gł. UVB 280-320 nm), środki

promieniowanie UV( gł. UVB 280-320 nm), środki

chemiczne (arsen, smoła, dziegieć, psolareny),

chemiczne (arsen, smoła, dziegieć, psolareny),

wirusy HPV i zaburzenia genetyczne (xeroderma

wirusy HPV i zaburzenia genetyczne (xeroderma

pigmentosum)

pigmentosum)

Rak podstawnokomórkowy

Rak podstawnokomórkowy

Zbudowany jest z kom. Przypominających warstwę podstawną

Zbudowany jest z kom. Przypominających warstwę podstawną

naskórka. Najczęstszy nowotwór występujący u człowieka,

naskórka. Najczęstszy nowotwór występujący u człowieka,

stanowi ok. 80% raków skóry.

stanowi ok. 80% raków skóry.

Najczęstsza lokalizacja; nos, fałdy nosowo-policzkowe, warga

Najczęstsza lokalizacja; nos, fałdy nosowo-policzkowe, warga

górna, czoło, powieki. Częściej występuje u M.

górna, czoło, powieki. Częściej występuje u M.

Nie daje przerzutów.

Nie daje przerzutów.

Postacie kliniczne:

Postacie kliniczne:

-

Guzek o wałowatych brzegach, często z centralnym

Guzek o wałowatych brzegach, często z centralnym

owrzodzeniem 60%

owrzodzeniem 60%

-

Zaczerwieniona plama z ogniskowymi, drobnymi

Zaczerwieniona plama z ogniskowymi, drobnymi

owrzodzeniami, z często obecnym centralnym

owrzodzeniami, z często obecnym centralnym

zagłębieniem, z ogniskami silniejszej pigmentacji,

zagłębieniem, z ogniskami silniejszej pigmentacji,

częściowo pokryta strupem (10-15%)

częściowo pokryta strupem (10-15%)

-

Może wyglądem przypominać bliznę

Może wyglądem przypominać bliznę

Leczenie

Leczenie

Leczenie polega na całkowitym wycięciu

Leczenie polega na całkowitym wycięciu

guza, dającym pełne wyleczenie.

guza, dającym pełne wyleczenie.

Niezbędne jest wykonanie bad. Hist-Pat.

Niezbędne jest wykonanie bad. Hist-Pat.

1.

1.

Wyłyżeczkowanie i wypalenie zmiany

Wyłyżeczkowanie i wypalenie zmiany

diatermią. 95% wyleczeń.

diatermią. 95% wyleczeń.

2.

2.

Radioterapia/ brachyterapia

Radioterapia/ brachyterapia

3.

3.

Wycięcie guza z pierwotnym zszyciem

Wycięcie guza z pierwotnym zszyciem

rany 95% wyleczeń

rany 95% wyleczeń

4.

4.

Krioterapia

Krioterapia

5.

5.

Miejscowa chemioterapia

Miejscowa chemioterapia

Rak płaskonabłonkowy/

Rak płaskonabłonkowy/

kolczystokomórkowy

kolczystokomórkowy

Stanowi drugi pod względem częstości występowania

Stanowi drugi pod względem częstości występowania

nowotwór złośliwy skóry. Odznacza się szybkim

nowotwór złośliwy skóry. Odznacza się szybkim

tempem wzrostu, może dawać przerzuty zarówno

tempem wzrostu, może dawać przerzuty zarówno

drogą chłonną i drogą naczyń krwionośnych.

drogą chłonną i drogą naczyń krwionośnych.

Etiologia: jest podobna jak w przypadku ca.

Etiologia: jest podobna jak w przypadku ca.

Basocellulare.

Basocellulare.

Obraz kliniczny: Zmianie o charakterze guzka mogą

Obraz kliniczny: Zmianie o charakterze guzka mogą

towarzyszyć guzki satelitarne lub owrzodzenia w

towarzyszyć guzki satelitarne lub owrzodzenia w

części centralnej pokryte strupem, który maskuje

części centralnej pokryte strupem, który maskuje

głębokość nacieku. Często z odczynem ropnym.

głębokość nacieku. Często z odczynem ropnym.

Nowotwór często występuje na wargach, w pobliżu

Nowotwór często występuje na wargach, w pobliżu

nosa i dołów pachowych.

nosa i dołów pachowych.

W zależności od bud. Hist. Raka płaskonabłonkowego

W zależności od bud. Hist. Raka płaskonabłonkowego

dzieli się na postać wysoko i nisko zróżnicowaną.

dzieli się na postać wysoko i nisko zróżnicowaną.

Rak płaskonabłonkowy

Rak płaskonabłonkowy

cdn

cdn

Leczenie podobne jak w ca.

Leczenie podobne jak w ca.

Basocellulare.

Basocellulare.

Usunięcie regionalnych węzłów

Usunięcie regionalnych węzłów

chłonnych jest wskazane jedynie w

chłonnych jest wskazane jedynie w

przypadku klinicznych cech ich

przypadku klinicznych cech ich

zajęcia. Po wykluczeniu odczynu

zajęcia. Po wykluczeniu odczynu

zapalnego jak to ma często miejsce w

zapalnego jak to ma często miejsce w

postaciach raka przebiegających z

postaciach raka przebiegających z

owrzodzeniem.

owrzodzeniem.

Mięsaki tkanek miękkich

Mięsaki tkanek miękkich

Stanowią zaledwie 1% wszystkich nowotworów złośliwych.

Stanowią zaledwie 1% wszystkich nowotworów złośliwych.

Mogą mieć lokalizację w obrębie całego ciała.

Mogą mieć lokalizację w obrębie całego ciała.

Należy je różnicować z dość często występującym

Należy je różnicować z dość często występującym

tłuszczakiem.

tłuszczakiem.

Leczenie: Często zdarza się, że mięsaka nie usuwa się w

Leczenie: Często zdarza się, że mięsaka nie usuwa się w

całości, gdyż znajdująca się w nim pseudotorebka utwierdza

całości, gdyż znajdująca się w nim pseudotorebka utwierdza

chirurga w fałszywym przekonaniu, że zabieg był radykalny.

chirurga w fałszywym przekonaniu, że zabieg był radykalny.

W rzeczywistości nowotwory te infiltrują tkanki wzdłuż ich

W rzeczywistości nowotwory te infiltrują tkanki wzdłuż ich

naturalnych płaszczyzn daleko poza widocznymi

naturalnych płaszczyzn daleko poza widocznymi

makroskopowo granicami guza.

makroskopowo granicami guza.

Przerzuty w tych nowotworach szerzą się przeważnie drogą

Przerzuty w tych nowotworach szerzą się przeważnie drogą

krwiopochodną, a ich najczęstszą lokalizacją są płuca.

krwiopochodną, a ich najczęstszą lokalizacją są płuca.

Zmiany przerzutowe w płucach należy usuwać, jeżeli udaje

Zmiany przerzutowe w płucach należy usuwać, jeżeli udaje

się opanować pierwotne ognisko nowotworu i nie ma oznak

się opanować pierwotne ognisko nowotworu i nie ma oznak

innej lokalizacji przerzutów.

innej lokalizacji przerzutów.

Główne rodzaje mięsaków

Główne rodzaje mięsaków

1.

1.

Tłuszczakomięsak (najczęstszy mięsak tk.

Tłuszczakomięsak (najczęstszy mięsak tk.

miękkich u dorosłych) Tylko 1% powstaje na

miękkich u dorosłych) Tylko 1% powstaje na

podłożu obecnego wczesniej tłuszczaka. Są

podłożu obecnego wczesniej tłuszczaka. Są

promienioczułe. 5 letnie przeżycie zależy od

promienioczułe. 5 letnie przeżycie zależy od

stopnia zróżnicowania i wynosi od 20-70%

stopnia zróżnicowania i wynosi od 20-70%

2.

2.

Włókniakomięsak: częściej u M, gł na

Włókniakomięsak: częściej u M, gł na

kończynach w postaci twardego, obłego guza.

kończynach w postaci twardego, obłego guza.

Są promienioczułe. 5YSR 77%

Są promienioczułe. 5YSR 77%

3.

3.

Mięśniakomięsaki

Mięśniakomięsaki

4.

4.

Mięsak Kaposiego

Mięsak Kaposiego

5.

5.

Mięsak chłonny

Mięsak chłonny

6.

6.

Łagodne mięsaki( Włókniec, Przyzwojak,

Łagodne mięsaki( Włókniec, Przyzwojak,

Włókniakomięsak skóry)

Włókniakomięsak skóry)

Nowotwory przerzutowe w

Nowotwory przerzutowe w

obrębie skóry

obrębie skóry

Według danych pośmiertnych ponad

Według danych pośmiertnych ponad

10% nowotworów daje przerzuty do

10% nowotworów daje przerzuty do

skóry.

skóry.

Zwykle lokalizacja przerzutów do skóry

Zwykle lokalizacja przerzutów do skóry

jest powiązana z umiejscowieniem

jest powiązana z umiejscowieniem

ogniska pierwotnego.

ogniska pierwotnego.

Najczęstsze nowotwory dające przerzuty

Najczęstsze nowotwory dające przerzuty

do skóry to: czerniak, raki płuca, jelita

do skóry to: czerniak, raki płuca, jelita

grubego, jamy ustnej, nerki, żołądka,

grubego, jamy ustnej, nerki, żołądka,

rak jajnika i piersi.

rak jajnika i piersi.

Dziękuję za uwagę.

Dziękuję za uwagę.