OSOBOWOŚĆ

OSOBOWOŚĆ

1.

1.

Zespół cech określających

Zespół cech określających

zachowanie, myśli i emocje

zachowanie, myśli i emocje

człowieka.

człowieka.

2.

2.

Zasób mechanizmów obronnych.

Zasób mechanizmów obronnych.

E. Mikołajczyk 2003

Co jest przyczyną dziwacznego

lub nieodpowiedniego

zachowania?

Czy zawsze choroba psychiczna?

•

Powtarzające się samouszkodzenia

•

Próby samobójcze

•

Wieloletnie utrwalone poczucie
nieszczęścia

•

Unikanie odpowiedzialności

•

Nieprzestrzeganie prawa lub zaleceń

•

struktura osobowości-

•

harmonia, spójność dyspozycji
psychicznych tzn. uczuć, woli,
charakteru, intelektu,
temperamentu.

•

TEMPERAMENT

wrodzona konstytucjonalna

zdeterminowana biologicznie

reaktywność układy nerwowego,

przebieg procesów psychicznych,

motoryka, aktywność.

•

CHARAKTER

aktywność i czynna postawa wobec

życia, siła woli i wytrwałość zgodna z

zasadami etycznymi.

E. Mikołajczyk 2003

Typy osobowości opisywano od

Typy osobowości opisywano od

wieków

wieków

E. Mikołajczyk 2003

Typy temperamentu

Typy temperamentu

wg Hipokratesa/

wg Hipokratesa/

Galena/ Pawłowa

Galena/ Pawłowa

choleryk

flegmatyk

Sangwinik

melancholik

zrównoważ

ony

Wysokoreakty

wny

Niskoreakty

wny

niezrównoważ

ony

Typy osobowości

Typy osobowości

KONSTYTUCJONALNA -

wg Kretschmera

•

Budowa ektomorficzna - leptosomatyk

=

schizotymik [zamknięty w sobie, sztywny, drażliwy,

oschły]-psychopatia schizoidalna-

schizofrenia

•

Budowa endomorficzna; pyknik

=

cyklotymik [towarzyski, zmienne nastroje]-

psychopatia cykloidalna –

cyklofrenia

•

Budowa mezomorficzna -atletyk

=

iksotymik [spokojny, mało wrażliwy, mało

plastyczny, sumienny, drobiazgowy]-psychopatia

epileptoidalna-

epilepsja

E. Mikołajczyk 2003

Koncepcje osobowości XX

Koncepcje osobowości XX

wieku

wieku

•

Jung: introwertyk i ekstrawertyk

•

Friedman i Roseman

Typ A: zorientowany na sukces
Typ B: odprężony

Eysenck
Osie: intro-eksrtawersja
Neurotyzm-psychotyzm
Stabilność
Inteligencja

UWARUNKOWANIA CECH OSOBOWOŚCI

UWARUNKOWANIA CECH OSOBOWOŚCI

- rozumienie współczesne.



-GENETYCZNE – model wielogenowy -30-70%

cech



BIOLOGICZNE – czynniki działające we wczesnym

okresie życia



RODZINA i ŚRODOWISKO – modelowanie cech

wrodzonych, skrajne zaniedbania, przemoc.



KULTUROWE – zmienne geograficznie i

historycznie

MODELE WIELOWYMIAROWE

MODELE WIELOWYMIAROWE

Koncepcja McCrae i Costa (NEO-PI)

•

5 wymiarów (BIG FIVE): neurotyzm,
ekstrawersja, otwartość, zgodność,
sumienność.

•

Cattel i Butcher – model 16 czynnikowy
– określają rysy osobowości, np.:
szczęśliwy i pogodny- poważny,
zrelaksowany- napięty.

Koncepcja Cloninger’a

•

7 wymiarów: temperament 4, charakter
3

•

NS Poszukiwanie nowości (0 - 40)

•

NS1 Ciekawość vs. Stoicki spokój (0 - 11)

•

NS2 Impulsywność vs. Refleksyjność (0-

10)

•

NS3 Ekspresyjność vs. Zachowanie z

umiarem (0 -9)

•

NS4 Nieuporządkowanie vs.

Uporządkowanie (0-10)

•

HA Unikanie przykrości (0 -35)

•

HA1 Martwienie się „na zapas” vs.

Nieuzasadniony optymizm(0-11)

•

HA2 Niepewność vs. Pewność siebie (0

-7)

•

HA3 Nieśmiałość vs. Towarzyskość (0-8)

•

HA4 Męczliwość vs. Żywiołowość (0-9)

•

RD Uzależnienie od nagrody (0-24)

•

RD1 Uczuciowość vs. Pragmatyzm (0-10)

•

RD3 Przywiązanie vs. Obojętność (0-8)

•

RD4 Zależność od innych vs.

Niezależność (0-6)

•

P Wytrwałość (RD2) (0-8)

•

SD Samoukierunkowanie (0-44)

•

SD1 Odpowiedzialność vs. Obwinianie innych

(0-8)

•

SD2 Posiadanie celów vs Brak celów (0- 8)

•

SD3 Zaradność (0-5)

•

SD4 Pewność siebie vs. Brak pewności siebie

(0-11)

•

SD5 Dobre przyzwyczajenia (0-12)

•

C Zdolność do współpracy (0-42)

•

C1 Tolerancyjność vs. Brak tolerancji (0-8)

•

C2 Empatia (0- 7)

•

C3 Chęć do niesienia pomocy vs. Brak chęci

niesienia pomocy (0-8)

•

C4 Zdolność do wybaczania vs. Chęć odwetu

(0-10)

•

C5 Przestrzeganie zasad vs. Oportunizm(0-9)

•

ST Samotranscendencja (0-33)

•

ST1 Kreatywna wyobraźnia vs. Myślenie

konkretne (0-11)

•

ST2 Identyfikacja z innymi osobami vs.

Izolowanie się (0- 9)

•

ST3 Akceptacja duchowości vs. Racjonalizm i

materializm (0-13)*

Etiologia

Etiologia

•

Nieprawawidłowości w
funkcjonowaniu rodziny

•

Niewłaściwe metody wychowawcze

•

Predyspozycja genetyczna/
biologiczna

•

Zaburzenia zachowana w
dzieciństwie – zaburzenia osobowości

Cechy osobowości

nieprawidłowej

obraz kliniczny

►

niedomoga uczuć wyższych

trwała niezdolność do związków społecznyych

przedmiotowe traktowanie partnera seksualnego

►

zła tolerancja stresu (frustracji)

zmienność i nietrwałość dążeń, „początki bez

końca”, brak konsekwencji w realizacji
zamierzeń, stanowisko pracy poniżej możliwości

►

autodestrukcyjny wzorzec życia

E. Mikołajczyk 2003

Cechy osobowości

nieprawidłowej

obraz kliniczny

►

swoisty brak wglądu („ otępienie
semantyczne”), zdolności oceny samego

siebie, zrozumienia zależności

niepowodzeń od własnych cech

►

ogólnie niezaburzona inteligencja

►

brak istotnych zainteresowań

►

nierozróżnianie granicy między prawdą a
kłamstwem, rzeczywistością a fikcją

ZABURZENIA OSOBOWOŚCI-

ZABURZENIA OSOBOWOŚCI-

epidemiologia

epidemiologia

•

Trudne do badań – większość osób z zaburzeniami osobowości nie

Trudne do badań – większość osób z zaburzeniami osobowości nie

poszukuje pomocy lekarskiej

poszukuje pomocy lekarskiej

•

Niska rzetelność diagnozy (za wyjątkiem osobowości

Niska rzetelność diagnozy (za wyjątkiem osobowości

antysocjalnej)

antysocjalnej)

•

Opisy kliniczne opierają się na retrospekcji

Opisy kliniczne opierają się na retrospekcji

•

Poszczególne kategorie diagnostyczne zaburzeń osobowości

Poszczególne kategorie diagnostyczne zaburzeń osobowości

zachodzą na siebie

zachodzą na siebie

W większości badan obejmujących populację ogólną: 5-25%

populacji;

Badanie Casey’a (1986) 7%problemy osobowościowe 7% zaburzenia

osobowości 4% ciężkie zaburzenia osobowości

Osobowość dyssocjalna

•

mężczyźni 3 - 10 x częściej

•

50-70% więźniów; ;

•

30-50% hospitalizowanych psychiatrycznie

E. Mikołajczyk 2003

ZABURZENIA OSOBOWOŚCI

ZABURZENIA OSOBOWOŚCI

skrajne lub znaczące odmienności w

porównaniu z przeciętnym sposobem

odnoszenia się do innych,

spostrzegania, myślenia i odczuwania

→

początek w dzieciństwie lub okresie

pokwitania, trwają nadal w okresie

dojrzałości

→

nie są związane ze znacznym

uszkodzeniem czy chorobą mózgu, nie

są chorobą psychiczną

E. Mikołajczyk 2003

ZABURZENIA OSOBOWOŚCI

ZABURZENIA OSOBOWOŚCI

występują zwykle następujące objawy:

(a)znacząco dysharmonijne postawy

lub zachowania, wyrażające się w
takich obszarach życia
psychicznego jak: afektywność,
kontrola zachowań impulsywnych,
style myślenia lub przeżywania,
relacje z innymi osobami;

(b) anormalne wzorce zachowań

trwają przez długi okres czasu, i nie
są ograniczone do zaostrzenia
innego zaburzenia psychicznego;

ZABURZENIA OSOBOWOŚCI

ZABURZENIA OSOBOWOŚCI

(c) anormalne wzorce zachowań

utrudniają funkcjonowanie oraz relacje

z innymi osobami;

(e) subiektywne uczucie dyskomfortu w

przebiegu zaburzeń osobowości

pojawiają się zwykle w późniejszym

okresie jej trwania;

f) zaburzenia te prowadzą zwykle do

gorszego funkcjonowania społecznego

lub zawodowego

Zaburzenia osobowości i

Zaburzenia osobowości i

zachowania dorosłych (F60-

zachowania dorosłych (F60-

F69)

F69)

•

F60 Specyficzne zaburzenia
osobowości

•

F62 Trwałe zmiany osobowości

•

F63 Zaburzenia nawyków i popędów

•

F64 Zaburzenia identyfikacji płciowej

•

F65 Zaburzenia preferencji
seksualnych

Grupy zaburzeń

Grupy zaburzeń

osobowości

osobowości

A

B

C

schizofrenia

zaburzenia

afektywne

zaburzenia

lękowe i

uzależnienia

Grupy zaburzeń osobowości

Grupy zaburzeń osobowości

wg DSM- IV

wg DSM- IV

A. Grupa ekscentryczna i dziwaczna

Projekcja/myślenie paranoiczne/fantazjowanie

Schizoidalna, schizotypowa, paranoiczna

 

B.  Grupa emocjonalna i dramatyczna

dysocjacja/zaprzeczenie/rozszczepienie/acting out

Histrioniczna, narcystyczna, antysocjalna,

borderline  

C.  Grupa lękowa

Izolacja/ bierna agresja/ hipochondria

Unikająca, zależna, obsesyjno-kompulsywna

OSOBOWOŚĆ DYSSOCJALNA

OSOBOWOŚĆ DYSSOCJALNA

•

nie liczy się z uczuciami innych

•

nieodpowiedzialna, łamie normy

•

krótkie nietrwałe związki z innymi

•

niska tolerancja frustracji i niski próg
wyzwalania agresji i zachowań gwałtownych

•

brak poczucia winy, niewrażliwy na kary

•

chętnie obwinia innych, szukając
usprawiedliwienia

Problemy psychiatryczne: alkoholizm,

używki,urazy

E. Mikołajczyk 2003

Specyficzne zaburzenia

Specyficzne zaburzenia

osobowości

osobowości

OSOBOWOŚĆ SCHIZOIDALNA

•

chłodna emocjonalnie

•

nie wyraża przyjaznych uczuć lub gniewu

•

nie interesują jej/jego pochwały czy krytyka

•

niezainteresowana seksem i przyjemnościami

•

preferuje samotnictwo, pochłonięta fantazjami

i introspekcją, nie ma wielu przyjaciół

•

niewrażliwa wobec norm i konwencji

społecznych

E. Mikołajczyk 2003

Specyficzne zaburzenia

Specyficzne zaburzenia

osobowości

osobowości

OSOBOWOŚĆ PARANOICZNA

• nadwrażliwa na niepowodzenie lub odrzucenie

• długotrwale przeżywa przykrości

• podejrzliwa, działania otoczenia interpretuje jako

wrogie

• prowokuje do walki, sztywno trzyma się własnych

praw

• przecenia własne znaczenie- utrwalona postawa

ksobna

• pochłaniają ją różne „spiskowe” teorie

E. Mikołajczyk 2003

OSOBOWOŚĆ ZALEŻNA

•

postrzega siebie jako bezradnego,
bezsilnego

•

nie potrafi zatroszczyć się o siebie,

•

podporządkowuje się innym i ulega
ich życzeniom

•

nie potrafi być sama, stawiać nawet
racjonalnych wymagań

•

ZABURZENIA DEPRESYJNE

E. Mikołajczyk 2003

Specyficzne zaburzenia

Specyficzne zaburzenia

osobowości

osobowości

OSOBOWOŚĆ LĘKLIWA

( UNIKAJĄCA)

•

obawy przed krytyką, na którą jest
nadwrażliwa

•

ograniczony styl życia stałe uczucie
napięcia i niepokoju

•

czuje się nieprzystosowana i nieatrakcyjna

•

unika kontaktów

•

ZAB. LĘKOWE, ZAB. ŁAKNIENIA

E. Mikołajczyk 2003

Specyficzne zaburzenia

Specyficzne zaburzenia

osobowości

osobowości

OSOBOWOŚĆ OBSESYJNO-KOMPULSYWNA

(ANANKASTYCZNA)

•

skrupulatna, ostrożna, pedantyczna,
nadmiernie uległa konwencjom

•

sztywna i uparta

•

skupiona na produktywności kosztem
przyjemności i związków
międzyludzkich

E. Mikołajczyk 2003

Specyficzne zaburzenia

Specyficzne zaburzenia

osobowości

osobowości

OSOBOWOŚĆ HISTRIONICZNA

•

w zachowaniu teatr i dramat, uwielbia być
w centrum uwagi, uwodzicielska,
skoncentrowana na atrakcyjności fizycznej

•

płytka chwiejna uczuciowość

•

sugestywna, łatwo ulega wpływom

•

egocentryczna, manipulantka,
nadwrażliwa

•

ZZA, BULIMIA, ZAB.DYSOCJACYJNE

E. Mikołajczyk 2003

OSOBOWOŚĆ CHWIEJNA

EMOCJONALNIE

(graniczna, z pogranicza, borderline)

•

Niestabilne uczucia i nastroje

•

Impulsywność, samouszkodzenia i/lub

przemoc wobec innych

•

Niestabilny obraz samego siebie

•

Niestabilne i intensywne związki

•

Lęk przed odrzuceniem

•

Uporczywe uczucie pustki

•

Objawy pseudopsychotyczne lub

dysocjacyjne

TYPY:

1. IMPULSYWNY
2. BORDERLINE

E. Mikołajczyk 2003

Leczenie zaburzeń

Leczenie zaburzeń

osobowości

osobowości

•

Psychoterapia indywidualna lub/i grupowa

•

- behawioralno – poznawcza

•

- psychodynamiczna

•

Farmakoterapia jako metoda
wspomagająca:

•

- neuroleptyki,

•

SSRI

•

Stabilizatory nastroju

E. Mikołajczyk 2003

Osobowość narcystyczna

Osobowość narcystyczna

•

Nadmierne poczucie własnego znaczenia

Nadmierne poczucie własnego znaczenia

Wielkościowość

Wielkościowość

•

Niezdolność do przyjęcia perspektywy innych osób

Niezdolność do przyjęcia perspektywy innych osób

•

1%

1%

populacji ogólnej

populacji ogólnej

•

Wierzy że jest „szczególny” i unikalny i może być

Wierzy że jest „szczególny” i unikalny i może być

zrozumiany tylko przez i zadawać się jedynie z

zrozumiany tylko przez i zadawać się jedynie z

innymi „szczególnymi” lub o wysokim statusie

innymi „szczególnymi” lub o wysokim statusie

ludźmi (lub instytucjami)

ludźmi (lub instytucjami)

•

Brakuje mu empatii: nie chce rozpoznawać uczuć i

Brakuje mu empatii: nie chce rozpoznawać uczuć i

potrzeb innych i nie chce identyfikować się z nimi

potrzeb innych i nie chce identyfikować się z nimi

Zespoły behawioralne (F50-

Zespoły behawioralne (F50-

F59

F59

)

)

•

F50 Zaburzenia odżywiania

F50 Zaburzenia odżywiania

•

F51 Nieorganiczne zaburzenia snu

F51 Nieorganiczne zaburzenia snu

•

F52 Dysfunkcj

F52 Dysfunkcj

e

e

seksualn

seksualn

e

e

•

F53 Zaburzenia psychiczne związane z

F53 Zaburzenia psychiczne związane z

porodem,

porodem,

•

F55 Nadużywanie substancji nie powodujących

F55 Nadużywanie substancji nie powodujących

uzależnienia

uzależnienia

Zaburzenia odżywiania

Zaburzenia odżywiania

Eating Disorders

Eating Disorders

Questionnaire

Questionnaire

•

Czy jesteś nadmiernie zainteresowany
jedzeniem, dietami, swoją wagą?

•

Czy jesz pomimo, że nie jesteś głodny,
lub tracisz kontrolę nad jedzeniem?

•

Czy uważasz się za zbyt grubego,
pomimo tego, że inni uważają cię za
szczupłego?

•

Czy nadużywasz środków
przeczyszczających, lub moczopędnych?

Eating Disorders

Eating Disorders

Questionnaire

Questionnaire

•

Czy denerwuje cię to, że nie potrafisz
zmienić swoich sposobów jedzenia?

•

Czy wymiotujesz po to aby schudnąć?

•

Jeśli jesteś kobietą, to czy masz
zatrzymanie miesiączek?

•

Czy twoje samopoczucie zależy
głównie od tego ile zjadłeś?

Czym charakteryzuje się normalne

Czym charakteryzuje się normalne

jedzenie?

jedzenie?

•

Każdy człowiek je, każdy człowiek

odczuwa głód.

•

Jest to jedzenie, gdy jest się głodnym

•

Jedzenie do takiego momentu, aż głód

zostanie zaspokojony

•

Jedzenie tego co się lubi jeść, aż do

momentu zaspokojenia głodu – nie

przerywanie jedzenia dlatego, że „nie

powinno się tyle jeść, bo można

przytyć”

Czym charakteryzuje się normalne

Czym charakteryzuje się normalne

jedzenie?

jedzenie?

•

Dobieranie sobie pożywienia według różnych
reguł, np. głodu, czasu na zjedzenie, apetytu
na coś, a nie według zawsze tej samej sztywnej
zasady, np. „wolno mi tylko zjeść rzeczy, które
mają mniej niż 100 kalorii i w ogóle nie
zawierają cukru”

•

Jedzenie trzy razy dziennie, z możliwością
niewielkiego przegryzania pomiędzy głównymi
posiłkami

•

Preferowanie spożywania posiłków w
towarzystwie

Czym charakteryzuje się normalne

Czym charakteryzuje się normalne

jedzenie?

jedzenie?

•

Zjedzenie więcej czegoś, jeśli

szczególnie smakuje, zostawienie części

posiłku jeśli jest niesmaczny

•

Brak poczucia winy, jeśli zjadło się

więcej, niż początkowo się planowało

•

Świadomość, że po jednym,

nadmiernym posiłku nie przytyje się od

razu

•

Traktowanie jedzenia nie jako

najważniejszej dziedziny swego życia

Jadłowstręt psychiczny

Jadłowstręt psychiczny

►

początek przed 25 r.ż.,

►

zaburzone postawy względem przyjmowania

pokarmów, samego pożywienia i wagi ciała oraz

zniekształcenie postrzegania obrazu własnego

ciała,

►

Zaabsorbowanie szczupłością i wagą

►

Niska samoocena, problemy w relacjach z ludźmi,

perfekcjonizm, nadwrażliwość

►

Zaburzone relacje w rodzinie, alkoholizm, choroby

psychiczne

►

brak choroby somatycznej brak zaburzenia psychicznego,

Jakie zachowania wskazują na

Jakie zachowania wskazują na

anoreksję?

anoreksję?

•

Stosowanie bardzo ścisłych, odchudzających
diet, lub częste głodówki

•

Dziwne rytuały związane z jedzeniem, np.
liczenie kęsów, dzielenie jedzenia na bardzo
małe porcje, przygotowywanie jedzenia dla
innych , po to aby odmówić zjedzenia posiłku,
twierdząc, że zjadło się już w czasie jego
przygotowywania

•

Ukrywanie nie zjedzonych posiłków,
pozostawianie naczyń w takim stanie jakby się
wszystko zjadło

Jakie zachowania wskazują na

Jakie zachowania wskazują na

anoreksję?

anoreksję?

•

Ciągle zgłaszana obawa przed przytyciem,

pomimo niskiej wagi

•

Unikanie sytuacji związanych z jedzeniem w

towarzystwie (niedzielny obiad, wyjście do

pizzerii)

•

Stosowania długich, wyczerpujących ćwiczeń

fizycznych (bieganie, aerobik)

•

Zakładanie obszernych ubrań , aby ukryć swoją

chudość

•

Używanie środków przeczyszczających,

moczopędnych, czy też pigułek odchudzających

Jakie zachowania wskazują na

Jakie zachowania wskazują na

anoreksję?

anoreksję?

•

Nadmierne zainteresowanie składem

kalorycznym produktów (sprawdzanie

etykietek)

•

Częste ważenie się, sprawdzanie swojej

sylwetki w lustrze

•

Powtarzające się w czasie posiłków skargi na

dolegliwości brzuszne (wymioty, biegunka)

•

Twierdzenie po powrocie do domu, iż poza

nim zjadło się tak dużo, że zjedzenie posiłku

w domu byłoby już szkodliwe

•

Wychodzenie do toalety lub łazienki

bezpośrednio po posiłku

Jakie objawy fizyczne wskazują na

Jakie objawy fizyczne wskazują na

anoreksję?

anoreksję?

•

Szybki spadek wagi ciała

•

Objawy niedożywienia

•

Brak miesiączek, nieregularne

miesiączkowanie

•

Bladość skóry, często szarawy jej odcień

•

Niska temperatura ciała, czemu często

towarzyszy uczucie zimna

•

Zawroty głowy, omdlenia

•

Suche, łamliwe włosy

Jakie objawy fizyczne wskazują na

Jakie objawy fizyczne wskazują na

anoreksję?

anoreksję?



Odwodnienie



Kołatanie serca, arytmie (nieregularna

praca serca) spowodowana głównie niskim

poziomem potasu

– hipokaliemia jest najczęstszą przyczyną

śmierci u osób cierpiących na anoreksję



Zanik narządów płciowych wewnętrznych

(problemy z zajściem w ciążę pomimo

powrotu normalnych miesiączek)



Osteoporoza, bóle kostne (łamliwość kości)

Jakie objawy psychiczne występują w

Jakie objawy psychiczne występują w

przebiegu anoreksji?

przebiegu anoreksji?

•

Obniżenie poczucia swojej wartości,
zwykle uzależnione od tego co się
zjadło, i jak się wygląda

•

Niepewność swoich możliwości

•

Tendencja do izolowania się od ludzi

•

Zaburzenia koncentracji myślenia

•

Nagłe zmiany nastroju

•

Perfekcjonizm

Co to są „negatywne głosy” w

anoreksji?

Są to własne sądy o samym sobie, mający

„usprawiedliwić” dalsze odchudzanie.

Najczęstsze z nich to:

• Jestem nadal za gruba
• Jestem okropna, do niczego
• Zasłużyłam sobie na to wszystko co

mnie spotyka

• To wszystko przeze mnie
• Inni na to nie zasługują, a ja tak ...

zasługuję na śmierć

Jakie zachowania mogą wskazywać

Jakie zachowania mogą wskazywać

na bulimię?

na bulimię?



epizody objadania się, najczęściej w samotności,

często z „podkradaniem jedzenia” („znowu pusta

lodówka”), zwykle przekraczającym 1500 kalorii na

jeden posiłek



Nadmierne zainteresowanie jedzeniem i swoją wagą,

obawa przed przytyciem



Narzucanie sobie głodówek

•

Kilkugodzinne, codzienne ćwiczenia fizyczne

•

Poczucie braku kontroli nad jedzeniem, wymiotami,

ćwiczenia fizycznymi



Unikanie restauracji, barów, planowanych posiłków



Obwinianie się po objedzeniu



Korzystanie z łazienki lub toalety zaraz po jedzeniu, z

zagłuszanie wymiotów przez głośne puszczanie wody

Jakie są fizyczne (somatyczne)

Jakie są fizyczne (somatyczne)

objawy bulimii?

objawy bulimii?



Obrzęk ślinianek, pękające naczynia krwionośne pod oczami



Skargi na palenie w gardle



Uczucie zmęczenia, kurcze łydek



Szybko rozwijająca się próchnica, nalot na zębach,

uszkodzenia szkliwa



Duże wahania wagi ciała

•

Zaparcia

•

Zrogowacenia, rany , które się nie goją na opuszkach palców

(wskazujący i środkowy palec)

•

Wymioty z domieszką krwi

•

Kołatanie serca, zaburzenia rytmu serca (objawy

hipokaliemii)

•

Niski poziom sodu i potasu we krwi (hipokaliemia,

hiponatremia)

•

Objawy uszkodzenia nerek i wątroby

Jakie zaburzenia emocjonalne prezentują

osoby z bulimią?



Depresję, przygnębienie, poczucie winy



Nadmierny samokrytycyzm



Potrzebę ciągłej aprobaty



Uzależnienie samopoczucia od aktualnej wagi



Duże wahania nastroju



Nadmierna impulsywność



Silne emocjonalnie, ale krótkie związki z

innymi ludźmi



Częstsze są próby samouszkodzeniowe, a

nawet samobójcze

Typy anoreksji i bulimii

Typy anoreksji i bulimii

Anoreksja:

•

restrykcyjna

•

Nierestrykcyjn
a (binge-
purging type)

•

atletyczna

Bulimia:

•

purging type

•

nonpurging
type

Zaburzenia odżywiania -

Zaburzenia odżywiania -

fakty

fakty

•

1% dziewcząt w okresie adolescencji

cierpi na anoreksję

•

5% kobiet w wieku 20-25 lat choruje

na bulimię

•

na 10 przypadków anoreksji u kobiet

przypada jeden przypadek u mężczyzn

•

5-20% osób chorujących na anoreksję

umiera (pomimo prób leczenia)

Terapia anoreksji i bulimii

Terapia anoreksji i bulimii

•

Kiedy hospitalizacja?

Kiedy hospitalizacja?

•

Psychoedukacja

Psychoedukacja

•

Terapia behawioralna

Terapia behawioralna

•

Psychoterapia psychodynamiczna

Psychoterapia psychodynamiczna

•

Terapia rodzinna

Terapia rodzinna

•

SSRI ?

SSRI ?

•

Kluby AB

Kluby AB

Zasadniczymi celami terapii

Zasadniczymi celami terapii

AB

AB

są:

są:



 

Ustanowienie przez chorą kontroli nad swoim

Ustanowienie przez chorą kontroli nad swoim

jedzeniem i wagą na normalnym, akceptowanym

jedzeniem i wagą na normalnym, akceptowanym

społecznie poziomie

społecznie poziomie



 

 

Radzenie sobie przez chorą ze swoimi problemami w

Radzenie sobie przez chorą ze swoimi problemami w

inny sposób niż przez anoreksję

inny sposób niż przez anoreksję



  

  

Odnowienie relacji z rodzinną na innym poziomie, niż

Odnowienie relacji z rodzinną na innym poziomie, niż

relacja uwarunkowana sposobem jedzenia i wagą

relacja uwarunkowana sposobem jedzenia i wagą



  

  

Edukacja o objawach i możliwych przyczynach

Edukacja o objawach i możliwych przyczynach

anoreksji

anoreksji



  

  

Edukacja o możliwych zwiastunach nawrotu choroby

Edukacja o możliwych zwiastunach nawrotu choroby

i sposobach radzenia sobie z nimi

i sposobach radzenia sobie z nimi

Kiedy konieczna jest

Kiedy konieczna jest

hospitalizacja

hospitalizacja

w przebiegu anoreksji?

w przebiegu anoreksji?

•

Krańcowe wyniszczenie, spadek masy ciała powyżej

30% (BMI<15)

•

Zaburzenia somatyczne zagrażające życiu

(np. hipokaliemia, bradykardia rzędu 40,

zaburzenia rytmu serca, leukopenia, pancytopenia)

•

Zagrożenie samobójstwem

•

Brak sukcesów w terapii w warunkach otwartych

•

Trudności organizacyjne w terapii w warunkach

otwartych (np. kłopoty z dojazdem na sesje

terapeutyczne)

Co to jest kompulsywne objadanie

Co to jest kompulsywne objadanie

się (termin angielski –

się (termin angielski –

binge eating

binge eating

disorder

disorder

)?

)?

•

Jest to zaburzenie zbliżone do
bulimii, ale różniące się od niego:
rzadkością stosowania wymiotów,
głodówek i środków

Jakie są somatyczne objawy

Jakie są somatyczne objawy

kompulsywnego objadania się?

kompulsywnego objadania się?

•

      Nadciśnienie

•

      Nadwaga

•

     Uczucie ciągłego zmęczenia

Jakie zaburzenia zachowania mogą

Jakie zaburzenia zachowania mogą

wskazywać na

wskazywać na

kompulsywne

kompulsywne

objadanie się?

objadanie się?

•

Epizody objadania się, zwykle w

samotności, z wielogodzinnym

planowaniem tego co się zje

•

Zmniejszenie aktywności fizycznej (z

powodu nadwagi)

•

Częste stosowanie różnych

„cudownych diet”

•

Unikanie jedzenia w sytuacji

publicznej

Jakie zaburzenia emocjonalne mogą

Jakie zaburzenia emocjonalne mogą

wskazywać na

wskazywać na

kompulsywne

kompulsywne

objadanie się?

objadanie się?

•

      Zależność swojego samopoczucia
od aktualnej wagi

•

      Wyobrażanie siebie jako
lepszego człowieka, jeśli się
schudnie

•

     Waga staje się głównym
ogniskiem zainteresowania

Kiedy ćwiczenia fizyczne mogą mieć

Kiedy ćwiczenia fizyczne mogą mieć

związek z zaburzeniami jedzenia?

związek z zaburzeniami jedzenia?



Zmuszasz się do ćwiczeń, nawet jeśli czujesz się źle



Czujesz się źle, jeśli nie udało ci się odbyć zwykłej porcji
ćwiczeń



Obliczasz na podstawie zjedzonych kalorii, ile powinnaś
ćwiczyć, aby je palić



Ćwiczysz w samotności dla samego wysiłku, nie po to
aby się spotkać z innymi osobami



Starasz się ciągle coś robić, żeby tylko spalić nadmierne
kalorie



Martwisz się jeśli tylko trochę przytyłaś z powodu
przerwy w ćwiczeniach



Planujesz inne sposoby uzyskania niższej wagi – środki
odchudzające , głodówki

„

„

10 przykazań szczupłej

10 przykazań szczupłej

sylwetki”

sylwetki”

1.      Jeśli nie jesteś szczupła, nie jesteś atrakcyjna
2.      Bycie szczupłym jest ważniejsze od bycia zdrowym.
3.      Wszystkie chwyty są dozwolone dla osiągnięcia

szczupłej sylwetki

4.      Jeśli za dużo zjadłaś, powinnaś mieć poczucie winy,

to zupełnie normalne

5.      Jeśli przytyłaś powinnaś się sama za to ukarać
6.      Powinnaś przed każdym posiłkiem liczyć kalorie,

żeby wiedzieć ile wolno ci zjeść

7.      To co pokazała Ci wskazówka na wadze, to

najważniejsza rzecz w twoim życiu

8.      Spadek wagi to dobra rzecz, wzrost wagi zła
9.      Nigdy nie jest się zbyt szczupłym
10.  Bycie szczupłym to oznaka prawdziwie silnej woli i

zwiastun sukcesów życiowych

„

„

10 przykazań szczupłej

10 przykazań szczupłej

sylwetki”

sylwetki”

•

Uwaga!

•

Jeśli wierzysz jeszcze w któreś z
tych zaleceń,

•

nie jesteś jeszcze całkiem
wyleczona!

Dewiacje seksualne;

Dewiacje seksualne;

parafilie

parafilie

•

pedofilia

•

ekshibilicjonizm

•

podglądactwo

•

ocieractwo

•

transwestytyzm

•

transseksualizm

•

tranwestytyzm fetyszystyczny

Dewiacje seksualne;

Dewiacje seksualne;

parafilie

parafilie

Etiologia nie jest znana.

•

-predyspozycja genetyczna

•

-urazy psychiczne, maltretowanie w dzieciństwie

•

-wg. teorii uczenia się: warunkowanie

instrumentalne

( po zachowaniu dewiacyjnym nastąpiło wzbudzenie

seksualne)

•

Aktywnośc seksualna ma często charakter

kompulsywny, nasila się przez napięcie

emocjonalne, lęk, depresję.

Leczenie:

•

psychoterapia ukierunkowana na wgląd

•

terapia behawioralna

•

farmakoterapia

E. Mikołajczyk 2003