Historia szczepień

Historia szczepień

Średniowiecze (około X

Średniowiecze (około X

wieku)

wieku)

•

W Chinach, przeprowadzano już

W Chinach, przeprowadzano już

1000 lat temu zabiegi mające

1000 lat temu zabiegi mające

zmniejszyć prawdopodobieństwo

zmniejszyć prawdopodobieństwo

zachorowania na

zachorowania na

ospę

ospę

prawdziwą

prawdziwą

. Polegały one na

. Polegały one na

wcieraniu małym dzieciom w

wcieraniu małym dzieciom w

błonę śluzową nosa utłuczonych

błonę śluzową nosa utłuczonych

na proszek strupów po ospie.

na proszek strupów po ospie.

•

W

W

Indiach

Indiach

również prowadzono

również prowadzono

podobne zabiegi, przebiegały one

podobne zabiegi, przebiegały one

jednak nieco inaczej. Dzieciom

jednak nieco inaczej. Dzieciom

zakładano ubrania po chorych na

zakładano ubrania po chorych na

ospę lub wkłuwano igły zakażone

ospę lub wkłuwano igły zakażone

ropą pobraną od chorych.

ropą pobraną od chorych.

•

Nieco później w Turcji niewolnicom

Nieco później w Turcji niewolnicom

przeznaczonym do haremów za

przeznaczonym do haremów za

pomocą małego nożyka robiono

pomocą małego nożyka robiono

nacięcie i wprowadzano odrobinę

nacięcie i wprowadzano odrobinę

ropy z pęcherzy ospowych. Chroniło

ropy z pęcherzy ospowych. Chroniło

je to przed zeszpeceniem a zarazem

je to przed zeszpeceniem a zarazem

znacznie podnosiło wartość na

znacznie podnosiło wartość na

targach niewolników.

targach niewolników.

XVIII w.

XVIII w.

•

W XVIII w. w Anglii badaniami nad profilaktyką

W XVIII w. w Anglii badaniami nad profilaktyką

chorób parał się niejaki

chorób parał się niejaki

Edward Jenner

Edward Jenner

. W

. W

wyniku jego działań powstała

wyniku jego działań powstała

pierwsza na

pierwsza na

świecie szczepionka

świecie szczepionka

.

.

Szczepionka przeciwko

Szczepionka przeciwko

ospie prawdziwiej

ospie prawdziwiej

. Jenner wykorzystał

. Jenner wykorzystał

obserwację, że kobiety dojące krowy, mimo

obserwację, że kobiety dojące krowy, mimo

zarażenia się od nich ospą krowią (tzw.

zarażenia się od nich ospą krowią (tzw.

krowianką) chorują krótko i łagodnie i nie

krowianką) chorują krótko i łagodnie i nie

chorują one na ospę prawdziwą.

chorują one na ospę prawdziwą.

Przeprowadził eksperyment, w którym

Przeprowadził eksperyment, w którym

najpierw zaraził małego chłopca wirusem ospy

najpierw zaraził małego chłopca wirusem ospy

krowianki, a następnie, kiedy ten już skończył

krowianki, a następnie, kiedy ten już skończył

chorować wirusem ospy prawdziwej. Chłopiec

chorować wirusem ospy prawdziwej. Chłopiec

nie zachorował na ospę prawdziwą.

nie zachorował na ospę prawdziwą.

1881

1881

•

Ludwik Pasteur

Ludwik Pasteur

, przeprowadził w Melun

, przeprowadził w Melun

sławne doświadczenie z wstrzyknięciem

sławne doświadczenie z wstrzyknięciem

owcom

owcom

osłabionych zarazków wąglika

osłabionych zarazków wąglika

.

.

•

Na oczach setek widzów i reporterów z

Na oczach setek widzów i reporterów z

całej Europy dwudziestu pięciu owcom

całej Europy dwudziestu pięciu owcom

dwukrotnie wstrzyknięto osłabione

dwukrotnie wstrzyknięto osłabione

zarazki wąglika a następnie, po upływie

zarazki wąglika a następnie, po upływie

dwóch tygodni, podano im wysoce

dwóch tygodni, podano im wysoce

zjadliwe szczepy- ku powszechnemu

zjadliwe szczepy- ku powszechnemu

zdziwieniu, poza lekką gorączką, owce

zdziwieniu, poza lekką gorączką, owce

miały się zupełnie dobrze.

miały się zupełnie dobrze.

•

Pasteur

Pasteur

opracował analogiczną

opracował analogiczną

do szczepionki przeciw

do szczepionki przeciw

wąglikowi

wąglikowi

szczepionkę

szczepionkę

przeciwko różycy świń

przeciwko różycy świń

.

.

1883

1883

1885

1885

•

Ludwik Pasteur

Ludwik Pasteur

uzyskał pierwszą

uzyskał pierwszą

szczepionkę

szczepionkę

przeciwko wściekliźnie

przeciwko wściekliźnie

z wysuszonego rdzenia

z wysuszonego rdzenia

zwierząt doświadczalnych i podał ją zdrowym

zwierząt doświadczalnych i podał ją zdrowym

psom. Pierwsza dawka zwierała zarazki

psom. Pierwsza dawka zwierała zarazki

znacznie osłabione, kolejne- coraz silniejsze,

znacznie osłabione, kolejne- coraz silniejsze,

aż do bardzo wysokiej zjadliwości. Po serii

aż do bardzo wysokiej zjadliwości. Po serii

szczepień uzyskał u psów całkowite

szczepień uzyskał u psów całkowite

uodpornienie na zarazki wścieklizny, podobne

uodpornienie na zarazki wścieklizny, podobne

postępowanie ratowało także psy które były

postępowanie ratowało także psy które były

już na nią chore.

już na nią chore.

•

Po raz pierwszy szczepionkę zastosował u

Po raz pierwszy szczepionkę zastosował u

człowieka u ciężko pogryzionego chłopca. W

człowieka u ciężko pogryzionego chłopca. W

sumie chłopiec został zaszczepiony dwanaście

sumie chłopiec został zaszczepiony dwanaście

razy. Kuracja okazała się skuteczna.

razy. Kuracja okazała się skuteczna.

1890

1890

•

Emil Behring i Szibasaburo

Emil Behring i Szibasaburo

Kitasato

Kitasato

publikują artykuł

publikują artykuł

„O

„O

powstawaniu odporności na

powstawaniu odporności na

błonicę i tężec u zwierząt.”

błonicę i tężec u zwierząt.”

•

Wynikało z tej pracy, że

Wynikało z tej pracy, że

surowica pobrana z krwi

surowica pobrana z krwi

uodpornionego zwierzęcia

uodpornionego zwierzęcia

laboratoryjnego ma właściwości

laboratoryjnego ma właściwości

lecznicze wobec człowieka

lecznicze wobec człowieka

chorego na błonicę lub tężec.

chorego na błonicę lub tężec.

1892

1892

•

Waldemar Haffkine

Waldemar Haffkine

testuje na

testuje na

sobie opracowaną

sobie opracowaną

szczepionkę

szczepionkę

przeciw cholerze

przeciw cholerze

.

.

Profilaktyczna szczepionka

Profilaktyczna szczepionka

składa się z osłabionych przez

składa się z osłabionych przez

gorące powietrze

gorące powietrze

przecinkowców cholery.

przecinkowców cholery.

1910

1910

•

Emil Behring

Emil Behring

opracował nową

opracował nową

szczepionkę mającą chronić

szczepionkę mającą chronić

przed błonicą

przed błonicą

przez czynne

przez czynne

uodpornienie, nazywa ją

uodpornienie, nazywa ją

AT-

AT-

Toksyna- Antytoksyna

Toksyna- Antytoksyna

. Jest to

. Jest to

mieszanina jadów i

mieszanina jadów i

przeciwjadów błonicy,

przeciwjadów błonicy,

wymieszana w takim stopniu,

wymieszana w takim stopniu,

że jadu jest nieco więcej.

że jadu jest nieco więcej.

1919

1919

•

Polak

Polak

Rudolf Weigl

Rudolf Weigl

opracował

opracował

pierwszą skuteczną

pierwszą skuteczną

szczepionkę

szczepionkę

przeciwko tyfusowi

przeciwko tyfusowi

plamistemu

plamistemu

. Staje

. Staje

się to możliwe dzięki (opracowanej

się to możliwe dzięki (opracowanej

również przez niego) metodzie

również przez niego) metodzie

sztucznego zakazania wszy zarazkami

sztucznego zakazania wszy zarazkami

tyfusu. Polegała ona na wprowadzeniu

tyfusu. Polegała ona na wprowadzeniu

ich do jelit metodą lewatywy. Komórki

ich do jelit metodą lewatywy. Komórki

nabłonka jelitowego wszy stają się

nabłonka jelitowego wszy stają się

wówczas doskonałą pożywką dla

wówczas doskonałą pożywką dla

zarazków tyfusu.

zarazków tyfusu.

1921

1921

•

Albert Calmette

Albert Calmette

i

i

Camille

Camille

Guérin

Guérin

wypróbowali na dziecku

wypróbowali na dziecku

urodzonemu z matki gruźliczki

urodzonemu z matki gruźliczki

szczepionkę przeciwko

szczepionkę przeciwko

gruźlicy

gruźlicy

.

.

•

Wyprodukowanie szczepionki udało

Wyprodukowanie szczepionki udało

im się dopiero po 13 latach

im się dopiero po 13 latach

•

1923

1923

-

-

szczepionka przeciwko

szczepionka przeciwko

krztuścowi

krztuścowi

•

1927

1927

-

-

szczepionka przeciw

szczepionka przeciw

tężcowi

tężcowi

•

1937

1937

-

-

szczepionka przeciwko

szczepionka przeciwko

żółtej febrze

żółtej febrze

1937

1937

•

Jonas Salk

Jonas Salk

opracowuje pierwszą

opracowuje pierwszą

skuteczną

skuteczną

szczepionkę przeciw

szczepionkę przeciw

grypie

grypie

z całymi wirusami

z całymi wirusami

(uzyskanymi z płynu

(uzyskanymi z płynu

omoczniowego zakażonych

omoczniowego zakażonych

zarodków kurzych)

zarodków kurzych)

inaktywowanymi formaldehydem

inaktywowanymi formaldehydem

lub β- propiolaktonem.

lub β- propiolaktonem.

•

1949

1949

-

-

szczepionka przeciwko

szczepionka przeciwko

śwince

śwince

•

1954

1954

- szczepionkę przeciwko

- szczepionkę przeciwko

różyczce

różyczce

•

1954

1954

-

-

szczepionka przeciw polio

szczepionka przeciw polio

•

1964

1964

– szczepionka przeciwko odrze

– szczepionka przeciwko odrze

•

1978

1978

- szczepionka przeciw

- szczepionka przeciw

Pneumokokom

Pneumokokom

1981

1981

•

W USA do użytku weszła pierwsza

W USA do użytku weszła pierwsza

skuteczna szczepionka przeciw

skuteczna szczepionka przeciw

wzw typu B

wzw typu B

, opracowana przez

, opracowana przez

Maupasa i Hillemanna

Maupasa i Hillemanna

. Próby

. Próby

kliniczne trwały już od roku 1976.

kliniczne trwały już od roku 1976.

Wykazano, że zmniejsza ona

Wykazano, że zmniejsza ona

prawdopodobieństwo zakażenia o

prawdopodobieństwo zakażenia o

92%.

92%.

1992

1992

•

Szczepionka przeciwko wirusowemu

Szczepionka przeciwko wirusowemu

zapaleniu wątroby typu A

zapaleniu wątroby typu A

•

Szczepionka przeciwko wirusowi

brodawczaka ludzkiego HPV

2004

2004