Narwiański Park Narodowy
Logo parku Emblematem Narwiańskiego Parku Narodowego jest błotniak stawowy
Narew w Uhowie
Położenie
Data utworzenia
Powierzchnia - leśna - uprawna - wodna
Pow. ochrony - częściowej - krajobrazu

Narwiański Park Narodowy, utworzony w 1996 r. znajduje się w północno-wschodniej Polsce, w województwie podlaskim, na zachód od Białegostoku, pomiędzy miejscowościami Suraż i Rzędziany.

Jest to wielkie rozlewisko Narwi, unikalne w skali Europy, które dzieli się na wiele koryt, porośnięte trzcinami. Pomiędzy korytami rzeki występuje wiele wysp o wysokości do 6 m n.p.m. Narwiański Park Narodowy to jedyny w Polsce PN (stan na rok 2009), w którym nie ma wydzielonego obszaru ochrony ścisłej.

Narwiański Park Narodowy leży w dolinie Narwi. Jej wody utworzyły w tym miejscu liczne bagna i rozlewiska, są tu też bardzo żyzne gleby torfowe, brunatne oraz mady.

Ten Park jest siedliskiem bardzo wielu gatunków ptaków np.: bielik.

Żyją tutaj również gatunki zagrożone wyginięciem np.: bojownik batalion.

Możemy też spotkać tutaj gronostaje, tchórze itp. Płynąca wieloma korytami rzeka Narew, a szczególnie z dopływami Awissy i Strugi na odcinku Suraż – Rzędziany tworzy unikalne krajobrazy nazywane "Polską Amazonią".

Rzeka Narew

   Około 4 tysiące lat temu Narew, rozlewając się podczas wezbrań na całą szerokość doliny rozpoczęła tworzenie skomplikowanego systemu rzecznego. Zapoczątkowany został wówczas rozwój systemu rzeki wielokorytowej, współcześnie określonego jako anastomozujący. Wielokrotnie, na przemian łączące się i rozdzielające koryta z lotu ptaka przypominają układ nerwowy, z wody zaś tworzą prawdziwy labirynt skrywający nieocenione bogactwo życia roślinnego i zwierzęcego. Nadaje to Narwi niespotykany wymiar tajemniczości i wręcz zachęca do jej odkrycia.

   Narew na odcinku od Suraża do Rzędzian stanowi do dziś doskonały przykład zachowanej w naturalnym, niezmienionym stanie rzeki płynącej jednocześnie kilkoma korytami. Właśnie ta wyjątkowość była główną przyczyną objęcia tego fragmentu doliny najwyższą formą ochrony poprzez utworzenie parku narodowego.

   

 Nowe koryta powstają głównie podczas wezbrań wiosennych, kiedy istniejące cieki nie mogą pomieścić zwiększonej fali przepływowej. Dolina jest wówczas najdłużej poddana erozyjnemu działaniu wody oraz dodatkowo nie jest chroniona zwartą szatą roślinną.

Świat roślin

   Specyfika ekosystemów lądowych Narwiańskiego Parku Narodowego polega na przestrzennym przenikaniu się ekosystemów lądowych z ekosystemami wodnymi. Dominującą powierzchnię Parku zajmują zbiorowiska roślinności bagiennej.    Na obszarze Parku, stwierdzono obecność ponad 20 gatunków chronionych, rzadkich i zagrożonych.

   Gatunki objęte ochroną całkowitą to: widłak jałowcowaty, widłak goździsty, goździk pyszny, rosiczka okrągłolistna, goryczka wąskolistna, wielosił błękitny, mieczyk dachówkowaty, kosaciec syberyjski, stoplamek krwisty (kukułka krwista), stoplamek plamisty (kukułka plamista), stoplamek szerokolistny (kukułka szerokolistna), grążel żółty i grzybienie białe.

   Gatunki objęte ochroną częściową: centuria zwyczajna, miodownik melisowaty, kopytnik pospolity, porzeczka czarna, kruszyna pospolita, pierwiosnka lekarska, bobrek trójlistkowy, kalina koralowa, kocanki piaskowe, konwalia majowa i goździk kropkowany.

Atrakcje turystyczne

Przewozy łodziami pychówkami „obwodnicą narwiańską”, biegnącą wokół Parku (trasa liczy ok. 90 km);

Łodzie "Pychówki"

   "Pychówka" to tradycyjna płaskodenna łódź rzeczna o długości około 4 m. Była używana przez mieszkańców doliny Narwi do prac gospodarczych takich jak: przewóz siana z łąk położonych pomiędzy korytami rzeki oraz połowów ryb. Łódź zawdzięcza swoją nazwę technice pływania, która polega na odpychaniu się od dna długim wiosłem lub tyczką. Obecnie przewozy tymi łodziami są jedna z atrakcji przyrodniczych Parku.

   

Siedzibą parku jest pałacyk w Kurowie.

   Siedziba Narwiańskiego Parku Narodowego zlokalizowana jest w zabytkowym XIX wiecznym dworze w miejscowości Kurowo.
Park przydworski powstał najprawdopodobniej w pod koniec XIX wieku i do II wojny światowej był uzupełniany.
51 drzew uznanych jest za pomniki przyrody i aleje pomnikowe. Rośnie tu wiele cennych gatunków min. jodła jednobarwna (kalifornijska), dąb szypułkowy, czerwonolistna odmiana klonu pospolitego, świerk serbski i sosna czarna.

   Niewielka wystawa zlokalizowana w siedzibie Narwiańskiego PN w Kurowie prezentuje walory przyrodnicze i kulturowe doliny Narwi.

Świat zwierząt

Ssaki

   Na terenie doliny występuje ok. 40 gatunków ssaków należących do różnych grup funkcjonalnych takich jak: ssaki kopytne, ssaki drobne, gryzonie nadrzewne, gryzonie nadwodne, nietoperze.   Ssaki kopytne reprezentowane są przez następujące gatunki: dzik, łoś, sarna i jeleń.  Łoś jest stałym choć nielicznym przedstawicielem tej grupy spotykanym na całym obszarze doliny.   Ssaki drobne to: kret, ryjówka aksamitna, ryjówka malutka, rzęsorek rzeczek, nornica ruda, karczownik, nornik północny, nornik bury, nornik zwyczajny, mysz domowa, szczur wędrowny, badylarka, mysz polna i mysz zaroślowa.   W grupie gryzoni nadrzewnych stwierdzono występowanie wiewiórki pospolitej. W ramach grupy gryzoni nadwodnych występują dwa gatunki: bóbr europejski i piżmak. Narwiańska populacja bobra wyróżnia się dużą liczebnością. Bóbr zajmuje tu zwykle miejsca z wysokimi brzegami nadającymi się do kopania nor oraz porośnięte zaroślami łozowymi, stanowiącymi bazę żerową.

   Ssaki drapieżne reprezentowane są przez następujące gatunki: lis, jenot, borsuk, wydra, kuna leśna, kuna domowa, tchórz zwyczajny, gronostaj, łasica łaska i norka amerykańska.

   Stwierdzono również występowanie zająca szaraka oraz dwóch gatunków nietoperzy: gacka brunatnego i nocka rudego.

Ptaki

   Dolina Narwi w granicach Narwiańskiego Parku Narodowego stanowi jedną z najlepiej zachowanych zalewowych dolin rzecznych w Europie oraz jedne z najcenniejszych obszarów, na których występują siedliska łęgów rozlewiskowych. Dolina Narwi jest jedną z ważniejszych ostoi ptaków lęgowych o randze europejskiej i jedną z najważniejszych ostoi ptaków wodno-błotnych w Polsce. Duże znaczenie dolina Narwi odgrywa w czasie przelotów ptaków, stanowiąc ważne miejsce odpoczynku i żerowania migrujących ptaków.

Płazy i gady

   W dolinie Narwi odnotowano łącznie 13 gatunków płazów i 3 gatunki gadów, wszystkie są objęte ochroną prawną. Płazy na terenie Narwiańskiego Parku Narodowego reprezentowane są przez następujące gatunki: żaba trawna, moczarowa, jeziorowa, wodna i śmieszka; ropucha szara, zielona i paskówka; rzekotka drzewna, grzebiuszka ziemna, kumak nizinny, traszka zwyczajna i grzebieniasta. Najliczniej reprezentowaną grupą płazów są żaby brunatne stanowiące ponad 60% ogółu obserwowanych płazów wśród których dominuje żaba trawna.

   Gady na obszarze NPN są reprezentowane przez jaszczurki zwinkę i żyworodna oraz zaskrońca zwyczajnego.

Ryby

 

  Narew w granicach Parku utworzyła unikatowy system rzeczny. Są tu starorzecza przepływowe, okresowe, rozlewiska, bogata sieć koryt rzecznych z urozmaiconą szatą roślinną. Dogodne warunki dla bytowania i rozwoju znalazło tu 22 gatunki ryb i jeden gatunek minoga.

   W strefie nurtu dominują następujące gatunki: płoć, okoń, szczupak, jaź, w otwartych i zamkniętych starorzeczach płoć, krąp, różanka, słonecznica i lin, natomiast w oczkach wodnych karaś i piskorz. Ponadto w wodach Narwi spotykamy takie gatunki jak: boleń, ciernik, jazgarz, jelec, kiełb, leszcz, miętus, sum i wzdręga.  Ochroną gatunkową są objęte: minóg ukraiński, koza, piskorz, różanka i śliz.

Ścieżka przyrodnicza "Kładka wśród bagien"

  

 Ścieżka przedstawia najważniejsze zbiorowiska roślinne Narwiańskiego PN oraz organizmy związane z poszczególnymi siedliskami, ma 1 km długości, z czego 600 metrów prowadzi kładką z dwoma tarasami widokowymi:

1. Rzeka Narew. W wodach rzeki spotykamy rośliny całkowicie zanurzone w wodzie (rogatek sztywny, wywłócznik kłosowy, moczarka kanadyjska) i rośliny o pływających liściach (grążel żółty, grzybienie białe, żabiściek pływający).

     

1. Trzcinowisko ubogi florystycznie zespół roślinności występujący wzdłuż brzegów koryt rzecznych, na płyciznach i rozlewiskach.

     

1. Turzycowisko dominującymi zbiorowiskami w dolinie Narwi na obszarze Parku są szuwary wielkoturzycowe.. Obecność zbiorowisk wielkoturzycowych gwarantuje występowanie związanych z tym środowiskiem ptaków, które w większości należą do gatunków zagrożonych wyginięciem.

2. Wilgotne łąki występujące w okolicach Kurowa należą do okresowo wilgotnych, przez jakiś czas bywają zalane wodą.

      

1. Zarośla wierzbowe na terenie Parku powszechnie spotyka się zarośla wierzby szarej i pięciopręcikowej.