MIĘDZYNARODOWA

ŻEGLUGA

POWIETRZNA

AKTY PRAWNE STANOWIĄCE

PODSTAWY SYSTEMU PRAWA

TRAKTATOWEGO

MIĘDZYNARODOWEJ

ŻEGLUGI POWIETRZNEJ

KONWENCJA PARYSKA 1919r.

KONWENCJA MADRYCKA
1926r.

IBEROAMERYKAŃSKA

KONWENCJA HAWAŃSKA
1928r.

PANAMERYKAŃSKA

KONFERENCJA

W

CHICAGO

KONFERENCJA CHICAGOWSKA
7 GRUDNIA 1944r.

Uczestnictwo : 52 państwa
w tym Polska reprezentowana przez
Rząd Emigracyjny
brak ZSRR

Stany Zjednoczone – jak najszersze wolności dla
międzynarodowych służb powietrznych

Wspólnota Brytyjska i inne kraje – „porządek w
powietrzu” zapewniający międzynarodową koordynację
i regulację, a według niektórych propozycji nawet
wspólne organizowanie międzynarodowego transportu
lotniczego.

DOKUMENTY PRZYJĘTE NA
KONFERENCJI CHICAGOWSKIEJ 7
GRUDNIA 1944r.

Konwencja o Międzynarodowym

Lotnictwie Cywilnym

ustaliła zasady rządzące lotnictwem cywilnym

i transportem lotniczym ( z wyłączeniem

wolności lotniczych dla służb regularnych),

ustanowiła stałą Organizację

Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego

(ICAO) w załącznikach do Konwencji zawarte

są szczegółowe przepisy techniczne (Aneksy)

DOKUMENTY PRZYJĘTE NA
KONFERENCJI CHICAGOWSKIEJ 7
GRUDNIA 1944r.

Układ o Tranzycie

Międzynarodowych Służb

Powietrznych

Układ o Dwóch Wolnościach, w którym strony

przyznają sobie wzajemnie pierwsze dwie

wolności (techniczne) dla wymienionych służb

(regularnych)

DOKUMENTY PRZYJĘTE NA
KONFERENCJI CHICAGOWSKIEJ 7
GRUDNIA 1944r.

Układ o Międzynarodowym

Transporcie Lotniczym

Układ o Pięciu Wolnościach, w którym strony

przyznają sobie wzajemnie pierwsze dwie

wolności techniczne jak i trzy handlowe

wolności dla wymienionych służb (regularnych)

DOKUMENTY PRZYJĘTE NA
KONFERENCJI CHICAGOWSKIEJ 7
GRUDNIA 1944r.

Tymczasowy Układ o

Międzynarodowym Lotnictwie

Cywilnym

Utworzył Tymczasową Organizację

Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego

(PICAO) na okres poprzedzający powstanie

stałej organizacji

SYSTEM

CHICAGOWSKO

-

BILATERALNY

ZWIERZCHNICTWO TERYTORIALNE PAŃSTWA

Państwo ma prawo:

- określić zasady wolności wykonywania
przewozów
międzynarodowych
- wprowadzić strefy zakazane i czasowe
ograniczenia
lotów
- stosować środki przymusu wobec
statków
powietrznych wykonujących lot z
naruszeniem
przepisów
- ustanawiać przepisy w sprawie przybycia
i pobytu
statków powietrznych oraz opuszczania
terytorium
- do inspekcji obcych statków
powietrznych

ZWIERZCHNICTWO TERYTORIALNE PAŃSTWA

Państwo ma prawo:

- ustanawiać oraz egzekwować (jest to
również
obowiązek) przepisy dotyczące ruchu
lotniczego
- ustanawiać przepisy w sprawie
przebywających i
opuszczających terytorium państwa
pasażerów, załóg i
ładunków
- określić warunki korzystania z jego
portów lotniczych
oraz udogodnień dla żeglugi powietrznej
- wyznaczyć drogi lotnicze oraz porty
lotnicze dla
statków wykonujących międzynarodowe
służby
powietrzne a także porty lotnicze do
odprawy
granicznej dla innych statków
powietrznych

ZWIERZCHNICTWO TERYTORIALNE PAŃSTWA

Państwo ma obowiązek:

- przestrzegać zasady rejestracji statku
powietrznego w
jednym państwie, z możliwością
przeniesienia
rejestracji, a rejestracja i jej
przeniesienie odbywa się
według prawa państwa rejestracji
- zapewnić aby zarejestrowane w nim
statki powietrzne
nosiły odpowiednie znaki przynależności
państwowej i
rejestracji

ZWIERZCHNICTWO TERYTORIALNE PAŃSTWA

Państwo ma obowiązek:

- zapewnić spełnienie innych warunków
dotyczących
statków powietrznych używanych w
żegludze
międzynarodowej, ich dokumentacji,
załóg,
wyposażenia pokładowego, przewozu
ładunków
niebezpiecznych oraz używania aparatów

fotograficznych
- sprawować przyznane mu funkcje
kontroli nad
statkiem, gdy statek powietrzny jest
zarejestrowany w
jednym, a osoba eksploatująca ma
siedzibę w innym
państwie, wtedy obydwa państwa ponoszą

odpowiedzialność za niezgodne z prawem
używanie
statku powietrznego

ZWIERZCHNICTWO TERYTORIALNE PAŃSTWA

Państwo ma obowiązek:

- zapewnić, że statek powietrzny w nim
zarejestrowany
będzie zobowiązany przestrzegać reguł
ruchu
lotniczego w obszarze, w którym się
znajduje, a także
stosować się do poleceń organów
państwa, którego
terytorium zostało przez ten statek
naruszone, zaś
umyślne używanie statku powietrznego
sprzeczne z
celami konwencji będzie karane
- zastosowania wszelkich możliwych
środków dla
ułatwienia i usprawnienia żeglugi i
obsługi statków
powietrznych, załóg, pasażerów i
ładunków

ZWIERZCHNICTWO TERYTORIALNE PAŃSTWA

Państwo ma obowiązek:

- zapewnić, że statek powietrzny w nim
zarejestrowany
będzie zobowiązany przestrzegać reguł
ruchu
lotniczego w obszarze, w którym się
znajduje, a także
stosować się do poleceń organów
państwa, którego
terytorium zostało przez ten statek
naruszone, zaś
umyślne używanie statku powietrznego
sprzeczne z
celami konwencji będzie karane
- zastosowania wszelkich możliwych
środków dla
ułatwienia i usprawnienia żeglugi i
obsługi statków
powietrznych, załóg, pasażerów i
ładunków

ZWIERZCHNICTWO TERYTORIALNE PAŃSTWA

Państwo ma obowiązek:

- wydać przepisy celnie i imigracyjne
zgodnie z
zasadami konwencji
- zwolnić statki powietrzne, paliwo, smary,
części
zamienne, normalne wyposażenie i
zaopatrzenie
pokładowe od opłat celnych,m
inspekcyjnych i
podobnych,
- udzielić lub umożliwić udzielenie
pomocy statkom
powietrznym w niebezpieczeństwie oraz
współpracę w
poszukiwaniu zaginionego statku
powietrznego

ZWIERZCHNICTWO TERYTORIALNE PAŃSTWA

Państwo ma obowiązek:

- prowadzić dochodzenie i badanie
okoliczności
wypadków obcych statków powietrznych,
zezwolić
państwu rejestracji na wysłanie
obserwatorów, a
następnie wysłać temu państwu
sprawozdanie i wyniki
dochodzeń
- stosować się w największym stopniu do
międzynarodowych norm i zaleceń w
sprawie
udogodnień dla żeglugi powietrznej oraz

znormalizowanych systemów

ZWIERZCHNICTWO TERYTORIALNE PAŃSTWA

Państwo ma obowiązek:

- zapewnić zwolnienie obcych statków
powietrznych od
zajęcia lub zatrzymania w celu
zabezpieczenia
roszczeń z tytułu praw patentowych,
jeżeli państwo
rejestracji jest stroną konwencji o
ochronie własności
przemysłowej lub wydały prawa
patentowe uznające
lub udzielające równej ochrony
wynalazkom
dokonanym przez obywateli innych stron
Konwencji
Chicagowskiej

ZWIERZCHNICTWO TERYTORIALNE PAŃSTWA

Państwo ma obowiązek:

- współpracować w zapewnieniu
jednolitości przepisów
krajowych zgodnie z normami i
zaleceniami ICAO w
sprawach bezpieczeństwa, regularności i
sprawności
żeglugi powietrznej przykładowo
wymienionych w
Konwencji

WOLNOŚ

CI

LOTNICZ

E

WOLNOŚCI
TECHNICZNE

Przywilej przelotu nad

terytorium państwa bez

lądowania

Pierwsza wolność

IBERI

IBERI

A AIR

A AIR

WOLNOŚCI
TECHNICZNE

Przywilej lądowania dla celów

niehandlowych

(lądowanie techniczne).

Druga wolność lotnicza

IBERI

IBERI

A AIR

A AIR

WOLNOŚCI
HANDLOWE

Przywilej przewożenia

(wyładowywania) pasażerów,

poczty i towarów zabranych

z kraju państwa

przynależności statku

powietrznego.

Trzecia wolność lotnicza

IBERI

IBERI

A AIR

A AIR

WOLNOŚCI
HANDLOWE

Przywilej zabierania

pasażerów, poczty i towarów z

przeznaczeniem na

terytorium państwa

przynależności statku

powietrznego.

Czwarta wolność

IBERI

IBERI

A AIR

A AIR

WOLNOŚCI
HANDLOWE

Przywilej zabierania

pasażerów, poczty i towarów

przeznaczonych na

terytorium jakiegoś innego

(trzeciego) państwa oraz

przywożenia (wyładowywania)

pasażerów, poczty i towarów

pochodzących (zabieranych)

z każdego innego terytorium.

Piąta wolność

Dotyczy wykonywania

międzynarodowego przewozu

lotniczego pasażerów i

ładunków, poprzez terytorium

państwa przynależności

statku powietrznego

(przewoźnika), między

terytoriami dwóch innych

państw.

SZÓSTA WOLNOŚĆ

Dotyczy przewozu pasażerów

i ładunków między

terytoriami dwóch różnych

państw przez statki

powietrzne (przewoźnika)

państwa trzeciego bez

lądowania na terytorium tego

ostatniego państwa.

SIÓDMA WOLNOŚĆ

Dotyczy przewozu pasażerów

i ładunków między punktami

położonymi na terytorium

tego samego państwa zwany

kabotażem (cabotage), jednak

przewóz rozpoczyna się w

państwie przynależności

statku powietrznego

ÓSMA WOLNOŚĆ

Dotyczy przewozu pasażerów

i ładunków między punktami

położonymi na terytorium

tego samego państwa, ale

przewóz nie rozpoczyna się w

państwie przynależności

statku powietrznego – czysty

kabotaż (pure cabotage)

DZIEWIĄTA WOLNOŚĆ

Doktrynerzy uważają że

można o niej mówić w

odniesieniu do kabotażu

regionalnego, między

państwami określonego

regionu (regional cabotage)

DZIESIĄTA WOLNOŚĆ

Kabotaż

IBERI

IBERI

A AIR

A AIR

Podmioty tworzące regulacje

w zakresie prawa lotniczego

Podmioty

zainteresow

ane:

- państwa,

ICAO

Państwa

w

regionach

ICAO

System Chicagowsko-

Bilateralny

- reżym suwerenności państw w
przestrzeni
powietrznej,
- umowy dwustronne (4 tyś.)
- sukces wolności technicznych (118
państw)
- porażka wolności handlowych (12
państw)
- bilansowanie wzajemnych praw i
korzyści
sektorowych

ICAO

Ujednolicenie przepisów w

zakresie:

- wymagań technicznych,
- bezpieczeństwa żeglugi powietrznej,
- operacji lotniczych,
- operacji naziemnych,
- dokumentacji operacyjnej,

Podmioty zainteresowane

Państwa:

Układ Ogólny w Sprawie Handlu
Usługami (GATS)

Przewoźnicy:

Zrzeszenie Międzynarodowego
Transportu Lotniczego
(IATA)

Państwa - GATS

- wielostronny system reguł obrotu

handlowego,

- podpisany w Marakeszu przez 124

państwa,

- ekspansja handlu usługami w

warunkach

stopniowej liberalizacji z zapewnieniem
ogólnej równowagi praw i obowiązków,

przy

uwzględnieniu celów narodowej polityki
gospodarczej państw rozwijających się,

Państwa - GATS

Zasady świadczenia usług:

- Z terytorium jednego na terytorium

jakiegokolwiek

innego państwa członkowskiego,
- Na terytorium jednego na rzecz usługobiorcy

innego

państwa członkowskiego,
- Poprzez obecność „podmiotu usługowego”

jednego z

państw członkowskich na terytorium innego

państwa

członkowskiego,
- Przez osoby fizyczne z jednego państwa

członkowskiego

na terytorium innego państwa

członkowskiego,

Wolności handlowe

III – przywilej przywożenia (wyładowywania)

pasażerów, poczty i towarów zabranych z
kraju państwa przynależności statku
powietrznego

IV – przywilej zabierania pasażerów, poczty i

towarów z przeznaczeniem na terytorium
państwa przynależności statku
powietrznego

V – przywilej zabierania pasażerów, poczty i

towarów przeznaczonych na terytorium
jakiegoś innego (trzeciego) państwa oraz
przywożenia (wyładowywania) pasażerów,
poczty i towarów pochodzących
(zabieranych) z każdego innego terytorium

Państwa - GATS

Negocjacje GATS w odróżnieniu od

negocjacji

lotniczych nie zakładają

poszukiwania rozwiązań

opartych na wzajemności i

zbilansowaniu

wzajemnych korzyści sektorowych

(Układ

Chicagowsko-Bilateralny).

GATS dąży do poszukiwania

równowagi ogólnej

praw i zobowiązań, co nie oznacza

równowagi w

każdym z sektorów usług.

Państwa - GATS

Ogólne ramy działalności

objętej GATS stanowi

Światowa Organizacja

Handlu

(Word Trade Organization – WTO)

Układy regionalne

Afryka:

Afrykańska Komisja Lotnictwa

Cywilnego (AFCAC) – 1969

Ameryka Łacińska:

Latynoamerykańska Komisja

Lotnictwa Cywilnego (LACAC) -

1973

Układy regionalne

Państwa arabskie:

Rada Lotnictwa Cywilnego Państw

Arabskich (CACAS) – 1967

Europa:

Stała Komisja Transportowa (RWPG)

- 1973

Układy regionalne

Europa:

Europejska Komisja Lotnictwa

Cywilnego (ECAC) – 1954

Europejska Organizacja do Spraw

Bezpieczeństwa Żeglugi

Powietrznej (EUROCONTROL) –

1960

Zrzeszenie Władz Lotniczych (JAA) –

1979

Unia Europejska (UE) - 1957

Unia Europejska

- Wiodąca rola w stosunku do ECAC i

jej

agend ( EUROCONTROL i JAA)

- Przekształcenie JAA w EASA –

Europejską

Agencję Bezpieczeństwa Lotnictwa

– pod

egidą UE

- Trzy pakiety liberalizacyjne

Unia Europejska

Pierwszy pakiet liberalizacji

lotnictwa 1987r.:

Rozporządzenia Rady:
- w sprawie procedury stosowania

zasad konkurencji w transporcie
lotniczym,

- w sprawie wyłączenia niektórych

rodzajów działań w transporcie
lotniczym spod zakazu praktyk
niezgodnych z zasadami konkurencji

Unia Europejska

Pierwszy pakiet liberalizacji

lotnictwa 1987r.:

Akty Rady:
- Dyrektywa tworząca strefy

elastyczności i wprowadzająca
częściową liberalizację taryf
lotniczych,

- Decyzja określająca zasady ustalania

oferowanej zdolności przewozowej w
regularnych służbach powietrznych,

Unia Europejska

Drugi pakiet liberalizacji lotnictwa

1990r.:

Rozporządzenia Rady:
- W sprawie taryf lotniczych,
- dotyczące dostępu do rynku oraz

podziału oferowanej zdolności
przewozowej,

- W sprawie zmian w wyłączeniu

niektórych rodzajów działań w
transporcie lotniczym spod zakazu
praktyk niezgodnych z zasadami
konkurencji,

Unia Europejska

Trzeci pakiet liberalizacji lotnictwa

1992r.:

Rozporządzenia Rady:
- O licencjonowaniu przewoźników

lotniczych,

- O dostępie przewoźników lotniczych

Wspólnoty do tras wewnątrz
Wspólnoty

- O opłatach za przewóz pasażerów i

towarów w służbach powietrznych,

NAJWAŻNIEJSZE AKTY

MIĘDZYNARODOWEGO PRAWA

LOTNICZEGO

KONWENCJA PARYSKA

Konwencja urządzająca żeglugę powietrzną ( 13 października 1919 r.,

Paryż)

KONWENCJA WARSZAWSKA

Konwencja o ujednostajnianiu niektórych prawideł, dotyczących

międzynarodowego

przewozu powietrznego ( 12 października 1929 r., Warszawa)

KONWENCJE RZYMSKIE

Konwencja o ujednostajnieniu niektórych prawideł, dotyczących zajęcia

zabezpieczającego

statków powietrznych ( 29 maja 1933r., Rzym)
Konwencja w sprawie ujednostajniania niektórych prawideł dotyczących

szkód

wyrządzonych na powierzchni Ziemi osobom trzecim przez statki

powietrzne ( 29 maja

1933r., Rzym)

PROTOKÓŁ BRUKSELSKI

Protokół dodatkowy do Konwencji w sprawie ujednostajnienia niektórych

prawideł

dotyczących szkód wyrządzonych na powierzchni Ziemi osobom trzecim

przez statki

powietrzne ( 30 września 1938 r., Bruksela)

NAJWAŻNIEJSZE AKTY

MIĘDZYNARODOWEGO PRAWA

LOTNICZEGO

KONWENCJE Z CHICAGO

UKŁAD PICAO

Tymczasowy układ o międzynarodowym lotnictwie cywilnym ( 7 grudnia

1944r., Chicago)

KONWENCJA O MIĘDZYNARODOWYM LOTNICTWIE

CYWILNYM

(ICAO)

Konwencja o międzynarodowym lotnictwie cywilnym ( 7 grudnia 1944 r.,

Chicago)

UKŁAD O 2 WOLNOŚCIACH

Układ o tranzycie międzynarodowych służb powietrznych ( 7 grudnia

1944 r., Chicago)

UKŁAD O 5 WOLNOŚCIACH

Układ o międzynarodowym transporcie lotniczym ( 7 grudnia 1944 r.,

Chicago)

NAJWAŻNIEJSZE AKTY

MIĘDZYNARODOWEGO PRAWA

LOTNICZEGO

KONWENCJA RZYMSKA 1952

Konwencja dotycząca szkód wyrządzonych osobom trzecim na

powierzchni Ziemi przez obce

statki powietrzne ( 7 października 1952 r,. Rzym)

PROTOKÓŁ HASKI
Protokół zmieniający Konwencję o ujednostajnieniu niektórych prawideł

dotyczących

międzynarodowego przewozu lotniczego podpisaną w Warszawie dnia 12

października 1929r.

( 28 września 1955r., Haga)

KONWENCJA Z GUADALAJARY

Konwencja, uzupełniająca Konwencję Warszawską, o ujednostajnieniu

niektórych prawideł

dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego wykonywanego

przez osobę inną niż

przewoźnik umowny ( 18 września 1961r., Guadalajara)

KONWENCJA TOKIJSKA

Konwencja w sprawie przestępstw i niektórych innych czynów

popełnionych na pokładzie

statków powietrznych ( 14 września 1963 r,. Tokio)

NAJWAŻNIEJSZE AKTY

MIĘDZYNARODOWEGO PRAWA

LOTNICZEGO

KONWENCJA HASKA

Konwencja o zwalczaniu bezprawnego zawładnięcia statkami

powietrznymi

( 16 grudnia 1970 r., Haga)

PROTOKÓŁ Z GWATEMALI

Protokół zmieniający Konwencję o ujednostajnieniu niektórych prawideł

dotyczących

międzynarodowego przewozu lotniczego podpisaną w Warszawie dnia 12

października 1929r.

i zmienioną przez protokół sporządzony w Hadze dnia 28 września 1955 r.
( 8 marca 1971r,. Gwatemala)

KONWENCJA MONTREALSKA

Konwencja o zwalczaniu bezprawnych czynów skierowanych przeciwko

bezpieczeństwu

lotnictwa cywilnego ( 23 września 1971 r,., Montreal)

PROTOKOŁY MONTREALSKIE

Unia Europejska

Koniec

KONIE
C