Wykład 4 bis

Prof. Józef Bendkowski

1



Nauka o przedsiębiorstwie interesuje się
jednostkami gospodarczymi , które w niej
funkcjonują.



Jednostki gospodarcze mogą być :

- jednoosobowe,
- wielkie, bardzo złożone,
- krajowe i międzynarodowe.

2



Zajmuje się gospodarstwami,
wytwarzającymi dobra i usługi zaspakajają
cudze potrzeby.



Nie obejmuje gospodarstw domowych, które
są nastawione na samo zaopatrzenie, mają
charakter konsumpcyjny, nie wytwórczy.



gospodarstwa chłopskie ( towarowe) są
przedmiotem zainteresowania nop.

3



Gospodarstwa nastawione na zaspakajanie
wyłącznie cudzych potrzeb posiadają
wyznaczony przez ich właściciela kapitał na
prowadzenie tej działalności.



Posiada to odpowiedni zapis o kapitale
gospodarstwa. Oddzielony jest od
pozostałego majątku kapitału właściciela

4



W celu tworzenia odrębnych jednostek
spotyka się także w innych przypadkach:

- przedsiębiorstwa państwowe,
- spółki kapitałowe – z o o, SA



Współczesne przedsiębiorstwa działają w
warunkach gospodarki kapitalistycznej.
Wiąże się to z funkcjonowaniem rynku.

5



Przedsiębiorstwa konkurują ale też ze sobą
współpracują – nośniki postępu.



Konkurencja zmusza do innowacyjności:

- wewnątrz przedsiębiorstwa,
- na zewnątrz, być lepszym od

konkurenta,

zaspakajając potrzeby klientów,
zdobyć jego uznanie.

6



Współczesne przedsiębiorstwa mają pewne
cechy wspólne, ale także które je różnią.



Cechy systemowo zależne i niezależne.



Różnice wynikają z zachowania lub
odrzucania tradycji. Czas kiedy powstały.

7



Do cech niezależnych od systemu
gospodarczego i modeli gospodarki
kapitalistycznej zalicza się:

- przedsiębiorczość,
- innowacyjność,
- gospodarność,
- równowaga finansowa.



Nazywane często zasadami.

8



Zalicza się zasady:

- autonomii,
- dochodowości,
- formy własności.

9



Cecha właściwa każdego przedsiębiorstwa,



Podejmowanie inicjatyw we wszystkich sfera
życia przedsiębiorstwa, łącznie z ryzykiem,



Cecha prywatnych przedsiębiorców.



Ulega pewnemu osłabieniu - oddzielenie
zarządzania od własności.

10



Aby utrzymać i istnieć na konkurencyjnym
rynku .



Obejmuje produkty, technologie,
organizację, metody zarządzania i procesy.

11



Właściwa każdemu podmiotowi
gospodarczemu.



Minimalne zużycie środków dla
maksymalizacji celu.



Racjonalizm ograniczonymi zasobami.



Oszczędność zasobów i zwiększenie efektu
działalności.

12



Niezbędna dla utrzymania się w dłuższym
okresie.



Przychody i koszty działalności.



Gospodarstwa , które nie mogą jej spełnić –
bankrutują lub są zasilane z zewnątrz
(dotacje).



Dwie ostatnie zasady obowiązują w każdym
systemie gospodarczym.

13



Samodzielne ustalanie planu
gospodarczego.



Prawo do podziału zysku, wypracowanego
wyniku.



Dyskusja:

- wytyczne do planu, koncern, holding,
- potrzeby rynku,
- wymagania państwa.

14



I maksymalizacji zysku, przyczyna
aktywności.



Nadwyżka dochodów nad wydatkami.



Zysk nie stanowi jedynego celu w
gospodarce rynkowej.

- pozycja na rynku,
- wartość przedsiębiorstwa,
- świadczenia dla załogi, itp..

15



Dominuje własność prywatna.



Przedsiębiorstwa publiczne podlegają
władzom komunalnym,



Przedsiębiorstwa państwowe.



Prawo właściciela do decydowania.



Współdecydowanie, przywilej załogi.

16



Obok przedsiębiorstw istnieją zakłady.
Pełnią one funkcje:

- bazy materialno – techniczne , w której
realizuje się procesy gospodarcze,
- wewnętrzne jednostki organizacyjne
bardziej złożonych przedsiębiorstw.

17



W zakładach prowadzi się procesy
gospodarczo – produkcyjne.



Przedsiębiorstwo realizuje procesy
finansowe.



Osobowość prawna – cecha formalna, która
stanowi o ich odmienności.



Przedsiębiorstwo posiada osobowość
prawną.



Podrzędność zakładu względem
przedsiębiorstwa.

18



Jest to gospodarstwo prowadzące
działalność zarobkową.



Najprostsza definicja.



Nie precyzuje cech przedsiębiorstwa.



Szersza definicja może zawierać cechy
przedsiębiorstwa.



Problem – jak budować definicje?

19



Przedsiębiorstwo -

Jest to jednostka gospodarcza działająca

na własny rachunek w celu osiągnięcia
korzyści materialnych( zysku) i ponosząca
ryzyko i odpowiedzialność zgodnie z
przepisami prawa i stosunkami rynkowymi.



Interpretacja.

20



Przedsiębiorstwo – wypływa z pojęcia
„kupiec” – art. 2 kh



„ kupcem jest ten, kto we własnym imieniu
prowadzi przedsiębiorstwo zarobkowe”.



&1 niemieckiego kodeksu handlowego z
1897r



„Kaufman im Sinne dieses Gesetzbuchs ist,
wer ein Handelsgewerbe betreibt”

21



Podmiot gospodarczy działający w sferze
produkcji, wytwarzający w sposób
zorganizowany dobra i usługi na potrzeby
odbiorców.



Ekonomicznej podmiotowości
przedsiębiorstwa towarzyszy podmiotowość
prawna.

22



Profesjonalizm w celu maksymalizacji
korzyści materialnych.



Podstawą ekonomiczną funkcjonowania
przedsiębiorstwa jest kapitał ( suma praw
materialnych i nie materialnych).



Kapitał jest zawsze czynny i zaangażowany.



Przedsiębiorstwo animuje przedsiębiorca.

23



W systemie gospodarczym przepisy prawa
decydują, które formy organizacyjne mogą
występować na rynku jako przedsiębiorstwa.

24



Zajmuje się wyłącznie problemami
gospodarowania w przedsiębiorstwie –
wąskie rozumienie.



Traktuje przedsiębiorstwo jako układ
socjologiczno- techniczny - szerokie
rozumienie.

25



Przedsiębiorstwo jest obiektem badań przez
nauki techniczne, prawnicze, socjologię,
psychologię.



Przedmiot wszystkich decyzji
gospodarczych, które dokonuje się w
przedsiębiorstwie.



Decyzji dotyczących: celów, środków, metod
działania.

26



z punktu widzenia właściciela.



Interesów właściciela.

27



Zachodzą stosunki między ludźmi:

- właściciel – pracownicy,
- właściciel – kierownicy,
- kierownictw – pracownicy.



Tymi zagadnieniami zajmuje się socjologia.

28



Podwójna rola człowieka:

- przedmiotowo – czynnik produkcji,
- podmiotowo - jego wiedza,
umiejętności.



Ta koncepcja zawiera elementy kierowania
przedsiębiorstwem.



Charakter zintegrowany: ekonomicznie,
społeczno – naukowo.

29



Otwarta, rozwija się w miarę lepszego
poznania:

- rzeczywistości,
- konkretnych procesów rządzących
przedsiębiorstwem.



Zajmuje się: wnętrzem przedsiębiorstwa,
działalność produkcyjno – usługowa, oraz
stosunkami z otoczeniem, rynek,
finansowanie.

30



Ogólną – problemami , które są wspólne
dla wszystkich jednostek gospodarczych nie
zależnie od rodzaju prowadzonej
działalności.



Specjalistyczne – ujmowane w dwóch
przekrojach:

- działowo – gałęziowy,
- funkcjonalny.

31



Przedsiębiorstwo przemysłowe,



Przedsiębiorstwo budowlane,



Przedsiębiorstwo handlowe,



Przedsiębiorstwo transportowe,



Przedsiębiorstwo bankowe,



Przedsiębiorstwo ubezpieczeniowe.



itp.

32



Zaopatrzenie, produkcja, zbyt, finanse,
inwestycje przedsiębiorstwa.

Uwaga.



Ogólna nauka koncentruje się na
problemach teoretycznych,



specjalistyczne raczej na praktycznych.

33



Lichtarski Jan: Podstawy nauki o
przedsiębiorstwie. Wyd. AE Wrocław, 1998.



Sudoł Stanisław: Przedsiębiorstwo. Podstawy
nauki o przedsiębiorstwie. Wyd. Dom
Organizatora, Toruń, 1999.



Gruszecki Tomasz : współczesne teorie
przedsiębiorstwa. Wyd. Naukowe PWN,
Warszawa 2002.

34



Nauka o przedsiębiorstwie.



Ekonomika i organizacja przedsiębiorstwa.



Ekonomika przedsiębiorstwa.



Funkcjonowania przedsiębiorstwa.



Formy prawno – organizacyjne,

własnościowe.



Potencjał gospodarczy przedsiębiorstwa.



Struktura przedsiębiorstwa, kreowanie.



Otoczenie gospodarcze, społeczne,

administracyjne itp.

35