MEDIACJE RODZINNE

MEDIACJA

– to sposób

rozwiązywania konfliktu z
udziałem strony trzeciej.

Trzecią stroną jest neutralny,

bezstronny i nie podejmujący
rozstrzygających decyzji

MEDIATOR.

Mediator pomaga spierającym się

stronom w osiągnięciu dobrowolnego
i obustronnie satysfakcjonującego
porozumienia

Mediacja jest nieformalną

rozmową na temat

rozwiązania problemu, którą

osoba trzecia umożliwia i

ułatwia.

Polega na usprawnieniu komunikacji

pomiędzy stronami i budowaniu
wzajemnego zrozumienia interesów.
Mediator pomaga rozważyć wszelkie
możliwe rozwiązania, negocjować je
w warunkach współpracy i szukać
takiego porozumienia, które dla
obydwu

stron

będzie

satysfakcjonujące i możliwe do
wcielenia w życie.

ZASADY MEDIACJI

1. DOBROWOLONOŚĆ

Do mediacji strony przystępują dobrowolnie. Nie

są

zmuszane

do

udziału,

osiągnięcia

porozumienia

czy

wyboru

konkretnych

rozwiązań. Swoboda decyzji co do uczestnictwa
w mediacji zwiększa odpowiedzialność stron za
proces rozwiązywania konfliktu i osiągnięte
⁲ezultaty.

2. POUFNOŚĆ

Mediacja ma charaktɥr p⁲ufnɹ. Jej przebieg i

rezultaty ࡯ b j ę t e s ą t a j m m n i c ą . P o u f n o ś ć
ujawnionych w mediacji(fa࡯ t÷w, opinii, uczuć czy
za

࡯ ࡯

owań

stron

zwiększa

ich

poc~ucie࡯bezpieczeństѷa i buduje większą
otwartość.

ZASADY MEDIACJI

3. BEZSTRONNOŚĆ MEDIATORA

Nie opowiada się po żadnej ze stron, w równym

stopniu angażuje się w pomoc dla każdej z nich.

Nie ocenia zarówno osób jak i zachowań, nie

poszukuje winnych zaistniałej sytuacji

4. NEUTRALNOŚĆ MEDIATORA

Nie jest zwolennikiem jakiegoś konkretnego

rozwiązania, jest w stanie zaakceptować każde,

które strony uznają za właściwe w ich sytuacji.

Nie tylko nie podejmuje decyzji, co do wyboru

rozwiązania, ale nie podsuwa ich stronom i nie

ocenia składanych propozycji. Nie jest doradcą

stron, nie przedstawia właściwych w danej

sytuacji sposobów działania. Umożliwia stronom

ich samodzielne wypracowanie. Tym samym

przekazuje

całkowitą

samodzielność

za

rozwiązanie konfliktu i kształt porozumienia

uczestnikom mediacji.

ZADANIA MEDIATORA



Stworzyć

warunki

dobrej

komunikacji

między

stronami,

umożliwić

lepsze

wzajemne zrozumienie



Pomóc

stronom

ustalić

najważniejsze

kwestie do rozwiązania



Skupić uwagę stron na problemie i jego

rozwiązaniu



Skupić uwagę stron na przyszłości, a nie na

przeszłości



Dbać o atmosferę spotkania, sprzyjającą

konstruktywnym rozmowom



Dbać o zachowanie równowagi sił, nie

pozwolić by któraś ze stron zdominowała

drugą



Umożliwić formułowanie wielu różnych

propozycji rozwiązań



Dbać, aby porozumienie było realistyczne i

możliwe do wcielenia w życie

W JAKICH SPRAWACH WARTO

STOSOWAĆ MEDIACJĘ

RODZINNĄ ?

1. Sprawy rozwodowe:



Sposób rozstania, rodzaj pozwu - z orzekaniem o
winie czy bez orzekania



Władza rodzicielska i miejsce zamieszkania
dziecka



Kontakty dziecka z rodzicem, który nie będzie
sprawował bezpośredniej opieki nad nim



Sposób korzystania ze wspólnego mieszkania po
rozwodzie



Wysokość alimentów

W JAKICH SPRAWACH WARTO

STOSOWAĆ MEDIACJĘ

RODZINNĄ ?

2. Sprawy o podział majątku po

rozwodzie

3. Sprawy związane z opieką nad

dziećmi po rozwodzie orzekane przez
sądy rodzinne:



Sprawy o ustalenie kontaktów z dzieckiem



Sprawy o zmianę wyroku rozwodowego w części
dotyczącej rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej
nad

wspólnymi

małoletnimi

dziećmi

rozwiedzionych małżonków

W JAKICH SPRAWACH WARTO

STOSOWAĆ MEDIACJĘ

RODZINNĄ ?

4. Inne sprawy rodzinne:



Konflikty małżeńskie (o ile nie są wskazane do
terapii)



Spory

wynikające

z

gospodarowania

współwłasnością (np. sprawy spadkowe)



Konflikty między rodzicami i dziećmi (także
dorosłymi dziećmi)



Pomoc w uzgodnieniu zasad opieki nad
członkami rodziny chorymi, niepełnosprawnymi,
w podeszłym wieku



Konflikty w rodzinach zastępczych i adopcyjnych

PRZECIWSKAZANIA

DO MEDIACJI



Jedna ze stron chce wykorzystać mediację do
zaognienia konfliktu lub posłużyć się nią do
osiągnięcia jakichś ukrytych celów (np. zdobycia
jakichś informacji, uzyskania zgody drugiej
strony na jakieś rozwiązanie, ukrywając przy tym
swoje prawdziwe intencje)



Jakieś

niedawne

traumatyczne

przeżycia

uniemożliwiające efektywne uczestniczenie w
mediacji jednej lub obu stron konfliktu



Stosunek sił między stronami konfliktu sprawia,
że wspólne podejmowanie decyzji jest w praktyce
niemożliwe

PRZECIWSKAZANIA

DO MEDIACJI



Jedna lub obie strony konfliktu odniosłyby
większe korzyści, próbując zrealizować swoje
cele innymi środkami, na przykład na drodze
sądowej



Żadna ze stron nie bierze pod uwagę możliwości
ugodowego załatwienia kwestii spornych



Kiedy w rodzinie me miejsce przemoc



Jedna ze stron lub obydwie są uzależnione od
alkoholu lub innych środków psychoaktywnych



Choroba psychiczna

DLACZEGO MEDIACJA ?

1. Mediacja skłania do przyjmowania

przez strony odpowiedzialności, uczy

je samodzielności



daje poczucie własnej siły i możliwości

poradzenia sobie z własnymi problemami



w mediacji od początku ewentualne zyski i straty

dla stron są bardziej przewidywalne, w

porównaniu z sytuacją, gdy sprawa jest

rozstrzygana przez sąd, co daje im większe

poczucie bezpieczeństwa



strony konfliktu małżeńskiego maja większą

gotowość do realizacji rozwiązań, które same

wypracowały, w odróżnieniu do rozwiązań, które

zostały

im

narzucone

przez

decydentów

zewnętrznych



udział w mediacji sprzyja samodzielności w

rozwiązywaniu konfliktów w przyszłości

DLACZEGO MEDIACJA ?

2. Mediacja pozwala na wypracowanie

trwałych oraz satysfakcjonujących
rozwiązań dla obu stron



dostosowanych do potrzeb, uwzględniających
specyfikę

sytuacji

osób

pozostających

w

konflikcie



akceptowanych przez obie strony, z czego wynika
trwałość porozumienia i szansa na wprowadzenie
w życie



szczegółowo określających sposób realizacji
przyjętych uzgodnień



nowych, twórczych, nieoczywistych

DLACZEGO MEDIACJA ?

3. Mediacja pozwala budować i

utrzymywać pozytywne, a
przynajmniej nie wrogie relacje
między osobami uczestniczącymi w
konflikcie



umożliwia otwartą, szczerą i bezpośrednią
komunikację między stronami



buduje wzajemne zrozumienie

DLACZEGO MEDIACJA ?

4.

Mediacja uwzględnia specyfikę konfliktu

rodzinnego

Mediator rodzinny jest przygotowany aby

poradzić sobie z niezwykle złożoną naturą

konfliktów rodzinnych, które charakteryzuje:



bliski i trwały charakter relacji łączących

zaangażowane w spór strony



duże

natężenie

emocji

towarzyszących

konfliktowi (często kończącemu się rozpadem

rodziny)



zablokowaną bądź nieprawidłową komunikację

między stronami



zazwyczaj długi okres narastania konfliktu i jego

wielowątkowość



uwikłanie dzieci i konieczność zabezpieczenia ich

interesów



naturalne procesy rozwojowe zachodzące w

każdej rodzinie

DLACZEGO MEDIACJA ?

5.

Mediacja ogranicza eskalację konfliktu

Procedura sądowa powoduje często eskalację

konfliktu, w mediacji możliwe jest jego
ograniczenie. Strony w mediacji mogą w
bezpiecznych

warunkach

wyrazić

swoje

negatywne emocje, poradzić sobie z nimi i
skoncentrować się na przyszłości i rozwiązaniach

DLACZEGO MEDIACJA ?

6.

Mediacja chroni dziecko uwikłane w

konflikt dorosłych, pozwala rodzicom

skoncentrować się na jego potrzebach



mediacja, kierując uwagę rozwodzących się na

potrzebach dziecka, buduje ich relacje jako

rodziców i umożliwia współpracę w kwestiach

wychowawczych



mediacja

pomaga

rodzicom

zrozumieć

niebezpieczeństwa wikłania dzieci w ich konflikt



mediacja zwiększa szansę na zapewnienie

dziecku poczucia bezpieczeństwa, stabilności i

przewidywalności swojej decyzji



mediacja

pozwala

dokonać

ustaleń

zabezpieczających przyszłość materialną dziecka

i zaspokojenie jego potrzeb na dotychczasowym

poziomie



mediacja pozwala poradzić sobie z negatywnymi

uczuciami wobec byłego małżonka i ograniczyć

ich wpływ na podejmowane decyzje

KORZYŚCI PŁYNĄCE Z MEDIACJI

Na podstawie badań

Co mediacja daje korzystającym z niej

stronom?



Satysfakcję z osiągnięcia porozumienia – 50-80% spraw

kończy się zawarciem ugody



Satysfakcję z jakości porozumienia – poczucie że

zawarte porozumienie jest sprawiedliwe i obopólnie

satysfakcjonujące



Zachowanie dobrych relacji z byłym współmałżonkiem, a

przynajmniej zredukowanie lub uniknięcie wrogości



Osiągnięcie zindywidualizowanych, dostosowanych do

specyficznych potrzeb rodziny uzgodnień dotyczących

opieki nad dziećmi



Uniknięcie stresu wynikającego z długotrwałego

postępowania przed sądem



Obniżenie kosztów rozwodu



Zwiększa zrozumienie psychologicznych potrzeb i relacji

dziecka



Jest użyteczna w ustalaniu opieki rodzicielskiej i

kontaktów z dzieckiem



Zwiększa racjonalność w relacjach ze współmałżonkiem



Poprawia komunikację między małżonkami

(Badania J. Pearson i N. Thoennes (1989) oraz J.B. Kelly, L.L. Gigy (1989))

ETAPY MEDIACJI

Etap 1

Wprowadzenie do mediacji

Mediator przedstawia zasady mediacji i określa swoja rolę.

Etap 2

Wysłuchanie stron

Każda z osób uczestniczących w niezakłócony sposób

przedstawia swoje spojrzenie na problem.

Etap 3

Definiowanie kwestii

Ustalenie listy spraw do rozwiązania, czyli programu

negocjacyjnego.

Etap 4

Ujawnienie i zrozumienie potrzeb stron

Określenie i zrozumienie potrzeb i interesów każdej ze stron w

odniesieniu do każdej kwestii.

Etap 5

Poszukiwanie i negocjowanie rozwiązań

Stworzenie listy możliwych rozwiązań zaspokajających interesy

obu stron.

Etap 6

Tworzenie ugody mediacyjnej.

Etap 1

Wprowadzenie do mediacji

Cele:



Nawiązać kontakt ze stronami



Określić jasno rolę mediatora i zasady mediacji



Dostarczyć tylu informacji o mediacji, by strony mogły

zdecydować czy to metoda odpowiednia dla nich

Przebieg:



Przywitanie i krótkie przedstawienie się



Wyjaśnienie celu spotkania i roli mediatora



Przedstawienie procesu mediacji



Dobrowolność



Poufność



Traktowanie się z szacunkiem



Określenie ram czasowych (zwykle 1,5 h)



Zapoznanie stron z umową o mediację i podpisanie jej

Etap 2

Wysłuchanie stron

Cele:



Umożliwić stronom wypowiedzenie się i wzajemne

wysłuchanie



Zebrać informacje na temat przyczyn i przebiegu sytuacji

konfliktowej



Zdefiniować problem który ma być tematem mediacji

Przebieg:



Przedstawienie problemu przez każdą ze stron w

niezakłócony sposób



Dodatkowe wyjaśnienia, uzupełnienia



Podsumowanie i pytanie o oczekiwania co do rezultatu

mediacji



Ustalenie czy problem nadaje się do mediacji



Po etapie wysłuchania stron mediatorzy mogą zrobić

przerwę i udać się na krótka naradę

Etap 3

Definiowanie kwestii

Cele:



Stworzyć listę kwestii do rozwiązania



Skupić uwagę na przyszłości, poszukiwaniu rozwiązań

Przebieg:



Sformułowanie listy kwestii do omówienia (lista tematów

do uzgodnienia)



Ustalenie porządku pracy nad ustalonymi kwestiami

Etap 4

Ujawnienie i zrozumienie potrzeb

stron

Cele:



Określić interesy i potrzeby każdej ze stron



Zbudować zrozumienie dla interesów drugiej strony

Przebieg:



Określenie interesów każdej ze stron w danej kwestii



Budowanie zrozumienia dla interesów drugiej strony



Określenie wspólnych i sprzecznych interesów (tylko dla

mediatora)

Etap 5

Poszukiwanie i negocjowanie

rozwiązań

Cele:



Stworzyć listę możliwych rozwiązań opartych na

interesach stron



Dokonać wyboru rozwiązań satysfakcjonujących obie

strony

Przebieg:



Nazywanie interesów / potrzeb



Burza mózgów



Wybór rozwiązań satysfakcjonujących obie strony

Etap 6

Tworzenie ugody mediacyjnej

Cele:



Sformułowanie ugody określającej szczegółowe

zobowiązania stron

Przebieg:



Określenie zobowiązań stron



Spisanie szkicowej ugody



Sprawdzenie ugody:

- w kontekście poczucia sprawiedliwości

- w kontekście funkcjonalności



Posumowanie procesu