Jerzy Jendrośka

1

Aktualne problemy

prawne z GMO w Polsce

Jerzy Jendrośka

Ustawa o paszach - zakaz

• 15. 1. Zabrania się wytwarzania,

wprowadzania do obrotu i
stosowania w żywieniu zwierząt:

– ….
– 4)

pasz genetycznie

zmodyfikowanych oraz organizmów
genetycznie zmodyfikowanych
przeznaczonych do użytku paszowego

Uniwersytet Opolski, WPiA

2

Problem z zakazem

• Zagrozenie dla konkurencyjności

polskiego rolnictwa (zwłaszcza hodowli
drobiu i trzody chlewnej)

• ok. 95 proc. soi sprowadzanej do kraju

jest genetycznie zmodyfikowane i
znacznie tańsze niż soja
wyprodukowana naturalnie i
niesubsydiowana przez amerykański
rząd

Uniwersytet Opolski, WPiA

3

Rozwiązanie - moratorium

Art. 65. Ustawa wchodzi w życie po
 upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, 
z wyjątkiem art. 15 ust. 1 pkt 4 oraz 
art. 53 ust. 1 pkt 5 w zakresie
dotyczącym art. 15 ust. 1 pkt 4, które
wchodzą w życie z dniem 1 stycznia
2017 r

Uniwersytet Opolski, WPiA

4

Ustawa o nasiennictwie z

2003 r. w wersji z 2006r

• Art.5 ust. 4. Odmian genetycznie

zmodyfikowanych nie wpisuje się do
krajowego rejestru.

• Art. 57 ust3. Materiał siewny odmian

genetycznie zmodyfikowanych nie
może być dopuszczony do obrotu na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

Uniwersytet Opolski, WPiA

5

Wyrok TSUE z 16 lipca 2009 w

sprawie C‑165/08 KE p-ko

Polsce

• Zakazując swobodnego obrotu materiałem siewnym

odmian genetycznie zmodyfikowanych oraz wpisu
odmian genetycznie zmodyfikowanych do krajowego
rejestru odmian, Rzeczpospolita Polska uchybiła
zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy art. 22 i 23
dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2001/18/WE z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie
zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów
zmodyfikowanych genetycznie i uchylającej dyrektywę
Rady 90/220/EWG, jak również na mocy art. 4 ust. 4
i art. 16 dyrektywy Rady 2002/53/WE z dnia 13 czerwca
2002 r. w sprawie wspólnego katalogu odmian
gatunków roślin rolniczych.

Uniwersytet Opolski, WPiA

6

Wyrok WSA W-wa z 9 I

2007 (IV SA/Wa

2044/06)

– Ustanowiony w ustawie o nasiennictwie

zakaz rejestracji odmian genetycznie
zmodyfikowanych, stoi w sprzeczności z
głównymi celami i założeniami
Dyrektywy 2002/53/EWG. (Dyrektywy
Rady 2002/53/WE z dnia 13 czerwca
2002 r. w sprawie wspólnego katalogu
odmian gatunków roślin rolniczych (Dz.
Urz. UE L 193 z 20 lipca 2002 r., s. 1 ze
zm.),

Uniwersytet Opolski, WPiA

7

Wyrok WSA W-wa z 9 I

2007 (IV SA/Wa

2044/06)

• W sytuacji gdy dana odmiana została wprowadzona

do obrotu i objęta wspólnym katalogiem odmian
gatunków roślin rolniczych, jest możliwe
wprowadzenie zakazu jej stosowania na terenie
państwa członkowskiego, ale po uzyskaniu zgody
Komisji Europejskiej. W konsekwencji nie istnieje
generalny zakaz obrotu na terytorium Wspólnoty
odmianami GMO. A wprowadzenie zakazu
rejestracji odmian genetycznie zmodyfikowanych w
prawie krajowym jako zasady generalnej, stoi
jednoznacznie w sprzeczności z celami dyrektyw w
tym przedmiocie

Uniwersytet Opolski, WPiA

8

Wyrok WSA W-wa z 9 I

2007 (IV SA/Wa

2044/06)

• Wojewódzki Sąd Administracyjny po

rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 stycznia
2007 r. sprawy ze skarg P. International z
siedzibą w Stanach Zjednoczonych Ameryki
Północnej i P. Northern Europe GmbH
Oddział w Polsce z siedzibą w S. na decyzję
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24
sierpnia 2006 r., w przedmiocie umorzenia
postępowania w sprawie wpisania odmiany
do krajowego rejestru:

Uniwersytet Opolski, WPiA

9

Wyrok WSA W-wa z 9 I

2007 (IV SA/Wa

2044/06)

• 1) uchyla zaskarżoną decyzję i utrzymaną nią

w mocy decyzję organu pierwszej instancji;

• 2) odrzuca skargę P. International z siedzibą

w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej;

• 3) zasądza od Ministra Rolnictwa i Rozwoju

Wsi na rzecz P. Northern Europe GmbH
Oddział w Polsce z siedzibą w S. kwotę 500 zł
(pięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów
postępowania sądowego.

Uniwersytet Opolski, WPiA

10

Ustawa o nasiennictwie z

2012

• Uchyla ustawę z 2003 (a wraz z nią i

zakazy z art.5 ust 4 i art.57 ust 3)

• Wprowadziła w art.104 ust 9

podstawę prawną do wprowadzenia
zakazów stosowania GMO w drodze
rozporządzeń Rady Ministrów

• Koalicja rządząca obiecała niezwłoczne

skorzystanie z tego upoważnienia

Uniwersytet Opolski, WPiA

11

Ustawa o nasiennictwie z

2012 – art. 104

9. Rada  Ministrów  może,  w  drodze  rozporządzenia,  
wprowadzić  zakaz  stosowania materiału  siewnego 
 określonych  odmian,  kierując  się  ich  nieprzydatnością 
 do uprawy  w  warunkach  klimatycznoglebowych  
RP  lub  
koniecznością  uniknięcia  zagrożeń  zdrowia  ludzi, 
 zwierząt,  roślin  oraz  dla  środowiska 
10. Minister właściwy do spraw rolnictwa powiadamia 
Komisję Europejską o wydaniu rozporządzenia, o  którym  
mowa w ust. 9, i przyczynach  uzasadniających  wydanie 
tego rozporządzenia.

Uniwersytet Opolski, WPiA

12

Rozporządzenia RM z 2 I

2013

• Rozporządzenie w sprawie zakazu

stosowania materiału siewnego
odmian kukurydzy MON 810

• Rozporządzenie w sprawie zakazu

stosowania materiału siewnego
ziemniaka odmiany Amflora

Uniwersytet Opolski, WPiA

13

Zakaz uprawy kukurydzy

MON 810 - uzasadnienie

•

Zagrożenie zanieczyszczeniem
zmodyfikowanym pyłkiem miodów
produkowanych w Polsce,

•

Brak autoryzacji pyłku tej kukurydzy zgodnie
z przepisami unijnymi

•

Załącznik: wykaz 235 odmian kukurydzy
MON 810, których materiał siewny nie może
być stosowany w uprawach

•

Podobny zakaz wprowadziły Francja, Austria
i Węgry

Uniwersytet Opolski, WPiA

14

Zakaz uprawy ziemniaka

Amflora - uzasadnienie

• Doszło do zanieczyszczenia tej

odmiany

inną, testowaną i niedopuszczoną

do uprawy odmianą Amadea

• Genetycznie zmodyfikowanego ziemniaka

Amadeo, nieautoryzowanegow Unii,
znaleziono na polach w północnej Szwecji w
uprawie ziemniaka odmiany Amflora

• Podobny zakaz wprowadziły Węgry i Austria

Uniwersytet Opolski, WPiA

15