Mediacje

Mediacje

rodzinne

rodzinne

Marta Ozimina

Marta Ozimina

Czym jest mediacja?

Czym jest mediacja?

•

Mediacja

Mediacja

to poufny proces rozwiązywania

to poufny proces rozwiązywania

sporu lub konfliktu, w którym fachowo

sporu lub konfliktu, w którym fachowo

przygotowany, niezależny i bezstronny mediator

przygotowany, niezależny i bezstronny mediator

za

za

dobrowolną zgodą

dobrowolną zgodą

stron pomaga im

stron pomaga im

samodzielnie poradzić sobie z konfliktem.

samodzielnie poradzić sobie z konfliktem.

•

Mediacja

Mediacja

pomaga uczestnikom określić kwestie

pomaga uczestnikom określić kwestie

sporne, zmniejszyć bariery komunikacyjne,

sporne, zmniejszyć bariery komunikacyjne,

opracować propozycje rozwiązań oraz pomóc w

opracować propozycje rozwiązań oraz pomóc w

osiągnięciu dobrowolnego, obustronnie

osiągnięciu dobrowolnego, obustronnie

korzystnego rozwiązania konfliktu. Efektem jej

korzystnego rozwiązania konfliktu. Efektem jej

często jest zrozumienie drugiej strony oraz

często jest zrozumienie drugiej strony oraz

wypracowanie ugody.

wypracowanie ugody.

•

Mediator

Mediator

– pomaga rozważyć

– pomaga rozważyć

wszelkie możliwe rozwiązania,

wszelkie możliwe rozwiązania,

negocjować je w warunkach

negocjować je w warunkach

współpracy i szukać takiego

współpracy i szukać takiego

porozumienia, które dla obu stron

porozumienia, które dla obu stron

będzie satysfakcjonujące i możliwe

będzie satysfakcjonujące i możliwe

do wcielenia w życie.

do wcielenia w życie.

Kiedy mediację warto

Kiedy mediację warto

stosować?

stosować?

1.

1.

Kontrakty przedślubne

Kontrakty przedślubne

2.

2.

Sprawy rozwodowe

Sprawy rozwodowe

•

Sposób rozstania, rodzaj pozwu z

Sposób rozstania, rodzaj pozwu z

orzekaniem o winie czy bez orzekania,

orzekaniem o winie czy bez orzekania,

•

Władza rodzicielska i miejsce zamieszkania

Władza rodzicielska i miejsce zamieszkania

dziecka

dziecka

•

Kontakty dziecka z rodzicem, nie

Kontakty dziecka z rodzicem, nie

sprawującym nad nim opieki

sprawującym nad nim opieki

•

Sposób korzystania ze wspólnego mieszkania

Sposób korzystania ze wspólnego mieszkania

po rozwodzie

po rozwodzie

•

Wysokość alimentów

Wysokość alimentów

3.

3.

Sprawy o podział majątku po rozwodzie

Sprawy o podział majątku po rozwodzie

4.

4.

Sprawy związane z opieką nad dziećmi po

Sprawy związane z opieką nad dziećmi po

rozwodzie orzekane przez sądy rodzinne

rozwodzie orzekane przez sądy rodzinne

5.

5.

Inne sprawy rodzinne:

Inne sprawy rodzinne:

•

Konflikty małżeńskie,

Konflikty małżeńskie,

•

Spory wynikające z gospodarowania

Spory wynikające z gospodarowania

współwłasnością,

współwłasnością,

•

Konflikty między rodzicami a dziećmi,

Konflikty między rodzicami a dziećmi,

•

Pomoc w uzgodnieniu zasad opieki nad

Pomoc w uzgodnieniu zasad opieki nad

członkami rodziny, którzy są: chorzy,

członkami rodziny, którzy są: chorzy,

niepełnosprawni, w podeszłym wieku,

niepełnosprawni, w podeszłym wieku,

•

Konflikty w rodzinach zastępczych i

Konflikty w rodzinach zastępczych i

adopcyjnych, zrekonstruowanych.

adopcyjnych, zrekonstruowanych.

Mediacja rodzinna nie

Mediacja rodzinna nie

pomoże w sytuacji, gdy:

pomoże w sytuacji, gdy:

•

W rodzinie ma miejsce długotrwała przemoc

W rodzinie ma miejsce długotrwała przemoc

•

Gdy występuje uzależnienie od alkoholu lub

Gdy występuje uzależnienie od alkoholu lub

narkotyków

narkotyków

•

Kiedy niedawne traumatyczne przeżycia i bardzo

Kiedy niedawne traumatyczne przeżycia i bardzo

silne emocje uniemożliwiają efektywne

silne emocje uniemożliwiają efektywne

uczestniczenie w mediacji jednej lub obu stronom

uczestniczenie w mediacji jednej lub obu stronom

konfliktu

konfliktu

•

Któraś ze stron cierpi na zaburzenia psychiczne lub

Któraś ze stron cierpi na zaburzenia psychiczne lub

silne zaburzenia emocjonalne

silne zaburzenia emocjonalne

•

Kiedy dla jednej lub obu stron droga sądowa byłaby

Kiedy dla jednej lub obu stron droga sądowa byłaby

bardziej korzystna

bardziej korzystna

•

Występuje brak zrównoważonego układu sił w

Występuje brak zrównoważonego układu sił w

rozmowach negocjacyjnych

rozmowach negocjacyjnych

Zasady mediacji

Zasady mediacji

rodzinnych

rodzinnych

•

Dobrowolność

Dobrowolność

•

Bezstronność mediatora

Bezstronność mediatora

•

Neutralność mediatora

Neutralność mediatora

•

Samodzielność stron w podejmowaniu

Samodzielność stron w podejmowaniu

decyzji

decyzji

•

Poufność

Poufność

•

Akceptowalność

Akceptowalność

•

Profesjonalizm

Profesjonalizm

•

Szacunek

Szacunek

Przebieg mediacji

Przebieg mediacji

opracowany przez

opracowany przez

Christopchera

Christopchera

Moore’a

Moore’a

1.

1.

Nawiązanie kontaktu ze stronami sporu

Nawiązanie kontaktu ze stronami sporu

(zainicjowanie wstępnych kontaktów,

(zainicjowanie wstępnych kontaktów,

budowanie wiarygodności, wyjaśnienie

budowanie wiarygodności, wyjaśnienie

stronom istoty procesu, zmotywowanie stron

stronom istoty procesu, zmotywowanie stron

do podjęcia mediacji - zwiększenie

do podjęcia mediacji - zwiększenie

zaangażowania w procedurę mediacji,

zaangażowania w procedurę mediacji,

podtrzymywanie kontaktu).

podtrzymywanie kontaktu).

2.

2.

Wybór strategii prowadzenia mediacji

Wybór strategii prowadzenia mediacji

(pomoc stronom w ocenie różnych sposobów

(pomoc stronom w ocenie różnych sposobów

rozwiązania konfliktu i dokonaniu wyboru

rozwiązania konfliktu i dokonaniu wyboru

potrzebnego im sposobu, rozwiązania)

potrzebnego im sposobu, rozwiązania)

3.

3.

Zbieranie i analizowanie podstawowych

Zbieranie i analizowanie podstawowych

informacji

informacji

(gromadzenie i analizowanie

(gromadzenie i analizowanie

istotnych informacji o osobach

istotnych informacji o osobach

uczestniczących w konflikcie, dynamice i

uczestniczących w konflikcie, dynamice i

istocie, konfliktu; weryfikowanie dokładności

istocie, konfliktu; weryfikowanie dokładności

danych; minimalizowanie wpływu

danych; minimalizowanie wpływu

nieścisłych i niedostępnych danych).

nieścisłych i niedostępnych danych).

4.

4.

Sporządzenie szczegółowego planu

Sporządzenie szczegółowego planu

mediacji

mediacji

(ustalenie strategii i wynikających z

(ustalenie strategii i wynikających z

nich typowych posunięć, które umożliwią

nich typowych posunięć, które umożliwią

stronom zmierzanie w kierunku porozumienia;

stronom zmierzanie w kierunku porozumienia;

ustalenie ewentualnych nietypowych

ustalenie ewentualnych nietypowych

interwencji odpowiadających specyfice

interwencji odpowiadających specyfice

konfliktu).

konfliktu).

5.

5.

Budowanie zaufania i współpracy

Budowanie zaufania i współpracy

(psychologiczne przygotowanie stron do

(psychologiczne przygotowanie stron do

udziału w negocjacjach na zasadnicze tematy,

udziału w negocjacjach na zasadnicze tematy,

kierowanie silnymi emocjami stron,

kierowanie silnymi emocjami stron,

sprawdzenie percepcji i minimalizowanie

sprawdzenie percepcji i minimalizowanie

wpływu stereotypów, budowanie zaufania i

wpływu stereotypów, budowanie zaufania i

uznawania racji stron, wyjaśnianie,

uznawania racji stron, wyjaśnianie,

klaryfikacja wypowiedzi).

klaryfikacja wypowiedzi).

6.

6.

Rozpoczęcie sesji mediacyjnej

Rozpoczęcie sesji mediacyjnej

(otwarcie

(otwarcie

negocjacji pomiędzy stronami, stworzenie

negocjacji pomiędzy stronami, stworzenie

pozytywnej i otwartej atmosfery, ustalenie

pozytywnej i otwartej atmosfery, ustalenie

podstawowych „reguł gry” i zasad

podstawowych „reguł gry” i zasad

zachowania, pomoc stronom w wentylacji

zachowania, pomoc stronom w wentylacji

emocji, nakreślenie obszarów tematycznych i

emocji, nakreślenie obszarów tematycznych i

spraw do dyskusji).

spraw do dyskusji).

7.

7.

Zdefiniowanie spraw i ustalenie planu

Zdefiniowanie spraw i ustalenie planu

(ustalenie szerokiego obszaru tematów

(ustalenie szerokiego obszaru tematów

interesujących obie strony, uzyskanie zgody

interesujących obie strony, uzyskanie zgody

stron na podjęcie określonych tematów w

stron na podjęcie określonych tematów w

dyskusji, rozstrzygnięcie kolejności

dyskusji, rozstrzygnięcie kolejności

omawiania poszczególnych spraw).

omawiania poszczególnych spraw).

8.

8.

Odkrywanie ukrytych interesów stron

Odkrywanie ukrytych interesów stron

(ustalenie rzeczywistych, proceduralnych i

(ustalenie rzeczywistych, proceduralnych i

psychologicznych interesów stron,

psychologicznych interesów stron,

uświadomienie stronom ich wzajemnych

uświadomienie stronom ich wzajemnych

interesów).

interesów).

9.

9.

Generowanie opcji rozwiązań

Generowanie opcji rozwiązań

(rozwijanie

(rozwijanie

świadomości stron dotyczącej potrzeby

świadomości stron dotyczącej potrzeby

tworzenia różnorodnych pomysłów

tworzenia różnorodnych pomysłów

rozwiązań, zmniejszenie przywiązania stron

rozwiązań, zmniejszenie przywiązania stron

do swoich stanowisk i jedynych pomysłów

do swoich stanowisk i jedynych pomysłów

rozwiązań, tworzenie rozwiązań przy użyciu

rozwiązań, tworzenie rozwiązań przy użyciu

przetargu biorącego pod uwagę stanowiska,

przetargu biorącego pod uwagę stanowiska,

jak również interesy stron).

jak również interesy stron).

10.

10.

Ocena możliwości rozwiązań

Ocena możliwości rozwiązań

(przegląd

(przegląd

interesów stron; ocena, na ile interesy stron

interesów stron; ocena, na ile interesy stron

mogą być zaspokojone w ramach dostępnych

mogą być zaspokojone w ramach dostępnych

możliwości rozwiązań; ocena kosztów i

możliwości rozwiązań; ocena kosztów i

korzyści płynących z wybrania określonych

korzyści płynących z wybrania określonych

opcji).

opcji).

11.

11.

Przetarg końcowy

Przetarg końcowy

(osiąganie porozumienia w

(osiąganie porozumienia w

drodze negocjacji poprzez stopniowe zbliżenie

drodze negocjacji poprzez stopniowe zbliżenie

stanowisk, przejście do rozwiązań końcowych

stanowisk, przejście do rozwiązań końcowych

łączących uzgodnienia szczegółowe,

łączących uzgodnienia szczegółowe,

uzgodnienie proceduralnych środków

uzgodnienie proceduralnych środków

osiągania porozumienia w kwestiach

osiągania porozumienia w kwestiach

merytorycznych, wypracowanie zasad

merytorycznych, wypracowanie zasad

akceptowanych przez obie strony)

akceptowanych przez obie strony)

12.

12.

Osiągnięcie formalnego

Osiągnięcie formalnego

porozumienia

porozumienia

(ustalenie

(ustalenie

proceduralnych kroków

proceduralnych kroków

pozwalających na formalizowanie

pozwalających na formalizowanie

porozumienia, ustalenie procedury

porozumienia, ustalenie procedury

pozwalającej na ocenę i kontrolę

pozwalającej na ocenę i kontrolę

zawartego porozumienia,

zawartego porozumienia,

sformalizowanie porozumienia i

sformalizowanie porozumienia i

stworzenie mechanizmu

stworzenie mechanizmu

zapewniającego wprowadzenie go

zapewniającego wprowadzenie go

w życie, ustalenie zasad gwarancji).

w życie, ustalenie zasad gwarancji).

Systemy zgłoszeń na

Systemy zgłoszeń na

mediację

mediację

•

Obligatoryjne vs. dobrowolne

Obligatoryjne vs. dobrowolne

Kwestie problematyczne

Kwestie problematyczne

1.

1.

Mediacje rodzinne a przemoc domowa

Mediacje rodzinne a przemoc domowa

•

Niezrównoważony układ sił w rozmowach

Niezrównoważony układ sił w rozmowach

negocjacyjnych

negocjacyjnych

•

Trudności z oszacowaniem stopnia ryzyka

Trudności z oszacowaniem stopnia ryzyka

oraz konieczność zapewnienia

oraz konieczność zapewnienia

bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego

bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego

ofierze przemocy

ofierze przemocy

•

Skomplikowane relacje psychologiczne

Skomplikowane relacje psychologiczne

między ofiarą i sprawcą

między ofiarą i sprawcą

2.

2.

Problemy rozwodowe i opiekuńcze w

Problemy rozwodowe i opiekuńcze w

sytuacji, gdy w rodzinie pojawiła się przemoc

sytuacji, gdy w rodzinie pojawiła się przemoc

Przykład kampanii

Przykład kampanii

reklamowej promującej

reklamowej promującej

mediacje rodzinne, luty

mediacje rodzinne, luty

2007

2007

Bibliografia

Bibliografia

•

Hanna Przybyła-Basista,

Hanna Przybyła-Basista, Proces mediacji

rodzinnych – od teorii do praktyki, [w:]

Mediator, 2002, nr 21

•

Mediacje rodzinne w praktyce, Regionalny

Ośrodek Polityki Społecznej, Kraków 2008

•

Stowarzyszenie Mediatorów Rodzinnych

Stowarzyszenie Mediatorów Rodzinnych

http://www.smr.org.pl/

http://www.smr.org.pl/

•

Polskie Centrum Mediacji:

Polskie Centrum Mediacji:

www.mediator.org.pl

www.mediator.org.pl

•

Serwis Mediacja

Serwis Mediacja

www.mediacja.com

www.mediacja.com