PUŁAWY,
NAŁĘCZÓW,
KAZIMIERZ DOLNY
Opracowały: Katarzyna Katyl i Paulina Kicun
REGION LUBELSKI
Wszystkie trzy miejscowości zlokalizowane są w regionie
lubelskim. Województwo lubelskie zajmuje powierzchnię
25,1 tys. km
2
(8% powierzchni Polski, trzecie miejsce w
kraju) i liczy ponad 2,2 mln mieszkańców. Stolicą jest
Lublin.
MAPA ATRAKCJI TURYSTYCZNYCH
REGIONU LUBELSKIEGO
NAŁĘCZÓW
CHARAKTERYSTYKA
Nałęczów (dawniej Nałęczów-
Zdrój) to miasto w woj.
lubelskim, w powiecie
puławskim, siedziba gminy
miejsko-wiejskiej Nałęczów, w
granicach Kazimierskiego
Parku Krajobrazowego - część
trójkąta turystycznego:
Puławy - Kazimierz Dolny -
Nałęczów.
Historycznie położony jest w
Małopolsce (początkowo w
ziemi sandomierskiej, a
następnie w ziemi lubelskiej).
W latach 1975-1998 miasto
administracyjnie należało do
starego woj. lubelskiego.
Według danych z 30 czerwca
2006, miasto miało 4266
mieszkańców.
KRÓTKA HISTORIA NAŁĘCZOWA
Pierwotnie miejscowość była nazywana Bochotnicą. Początki
sięgają przełomu VIII i IX wieku, gdy na obecnej Górze
Poniatowskiego, wzgórzu górującym nad okolicą, wzniesiono gród.
Później centrum osady przeniesiono na wzgórze, gdzie dziś
znajduje się kościół parafialny. W I połowie XIV w. powstała parafia
w Bochotnicy.
Dnia 23 czerwca 1751 tereny te należące do Aleksandra
Gałęzowskiego zakupił Stanisław Małachowski,(starosta
wąwolnicki) nazywając w 1772 roku od noszonego przez swój ród
herbu Nałęcz całą posiadłość Nałęczowem. Po powstaniu
styczniowym dobra nałęczowskie kupił Michał Górski. Na początku
XIX w. odkryto lecznicze właściwości tutejszych wód; wykorzystali
je trzej lekarze - sybiraccy: Fortunat Nowicki, Wacław Lasocki i
Konrad Chmielewski, modernizując w końcu XIX w. funkcjonujące
już uzdrowisko za pieniądze ówczesnego właściciela Nałęczowa -
Michała Górskiego. Stworzył on uzdrowisko w dzisiejszym kształcie
miasto-ogród. To on uczynił z Nałęczowa liczący się ośrodek
leczniczo-kulturalny. Kuracjuszami byli tutaj m.in. Stefan
Żeromski, Bolesław Prus i Henryk Sienkiewicz. W 1963 roku
Nałęczów otrzymał prawa miejskie.
GŁÓWNE WALORY NAŁĘCZOWA
Bujna roślinność
Piękne położenie
Spokój
Brak klimatycznych czynników
bodźcowych
Duże nasłonecznienie
Wody mineralne
N
A
Ł
Ę
C
Z
Ó
W
–
M
IE
JS
C
O
W
O
Ś
Ć
U
Z
D
R
O
W
IS
K
O
W
A
Nałęczów
spełnia
funkcję
miejscowości
uzdrowiskowej
w rejonie
wyżyny
Lubelskiej
Tradycje
uzdrowiskowe sięgają
tu początków XIX w.
Od 1953 r. działa
Państwowe
Uzdrowisko Nałęczów
Obecnie miasto
zostało
zakwalifikowane jako
uzdrowisko o profilu
kardiologicznym.
LECZY SIĘ TU CHOROBY UKŁADU
KRĄŻENIA:
Stany
pozawałowe
Chorobę
wieńcową
Nadciśnienie
Stany
pooperacyjne
serca
NAŁĘCZÓW POSIADA TAKŻE
ZAKŁAD
PRZYRODOLECZNICZY, W
KTÓRYM STOSUJE SIĘ TAKIE
ZABIEGI JAK:
KĄPIELE SOLANKOWE,
ŻELAZISTE I
KWASOWĘGLOWE
MASAŻE WODNE
INHALACJE
M
IA
S
T
O
JE
S
T
P
E
Ł
N
E
Z
A
B
Y
T
K
Ó
W
A
R
C
H
IT
E
K
T
U
R
Y
Do
najpiękniejszyc
h należy
późnobarokowy
pałac
Małachowskich
– siedziba
Muzeum
Bolesława
Prusa, otoczony
wspaniałym
parkiem
C
H
A
T
A
W parku, w tzw.
„Chacie” –
usytuowana
jest dawna
pracownia
Stefana
Żeromskiego –
obecnie
muzeum
pisarza.
Proj. arch. Jan
Koszczyc-
Witkiewicz,
zbudowana w
1905r.
PONADTO W
NAŁĘCZOWIE ZNAJDUJE
SIĘ MUZEUM RUCHU
SPÓŁDZIELCZEGO - JEDNO
Z TRZECH W EUROPIE
NAŁĘCZÓW STANOWI ULUBIONE MIEJSCE
WYPOCZYNKU I PRACY WIELU WYBITNYCH
PRZEDSTAWICIELI POLSKIEJ INTELIGENCJI.
BYWALI TU M.IN.:
Stefan Żeromski
Henryk Sienkiewicz
Zofia Nałkowska
Bolesław Prus
Jan Karłowicz
Ignacy Paderewski
PONADTO WARTO ZOBACZYĆ:
STARE ŁAZIENKI przy al. Grabowej.
WILLE NA ARMATNIEJ GÓRZE - zabudowa willowa z XIX i pocz. XX w.
Wśród nich widoczna na zdjęciu willa Podgórze.
PARK - założony w XVIII w., w XIX w. przebudowany w stylu
angielskim. Wiele starych drzew i rzadkich gatunków.
WILLA OKTAWIA - willa przy Armatniej Górze należąca kiedyś do
żony S.Żeromskiego Oktawii.
WILLE PRZY AL. LIPOWEJ - starą zabudowę Nałęczowa poznamy
przechadzając się ul.Paderewskiego, Amatnią Górą, Al.Lipową i
ul.Poniatowskiego
Na uwagę zasługuje również
położony w okolicy Nałęczowa
Wąwóz Łukoszyński – największy i
najsłynniejszy w tym rejonie, a
także „Dolina Śmierci” koło
Rąblowa, w pobliżu której
stoczony został w 1944 r., zażarty
bój partyzantów z hitlerowską
jednostką zmotoryzowaną
„Wiking”
W NAŁĘCZOWIE SPOTKAMY SIĘ Z
BOGATĄ OFERTĄ NOCLEGOWĄ I
GASTRONOMICZNĄ
Hotele
Motele
Sanatoria
Hotele SPA
Pensjonaty
Biwaki itd.
PUŁAWY
CHARAKTERYSTYKA
Puławy – miasto
powiatowe w zachodniej
części województwa
lubelskiego w pobliżu
granicy województwa
mazowieckiego, położone
nad Wisłą, na skraju
Małopolskiego Przełomu
Wisły.
Ważny ośrodek
przemysłowy (przemysł
chemiczny, budowlany,
farmaceutyczny, etc.),
naukowy (5 instytutów
naukowo-badawczych,
szkolnictwo wyższe),
turystyczno-kulturalny
(nazywane "Atenami
Północy„)
HISTORIA
Pierwsza osada w miejscu zajmowanym obecnie przez
Puławy została założona na początku XVI w. i
obsługiwała przeprawę przez Wisłę
W 1731 r. córka Sieniawskiego Maria Zofia wyszła za
mąż za wojewodę ruskiego Aleksandra Augusta
Czartoryskiego. Od tego momentu Puławy na 100 lat
stały się własnością familii, jak określano wtedy
rodzinę Czartoryskich. W tym czasie miejscowość
przeżyła swój złoty wiek.
W odwecie za wsparcie udzielone Kościuszce przez
Czartoryskich w 1794 r. wojska rosyjskie zniszczyły
puławską rezydencję i splądrowały okoliczne wsie.
Odbudowę rozpoczęła w 1796 r. księżna Izabela z
Flemingów Czartoryska
Koniec złotego wieku Puław przyniosło Powstanie
listopadowe.
Koniec złotego wieku Puław przyniosło Powstanie
listopadowe.
P
A
Ł
A
C
C
Z
A
R
T
O
R
Y
S
K
IC
H
Klasycystyczn
o-
romantyczny
zespół
pałacowo
parkowy
Czartoryskich
Pałac otacza park
krajobrazowy.
Pierwotnie został
założony przez
Lubomirskich i od
tamtego czasu
podążał za
zmianami stylu
puławskiej
rezydencji. W
latach 1731-
1736 przybrał
styl francuski. W
latach 1798-
1806 księżna
Izabela zmieniła
go w ogród
romantyczny w
stylu angielskim,
umieszczając w
nim szereg
budowli
ogrodowych i
rzeźb. W tym
stanie park
przetrwał do
dzisiaj.
Ś
W
IĄ
T
Y
N
IA
S
Y
B
IL
L
I
Świątynia Sybilli
(d. Świątynia
Pamięci),
wybudowana w
latach 1798-1801
według projektu
Aignera na wzór
antycznej
świątyni Westy w
Tivoli pod
Rzymem. W roku
1801 Izabela
Czartoryska
założyła tutaj
pierwsze w Polsce
muzeum, mające
pobudzać
patriotyzm w
okupowanej
Polsce.
D
O
M
E
K
G
O
T
Y
C
K
I
Niedaleko
Świątyni Sybilli
znajduje się
Domek Gotycki,
wybudowany w
latach 1800-09
również według
projektu Aignera,
otwarty z okazji
pobytu w
Puławach Józefa
Poniatowskiego.
Jest on obecnie
siedzibą Muzeum
Regionalnego
PTTK. Obok
Domku
Gotyckiego stoi
kopia rzeźby
Tankred i
Klorynda.
B
R
A
M
A
R
Z
Y
M
S
K
A
Brama
Rzymska
wybudowana
1829 r. jako
trwała ruina,
wzorowana na
Łuku Tytusa w
Rzymie,
P
A
Ł
A
C
M
A
R
Y
N
K
I
Pałac Marynki,
zbudowany w
latach 1790-94
dla Marii
Wirtemberskiej,
córki Izabeli i
Adama
Kazimierza
Czartoryskich,
obecnie
zajmowany
przez Oddział
Pszczelnictwa
Instytutu
Sadownictwa i
Kwiaciarstwa
Kazimierz Dolny
Położenie:
Charakterystyka
Kazimierz Dolny to miasto w woj.. Lubelskim,
w powiecie puławskim, nad Wisłą.
Według danych z 30 czerwca 2006 miasto
miało 3584 mieszkańców.
Powierzchnia30,44 km2
Historia
Początki osady sięgają XI w. Na jednym ze wzgórz
istniała osada zwana Wietrzną Górą, należąca do
zakonu benedyktynów. W 1181 oku osadę Kazimierz
Sprawiedliwy przekazał norbertankom z
podkrakowskiego Zwierzyńca. Norbertanki zmieniły
nazwę osady na Kazimierz (imię darczyńcy).
Nazwa została odnotowana w kronikach po raz
pierwszy w 1249 roku, przymiotnik "Dolny" został
dodany w latach późniejszych, w celu odróżnienia
osady (w dolnym biegu rzeki) od Kazimierza
założonego pod Krakowem (w górnym biegu rzeki) .
Rynek w Kazimierzu Dolnym
Brukowany Rynek to serce Kazimierza Dolnego, w tym
miejscu gromadzą się mieszkańcu, turyści i artyści.
Na Rynku zachowały się wspaniałe zabytkowe
kamieniczki, m.in. bliźniacze Pod Świętym Mikołajem i
Pod Świętym Krzysztofem z XVII wieku.
Na uwagę zasługuje tu również barokowa kamienica
Gdańska.
W centralnym punkcie stoi studzienka nadając
specyficznego klimatu.
Studzienka
Zamek w Kazimierzu Dolnym -
Zespół fortyfikacji obronnych z XII i XIV wieku
mieszczący się w Kazimierzu Dolnym
Zamek w Kazimierzu został wzniesiony w latach 40-
tych XIV wieku z inicjatywy króla Kazimierza
Wielkiego. Usytuowano go na wzniesieniu nieopodal
istniejącej wcześniej samotnej wieży.
Obydwie budowle służyć miały przede wszystkim
ochronie miasta i pobliskiej przeprawy na Wiśle przed
najazdami hord tatarskich.
Pierwotny zespół obronny składał się z wapiennych
murów obwodowych na planie wieloboku zbliżonego
swym kształtem do prostokąta o wymiarach 30x65
metrów.
Baszta:
Baszta, nazywana
potocznie zamkiem
górnym bądź wieżą
Łokietka, to
wybudowany na
przełomie XII I XIV w.
posiadająca blanki.
sytuowana w odległości
180 metrów i stojąca na
wyższym o 20 metrów
od poziomu zamkowego
dziedzińca wzgórzu -
wieża - zbudowana
została z łamanego
kamienia na
cylindrycznym planie o
średnicy około 10
metrów. Jej wysokość
sięga 19, a grubość
murów przyziemia
przekracza 4 metry.
blanki
Baszta
Ruiny Zamku – dziedziniec
Stan obecny:
Do czasów współczesnych zachował się pełen zarys
murów obwodowych, ściany domów mieszkalnych
oraz fragmenty północnej baszty, w której przyziemiu
mieści się obecnie sklepik z pamiątkami. Dobrze
zachowała się wieża. Z jej zakończonego blankami (po
rekonstrukcji) tarasu podziwiać można panoramę
Kazimierza i przepiękną dolinę Wisły.
Synagoga w Kazimierzu Dolnym
zbudowana w drugiej połowie XVIII wieku.
Podczas II wojny światowej po przybyciu
frontu do miasta w 1944 roku, hitlerowcy
doszczętnie zdewastowali synagogę. Po
wojnie budynek synagogi stał opuszczony i
popadał w ruinę. W 1953 r. budynek
odbudowano i gruntownie wyremontowano
przeznaczając na salę kinową. W 2003 r. kino
zostało zamknięte a główna sala pozostaje
niewykorzystywana. W bocznych
pomieszczeniach budynku urządzono pokoje
do wynajęcia.
Synagoga c.d.
Wybudowana z
lokalnego kamienia
wapiennego
Wzniesiona na planie
prostokąta(14,8 na 16,9
m)
Styl – późnobarokowy
Obecnie – pokoje do
wynajęcia i muzeum
KOŚCIÓŁ FARNY W KAZIMIERZU
DOLNYM
Początki kościoła
farnego w
Kazimierzu Dolnym
sięgają
najprawdopodobniej
jeszcze okresu
romańskiego. W
1325 roku
ustanowiono tu
parafię, a ok. 1345 r.
podjęto gotycką
rozbudowę kościoła.
Wnętrze:
W prezbiterium uwagę
przykuwa ołtarz główny
z obrazami z 1853 r.
przedstawiającymi
męczeństwo św.
Bartłomieja oraz postać
św. Kazimierza.
Wnętrze:
Na uwagę zasługują też
wspaniałe ograny. Ich
oprawa została
wyrzeźbiona z
modrzewia w 1620 roku.
Rozbudowane w XIX
wieku posiadają obecnie
ponad 1400 piszczałek.
Są też najstarszym
zachowanym w całości
tego typu instrumentem
w Polsce.
Podsumowanie:
Nałęczów – Puławy – Kazimierz Dolny to
trójkąt turystyczny, w którym turyści mogą
zobaczyć ciekawe zabytki jak i oddać się
zabiegom leczniczo – relaksacyjnym. Miasta
te bardzo dobrze przystosowane są do
przyjmowania turystów. Bogate zaplecze
gospodarcze pozwala zapewnić wypoczynek i
niezapomniane wspomnienia
BIBLIOGRAFIA:
Kruczek Zygmunt, Polska geografia atrakcji
turystycznych, Kraków, 2008
Geografia turystyki Polski, Lijewski Teofil, Mikułowski
Bogdan, Wyrzykowski Jerzy, Warszawa, 2008
www.wikipedia.pl
http://ipulawy.pl
http://www.pl.pulawy.pl
Grafika: zbiory własne oraz sieć
http://www.kazimierz-news.com.pl/historia03.html
http://pl.wikipedia.org/wiki/Synagoga_w_Kazimierzu_Dolnym
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zamek_w_Kazimierzu_Dolnym