1/6

Zagraniczne inwestycje
bezpośrednie w Polsce w 2013 roku

Informacja o zagranicznych inwestycjach bezpośrednich w Polsce w 2013 roku została

przygotowana po raz pierwszy w oparciu o nowe standardy Organizacji Współpracy

Gospodarczej i Rozwoju (OECD) dotyczące sporządzania statystyki inwestycji bezpośrednich,

opisane w Benchmark Definition of Foreign Direct Investemnt 4th ed. (BD4).

Najistotniejszą wprowadzoną zmianą jest nowy sposób kwalifikacji dochodów, transakcji

oraz stanów należności i zobowiązań pomiędzy innymi podmiotami w grupie podmiotów

powiązanych kapitałowo. Dla tej kwalifikacji kluczowe jest zidentyfikowanie i ustalenie rezydencji

podmiotu dominującego w grupie podmiotów powiązanych kapitałowo.

Dzięki wprowadzonej zmianie, zarówno wielkości zagranicznych inwestycji bezpośrednich

w Polsce, jak i polskich inwestycji bezpośrednich za granicą lepiej oddają fakt, czy dana inwestycja

kontrolowana jest z zagranicy, czy z kraju.

Ze względu na wprowadzone zmiany, dane z poprzednich lat i dane obecne nie są

bezpośrednio porównywalne. Dane te przestają być także bezpośrednio porównywalne

z prezentowanymi w bilansie płatniczym i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej inwestycjami

bezpośrednimi w podziale na aktywa i pasywa.

1. Stan zobowiązań i transakcje z tytułu zagranicznych inwestycji

bezpośrednich w Polsce

Na koniec 2013 r. zobowiązania netto Polski z tytułu zagranicznych inwestycji

bezpośrednich wynosiły 160.480 mln EUR. Składały się na nie zobowiązania z tytułu

udziałów kapitałowych i reinwestowanych zysków (125.300 mln EUR) oraz

zobowiązania z tytułu pozostałego kapitału (35.180 mln EUR).

Tabela 1. Stan zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce na

koniec 2013 r. (w mln EUR)

Rok

Udziały

kapitałowe i

reinwestowane

zyski

Pozostały kapitał

Ogółem

netto

pasywa

aktywa

2013

125 300

35 180

51 479

16 299

160 480

Źródło: NBP

2/6

Najwyższe stany zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na koniec

2013 r. odnotowano wobec inwestorów z Niemiec (27.462 mln EUR), Niderlandów

(25.893 mln EUR), Francji (19.094 mln EUR) i Luksemburga (14.510 mln EUR).

Największe kwoty zobowiązań przypadały na przetwórstwo przemysłowe (48.524 mln

EUR, sekcja C wg PKD), działalność finansową i ubezpieczeniową (40.635 mln EUR,

sekcja K), handel hurtowy i detaliczny łącznie z naprawą pojazdów (23.710 mln EUR,

sekcja G), a także na działalność związaną z obsługą rynku nieruchomości (10.254 mln

EUR, sekcja L).

Na koniec 2013 r. stan zobowiązań podmiotów specjalnego przeznaczenia mających

siedzibę w Polsce zaangażowanych w kapitał w tranzycie wyniósł 2.068 mln EUR

1

, co

stanowiło 1,3% ogółu zobowiązań.

W 2013 r. kwota netto napływu inwestycji bezpośrednich do Polski wyniosła 2.208 mln

EUR. Składały się na nią reinwestowane zyski w kwocie 4.124 mln EUR, napływ

pozostałego kapitału, czyli różnych instrumentów dłużnych wynoszący 3.531 mln EUR

netto i wycofanie udziałów kapitałowych na kwotę -5.447 mln EUR, związanych głównie

z kapitałem w tranzycie.

Tabela 1. Transakcje z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2013

roku. (w mln EUR)

Rok

Udziały

kapitałowe

Reinwestowane

zyski

Pozostały kapitał

Ogółem

netto

pasywa

aktywa

2013

-5 447

4 124

3 531

1 395

-2 136

2 208

Źródło: NBP

Największy napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich odnotowano z Wielkiej

Brytanii (3.343 mln EUR) i Niemiec (1.910 mln EUR). Odnotowano także dezinwestycje

(wycofanie się inwestorów) m.in. z Jersey (-3.435 mln EUR) i Szwecji (-500 mln EUR).

1

Ze względu na zmiany metodyczne dotyczące stanów należności i zobowiązań między

innymi podmiotami w grupie oraz transakcji ich dotyczących, aktywa takie, także w ramach
kapitału w tranzycie, gdzie podmiotem dominującym jest nierezydent, przenoszone zostają
z polskich inwestycji bezpośrednich za granicą do zagranicznych inwestycji bezpośrednie
w Polsce. Kwota kapitału w tranzycie w zagranicznych inwestycjach bezpośrednich w Polsce
może być zatem różna od tej odnotowanej w polskich inwestycjach bezpośrednich za granicą.
Symetria została zachowana jedynie w podziale na aktywa i pasywa.

3/6

W 2013 roku zagraniczne inwestycje bezpośrednie trafiły przede wszystkim do

podmiotów zajmujących się informacją i komunikacją (2.195 mln EUR, sekcja J), a także

handlem hurtowym i detalicznym wraz z naprawą pojazdów samochodowych

i motocykli (1.630 mln EUR, sekcja G). Odpływ kapitału odnotowano przede wszystkim

z sektora działalności finansowej i ubezpieczeniowej (-2.173 mln EUR, sekcja K).

Podobnie jak w latach poprzednich, w zagranicznych inwestycjach bezpośrednich

w Polsce w 2013 roku na wartość napływu inwestycji bezpośrednich do Polski miało

wpływ zjawisko kapitału w tranzycie

2

. Tak samo, jak w poprzednim roku, odnotowano

znaczny odpływ tego kapitału z Polski związany z likwidacją, mających siedzibę

w Polsce, podmiotów specjalnego przeznaczenia należących do nierezydentów. Wartość

tych transakcji wyniosła -2.761 mln EUR.

W 2013 roku w Polsce odnotowano napływ nowych inwestycji

3

(udziałów,

reinwestowanych zysków i pozostałego kapitału) na kwotę 5.653 mln EUR, jednocześnie

wartość zagranicznych inwestycji bezpośrednich ogółem, oprócz wspomnianego

powyżej kapitału w tranzycie, obniżona została ujemnym saldem transakcji fuzji

i przejęć -684 mln EUR.

2. Dochody inwestorów bezpośrednich

Dochody inwestorów bezpośrednich z tytułu dokonanych w Polsce inwestycji

bezpośrednich w 2013 r. osiągnęły wartość 13.728 mln EUR. Zadeklarowane dywidendy

wyniosły 7.866 mln EUR, reinwestowane zyski były na poziomie 4.124 mln EUR,

a dochody z tytułu odsetek wyniosły 1.738 mln EUR.

Tabela 3. Dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce

w 2013 roku. (w mln EUR)

Rok

Dywidendy

Reinwestowane

zyski

Odsetki

Ogółem

2013

7 866

4 124

1 738

13 728

Źródło: NBP

2

Zjawisko to w szczegółowy sposób opisywane było m.in. w raporcie „Polskie i zagraniczne

inwestycje bezpośrednie w 2012 r.”.

3

Inwestycje typu „greenfield” od strony metodycznej nie są dobrze określone i trudno

oszacować ich dokładną wartość. Pewnym jej przybliżeniem są „nowe inwestycje” wyliczone
jako zagraniczne inwestycje bezpośrednie ogółem pomniejszone o salda kapitału w tranzycie oraz
fuzji i przejęć.

4/6

Najwyższe dochody przypadły na inwestorów z Niemiec (3.053 mln EUR), Niderlandów

(2.905 mln EUR), Francji (1.654 mln EUR) i Luksemburga (899 mln EUR).

Największe dochody osiągnęli inwestorzy w przetwórstwie przemysłowym (5.584 mln

EUR, sekcja C), działalności finansowej i ubezpieczeniowej (2.807 mln EUR, sekcja K)

oraz w handlu hurtowym, detalicznym i naprawie pojazdów (2.442 mln EUR, sekcja G).

3. Zmiany metodyczne

Zgodnie z zaleceniami OECD, w prezentacji danych o inwestycjach bezpośrednich za

2013 rok wprowadzono szereg zmian metodycznych.

Najistotniejsza zmiana dotyczy sposobu kwalifikacji transakcji, stanów należności

i zobowiązań pomiędzy innymi podmiotami należącymi do tej samej grupy podmiotów

powiązanych kapitałowo. Ma to wpływ na wielkość prezentowanych stanów

i transakcji, zarówno w obszarze polskich inwestycji zagranicą, jak i zagranicznych

inwestycji bezpośrednich w Polsce.

W danych za 2013 rok, tak jak w poprzednich standardach, transakcje zagranicznych

inwestorów bezpośrednich w polskie podmioty są rejestrowane jako inwestycje

bezpośrednie w Polsce. Analogiczne, transakcje polskich inwestorów bezpośrednich

w podmioty zagraniczne są pokazywane jako polskie inwestycje bezpośrednie za

granicą.

Nowy standard rewiduje sposób podejścia do transakcji oraz stanów należności

i zobowiązań pomiędzy podmiotami klasyfikowanymi jako „inny w grupie”. Zgodnie

z tymi wymaganiami, kierunek inwestycji bezpośrednich pomiędzy takimi dwoma

podmiotami jest określony poprzez rezydencję podmiotu dominującego w grupie

kapitałowej, do której przynależą obydwa podmioty (ultimate controlling parent

enterprise – UCP

4

). Zatem inwestycje pomiędzy dwoma podmiotami „inny w grupie”

z których jeden jest polskim rezydentem, a drugi nierezydentem, są rejestrowane jako

polskie inwestycje bezpośrednie za granicą, jeśli podmiot dominujący jest polskim

rezydentem, i jako zagraniczne inwestycje w Polsce, jeśli podmiot dominujący jest

nierezydentem.

4

Jest to podmiot na samej górze łańcucha powiązań, który kontroluje podmiot „inny

w grupie”

5/6

Konsekwencją zastosowania nowego standardu są przeniesienia z zagranicznych

inwestycji bezpośrednich w Polsce do polskich inwestycji bezpośrednich za granicą

pasywów innych podmiotów w grupie, które są kontrolowane przez rezydentów.

W porównaniu do danych wyliczanych według dotychczasowych zasad, wyniosły one

5.515 mln EUR, z czego w formie akcji i udziałów kapitałowych - 88 mln EUR oraz

w formie instrumentów dłużnych - 5.427 mln EUR.

Konsekwentnie, przeniesienia z polskich inwestycji bezpośrednich za granicą do

zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce dotyczyły aktywów innych

podmiotów w grupie, które są kontrolowane przez nierezydentów. W porównaniu do

danych wyliczanych według dotychczasowych zasad, wyniosły one w 2013 roku łącznie

12.272 mln EUR, z czego w formie akcji i udziałów kapitałowych - 1.487 mln EUR oraz

w formie instrumentów dłużnych - 10.785 mln EUR.

Wprowadzone przesunięcia aktywów i pasywów pomiędzy poszczególnymi rodzajami

inwestycji bezpośrednich skutkują zmniejszeniem stanów inwestycji bezpośrednich, co

jest szczególnie widoczne w przypadku polskich inwestycji bezpośrednich za granicą.

Przesunięcia dotyczyły tu głównie kredytów handlowych udzielanych przez polskie

firmy zagranicznym spółkom w grupie podmiotów powiązanych kapitałowo, w sytuacji

gdy podmiot dominujący był ulokowany za granicą.

Przykład:
Firma produkująca samochody jest kontrolowana przez podmiot z USA. Firma posiada
dwa zakłady produkcyjne, jeden w DE i drugi w PL. Obydwa są kontrolowane
bezpośrednio przez podmiot amerykański. Gdy firma z PL sprzedaje towar do swojej
siostry (innego podmiotu w grupie) w DE i nie otrzymuje od razu zapłaty, to udziela
tym samym kredytu handlowego firmie z DE. Do tej pory (w starej metodyce) aktywa
pomiędzy innymi podmiotami w grupie ujmowane były w polskich inwestycjach
bezpośrednich za granicą. Obecnie (w nowej metodyce) kredyt ten ujęty zostanie
w zagranicznych inwestycjach bezpośrednich w Polsce, pomniejszając wartość
inwestycji zagranicznych.

Ze względu na wprowadzenie w bilansie płatniczym i międzynarodowej pozycji

inwestycyjnej nowych standardów, według których inwestycje bezpośrednie

prezentowane są w podziale na aktywa i pasywa

5

, dane prezentowane w nowy sposób

5

Nowe standardy zostały określone w Balance of Payments and International Investment

Position Manual – Sixth Edition.

6/6

przestają być bezpośrednio porównywalne z danymi o zagranicznych inwestycjach

bezpośrednich w Polsce i polskimi inwestycjami bezpośrednimi za granicą.