Wywiad psychologiczny



Wywiad psychologiczny należy do
podstawowych metod diagnostycznych w
psychologii.



Wywiad był bardzo szeroko wykorzystywany
przez Z. FREUDA i psychoanalityków.



A.ADLER wykorzystywał wywiad do badania
trudności wychowawczych u dzieci.



Dla J. PIAGETA wywiad stanowił istotny
składnik metody klinicznej i kazuistycznej.



WYWIAD PSYCHOLOGICZNY jest to
rozmowa prowadzona w określonym
celu, w której uczestniczą dwie osoby:
prowadzący wywiad i rozmówca.



Jest to rozmowa kierowana.



Każdy wywiad posiada CEL (różny w
zależności od rodzaju wywiadu).



Wywiad psychologiczny ma na celu
poznanie psychicznych problemów
rozmówcy, poznanie cech osobowości i
umysłu rozmówcy.



Informacje dotyczące przeszłości pozwalają
na odtworzenie historii życia klienta. Z kolei
- poznanie historii życia ułatwia zrozumienie
genezy powstania różnych cech bądź
zaburzeń osobowości /zachowania.



Informacje dotyczące teraźniejszości mają
na celu poznanie aktualnych warunków
środowiskowych rozmówcy.



Stawianie pytań bezpośrednich i
pośrednich oraz dokonywanie
interpretacji odpowiedzi w
kategoriach psychologicznych
wymaga posiadania dużych
umiejętności zawodowych
psychologa.



ZALETY WYWIADU:



- Możliwość szybkiego i bezpośredniego poznania
rozmówcy i zebrania potrzebnych informacji;



- Możliwość poznania minionych faktów i przeżyć
rozmówcy; możliwość odtworzenia jego historii
życia;



- Możliwość bezpośredniego kontaktu
psychicznego z rozmówcą;



- Możliwość dokonywania obserwacji zachowania;



- Możliwość wywołania pożądanych reakcji u
rozmówcy, zarówno werbalnych jak i
niewerbalnych.



WADY WYWIADU:



Zahamowania rozmówcy - spowodowane
najczęściej nieumiejętnością prowadzenia
wywiadu;



Podawanie fałszywych danych, odgrywanie
różnych ról, przedstawianie się w korzystnym
- niekorzystnym świetle;



Subiektywizm zarówno ze strony
prowadzącego wywiad jak również
subiektywizm w ocenie faktów przez klienta.



RODZAJE WYWIADÓW PSYCHOLOGICZNYCH



W zależności od tego czy rozmówca
uświadamia sobie, że jest
przedmiotem badania, wyróżnia się:



- wywiad jawny ( wie jaki jest cel),



- wywiad ukryty.



RODZAJE WYWIADÓW



Uwzględniając sposób formułowania
pytań, wyróżnia się:



- 1. wywiad nieskategoryzowany,



- 2. wywiad skategoryzowany.



Ad.1) Sposób i forma pytań i odpowiedzi
swobodna.



Ad.2) Rozmówca odpowiada twierdząco
lub przecząco, lub wybiera jedną z
alternatyw.



Przyjmując za kryterium
podziału osobę rozmówcy,
wyróżniamy wywiad z daną
osobą i wywiad o danej
osobie,który prowadzimy z
osobami trzecimi.



Biorąc pod uwagę miejsce
wywiadu, można wyróżnić
wywiad w warunkach
sztucznych (gabinet, szpital) i
naturalnych (szkoła, wywiad
środowiskowy)



Ze względu na cel, można
wyróżnić wywiad
diagnostyczny i terapeutyczny
(inaczej korekcyjny).



TECHNIKI WYWIADU



Przygotować zakres treściowy wywiadu.



Ułożyć plan wywiadu oraz listę pytań.



Stworzyć właściwe warunki zewnętrzne -
nastrój do swobodnej rozmowy.



Nawiązać kontakt psychiczny z badanym -
okazując gotowość do słuchania.



Umieć wsłuchiwać się w problemy
badanego.



Objaśnić cel rozmowy.



Formę pytań i sposób wysławiania się
dostosować do poziomu badanego.



Mówić jasno i prosto, zrozumiale.



Wykazywać cierpliwość i takt.



Nie zawstydzać badanego,nie
ironizować, nie moralizować.Nie
upokarzać. Nie wzbudzać obaw i
niepokoju.



Zachęcać do szczerych i bogatych
wypowiedzi.



Utwierdzać badanego, że ma się
zrozumienie dla jego problemów.



Obserwacja podczas wywiadu



określana jest jako obserwacja kliniczna
i jej przedmiotem jest wygląd fizyczny,
twarz, oczy, ubiór, zachowanie,
brzmienie głosu, sposób mówienia,
intonacja, tempo mówienia, wady
wymowy, trudności w doborze słów,
sens mówienia itp..



WYWIAD KLINICZNY



ma miejsce w procesie diagnozy
zaburzeń zachowania, zaburzeń
osobowości, zaburzeń psychicznych i
dotyczy:



- okoliczności w jakich pojawiły się po
raz pierwszy;



- okoliczności w jakich nasilają się;



-zmian w obrazie zaburzeń;



- aktualnej sytuacji chorego oraz jego
przeszłości



Rzetelność informacji



To co pacjent mówi o swoich
dolegliwościach, sposobie przeżywania itp.,
należy traktować jako informacje
prawdziwe, chociażby wydawały się
nieprawdziwe!



Jest to subiektywna prawda pacjenta - tak
spostrzegał i tak przeżywał!



W ocenie uzyskanych informacji kierujemy
się zasadą pełnego zaufania do treści relacji
pacjenta i zasadą nieufności czy opisywane
fakty i okoliczności były rzeczywiste.



W czasie spotkania, którego celem jest
diagnoza, psycholog powinien być raczej
bierny i pozostawić inicjatywę pacjentowi,
pobudzając go do udzielania informacji.
Bierność umożliwia dostrzeżenie specyfiki
zaburzeń, ułatwia obserwację. Ta
”uczestnicząca obserwacja” jest
podstawą badania.



Błędy badającego



- wybiórcza percepcja zgodna ze
schematami poznawczymi badającego;



- powstawanie negatywnych odczuć wobec
pacjenta, jak złość, rozdrażnienie,
współczucie;



- przekazywanie inicjatywy rozmowy
pacjentowi ( opóźnia proces diagnozy).



W psychologii istnieje pojęcie empatii -
współodczuwania - dość niejasna
konstrukcja teoretyczna, odwołująca się do
zjawiska syntonii, współbrzmienia
emocjonalnego.



Pojawianie się takich szczególnych
odczuć,myśli, wrażenia syntonii - lub jego
braku -stanowią źródło informacji