St. otwartości (Imp+Exp/ 2)/ PKB
15
25
35
45
55
65
75
85
G
re
c
ja
W
lo
c
h
y
F
ra
n
c
ja
H
is
zp
a
n
ia
W
lk
.B
ry
t.
P
o
rt
u
g
a
li
a
P
o
ls
k
a
N
ie
m
c
y
F
in
la
n
d
ia
S
zw
e
c
ja
D
a
n
ia
Ś
re
d
n
ia
U
E
A
u
st
ri
a
H
o
la
n
d
ia
Ir
la
n
d
ia
B
e
lg
ia
1990
1998
1999
2000
2001
2005
•...Berlusconi - jak sam z rozrzewnieniem wspomina
- zaczynał karierę jako akwizytor sprzętu AGD i
piosenkarz na rejsowych statkach. Nagrał nawet
płytę z neapolitańskimi piosenkami. Po
estradowym epizodzie Berlusconi zajął się
nieruchomościami. Do dziś niejasne są źródła
finansowania jego pierwszych firm. Szwajcarski
bank Rasini, który udzielił mu kredytu na
rozkręcenie interesu, był zamieszany w pranie
brudnych pieniędzy sycylijskiej mafii. Sam
Berlusconi podejrzewany był zresztą o związki z
Cosa Nostra.
•...Od 22 lat jest właścicielem AC Milan. W tym
czasie słynny klub został 7-krotnym mistrzem
Włoch, 5-krotnym mistrzem Europy i 3-krotnym
mistrzem świata. Dla milionów włoskich kibiców to
dowód, że ich kraj znalazł się znowu w dobrych
rękach.
•Project Code: None Selected, Publication: Dziennik Zachodni, Provider:
Polskapresse, Date: April 16, 2008
Kraje handlują ze sobą ze względu na:
Kraje handlują ze sobą ze względu na:
•
trwały, bądź przejściowy
trwały, bądź przejściowy
brak towarów
brak towarów
,
,
•
zasady kosztów względnych
zasady kosztów względnych
i podstawowej
i podstawowej
zasady racjonalnego gospodarowania w skali
zasady racjonalnego gospodarowania w skali
międzynarodowej,
międzynarodowej,
•
dążenie do zaspokojenia
dążenie do zaspokojenia
zróżnicowanych
zróżnicowanych
życzeń i potrzeb konsumentów.
życzeń i potrzeb konsumentów.
W zależności od ilości podmiotów biorących udział w wymianie
możemy mówić o imporcie bezpośrednim (realizowany jest bez
udziału pośredników)
i
i
pośrednim
pośrednim
.
.
Import
Import
to przywóz towarów z zagranicy w
to przywóz towarów z zagranicy w
celu ich wykorzystania na rynku
celu ich wykorzystania na rynku
wewnętrznym oraz
wewnętrznym oraz
nabywanie
nabywanie
usług od
usług od
cudzoziemców.
cudzoziemców.
Eksport
Eksport
-
-
wywóz za granicę towarów
wywóz za granicę towarów
gotowych pochodzenia krajowego lub w
gotowych pochodzenia krajowego lub w
znacznym stopniu przetworzonych w kraju,
znacznym stopniu przetworzonych w kraju,
w celu ich sprzedaży oraz świadczenie
w celu ich sprzedaży oraz świadczenie
usług cudzoziemcom.
usług cudzoziemcom.
Eksport może wynikać z:
Eksport może wynikać z:
•
trwałego lub czasowego dysponowania
trwałego lub czasowego dysponowania
określonymi produktami przy równoczesnym
określonymi produktami przy równoczesnym
braku tych towarów na innych rynkach,
braku tych towarów na innych rynkach,
•
wykorzystania
przewagi
rozwojowej
i
wykorzystania
przewagi
rozwojowej
i
technologicznej,
technologicznej,
•
potrzeby zaspokojenia zróżnicowanego
potrzeby zaspokojenia zróżnicowanego
popytu zagranicznego.
popytu zagranicznego.
Eksport
Eksport
pośredni:
pośredni:
•
Sprzedaż poprzez pośredników
Sprzedaż poprzez pośredników
(wyspecjalizowane podmioty w obsłudze
(wyspecjalizowane podmioty w obsłudze
branż/przeds.) -
branż/przeds.) -
kluczowe w ich sprzedaży są
kluczowe w ich sprzedaży są
umiejętności, wiedza o rynku i
umiejętności, wiedza o rynku i
preferencjach
preferencjach
•
Przedmiotem handlu są zazwyczaj
Przedmiotem handlu są zazwyczaj
wyroby seryjne, często niemarkowe,
wyroby seryjne, często niemarkowe,
których dystrybucja nie jest kłopotliwa i
których dystrybucja nie jest kłopotliwa i
specjalizacja przynosi duże korzyści skali –
specjalizacja przynosi duże korzyści skali –
często sieci hipermarketów
często sieci hipermarketów
Eksport
Eksport
bezpośredni:
bezpośredni:
•
Stały charakter współpracy z zagranicą,
Stały charakter współpracy z zagranicą,
•
Zaawansowana obecność /wiedza i
Zaawansowana obecność /wiedza i
doświadczenie/ na rynku (m.in..poprzez
doświadczenie/ na rynku (m.in..poprzez
pośrednika),
pośrednika),
•
Dobra inwestycyjne i usługi
Dobra inwestycyjne i usługi
specjalistyczne
specjalistyczne
(maszyny urządzenia, linie
(maszyny urządzenia, linie
technologiczne)
technologiczne)
o indywidualnym
o indywidualnym
charakterze (jednostkowe).
charakterze (jednostkowe).
•
Eksportowi takiemu zazwyczaj towarzyszy
Eksportowi takiemu zazwyczaj towarzyszy
eksport usług instalacyjnych, uruchamiających i
eksport usług instalacyjnych, uruchamiających i
serwisujących,
serwisujących,
•
Handel pomiędzy firmami należącymi to
Handel pomiędzy firmami należącymi to
tego samego międzynarodowego koncernu
tego samego międzynarodowego koncernu
W Handlu Tranzytowym
W Handlu Tranzytowym
-
-
obrót towarowy nie jest dokonywany
bezpośrednio między eksporterem a
importerem, ale z udziałem pośrednika
zagranicznego
Polska
Polska
firma
firma
mająca siedzibę na ter. RP
mająca siedzibę na ter. RP
sprzedaje piwo do Portugalii - pośre
sprzedaje piwo do Portugalii - pośre
d
d
ni
ni
czy
czy
w
w
tym firma z siedzibą w Holandii –
tym firma z siedzibą w Holandii – tranzyt
tranzyt
aktywny
aktywny
/ siedziba firmy pośredniczącej nie na terenie kraju
/ siedziba firmy pośredniczącej nie na terenie kraju
eksportera lub importera
eksportera lub importera
Polska
Polska
firma
firma
mająca siedzibę na ter. RP
mająca siedzibę na ter. RP
sprzedaje piwo do Portugalii - pośre
sprzedaje piwo do Portugalii - pośre
d
d
ni
ni
czy
czy
tym firma holenderska z siedzibą w
tym firma holenderska z siedzibą w
Polsce/Portugalii–
Polsce/Portugalii– tranzyt pasywny
tranzyt pasywny
Handel tranzytowy to
Handel tranzytowy to nie to samo co tranzyt
nie to samo co tranzyt
•
Tranzyt - czynność przemieszczenia towarów
Tranzyt - czynność przemieszczenia towarów
przez terytorium – sprzedaż usług
przez terytorium – sprzedaż usług
•
Handel tranzytowy realizowany również ze:
Handel tranzytowy realizowany również ze:
-ze względów politycznych,
-ze względów politycznych,
(embarga)
(embarga)
-ze względu na wysokie cła
-ze względu na wysokie cła
(kontyngenty,
(kontyngenty,
zwolnienia)
zwolnienia)
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
P
o
rt
u
ga
l
G
re
ec
e
U
S
A
S
p
ai
n
P
o
la
n
d
U
K
Ir
el
an
d
It
al
y
F
ra
n
ce
A
u
st
ri
a
D
en
m
ar
k
G
er
m
an
y
B
el
gi
u
m
J
ap
an
C
h
in
a
F
in
la
n
d
S
w
ed
en
N
et
h
er
la
R
u
ss
ia
Current account balance of payments
as a percentage of GDP – average 2003-
2005
Saldo obrotów towarowych. Eksport w mld
USD w 2005 r.
-828
-200
-100
0
100
200
U
S
A
U
K
S
p
a
in
F
ra
n
c
e
G
re
e
c
e
P
o
rt
u
g
a
l
It
a
ly
P
o
la
n
d
A
u
st
ri
a
F
in
la
n
d
D
e
n
m
.
B
e
lg
iu
m
S
w
e
d
e
n
N
e
th
e
rl
.
Ir
e
la
n
d
J
a
p
a
n
C
h
in
a
R
u
ss
ia
n
G
e
rm
a
n
y
-50
-30
-10
10
30
50
G
e
rm
a
n
y
J
a
p
a
n
Ir
e
la
n
d
It
a
ly
P
o
la
n
d
F
in
la
n
d
B
e
lg
iu
m
A
u
st
ri
a
N
e
th
e
rl
a
n
d
s
D
e
n
m
a
rk
P
o
rt
u
g
a
l
S
w
e
d
e
n
F
ra
n
c
e
G
re
e
c
e
S
p
a
in
E
u
ro
a
re
a
U
K
U
S
A
Saldo obrotów usług. Billion US dollars,
average 2003-2005
SZCZEGÓLNE FORMY HANDLU
ZAGRANICZNEGO
Zaliczane są do rynków niezorganizowanych
Podobnie jak import, eksport i handel tranzytowy
są one regulowane przez prawo, ale nie są
standaryzowane.
• obrót reparacyjny,
• obrót uszlachetniający,
• obrót licencjami i know – how,
• franchising,
• leasing,
• inwestycje bezpośrednie,
• obrót projektami inwestycyjnymi,
• transakcje wiązane,
Przeciętny koszt pracy w gospodarce ( euro/h)
0
5
10
15
20
25
30
1996
1998
1999
2001
2003
2004
2005
•Obrót
uszlachetniający,
•FDI
OBRÓT USZLACHETNIAJĄCY
sprowadza się do realizacji pewnej części
jednej z faz produkcyjnych w różnych krajach.
•Towar pozostaje przez cały czas własnością
wysyłającego
Ze względu na umiejscowienie danego kraju w
procesie produkcyjnym obrót uszlachetniający:
1.aktywny – wtedy, gdy dany kraj przyjmuje
produkt do uszlachetnienia,
2.pasywny – wtedy, gdy dany kraj wysyła
produkt do uszlachetnienia
OBRÓT REPARACYJNY
-
dokonanie napraw wynikłych w czasie użytkowania
wyeksportowanego przedmiotu
Obrót aktywny
- polega na wysłaniu za granicę
uszkodzonych przedmiotów bądź urządzeń w celu ich
naprawy,
Obrót pasywny
– polega na przyjęciu takich
przedmiotów z zagranicy w celu dokonania ich naprawy i
odesłania ponownie do właściciela.
Wykorzystywanie obrotu reparacyjnego wynika z
niższych kosztów wykonania takiej usługi, lub braku
stacji serwisowych i magazynów części zamiennych na
terytorium kraju,
Transakcje wiązane -
„handel bez pieniędzy” - nie występuje w nich
element rozliczeń dewizowych,
Barter – wymiana towaru za towar bez dokonywania
rozliczenia należności w formie pieniężnej między
stronami.
•Niskie rezerwy walutowe – brak
wymienialności walut,
•Kryzysy gospodarcze,
•Wysokie zadłużenie,
•Ochrona przez ryzykiem kursowym.
Jakie są podstawowe przyczyny zawierania
tego typu umów:
Transakcje wiązane
forma wymiany handlowej, w ramach,
której występuje powiązanie transakcji
eksportowej i importowej:
Transakcja ma na celu zrównoważenie
wzajemnych zobowiązań finansowych
istniejących między partnerami,
Transakcje wymienne mają miejsce gdy
zakup lub sprzedaż jednego dobra
uzależniony jest od zakupu lub sprzedaży
innego,
Dwa rodzaje transakcji wymiennych:
• poziome,
• pionowe,
Transakcje
poziome
Transakcje
poziome
–
uzależnienie
sprzedaży (kupna) jednego dobra od
kupna (sprzedaży) innego,
•Importer wywiera nacisk na eksportera,
aby nabył on towary, których wcześniej
nie zamierzał kupić,
•Eksporter może wywierać presję na
importera, by ten sprzedał mu towar, na
którym szczególnie mu zależy.
Transakcje pionowe
– uzależnienie
sprzedaży lub kupna jednego dobra od
jednoczesnej
sprzedaży
lub
kupna
innego:
-
Eksporter
uzależnia
sprzedaż
atrakcyjnego towaru od jednoczesnego
zakupu przez importera innego towaru,
którego ten ostatni nie potrzebuje.
Kompensata
-wymiana towar za towar (przy częściowej
zapłacie pieniężnej kompensującej nierozliczoną
nadwyżkę - szpicę)
- W transakcji takiej bierze udział min. 4
podmioty,
po
jednym
importerze
i
eksporterze z każdego kraju),
- Rozliczenia pieniężne dokonywane są w
walucie krajowej pomiędzy eksporterem i
importerem z tego samego kraju.
Exp
A
Exp
B
Imp A
Imp
B
10000 EURO
8000 EURO
BANK
BANK
2000 EURO
Schemat płatności clearingowej
G
R
A
N
I
C
A
Kraj A
Kraj B
Eksporter
Importer
Bank centralny
Bank centralny
R
o
z
l
i
c
z
e
n
i
a
R
o
z
l
i
c
z
e
n
i
a
w
p.
i
e
n
i
ą
d
z
u
A
w
p.
i
e
n
i
ą
d
z
u
B
Towar
Towar
Eksporter
Importer
OBRÓT LICENCJAMI I KNOW – HOW
Najczęściej dotyczy tzw. niematerialnych
dóbr przemysłowych:
•Wynalazków chronionych patentem,
•Znaków towarowych,
•Wzorów użytkowych
objętych ochroną.
Wówczas produkty, które wcześniej były
Wówczas produkty, które wcześniej były
importowane do kraju licencjobiorcy teraz
importowane do kraju licencjobiorcy teraz
są wytwarzane w tym kraju.
są wytwarzane w tym kraju.
Bilans obrotu technologiami jako % PKB - 2003 r.
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
J
a
p
o
n
ia
W
lo
c
h
y
F
ra
n
c
ja
U
S
A
K
o
re
a
P
o
rt
u
g
a
li
a
W
lk
.
B
ry
t.
N
ie
m
c
y
F
in
la
n
d
ia
A
u
st
ri
a
S
z
w
a
jc
a
ri
a
B
e
lg
ia
Ir
la
n
d
ia
Należności
Płatności
10. 6
Franczyza - „własny biznes oparty
na cudzym pomyśle”
Eksportu.pl
-wyjątkowość, oryginalność pomysłu, na którym
opiera swoje funkcjonowanie określone
przedsiębiorstwo,
-pomysł z reguły wyróżnia jego model biznesowy,
jest opatentowany, wypróbowany, daje firmie
renomę i popularność.
- przedsiębiorstwo działa pod znaną marką.
Chcąc rozszerzyć swoją działalność lub zdobyć
nowe rynki zbytu nie angażuje własnego kapitału
- przekazuje swój pomysł innym osobom (małym
firmom), szkoli je, pozwala zrozumieć,
Na czym polega wyjątkowość ???
•Udostępnia korzystanie z określonego
zespołu praw, koncepcji, wiedzy,
doświadczenia, określonych procedur i
organizacji,
•dzieli się technikami operacyjnymi
(udostępnia receptury) wynikającymi z
wieloletniego oświadczenia, potwierdzonego
co najmniej roczną działalnością placówki
pilotażowej
•Franczyza obejmuje całą koncepcję
prowadzenia przedsiębiorstwa, która to
koncepcja jest stale rozwijana.
FRANCHISING
- odpłatne udostępnienie
opatentowanej technologii lub systemu
usług,
•Franczyzant, uzyskuje prawa do sprzedawania
produktów i usług lub do produkcji w uzgodnionej z
franczyzerem, postaci i według ściśle ustalonych
reguł,
gwarantujących
utrzymanie
jednolitych
standardów oferty,
• Franczyzant prowadzi działalność samodzielnie
(wewłasnym imieniu i na własny rachunek), na
określonym obszarze, ale według wskazówek i pod
kontrolą dawcy,
•Franczyzodawca odpowiada za strategię, promocję i
kampanie reklamowe.
FRANCZYZER (DAWCA)
FRANCZYZANT
(BIORCA)
•udostępnianie prawa
do korzystania ze znaku
handlowego
•przekazanie pełnych
informacji
sposobie produkcji
i świadczenia usług oraz
standardach i sposobach
ich dotrzymania
•unowocześnianie
technologii
oraz rozbudowa sieci
•zapewnienie wyłączności
terytorialnej
franczyzobiorcy
•pomoc w uruchomieniu
działalności
•odpowiedni lokal i
lokalizacja,
•odpowiednie
wyposażenie lokalu
(według wskazówek
dawcy) na własny koszt
•prowadzenie działalności
objętej umową zgodnie z
jej warunkami
•przekazywanie dawcy
nabytej wiedzy,
informacji rynkowej
i propozycji innowacji
•zachowanie
odpowiedniego
standardu usług
•brak działalności
konkurencyjnej wobec
franczyzera
Rozwój franchisingu spowodowany jest
jego zaletami:
•Podmiot udzielający
praw może rozwijać sieć
nie ponosząc przy dużych kosztów (nie wyzbywa
się prawa kontroli nad nowo powstającymi
placówkami)
•
Po stronie biorcy
Po stronie biorcy
- dysponując kapitałem
rozwija własną placówkę korzystając ze
sprawdzonej technologii, wiedzy innych osób i
ma prawo używać, znanej marki,
•
Po stronie
Po stronie
klienta- gwarancja
klienta- gwarancja
standardu/
standardu/
redukcja kosztów transakcyjnych i ryzyka
redukcja kosztów transakcyjnych i ryzyka
•W prywatnym biznesie po pierwszym roku
kontynuuje działalność zaledwie 62%
indywidualnych firm, podczas, gdy w przypadku
firm franczyzowych aż 97%,
• Po dziesięciu latach tylko 18% indywidualnych
firm pozostaje na rynku, natomiast działa nadal
aż 72% franczyzobiorców,
•Powodem rosnącej popularności franczyzy jest
poszukiwanie bezpiecznych i efektywnych
metod prowadzenia działalności, w sytuacji
wzmagających się procesów koncentracji
przedsiębiorstw, postępujących procesów
globalizacji, jak i rosnącej konkurencji.
„Raport o franchisingu i systemach
agencyjnych
w Polsce 2006/2007”
(Firma konsultingowa PROFIT
)
•W 2006 roku działo 309 systemów
franczyzowych (20,6 tys. sklepów i punktów
usługowych)
• Przychody franczyzobiorców wyniosły w 2006
roku ok 50 mld zł, - 4,8 proc. polskiego PKB
•W jednostkach franszyzowych i agencyjnych
zatrudnionych było ponad 175 tys. osób
Sieci franszyzowe występują w handlu
i usługach
W handlu najpopularniejsza jest branża
odzieżowa, a w usługach – gastronomia.
„Raport o franchisingu i systemach
agencyjnych
w Polsce 2006/2007”
(Firma konsultingowa PROFIT
)
Dlaczego???