Informacje ogólne

Klimat

Mapka

Galeria

Pochodzenie nazwy

Fauna

Budowa geologiczna

Galeria

Galeria

Flora

Lasy parku narodowego

Galeria

Leśne zbiorowiska potencjalne

Galeria

• Karkonoski Park Narodowy (KPN) zlokalizowany jest na

północnych stokach Karkonoszy. Pomiędzy przełęczą Okraj

na wschodzie a Mumlawskim Wierchem na zachodzie oraz

pomiędzy granicą państwową na północy, a południowymi

granicami nadleśnictw Śnieżka i Szklarska Poręba prawnie

chronionych jest 5562,4 ha. Poza tym zwartym obszarem, w

skład Parku wchodzą również dwie enklawy: góra Chojnik na

południu Jeleniej Góry oraz wodospad Szklarka położona w

okolicach trasy łączącej Jelenią Górę ze Szklarską Porębą.

Za podstawowe cele utworzenia Parku uznano:

• ochronę prawną unikatowych ekosystemów Karkonoszy, w

celu ich zachowania w możliwie nienaruszonym stanie dla

następnych pokoleń,

• możliwość udostępnienia terenu chronionego dla

prowadzenia badań naukowych,

• udostępnienie terenu KPN dla turystyki

.

• Obecna powierzchnia parku wynosi 5575 ha. Największą

cześć parku zajmują lasy - 3828 ha - objęte głównie ochroną

częściową. Tereny położone powyżej górnej granicy lasu

czyli piętro subalpejskie i alpejskie o powierzchni 1717 ha

objęto ochroną ścisłą. Park swoim zasięgiem obejmuje

Główny Grzbiet Karkonoszy od zachodnich zboczy

Mumlawskiego Wierchu na zachodzie po Przełęcz Okraj na

wschodzie. W skład Parku wchodzą również dwie enklawy

na Pogórzu Karkonoskim: Góra Chojnik oraz Wodospad

Szklarki. Obie enklawy włączono do Parku ze względu na

dobrze zachowane naturalne lasy podgórskie i

dolnoreglowe (głównie lasy bukowe). Karkonoski Park

Narodowy położony jest na terenie sześciu gmin: Szklarska

Poręba, Piechowice, Jelenia Góra, Podgórzyn, Karpacz i

Kowary.

• Nazwa Karkonosze ma długi rodowód. Pierwsza

nazwa gór pojawia się w II w. n.e. - grecki geograf

Ptolemeusz, Karkonosze opisał na mapie

Korkonotoi. Następnie używane były też nazwy:

Montes Niviferi (Góry Śnieżne), Gigantei (Góry

Olbrzymie), bądź w języku niemieckim

Schneegebirge lub Riesengebirge. W polskich

opisach podróżniczych z wieków VIII-XIX używana

jest nazwa Karkonosze (K. Ujejski, 1847 r.) jak i

Góry Olbrzymie (W. Pol., 1847 r.) .

Prawdopodobnie nazwa wywodzi się z prastarego

pierwiastka Kar, oznaczającego kamień lub górę.

•

Karkonosze są górami starymi. Pod względem geologicznym

należą one do jednostki zwanej blokiem karkonosko - izerskim. Są

wytworem skomplikowanych procesów górotwórczych, jakie

zachodziły tu od prekambru (1,2 mld lat temu). Trzon budowy

geologicznej ukształtował się znacznie później w trakcie wielkich

ruchów górotwórczych, które objęły prawie całą ówczesną Europę.

Obecne ukształtowanie Karkonoszy jest wynikiem ruchów

górotwórczych w karbonie, sprzed około 320 mln lat. W tym

okresie w istniejące kompleksy skał metamorficznych wdarła się z

wnętrza Ziemi wielka masa gorącej magmy, która po zastygnięciu

dała skały granitowe. To granity budują niemal cały główny grzbiet

Karkonoszy. Granit karkonoski występuje w kilku odmianach: od

drobno, do gruboziarnistych, nawet z kilkunastocentymetrowej

długości kryształami potasowymi. W trakcie stygnięcia granit

pękał wzdłuż trzech prostopadłych do siebie kierunków, co dało

charakterystyczną kwadrową oddzielność skały, zwanej ciosem.

Można ją łatwo zaobserwować na licznych w Karkonoszach

skałkach i ścianach kotłów polodowcowych.

•

•

Naturalna roślinność leśna piętra pogórza (do

około 500 m. npm) w Karkonoskim Parku

Narodowym wykształcona jest fragmentarycznie z

uwagi na niewielką powierzchnię jaką zajmują

siedliska położone poniżej piętra regla dolnego.

Ze względu na łatwą dostępność tych siedlisk

została ona w znacznym stopniu przekształcona

przez działalność człowieka. Enklawy roślinności

naturalnej lub o cechach zbliżonych do

naturalnych utrzymały się jedynie w miejscach,

których wykorzystanie gospodarcze było na ogół

niemożliwe i nieuzasadnione z powodów

ekonomicznych.

• Chociaż Karkonosze nie należą do gór wysokich, klimat w

nich panujący odpowiada właśnie europejskim górom

wysokim - jest znacznie ostrzejszy, niż wynikałoby to z ich

wysokości. Średnia roczna temperatura dla Śnieżki wynosi

0,4°C, dla Szrenicy 1,9°C, zaś dla Karpacza czy Szklarskiej

Poręby oscyluje już wokół 6,0°C. Roczna suma opadów na

Śnieżce przekracza 1200 mm, na Szrenicy i Wielkim

Szyszaku nawet 1400 mm. Jeżeli dodać do tego częste silne

wiatry (nierzadko huraganowe), zjawiska fenowe

(odpowiednik halnego w Tatrach) i gwałtowne zmiany

pogody, to Karkonosze mogą okazać się dla wędrowców

bardzo niebezpieczne. Charakterystyczne dla Karkonoszy są

w zimie osady w postaci szreni lub szadzi, pokrywające

lodowymi igiełkami drzewa i budynki.

Mały Szkysza - widok od strony Tępego Szczytu

Śnieżka (1603mn.p.m.)

Śnieżne Kotły - jest to ścisły rezerwat przyrody. Na dnie kotłów, odgrodzone moreną, znajdują się stawki polodowcowe

• Świat zwierzęcy Karkonoszy jest skromniejszy, a

wynika to z faktu, iż od dawna Karkonosze były

penetrowane przez ludzi. Dlatego od kilku stuleci

nie pojawiają się tu duże drapieżniki - ich śladem

są tylko nazwy takie, jak Niedźwiadki, Wilcza

Poręba, Gawry. Żyje tu natomiast sporo zwierzyny

płowej, niżej dzików i drobniejszych ssaków. Na

początku XX w. sprowadzono z Korsyki muflony,

zwane także owcami górskimi. Bogaty jest świat

ptaków, a najbogatszy - bezkręgowców, wśród

których znajduje się najwięcej gatunków

chronionych i endemicznych. Najlepiej obecnie

przyrodniczo zachowanymi rejonami Karkonoszy

są rezerwaty ścisłe oraz podnóża Lasockiego

Grzbietu (doliny Złotnej i Srebrnika).

• Piętro podgórskie (do około 500 m n.p.m.) zostało praktycznie w całości

zamienione w łąki i pola uprawne, występują tylko nieliczne zagajniki mieszane.

Piętro regla dolnego (do około 1000 m n.p.m.) dawniej

stanowiły lasy mieszane, z przewagą buka, zaś obecnie zostały w większości

zastąpione borami świerkowymi. Pierwotne fragmenty regla dolnego zachowały

się w rejonie enklaw parku narodowego - na

Chojniku

i w okolicach Wodospadu

Szklarki. Piętro regla

górnego (do około 1250 m n.p.m.) stanowiły zwarte lasy świerkowe, wcześniej

zastąpione już świerkami sadzonymi przez człowieka, często z odmian nizinnych, a

więc niedostosowanych do tutejszych warunków. Między innymi to stało się

przyczyną łatwego ich zniszczenia w końcu lat 70. Tutejsze lasy, od lat narażone

na kwaśne deszcze spowodowane przemysłową emisją zanieczyszczeń z licznych

niemieckich, czeskich i polskich elektrowni opalanych węglem brunatnym, padły

łatwą ofiarą masowo występującej wskaźnicy modrzewianeczki. Larwy tego owada

zjadają młode igliwie, w wyniku czego usychają całe wyrośnięte drzewa. Na górnej

granicy regla świerki przyjmują postać karłowatą, kształtowaną przez wiejące tu

wiatry. Towarzyszą im gatunki typowo górskie, na przykład brzoza karpacka,

wierzba śląska, czy jarzębina.Jeszcze wyżej (do około 1450 m n.p.m.) sięga piętro

kosodrzewiny, w którym przeważają połacie tego gatunku sosny górskiej oraz

zioło- i traworośla.Wreszcie w najwyższym piętrze subalpejskim dominują

gatunki zielne i porosty naskalne. Zresztą właśnie roślinność zielna i krzewiasta

jest tu gatunkowo najbogatsza i wśród niej występuje najwięcej typowo górskich,

chronionych, a czasem nawet endemicznych odmian. Interesujące są też

torfowiska wysokie z niewielkimi stawkami-oczkami.