PRZEPISY

Kurs na patent żeglarza
jachtowego

HOW Stanica 2009

Zakres materiału

1.

Wybrane przepisy żeglugowe obowiązujące na wodach
śródlądowych odnoszące sie do żeglugi jachtowej:

▫

wybrane definicje,

▫

prawo drogi,

▫

sygnały wzrokowe i dźwiękowe statków,

▫

sygnały wzywania pomocy,

▫

znaki żeglugowe,

▫

ogólne przepisy bezpieczeństwa,

▫

wypadki i awarie - zasady postępowania,

▫

przepisy lokalne.

2.

Elementarne wiadomości o przepisach obowiązujących na
wodach morskich w tym przepisy portowe.

3.

Etykieta jachtowa.

4.

Podstawowe zasady ochrony wodnego środowiska
naturalnego.

Podstawy prawne

•

Ustawa o kulturze fizycznej z 18.07.2001r. (Dz.U.nr.81,poz.889).

•

Rozporządzenie Rady Ministrów z 6. 05. 1997r.w sprawie określenia
warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach,
pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne.

•

Rozporządzenie Ministra Sportu. w sprawie uprawiania żeglarstwa.

•

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 28. 04. 2003r.w sprawie
przepisów żeglugowych na śródlądowych drogach wodnych
(Dz.U.nr.212,poz.2072.) zgodne z Międzynarodowym Kodem Żeglugi
Śródlądowej CEVNI które mogą ulegać w czasie zmianom i
modyfikacjom.

•

Ustawa z dnia 24 grudnia 2001r.o żegludze śródlądowej ( Dz.. U. z
24.01.2001r.nr 5, poz.43)

•

Ustawa “Kodeks Morski” (z dnia 18.09.2001r. Dz. U. nr 138, poz. 1545).

•

Rozporządzenie Ministra Sportu ( -z dnia 29.05.2006 r. Dz. U. nr 99 poz.
690) w sprawie trybu rejestracji statków używanych na wodach
śródlądowych do uprawiania sportu lub rekreacji.

•

Ustawa o bezpieczeństwie morskim (z dnia 09.11.2000r. Dz. U. nr 109,
poz. 1156).

•

MPZZM

•

Zarządzenia lokalne

Obowiązujące
patenty żeglarskie

•

Żeglarz jachtowy

•

Sternik jachtowy

•

Jachtowy sternik morski

•

Kapitan jachtowy

Bez uprawnień

•

łodzie wiosłowe, kajaki

•

jachty żaglowe o dł. całkowitej do 7,5m

•

jachty z napędem motorowym o mocy
do 10kW

Żeglarz jachtowy

Wymagania:

•

ukończenie 12 roku życia,

•

ukończenie szkolenia na stopień żeglarza jachtowego,

•

oraz zdanie egzaminu.

Uprawnienia:

•

prowadzenie jachtów żaglowych bez lub z silnikiem
pomocniczym po wodach śródlądowych,

•

prowadzenie jachtów żaglowych bez lub z silnikiem
pomocniczym po wodach przybrzeżnych w strefie do 2 mil
morskich od brzegu, w porze dziennej,

•

osoby, które nie ukończyły 16 roku życia, realizują
przyznane uprawnienia pod nadzorem osoby pełnoletniej.

Sternik jachtowy

Wymagania:

•

ukończenie 18 roku życia,

•

ukończenie szkolenia na stopień sternika jachtowego,

•

odbycie co najmniej dwóch rejsów pełnomorskich w czasie
co najmniej 200 godzin żeglugi.

Uprawnienia:

•

prowadzenie jachtów żaglowych bez lub z silnikiem
pomocniczym po wodach śródlądowych,

•

prowadzenie jachtów żaglowych bez lub z silnikiem
pomocniczym o długości kadłuba do 12m po wodach Morza
Bałtyckiego i innych morzach zamkniętych, oraz innych
wodach morskich w strefie do 20 mil morskich od brzegu.

Jachtowy sternik morski

Wymagania:

•

posiadanie stopnia sternika jachtowego,

•

odbycie co najmniej trzech rejsów pełnomorskich po uzyskaniu
stopnia sternika jachtowego, w czasie co najmniej 600 godzin
żeglugi, w tym co najmniej 200 godzin żeglugi na statkach o
długości całkowitej od 12 do 18m, oraz jeden rejs powyżej 100
godzin żeglugi po wodach pływowych z zawinięciem co najmniej
do dwóch portów, o średnim skoku pływu powyżej 1,5m.

Uprawnienia:

•

prowadzenie jachtów żaglowych bez lub z silnikiem
pomocniczym po wodach śródlądowych,

•

prowadzenie jachtów żaglowych bez lub z silnikiem
pomocniczym o długości kadłuba do 18m po wodach morskich.

Kapitan jachtowy

Wymagania:

•

posiadanie stopnia jachtowego sternika morskiego,

•

odbycie co najmniej sześciu rejsów pełnomorskich, w czasie co
najmniej 1200 godzin żeglugi, po uzyskaniu stopnia sternika
jachtowego, w tym co najmniej 400 godzin samodzielnego
prowadzenia statku o długości całkowitej od 10 do 18m po
uzyskaniu stopnia morskiego sternika motorowodnego, oraz
odbycie co najmniej jednego rejsu powyżej 100 godzin żeglugi na
statku o długości całkowitej powyżej 20m.

Uprawnienia:

•

prowadzenie jachtów żaglowych bez lub z silnikiem pomocniczym
po wodach śródlądowych,

•

prowadzenie jachtów żaglowych bez lub z silnikiem pomocniczym
po wodach morskich

Warunki dopuszczenia
do egzaminu na patent
żeglarza jachtowego
motorowodnego

•

ukończony kurs

•

wniosek o dopuszczenie do egzaminu

•

pisemna zgoda rodziców lub opiekunów (dla
osób niepełnoletnich)

•

zaświadczenie lekarskie o braku
przeciwskazań do uprawiania żeglarstwa
motorowego

•

zdjęcie 40x35mm

•

opłata egzaminacyjna

Rejestracja jachtu

•

Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o
żegludze śródlądowej (Dz. U. z 2006 r.
Nr 123, poz. 857) ze zmianami z dnia
11 maja 2007 r.

•

dotyczy jednostek używanych wyłącznie
do uprawiania sportu i rekreacji

•

nieobowiązkowa dla jednostek do 12m
długości i mocy silnika do 15 kW

•

rejestracja - 60 zł

Rejestracja wędkarska

•

statek używany do połowu ryb bez
napędu mechanicznego o iloczynie
długości i szerokości
nieprzekraczającym 20 m2 lub o
napędzie mechanicznym o mocy do 20
kW

•

rejestracja w starostwie powiatowym

•

rejestracja jednorazowa, bez
przeglądów

•

koszt: 16 zł

Oznakowanie jachtu

•

Na małym statku powinien być uwidoczniony
numer rejestracyjny.

•

Jeżeli numer rejestracyjny nie jest wymagany
przepisami , statek powinien być oznakowany:

▫

nazwą statku lub innym znakiem rozpoznawczym
na zewnątrz statku - napisy powinny być
widoczne i trwałe o wysokości co najmniej 10cm.

▫

nazwiskiem i portem macierzystym właściciela
statku - umieszcza się je na widocznym miejscu
wewnątrz lub na zewnątrz statku

Ubezpieczenia

•

CASCO – dla jachtu

•

OC – dla armatora, właściciela,
sternika, wobec osób trzecich

•

NW – dla członków załogi

•

z reguły wymagana rejestracja jachtu

•

dolny limit kwoty szkody (kaucja!)

Przepisy żeglugowe na ŚDW

•

wybrane definicje,

•

prawo drogi,

•

sygnały wzrokowe i dźwiękowe statków,

•

sygnały wzywania pomocy,

•

znaki żeglugowe,

•

ogólne przepisy bezpieczeństwa,

•

wypadki i awarie - zasady postępowania,

•

przepisy lokalne.

Definicje

•

statek - oznacza statek żeglugi śródlądowej, w tym mały statek lub prom, a
także urządzenie pływające i statek morski.

•

statek o napędzie mechanicznym - oznacza każdy statek wprowadzany w
ruch przez maszynę, z wyjątkiem statków, których maszyna jest używana
tylko do małych przemieszczeń albo do zwiększenia sterowności statku

•

statek żaglowy - oznacza każdy statek poruszający się za pomocą żagli;
statek poruszający się za pomocą żagli i maszyny uważany jest za statek o
napędzie mechanicznym. Do tej grupy zaliczamy wszelkie żaglówki oraz
deski z żaglem.

•

mały statek - oznacza statek, którego długość kadłuba jest mniejsza niż 15
m; do małych statków nie zalicza się, niezależnie od ich wymiarów, statków
dopuszczonych do przewozu więcej niż 12 pasażerów bądź takich, które są
promami albo prowadzą zestaw złożony ze statków nie będących małymi
statkami lub są przystosowane do prowadzenia zestawu.

Zasady ruchu żeglugowego

•

statki sportowe i turystyczne ustępują z
drogi statkom pasażerskim i
towarowym, z wyjątkiem statków o
dużej prędkości

•

statki o dużej prędkości muszą
zostawić miejsce dla wolniejszych
jednostek

•

jachty o napędzie mechanicznym
ustępują jachtom żaglowym i
wiosłowym

•

Jachty żaglowe ustępują pierwszeństwa
jachtom wiosłowym

Dwa statki o napędzie
mechanicznym

•

Jednostka z prawej strony ma
pierwszeństwo

•

Jednostka wyprzedzana ma
pierwszeństwo

•

Jednostka z organiczoną
manewrowością ma pierwszeństwo

•

Jacht płynący w dół rzeki ma
pierwszeństwo

•

Jacht wychodzący z portu ma
pierwszeństwo

Jachty żaglowe

•

Jacht płynący lewym halsem musi ustąpić
jachtowi płynącemu prawym halsem.

•

Jeśli obydwa jachty płyną prawym halsem, to
pierwszeństwo ma jacht płynący ostrzej na
wiatr

•

Jacht nawietrzny musi ustąpić zawietrznemu.

•

Jacht swobodny z tyłu musi ustąpić jachtowi
swobodnemu z przodu.

•

Jacht uszkodzony ma bezwzględne
pierwszeństwo przed jednostkami sprawnymi.

Pamiętajmy!

•

Niezależnie od tego kto ma
pierwszeństwo – zawsze staramy się
uniknąć kolizji

•

Obserwujemy akwen

•

Bądźmy “czytelni” w zamiarach

•

Udzielamy innym pomocy

•

Omijamy inne jednostki w bezpiecznej
odległości

Wzrokowa sygnalizacja
statków (światła)

Co powinniśmy umieć
rozpoznać?

•

mały statek żaglowy w ruchu

•

mały statek o napędzie mechanicznym

•

statek na postoju

•

pogłębiarkę lub inny statek wykonujący
pracę na drodze wodnej (którą stroną
przechodzić?)

•

statek bez manewrowości

•

statek z ograniczoną manewrowością

sygnały dźwiękowe

Sygnały wzywania pomocy

•

zataczanie kręgów flagą / światłem

•

podnoszenie i opuszczanie rąk

•

flaga z kulą nad lub pod

•

powtarzane długie dźwięki lub seria
uderzeń w dzwon

•

SOS

•

czerwona flara/pochodnia

•

czerwone rakiety

•

Mayday UKF

Zasady bezpieczeństwa

§ 16.

 

1. Uprawianie żeglarstwa odbywa się z zachowaniem zasad bezpieczeństwa, w tym wymaga

używania sprawnego technicznie sprzętu pływającego.

2. Każdy statek powinien być wyposażony w środki bezpieczeństwa, zgodnie z wpisem w dokumencie

rejestracyjnym lub w karcie bezpieczeństwa statku.

3. Podczas żeglugi musi być prowadzona ciągła obserwacja akwenu, a w tym innych jednostek

pływających.

§ 17. 

1. Za bezpieczeństwo żeglugi jest odpowiedzialny kapitan statku (kierownik statku).
2. Przed wyjściem z portu kapitan statku (kierownik statku) jest obowiązany zapoznać członków

załogi z zasadami użytkowania środków bezpieczeństwa będących na wyposażeniu jachtu oraz
procedurami alarmowymi.

3. Kapitan statku (kierownik statku) może powierzyć członkowi załogi, uwzględniając jego

kwalifikacje, wykonanie każdej czynności lub funkcji związanej z żeglugą statku, co nie zwalnia go
od odpowiedzialności za bezpieczeństwo żeglugi.

4. Kapitan statku (kierownik statku) dla zapewnienia bezpieczeństwa przy uprawianiu żeglarstwa jest

również obowiązany do przedsięwzięcia wszelkich środków wynikających z zasad dobrej praktyki
żeglarskiej.

Zasady bezpieczeństwa c.d.

§ 18. 

1. Osoba nieumiejąca pływać przebywająca na pokładzie statku

powinna mieć założoną kamizelkę ratunkową.

2. Osoba przebywająca podczas rejsu na pokładzie statku w nocy

lub pracująca na maszcie powinna mieć założone szelki
bezpieczeństwa.

3. Podczas żeglowania na morzu, w trudnych warunkach

pogodowych osoba przebywająca na pokładzie statku powinna
mieć założone szelki bezpieczeństwa i kamizelkę ratunkową.

4. O założeniu środków asekuracyjnych, kamizelek ratunkowych

lub szelek bezpieczeństwa przez członków załogi umiejących
pływać decyduje kapitan statku (kierownik statku).

Postępowanie w razie
wypadku lub awarii

•

Ratujemy ludzi

•

Udzielamy pierwszej pomocy i
wzywamy lekarza

•

Zabezpieczamy sprzęt

•

Przy poważnych wypadkach
zawiadamiamy policję, UŻŚ,
ubezpieczyciela, WOPR, itp.

•

w razie zatonięcia jachtu – oznaczamy
miejsce

•

sporządzamy protokół

•

telefony alarmowe: 112, 601 100 100

Protokół z wypadku:

•

data i godzina wypadku

•

opis wypadku – wskazanie przyczyn i
następstw

•

warunki meteorologiczne

•

sposób postępowania przed w czasie i
po wypadku (podjęte decyzje i wydane
komendy)

•

nadawane sygnały

•

opis akcji ratunkowej

•

dane świadków, zdjęcia

Przepisy lokalne

•

Otwarcie szlaków wodnych i ograniczenia w ich
użytkowaniu

•

Zakaz uprawiania żeglugi w porze nocnej

•

Zakaz uprawiania żeglugi w czasie określonych
warunków atmosferycznych

•

Zakaz dobijania lub cumowania na określonych
akwenach

•

Warunki i zasady pracy śluz, kanałów lub
holowania statków

•

Określenie stref zakazanych lub uznanych za
niebezpieczne dla uprawiania żeglugi

Etykieta jachtowa

•

Wygląd załogi i jachtu

•

Posłuszeństwo wobec kapitana i oficerów

•

Zakaz gwizdania, wystawiania rąk i nóg za burtę,
gwałtownego poruszania się po pokładzie, hałasowania

•

Przestrzeganie przepisów jachtowych i portowych

•

Pozdrawianie przez podnoszenie ręki

•

Honory oddawane banderze

•

Ceremoniał flagowy: wielka gala flagowa, mała gala
flagowa, podnoszenie bandery o godzinie 0800,
opuszczanie bandery o zachodzie słońca, salutowanie
banderą, proporzec klubowy, banderka pod prawym
salingiem, błękitna wstęga,

•

Odmierzanie czasu – szklanki

Ochrona środowiska

•

Posiadanie na jachcie worków na śmieci

•

Bezwzględne korzystanie z nabrzeżnych
sanitariatów podczas postoju

•

Używanie z umiarem środków piorących –
biodegradalnych

•

Ochrona roślinności wodnej i lądowej

•

Rozpalanie ognisk w miejscach do tego
przeznaczonych

•

Przestrzeganie ciszy