Węglowodo

ry w

przyrodzie

Co to są węglowodory ?

Jak sama nazwa wskazuje,

węglowodory to organiczne związki
zbudowane z atomów węgla i wodoru.

W zależności od budowy szkieletu

węglowego dzielimy je na:

• Łańcuchowe (nasycone i nienasycone)
• Pierścieniowe(cykloalifatyczne i

aromatyczne)

W warunkach normalnych występują

jako gazy, ciecze lub ciała stałe.
Źródłem węglowodorów jest przede
wszystkim ropa naftowa, gaz ziemny i
węgiel kamienny.

Węglowodory gazowe powstają z gazu

ziemnego, a węglowodory ciekłe i stałe
głównie z ropy naftowej.

Węglowodorami są:

• paliwa (benzyna, olej napędowy)
• gaz spalany w kuchenkach gazowych
• gaz w butlach gazowych
• parafina z której zrobione są świece
• acetylen wykorzystywany do

spawania i cięcia metali

Co to jest ropa

naftowa?

Obecnie to najważniejsze paliwo kopalne.
Jest to olej skalny, czarne złoto. Ropa złożona z

mieszaniny naturalnych węglowodorów gazowych,
ciekłych i stałych z niewielkimi domieszkami azotu,
tlenu, siarki i zanieczyszczeń. Ma podstawowe
znaczenie dla gospodarki światowej jako surowiec
przemysłu chemicznego, a przede wszystkim jako
jeden

z najważniejszych surowców energetycznych.
Aby z ropy naftowej otrzymać wiele różnych

substancji, poddaje się ją destylacji
frakcjonowanej.

Skład chemiczny

Ropa naftowa to mieszanina wielu

związków chemicznych (ok. 3000
rozpoznanych). Procentowa zawartość
poszczególnych związków chemicznych
jest różna dla każdego rejonu wydobycia.

Przeciętny skład elementarny:

Węgiel – 80-88%

Wodór – 10-

14%

Tlen – 0,1-7%

Azot – 0,02-

1,1%

Siarka – 0,1-5%

Schemat wydobycia

ropy naftowej spod

dna morskiego

1. Platforma wydobywcza
2. Warstwy skalne
3. Szyby
4. Gaz i ropa uwięzione w
porowatej skale

W Polsce ropę wydobywa się w zagłębiach:

Pomorskim, Karpackim oraz z dna

morskiego w pobliżu przylądka Rozewie.

Czarne złoto może wydostawać się na

powierzchnię samoczynnie, w wyniku

działającego na nie podziemnego ciśnienia,

ale czasami trzeba mu "pomóc" ogromnymi

pompami. Do wydobycia ropy z dna służą

platformy wiertnicze podparte filarami.

Pomiędzy nimi, aż do złoża biegnie trzpień

wiertniczy. Ropa naftowa znajduje się

również w tzw. piaskach bitumicznych, ale

ich eksploatacja jest nieekonomiczna.

Zastosowanie ropy

Ropa jest podstawowym surowcem

przemysłu petrochemicznego
stosowanym do otrzymywania m.in.
benzyny, nafty, olejów, parafiny,
smarów, asfaltów, mazutów, wazelin
i wielu materiałów syntetycznych.

Są to produkty przemiany ropy

naftowej.

Co to jest gaz ziemny?

Jest mieszaniną węglowodorów

nasyconych występujących w temperaturze
pokojowej w stanie gazowym.
Zdecydowaną przewagę w tej mieszaninie
stanowi metan(jego zawartość dochodzi do
95% i więcej), wraz z etanem oraz zawiera
niewielkie ilości propanu, butanu i azotu.
Pokłady gazu ziemnego występują
samodzielnie lub towarzyszą złożom ropy
naftowej lub węgla kamiennego.

Podział gazu ziemnego

Ze względu na zawartość składników węglowodorowych:

•

suchy (mało propanu i wyższych węglowodorów)

•

mokry (propan i wyższe węglowodory w ilościach od 5-

10%)

Ze względu na zawartość azotu:

•

gazy bezazotowe (zawartość azotu poniżej 1-3%)

•

gazy niskoazotowe (zawartość azotu w granicach 3-

10%)

•

gazy zaazotowane (zawartość azotu powyżej 10%)

Ze względu na zawartość siarkowodoru (siarki):

•

gazy małosiarkowe (zawartość siarkowodoru poniżej

0,3%)

•

gazy siarkowe (zawartość siarkowodoru w granicach

0,3-3%)

•

gazy wysokosiarkowe (zawartość siarkowodoru powyżej

3%)

Występowanie gazu

Gaz ziemny jest cennym surowcem w

produkcji sadzy, gazu syntezowego oraz

jest stosowany jako paliwo. Najwięcej gazy

ziemnego wydobywa się w Rosji, USA, w

Kanadzie i w Wielkiej Brytanii, a także pod

dnem Morza Północnego. Znaczne ilości

gazu występują również pod dnem morskim

u wybrzeży Ameryki Północnej, Brazylii, Indii

i Australii. W Polsce występuje on głównie

na Podkarpaciu, w środkowej części Niziny

Południowo-wielkopolskiej (k. Ostrowa

Wielkopolskiego)i na Pomorzu Zachodnim.

Węgiel kamienny

Węgiel kamienny na skalę masową
zaczął być wydobywany w dziewiętnastym

wieku, choć wydobywano go już w wiekach
wcześniejszych. Jest to skała osadowa
pochodzenia roślinnego, zawierająca 75-
97% pierwiastka węgla, powstała głównie w
karbonie (era paleozoiczna) ze szczątków
roślinnych, które bez dostępu tlenu uległy
uwęgleniu. Ma czarną barwę, matowy
połysk, czarną rysę. Jest nieodnawialnym
źródłem energii.